ندا اظهری، مترجم: امروزه آموزش عالی از شکل و شمایل قبلی خود پوست‌اندازی کرده و همه‌گیری کرونا هم بهانه‌ای شد تا این تحولات با سرعت بیشتری دنبال شود؛ به‌طوری‌که شاید سرعت تغییر و تحول در نظام آموزش عالی نسبت به استفاده از فناوری‌های روز دنیا 10 سال جلوتر افتاد و با سرعت هم درحال پیش روی است. شاید تا پیش از کرونا کسی تصور نمی‌کرد تا این اندازه دانشگاه‌ها نسبت به پذیرش پلتفرم‌های آنلاین و آموزش‌های از راه دور انعطاف از خود نشان دهند اما همه‌گیری این ویروس باعث شد این فرآیند با سرعت بیشتری طی شود. ظهور هوش مصنوعی در سال‌های اخیر و توسعه چندبرابری آن، این فرآیند را تسریع کرد. اما آمارها حکایت از آن دارد که به‌رغم شناختی که جهان نسبت به این فناوری نوظهور پیدا کرده، پذیرش بالایی نسبت به آن در حوزه‌های مختلفی چون دانشگاه‌ها و آموزش عالی وجود ندارد. هوش مصنوعی در آموزش عالی به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین پیشرفته‌ها در زمینه آموزش عالی شناخته می‌شود. پذیرش و کاربرد این فناوری برای اهداف آموزشی به‌طور مداوم درحال افزایش است. هوش مصنوعی به‌طور خاص توجه مدیران آموزش عالی را به خود جلب کرده است که قصد و نیت احتمالی آنها کاهش نابرابری و ایجاد فرصت‌های طلایی برای یادگیری و حمایت از هر دانشجو برای کسب دانش است. انتظار می‌رود پذیرش هوش مصنوعی در سال‌های پیش‌رو روندی افزایشی داشته باشد و درنتیجه دانشگاه‌ها و سایر موسسات آموزش عالی را به سرمایه‌گذاری در بخش آموزش، منابع و زیرساخت‌های موردنیاز برای پشتیبانی از سیستم‌های مبتنی‌بر هوش مصنوعی سوق می‌دهد. برخی آمارها حاکی از آن است که استفاده از فناوری هوش مصنوعی بین سال‌های 2021 تا 2027 با افزایش 40 درصدی روبه‌رو خواهد شد و این رشد قابل توجه بر این نکته تاکید می‌کند که موسسات آموزش عالی و دانشگاه‌ها باید برنامه مدونی را برای یکپارچه‌سازی و پذیرش استفاده فناوری نوظهوری هوش مصنوعی در دستور کار خود قر ار دهند. گزارش جدیدی که به‌تازگی از سوی سایت Ellucian، به‌عنوان ارائه‌دهنده راه‌حل‌های فناوری آموزش عالی منتشر شده نشان می‌دهد که به‌رغم مزایای شناخته‌شده هوش مصنوعی و کاربردهایی که می‌تواند در حوزه‌های مختلف داشته باشد اما استفاده از آن در آموزش عالی آن‌طور که باید گسترده نشده است. نظرسنجی جامعه که از 1140 مدیر آموزش عالی آمریکا از 768 موسسه انجام شده، فرصت قابل‌توجهی را نشان داده و شکاف بین دانسته‌های این مدیران از هوش مصنوعی و گزارش واقعی از کاربرد این فناوری نوظهور توسط افراد و مدیران آموزش عالی را برجسته می‌کند.
تمایل 70 درصدی به هوش مصنوعی
به گزارش aithority، یافته‌های به‌دست‌آمده به بررسی و تمرکز روی قابلیت‌های کشف‌نشده فناوری هوش مصنوعی در آموزش عالی اشاره می‌کند؛ درحالی‌که شکاف واضحی میان درک و شناخت از هوش مصنوعی و کاربرد واقعی از این فناوری در دنیای امروز وجود دارد بیش از 70 درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی از هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از علاقه‌مندی‌های خود یاد کرده‌اند. این امر نشان می‌دهد که آینده امیدبخشی پیش‌روی فناوری هوش مصنوعی و افزایش کارایی آن، همگام با پیشرفت‌های فناورانه و حمایت بهتر از دانشجویان و نتایج آن وجود دارد. آمارها حکایت از آن دارد که باید نقشی را در تسهیل این انتقال از فناوری‌های موجود به فناوری هوش مصنوعی ایفا کرد و به موسسات کمک کرد تا فرآیند پذیرش و استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی را برای افزایش اثربخشی طی کنند.
کمتر از یک‌سوم استادان از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند
یافته‌های به‌دست‌آمده در این نظرسنجی نشان می‌دهد 60 درصد از مدیران شرکت‌کننده در این نظرسنجی مدعی شده‌اند که موسسات آموزش عالی به‌طور کاربردی از فناوری هوش مصنوعی استفاده می‌کنند اما به‌رغم این ادعای بزرگ تنها کمتر از یک‌سوم از استادان دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی در فرآیند کاری و آموزشی خود از فناوری هوش مصنوعی بهره می‌برند و به‌جرأت می‌توان گفت که هنوز هم این فناوری در حوزه آموزش عالی مهجور مانده و به‌رغم علاقه‌مندی موجود نسبت به آن، کاربری بالایی در حوزه آموزش ندارد. علاوه‌بر این، حدود نیمی از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی انتظار دارند که اثرات مثبت هوش مصنوعی به‌گونه‌ای باشد که حتی دانشجویان هم تجربه لذت‌بخشی در استفاده از این فناوری داشته باشند. دانشجویان می‌توانند از مسافرت گرفته تا کسب نتایج مطلوب‌تر از این فناوری بهره ببرند. همچنین 48 درصد از شرکت‌کنندگان معتقدند که هنوز از هوش مصنوعی در ظرفیت‌های شخصی یا حرفه‌ای خود استفاده نکرده‌اند. در این میان، 30 درصد از کارکنان و اعضای هیات‌علمی دانشگاه‌ها عنوان کرده‌اند که تاکنون به‌صورت پیشرفته یا گسترده از فناوری هوش مصنوعی در تجزیه و تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری مبتنی‌بر داده استفاده کرده‌اند. در بررسی‌ها و نظرسنجی‌هایی که از شرکت‌کنندگان این طرح صورت گرفته مشخص شده که موانع اصلی پذیرش هوش مصنوعی در حوزه آموزش عالی موارد مختلفی را دربر می‌گیرد که شامل نگرانی‌های امنیتی برای داده‌ها، نیاز به برنامه‌های آموزشی هوش مصنوعی و پیامدهای اخلاقی است. به عبارتی از آنجایی که بسیاری از نگرانی‌ها مربوط به استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف می‌شود کارشناسان بر این باورند که بهبود آموزش‌های اخلاقی و وضع قوانینی در ارتباط با این جنبه هوش مصنوعی در آموزش عالی می‌تواند میزان پذیرش این فناوری را در آموزش عالی و دانشگاه‌ها تا حد زیادی افزایش دهد. پژوهش‌ها و تجزیه و تحلیل‌های موسسه‌ای و نیز مشاوره به‌عنوان سه عملکرد تجاری در سراسر آموزش عالی شناسایی شده‌اند که بیشترین بهره‌مندی را از ادغام هوش مصنوعی و کاربرد آن در فرآیند آموزش عالی می‌برند. همچنین نظرسنجی‌ها نشان داده است کمتر از یک‌سوم موسسات آموزش عالی به بحث پیرامون پیامدهای اخلاقی هوش مصنوعی در آموزش عالی پرداخته‌اند.