یگانه عصاری، خبرنگار: اگر تاریخچه حضور زنان در بازی‌های آسیایی را ورق بزنیم، داستان تصاحب مدال از سوی دختران ورزشکار ایران به سال 1966 و بازی‌های آسیایی بانکوک برمی‌گردد. جایی که دختران والیبالیست ایران موفق شدند سکوی سوم مسابقات و مدال برنز این رقابت‌ها را تصاحب کنند و نام‌شان به‌عنوان اولین بانوان مدال‌آور بازی‌های آسیایی در تاریخ ورزش ایران ثبت شود. از همان سال روند مدال‌آوری در ایران توسط بانوان ادامه‌دار بود و این روند تا همین چند روز پیش و تا اختتامیه بازی‌های هانگژو ادامه داشت و قطعا باز هم ادامه خواهد داشت. بررسی کیفی حضور دختران ایرانی از سال 2006 تا 2022 نشان می‌دهد که اگرچه شعار مسئولان همیشه بالا رفتن کیفی مدال بوده است، اما این اتفاق نیفتاده و فقط تعداد مدال به لحاظ کمی و تنوع مدال در رشته‌های مختلف زیاد شده است. هانگژو رکورددار تنوع مدال و اینچئون رکورددار کیفیت مدال بوده‌اند. نکته دیگر اما این است که بودجه و سرمایه چقدر در مدال‌آوری دیگر کشورها اثرگذار بوده‌ است.

2006 دوحه قطر
تعداد شرکت‌کننده خانم: 26
تعداد مدال: 3 (0 طلا، 0 نقره، 3 برنز)
در سال 2006 و بازی‌های آسیایی که به میزبانی قطر برگزار شده بود در رشته شطرنج دختران ورزشکار ایران صاحب مدال شدند. آتوسا پورکاشیان ورزشکاری بود که در این مسابقات در تیم سه نفره حضور داشت و توانستند مدال برنز تصاحب کنند. مهروز ساعی و افسانه شیخی نیز دو هوگوپوش تکواندو ایران بودند که در این رقابت‌ها مدال‌آوری کردند و هر دو صاحب برنز شدند.

2010 گوانگژو چین
تعداد شرکت‌کننده خانم: 88
تعداد مدال: 14
مقیاس کیفی: 1 طلا، 4 نقره، 8 برنز
حضور بانوان در گوانگژو چین اتفاقات خوبی را برای ورزش ایران رقم زد و یکی از بهترین‌ سال‌های حضور خانم‌ها در بازی‌های آسیایی نام گرفت. در رشته ساندای ووشو اولین مدال طلای انفرادی تاریخ ورزش بانوان در بازی‌های آسیایی را خدیجه آزاد‌پور به دست آورد. موضوع دیگری که در ورزش ایران پس از انقلاب اولین بار تجربه می‌شد، تصاحب مدال در یک رشته تیمی بود. تیم ملی کبدی زنان در بازی‌های آسیایی گوانگژو و در اولین حضور خود سوم شد.
2014 اینچئون
تعداد شرکت‌کننده خانم: 57
تعداد مدال: 16
مقیاس کیفی مدال‌ها: 2 طلا، 7 نقره، 7 برنز
در بازی‌های آسیایی 2014 که در اینچئون کره جنوبی برگزار شد، 57 ورزشکار خانم شرکت کرده بودند که سهم آنها از مسابقات دو طلا، هفت نقره و هفت برنز بود. بررسی این دوره از مسابقات نشان می‌دهد که 57 ورزشکار حاضر در این رقابت‌ها موفق به کسب 16 مدال شدند. نجمه خدمتی در تفنگ بادی 10 متر انفرادی زنان مدال طلا به گردن انداخت. نرجس امامقلی‌نژاد در همین ماده مدال نقره گرفت. در رشته دوومیدانی و در ماده پرتاب وزنه لیلا رجبی اولین مدال رشته‌های دوومیدانی را در بخش زنان ایران به دست آورد و مدال نقره گرفت. آرزو حکیمی در کایاک یک نفره 200 متر، سونیا گماری در اسلالوم انفرادی و سولماز عباسی‌زاده در رویینگ یک‌نفره و تیم رویینگ چهارنفره زنان چهار مدال برنز بانوان قایقرانی را به چنگ آوردند. در کاراته حمیده عباسعلی، دختر طلایی ایران بود و فاطمه چالاکی و نسرین دوستی صاحب مدال برنز شدند. در تکواندو سوسن حاجی‌پور برنز گرفت و فاطمه روحانی و اکرم خدا‌بنده نقره گرفتند. در ووشو الهه منصوریان مدال نقره ساندا گرفت. در کبدی نیز بار دیگر در یک رشته تیمی در بخش زنان صاحب مدال شدیم و مدال نقره با یک پله صعود نسبت به بازی‌های آسیایی گوانگژو به دختران کبدی‌کار ایران رسید.

2022 جاکارتا
تعداد شرکت‌کننده خانم: 105
تعداد مدال: 18(1 طلا، 10 نقره، 7 برنز)
در این دوره از بازی‌های آسیایی ۱۰۵ ورزشکار خانم فرصت حضور و رقابت داشتند و این تعداد نسبت به دوره قبل افزایشی حدود 100 درصدی را نشان می‌دهد. در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۸ جاکارتا ۱۸ مدال سهم زنان ایرانی بود. در واقع در این دوره افزایش ۴۸ نفری بانوان تنها دو مدال را در پی داشت که با «افت کیفی» نیز همراه بود. در اینچئون بانوان ایران موفق به کسب دو مدال طلا در رشته‌های انفرادی شدند در حالی که 2018 تنها تیم کبدی بانوان مدال طلا گرفت و در رشته‌های انفرادی بانوان مدال طلا نداشتند. از نکات مهم این دوره از بازی‌ها نداشتن هیچ مدالی در دوومیدانی بود. برگزار شدن مسابقات رشته پنچاک سیلات از نکات دیگر این دوره از بازی‌ها بود که بانوان ایرانی در این رشته موفق به کسب یک مدال برنز شدند.

2022 هانگژو
تعداد شرکت‌کننده خانم: 78
تعداد مدال: 18(0 طلا، 7 نقره، 11 برنز)
ایران در بازی‌های آسیایی هانگژو با کیفی‌سازی اعزام ورزشکار به مسابقات به دنبال کسب رتبه بهتر و مدال‌های بیشتر و با‌ارزش‌تر بود، اما درنهایت با کسب عنوان هفتمی آسیا و افتی یک پله‌ای نسبت به دوره قبل به کار خود پایان داد. با این حال، بازی‌های آسیایی هانگژو را می‌توان یکی از متنوع‌ترین بازی‌های آسیایی به لحاظ مدال‌آوری در تنوع رشته‌ها دانست. فرانک پرتو آذر در دومین روز بازی‌های آسیایی موفق شد اولین مدال تاریخ ایران در رشته دوچرخه‌سواری را کسب کند. از سوی دیگر دنیا آقایی نماینده وزن ۷۰ کیلوگرم کوراش بانوان کشورمان توانست به مدال نقره بازی‌های آسیایی ۲۰۲۳ دست یابد و نام خود را به‌عنوان نخستین مدال‌آور زن کوراش کشورمان ثبت کند. نخستین مدال تاریخ ایران در رشته فرى‌استایل در ورزش اسکیت و بخش سرعت اسلالوم را نیز ترانه احمدی، دختر دهه هشتادی کشورمان کسب کرد.

کسب رتبه‌های بالا به لطف بانوان
اگرچه در جدول مدالی رسیدن به تیم‌هایی مانند چین، کره جنوبی و ژاپن تقریبا ناممکن است اما شاید نگاهی به آمار دیگر کشورها و سرمایه‌گذاری آنها در بخش بانوان برای کسب مدال اوضاع فعلی را بهتری نشان دهد. آنها چگونه موفق به کسب جایگاهی بهتر از ایران شدند؟ کشور هند 661 ورزشکار اعزامی به بازی‌ها آسیایی هانگژو 2022 داشت که از این تعداد 326 نفر خانم بودند. عملکرد ورزشکاران خانم هندی در مقایسه با دوره قبل بازی‌ها رشد به‌خصوصی داشت. آنها در بازی‌های آسیایی 2018 با 258 خانم شرکت کردند که سهم آنها 28 مدال (4 طلا، 12نقره و 12 برنز) بود در حالی که امسال خانم‌های هندی موفق به کسب 9 طلا، 17 نقره و 20 برنز شدند و از مجموع 107 مدال حاصله، 46 مدال را بانوان برای کشورشان به ارمغان آوردند که مدال طلای آنها در رشته‌های کریکت، تیراندازی، تیراندازی با کمان، دو و میدانی و کبدی بود.
چین تایپه دیگر کشوری بود که 10 طلا، 10 نقره و 9 برنز آن را خانم‌ها گرفتند و از مجموع 67 مدال کسب شده، 29 مدال سهم خانم‌ها بود که طلای آنها یکی بیشتر از مردان این کشور بود. بوکس و اسکیت نمایشی عمده‌ترین مدال‌های طلای چین تایپه هستند. آنها در بازی‌های آسیایی جاکارتا موفق به کسب شش مدال طلا، 9 نقره و 9 برنز شده بودند. سهم خانم‌های ازبکستان هم از 71 مدال کسب شده32 مدال شامل 10طلا، شش نقره، 16 برنز بود. ژیمناستیک، رویینگ، کاراته و دو‌و‌میدانی رشته‌های طلایی ازبک‌ها بودند.
کشور تایلند که در جدول مدالی پایین‌تر از ایران قرار گرفت، در بخش بانوان 7 طلا، 5 نقره، 18 برنز دارد و 30 مدال از مدال‌های کسب‌شده یعنی 58 مدال آنها متعلق به بانوان است. جالب اینکه مردان تایلندی تنها پنج طلا به دست آوردند و این نشان می‌دهد که رتبه آنها به لطف درخشش بانوان حاصل شده است.
قزاقستان امسال موفق به کسب رده یازدهم شد که تعداد مدال بانوان آنها سه طلا (کاراته و تیراندازی)، 13 نقره، 20 برنز و کسب مجموعا 36 مدال از 69 مدال کاروان توسط بانوان بود. افت کیفی و کمی مدال‌های قزاقستان در هانگژو مشهود بود. آنها دوره قبل موفق به کسب 76 مدال شده بودند که شش مدال طلا، پنج نقره، 14 برنز برای خانم‌ها بود و کره شمالی نیز صاحب 10 طلا، 11 نقره، چهار برنز و کسب 25 مدال توسط بانوان در هانگژو 2022. کره شمالی در جاکارتا مجموعا 36 مدال گرفت که از این تعداد هشت مدال طلا، هشت نقره و پنج برنز متعلق به خانم‌ها بود. عمده طلای بانوان کره شمالی را تیم وزنه‌برداری تشکیل می‌دهد. اکثر این کشورها رشد کیفی مناسبی در بخش بانوان داشته‌اند و همگی آنها بیش از 40 درصد از سهم مدالی‌شان متعلق به بانوان بوده است.

ایران بیست‌ویکم شد؛ طلا نداریم!
اگر بخواهیم در مقام مقایسه وضعیت مدالی بانوان برخی کشورهای اسلامی را با ایران بسنجیم، ابتدا باید عدد مدالی ایران را جلوی چشم‌ بگذاریم. بانوان ایرانی در بازی‌های 2022 هانگژو موفق به کسب 18 مدال شدند که از این تعداد 0 طلا، 7 نقره و 11 برنز گرفتند؛ میان کشورهای دیگر بانوان عربستان و قطر موفق به کسب هیچ مدالی نشدند. اما کشورهایی مانند بحرین رکوردشکنی‌هایی داشتند. بحرین با کسب هفت طلا، یک نقره، سه برنز و در مجموع 11 مدالی که توسط خانم‌ها کسب شد اگرچه شاهد اتفاق خوبی در ورزش بانوان کشورش بود اما نسبت به دوره قبل سهم‌شان یک طلا کمتر بود. نکته مهم‌تر درباره بحرین این است که بیشترین سهم بحرین از مدال طلا متعلق به دوومیدانی بانوان است، دخترانی که البته اهل بحرین نیستند اما با پرچم این کشور مسابقه می‌دهند و برای این کشور کسب مدال می‌کنند.
پس از بحرین، مالزی با کسب سه طلا، چهار نقره، شش برنز و در مجموع 13 مدال برای بانوان عملکرد خوبی داشت. آنها در جاکارتا موفق به کسب دو مدال طلا در رشته‌های بولینگ و اسکوآش شده بودند اما امسال دو طلا در اسکواش و یک طلا در آب‌های خروشان به دست آوردند. رشته‌ای که مالزی سال‌هاست برای مدال‌آوری دخترانش روی آن سرمایه‌گذاری کرده است. دختران اندونزی نیز امسال با دو طلا، پنج نقره، هفت برنز، مجموعا 14 مدال مجموع گرفتند که افتی فاحش داشته‌اند. آنها در دوره قبل موفق به کسب 11 مدال طلا و هشت نقره توسط بانوان شده بودند که رشته پنجاک سیلات مدال‌آورترین رشته برای بانوان این کشور بوده است.
همچنین بانوان امارات موفق به کسب دو طلا، دو نقره و دو برنز شدند. هر دو مدال طلای این رشته در جوجیتسو به دست آمد. در این بین کشور ایران به سبب عدم موفقیت در کسب مدال طلا توسط خانم‌ها رتبه بسیار پایینی در جدول دارد. این در حالی است که کشورهایی مانند ماکائو و سریلانکا یک مدال طلا توسط بانوان خود کسب کردند اما ایران موفق به کسب هیچ مدال طلایی نشد و در جدول مدالی به تفکیک بانوان در رده بیست‌ویکم قرار گرفته است! این یعنی سطح کیفی مدالی ایران افت داشته و این در حالی است که بانوان امسال در رشته‌های متنوع‌تری درخشیدند و مدال‌آوری کردند و در مجموع 30 درصد مدال کاروان ایران را به دست آوردند.