فاطمه طاری‌بخش، خبرنگار گروه دانشگاه: اجلاس روسای دانشگاه‌ها 20 و 21 شهریورماه برگزار شد. در این اجلاس دو روزه از وزیر علوم و معاونان آن گرفته تا روسای دانشگاه‌ها و برخی از اعضای کمیسیون آموزش مجلس حضور داشتند. قاسم عموعابدینی، معاون آموزشی وزیر در این اجلاس سخنرانی داشت که در ادامه بخشی از آن را می‌خوانیم. در اجلاس روسای دانشگاه‌ها عموعابدینی، به مصوبه جلسه 7 مردادماه امسال در شورای عالی اشتغال اشاره کرد و گفت: «در این جلسه مصوب شد و رئیس‌جمهوری هم آن را ابلاغ کرد که وزارت علوم مکلف است با همکاری وزارت کار و رفاه و وزارت صنعت و معدن و سازمان برنامه و بودجه، آیین‌نامه تسهیل برگزاری دروس مهارتی و اشتغال‌پذیر و به‌ویژه دروس کارورزی و کارآموزی فناورانه را در کلیه رشته‌ها نگارش کنند و بعد از آن به تصویب هیات وزیران برسانند. در این آیین‌نامه باید به تسهیل پذیرش دانشجویان در مجموعه واحدهای صنعتی و خدماتی و اجرایی، حل مشکل بیمه دانشجویان در واحدها و موارد دیگر توجه شود. این آیین‌نامه آماده شده است و به‌عنوان برنامه ارسال و مصوب می‌شود.»
ابلاغ 4 مصوبه آموزشی وزارت علوم تا پایان هفته
یکی از اولین موضوعاتی که معاون آموزشی وزیر در ابتدای صحبت‌های خود به آن اشاره کرد، 4 مصوبه اخیری بود که در شورای برنامه‌ریزی آموزش عالی تصویب شده است. عموعابدینی با تاکید بر اینکه این مصوبات تا یک الی دو روز آینده ابلاغ می‌شوند، افزود: «با توجه به آغاز سال تحصیلی باید آن را آغاز کنیم. یک جلسه به صورت مجازی خواهیم داشت و توجیه کافی صورت می‌گیرد. این مصوبه‌ها را ما در حوزه مربوط به «آیین‌نامه استاد راهنما یا راهبر آموزشی در دوره‌های کاردانی و کارشناسی»، «مقررات آموزشی در کلیه مقاطع تحصیلی»، «تدوین و بازنگری ۱۵۰۰ برنامه درسی با دو پیوست اشتغال و خودباوری» و «شیوه‌نامه اجرایی دروس مهارتی و اشتغال‌پذیری»، تصویب کردیم که آیین‌نامه آنها طراحی شده و برای اجرایی شدن ابلاغ خواهد شد.»
در بخش آموزش عالی برنامه هفتم توسعه بندهای تحولی ایجاد شد
بحث دومی که عموعابدینی به آن ورود کرد، برنامه هفتم توسعه بود که مواد آموزش عالی آن با انتقادات بسیاری همراه شد. او با تاکید بر اینکه وزارت علومی‌ها و مجلسی‌ها تلاش بسیاری در این زمینه داشتند، گفت: «بندهای تحولی و اجرایی بسیار خوبی در این برنامه ایجاد شد. امیدواریم به‌زودی شاهد تحولاتی اثرگذار باشیم. همچنین در تمام این تحولات شاهد ریل‌گذاری نظام آموزش در کشور هستیم. دانشگاه‌های کشور باید برنامه‌محور، استادمحور و شاگردپرور باشند.»
دانشگاه‌های ما باید حکمت‌بنیان شوند
نکته سومی که معاون آموزشی وزیر علوم به آن در صحبت‌های خود اشاره کرد، حکمت بنیان شدن دانشگاه‌ها و اخلاق‌محوری دانشگاه در تمدن ایرانی اسلامی بود. او در این راستا بیان کرد: «برخی از اساتید از ما سوال می‌کردند که این موضوع از کجا آمده. باید بگویم که از تمدن ایرانی و اسلامی آمده است. این مدل در تمدن ایرانی اسلامی بوده و در حال حاضر در 100 دانشگاه برتر دنیا از این روش استفاده می‌کنند. اما این به آن معنا نیست که ما از آنها الگوبرداری کرده‌ایم. زمانی که این موضوع را با معاون آموزشی دبیرکل یونسکو به اشتراک گذاشتم، ایشان قبول کردند و اولین دانشگاه را جندی شاپور دانستند. همچنین مبدا حکمرانی دانشگاهی را ایرانی‌ها می‌دانستند. ما شاگردپروری را داشتیم و غربی‌ها از ما الگوبرداری کردند. این روش تا زمان دارالفنون ادامه داشت. تنها تفاوتی وجود دارد که ما در یونسکو اعلام کردیم. آن تفاوت این است که دانشگاه‌های ایرانی اسلامی، اخلاق‌محور هستند یا به عبارت دیگر دانشگاه‌های حکمت‌بنیان محسوب می‌شوند. در برنامه هفتم، عنوان دانشگاه تمدن‌ساز و حکمت‌بنیان آمده است. تا پنج سال دیگر مسیر و ریل دانشگاه‌ها به سمت دانشگاه‌های برنامه‌محور و استادمحور و شاگردپرور می‌رود.»
حضور و غیاب الکترونیکی دانشجویان در دولت سیزدهم
موضوع چهارم مربوط به شایعاتی می‌شد که در یک ماه اخیر توجه دانشجویان و بسیاری از رسانه‌ها را به خود جلب کرد. برخی از دانشگاه‌ها در اوایل شهریورماه اعلام کردند که فعالیت خود را از 10 مهرماه آغاز می‌کنند و این خبر بازتاب بسیاری پیدا کرد. عموعابدینی در ادامه با اشاره به اینکه وزیر نیز بر بازگشایی دانشگاه‌ها در 3 مهرماه تاکید کرده است، گفت: «نباید دانشگاهی به غیر از سوم مهرماه، روزی را برای بازگشایی انتحاب کند. از سوم شروع می‌شود. چند دانشگاه تاریخ دیگری را اعلام کردند که آن را تغییر دادند. آغاز سال تحصیلی از سوم شروع می‌شود و ما آموزش مجازی نداریم. تمام دوره طبق مصوبه شورای برنامه‌ریزی است و آموزش مجازی نداریم. مصوبه‌ای نیز از سمت شورای برنامه‌ریزی داریم که تمام فضای کلاس‌ها باید حضور و غیاب الکترونیکی داشته باشند. برخی دانشگاه‌ها آغاز کردند و نمونه‌هایی را به صورت پایلوت اجرایی کردند. سامانه مرکزی که به دانشگاه‌ها وصل می‌شود، کارهای آن انجام شده و به محض اتمام، اتصال صورت می‌گیرد. این موضوع را حتما مورد توجه قرار دهید.»
استادان نیاز به بازآموزی دارند
بحث پنجمی که معاون وزیر در صحبت‌هایی خود به آن پرداخت، کیفیت آموزش دانشگاه‌های کشور بود. معاون آموزشی وزارت علوم از ایجاد مرکز تعالی تدریس در استان‌ها خبر داد و با اشاره به اینکه درخصوص استاد راهنما یا راهبر آموزشی مصوبه‌ای وجود دارد، عنوان کرد: «این مصوبه برای کاردانی و کارشناسی اجرایی می‌شود. همچنین برای اساتید امتیازهایی قائل شده‌ایم. این امتیازات شامل آیین‌نامه ارتقای اساتید، اساتید حق‌التدریس و گرنت آموزشی می‌شود. موضوع دیگر مساله کیفیت آموزشی است که بسیار مساله مهمی است و جایی به آن خدشه وارد می‌شود. در برنامه‌ریزی‌هایی که ما انجام دادیم، در مرکز تعالی تدریس و به‌سازی کیفیت آموزشی مدلی را آماده کردیم که این مدل در دانشگاه شیراز و علامه، فضایی را ایجاد کردند و تغییراتی در این مرکز دادند و ماموریت‌ها را تغییر دادند و نتیجه بهتری در حوزه کیفیت گرفتند. ما بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که در هر استان، دانشگاه برای استان مرکز تعالی تدریس ایحاد کند. بسیاری از استادان نیاز دارند که بازآموزی حوزه‌های آموزشی داشته باشند. ایجاد این مرکز را در برنامه قرار دهید. دوره‌ای برای آموزش و به‌سازی داریم و اساتید فعلی ما که استادیار و دانشیار هستند، دوره‌ای را می‌گذرانند. باید روش‌های نوین آموزش را به کار بگیریم. دانشجویان جدید تغییرات رویکردی دارند و باید به این موضوع توجه کنیم. این دوره‌ها باید برای امسال ایجاد شود.»
ماموریت‌های جدید بر دوش دانشگاه‌ها
موضوع ششم در مورد بحث آمایش است که بعد از تاکیدات رهبری، تمرکز بسیاری روی آن شد. عموعابدینی با اشاره به اینکه صنایع و شرکت‌ها و ارگان‌های دولتی و خصوصی باید اعلام نیاز کنند، عنوان کرد: «این سازمان‌ها باید اعلام کنند که چقدر دانشجو می‌خواهند و چند درصد از آنها را بورس می‌کنند. در این صورت تحولی ایجاد می‌شود. سال پیش در برخی از مناطق این شیوه اجرا شد. برخی از روسای دانشگاه‌ها برخی از رشته‌هایی که در دانشگاه نبود را با توجه به نیاز و بورس صنعت، ایجاد کردند. دانشجو حقوق می‌گیرد و بعد از فارغ‌التحصیلی نیز شغلی دارد. برای اولین بار در نظام آموزشی کشور، اختیاراتی را به استان‌ها دادیم و چهار ماموریت را بر دوش دانشگاه‌ها گذاشته‌ایم. برای طرح تحول 10 اقدام باید صورت بگیرد که در این کارگروه‌ها مشخص می‌شود هر استان باید چه کار را انجام دهد. کارها نباید تکراری باشد و باید برنامه مشخص داشته باشند.»
مصوبه آمایش به‌زودی ابلاغ می‌شود
نکته هفتم و شاید یکی از مهم‌ترین نکاتی که در صحبت‌های معاون بسیار به چشم می‌آید، درخصوص آمایش است. خبرهایی به گوش می‌رسد که در برخی از دانشگاه‌ها هنوز کار آمایش شروع نشده بود که به پایان خط رسید. عموعابدینی با اشاره به اینکه دومین ماموریت، ماموریت‌گرایی دانشگاه‌ها است، تصریح کرد: «آمایش سرزمین براساس توانمندی‌ها است. همچنین مقطع تحصیلی باید مشخص شود و نباید تمام افراد دکتری بگیرند. ماموریتی نیز باید در بحث ساماندهی داشته باشیم. وزارت علوم هم اعتقاد دارد که نخبه‌ترین افراد در مجموعه‌های ما هستند و خودشان می‌توانند تصمیم‌سازی کنند و مشورت دهند و مشورت بگیرند. اما آمایش وظیفه ما است و قرار است ساماندهی صورت بگیرد. بهره‌وری خوبی ذیل آمایش شکل می‌گیرد و تمام این موضوعات مصوبه دارد و به‌زودی ابلاغ می‌شود. رئیس و نایب‌رئیس و دبیر کارگروه‌ها در شورای گسترش برنامه خود را ارائه می‌دهند و بعد از تصویب شدن ابلاغ صورت می‌گیرد.»
مجلس به صنایع برای بورس صنعت تخفیف مالیاتی دهد
موضوع هشتم و پایانی درخصوص بورس صنعت بود که در دفترچه کنکور امسال آمده است. این بورس توجه‌های بسیاری را به خود جلب کرد؛ چراکه نشان‌دهنده تغییر ریل‌گذاری دروسی که صرفا عملی یا نظری هستند به سمت دروس مهارتی بود. عموعابدینی درباره این بورس در وزارت علوم بیان کرد: «ما درخصوص بورس صنعتی ضعفی داریم و آن اینجاست که برای مثال سایپا هزار نفر را بورس می‌کند و برای برخی از افراد و دانشجویان علی‌رغم انتخاب‌ها حدودا 250 بورس خالی می‌ماند. جالب است جایی که تا رتبه 50 هزار نوشته است و باید تنها 15 نفر بروند اما 80 الی 90 نفر به اینجا رفتند. مجلس برای ما تصویب کند که شرکت‌ها اگر بورس کردند از مالیات آنها کم می‌شود و برنامه‌ریزی ما روی 70 هزار بورس است. یعنی دفترچه کنکور و صندلی داغ ما 50 درصد بورس دارند و جوانان با امید به دانشگاه‌ها می‌آیند.»