فاطمه طاری بخش، خبرنگار گروه دانشگاه: کمتر از یک هفته به اربعین حسینی باقی مانده است. خیل عظیم زائران نه‌تنها از شهرهای مختلف عراق، بلکه از کشورهای مختلف خودشان را به جاده نجف – کربلا رسانده‌اند تا بتوانند در روز موعد در کربلای معلی باشند. جاده 75 کیلومتری که قدم به قدم آن، موکب‌های مختلفی برپا شده تا نیازهای زائران حسینی را از مواد غذایی و خوراکی گرفته تا موارد درمانی و استراحت و... رفع کند. با این حال طی کردن این مسیر آن هم در ایام اربعین که این جاده مملو از جمعیت است، مشکلات خودش را دارد اما گروه‌های جهادی و موکب‌داران تلاش می‌کنند به سهم خود آنها را کمتر کنند. حالا حتی پای شرکت‌های دانش‌بنیان که اکثرا محصولات خود را هم‌راستا با نیازهای مردم تولید می‌کنند هم در راهپیمایی اربعین باز شده تا با تولید و عرضه محصولات متفاوت بتوانند کمکی به زائران در مسیر پیاده‌روی داشته باشند. در این گزارش به معرفی 10 محصول دانش‌بنیانی خواهیم پرداخت که کاربردهای متفاوتی در ایام برگزاری پیاده‌روی اربعین حسینی دارند.
ضدعفونی کردن آب در هر شرایطی
شرکت دانش‌بنیان توسعه فناور زرفام، برای زائران اربعین، قرص‌های ضدعفونی‌کننده آب آشامیدنی، ضدعفونی‌کننده میوه و سبزیجات، حوله، ملحفه و البسه، تجهیزات بیمارستانی و موارد دیگر تولید کرده است. قرص آب آشامیدنی در بسته‌بندی یک، ده و پانصد لیتری است که مورد تایید سازمان غذا و دارو بوده و نشان سیب سلامت و ایران‌کد دارد. در این میان باید این نکته را هم یادآور شد که ماده اولیه این قرص مورد تایید سازمان‌های بهداشت جهانی و صلیب سرخ و هلال‌احمر است. اگرچه آب‌های بسته‌بندی تقریبا در تمام مسیر پیاده‌روی در دسترس زائران قرار دارد اما ممکن است در بخش‌های دیگر سفر، بسته به شرایط دسترسی به آب سالم ممکن نباشد. برای استفاده از این قرص که در شرایط مختلف امکان نوشیدن آب تمیز را برای مصرف‌کننده فراهم می‌کند، تنها کافی است تا یکی از این قرص‌ها را در یک لیتر آب انداخته و 30 دقیقه صبر کنید و بعد از آن، آب قابل شرب خواهد بود. این قرص این امکان را دارد که 99.9 درصد از انگل‌ها، ویروس‌ها و باکتری و مواد مضری که داخل آب است را از بین ببرد. هرچند که این قرص هنوز به صورت رسمی به بازار نرسیده، اما تولیدکنندگان آن در نظر دارند، تا در آینده نزدیک این قرص را از طریق داروخانه‌های کشور توزیع کنند. موضوع دیگر قیمت این محصول است، به‌طوری‌که هر قرص 1 لیتری، 2 هزار و 100 تومان و 10 لیتری، 2 هزار و 550 تومان است. بسته‌بندی 6تایی 1 لیتری، 126 هزار تومان و 10 لیتری آن 153 هزار تومان تعیین شده است.
دسترسی به کودکان در پلتفرم هم‌قدم
شرکت رادشید که اولین تولیدکننده ردیاب در کشور است و صفر تا صد تولید این محصول از نرم‌افزار تا سخت‌افزار را طراحی و تولید می‌کند، برای زائران اربعین دست به ساخت پلتفرمی به نام هم‌قدم زده است. این پلتفرم کاملا ایرانی بوده و تمام امکانات آن براساس یوزر ایرانی طراحی شده و استفاده از این پلتفرم هم بسیار آسان است. در این پلتفرم افراد می‌توانند بعد از ثبت‌نام، اقدام به تیم‌سازی کنند و موقعیت تک‌تک افراد حاضر در هر تیم هم برای آنها نمایش داده می‌شود. در نسخه‌های آپدیت این پلتفرم قرار است که امکان ارتباط تصویری و صوتی نیز تعبیه شود. فردی که موکب‌دار است می‌تواند با انتخاب موکب خود، اقدام به بارگذاری خدماتی کند که بناست به زائران ارائه کند. از طرف دیگر کاربران می‌توانند در این پلتفرم با یکدیگر ارتباط بگیرند. هم‌قدم پلتفرم رایگانی است که با GPS گوشی کار می‌کند. البته این شرکت دستگاه‌های دیگری مانند انواع ردیاب‌ها با مصارف و شکل‌های مختلف را هم تولید می‌کند. یکی از این ردیاب‌ها، ردیاب شخصی است که زائرانی که همراه با کودک خود به راهپیمایی اربعین می‌روند برای جلوگیری از گم شدن کودک می‌توانند از آن استفاده کنند. این ردیاب برای افرادی است که نمی‌توانند گوشی داشته باشد یا نمی‌توانند شماره‌گیری کنند. نحوه استفاده از این ردیاب هم به این شکل است که با تعبیه شدن دکمه answer در آن، افراد می‌توانند آن را فشار دهند و تماس دوطرفه برقرار می‌شود. قیمت این ردیاب‌ها از 3 میلیون تومان شروع می‌شود و بسته به مدل دستگاه قیمت آن تفاوت دارد.
رفع التهاب گلو با اسپری پاکسیر
شرکت مهر کشاورزی اکسیر فرآوران سبلان، اسپری گلوی پاکسیر را برای زائران حسینی در نظر گرفته است تا چه در هنگام سفر و چه در زمان بازگشت، بتوانند به صورت موقت خود را درمان کنند. این اسپری ضدمیکروبی برطرف‌کننده التهابات گلو است و برای زائرانی کاربرد خواهد داشت که با بیماری‌های میکروبی یا ویروسی درگیر می‌شوند. البته این محصول پیشتر هم کارایی خود را به اثبات رسانده؛ چراکه در دوران کرونا هم کاربرد به نسبت خوبی از خود نشان داده و برای درمان و پیشگیری از ابتلا به این بیماری مورد استفاده قرار گرفته بود. محصول تولیدی از سوی شرکت مهر کشاورزی اکسیر فرآوران سبلان مجوز IRC را از سوی سازمان غذا و دارو به دست آورده و پارت اول آن به صورت آزمایشی در دسترس افراد قرار گرفته و پارت‌های بعدی آن آماده فروش شده‌اند. این محصول که قیمتی حدود 100 هزار تومان برای آن در نظر گرفته شده، تنها کافی است آن را در فضای دهان اسپری کنید و بعد از گذشت 30 ثانیه، از التهاب گلو که به دلایل مختلف ایجاد شده، کم خواهد کرد.
دستگاهی که هر دقیقه 150 لیوان شربت آماده می‌کند
شرکت‌های دانش‌بنیان تنها روی معضلات زائران تمرکز نکرده‌اند و برای موکب‌داران نیز دست به نوآوری زده‌اند. شرکت دانش‌بنیان آریا پروشات رایکا، دستگاه لیوان پرکن و مایع‌پرکنی را ساخته است که در روزهای گرم کربلا بسیار به کار می‌آید. این دستگاه در هر 7 ثانیه 20 لیوان را با انواع شربت‌ها پر می‌کند که به‌عبارت دقیق‌تر در هر 1 دقیقه تقریبا 150 لیوان می‌شود. سازنده دستگاه لیوان پرکن (الکسا) در سال‌های قبل موکب‌دار بوده و با این معضل آشناست که به‌دلیل هوای گرم باید شربت‌ها را همان لحظه بریزند تا گرم نشود. حجم کار موکب‌داران بسیار بالاست و روزانه 100 هزار لیوان شربت به زائران داده می‌شد و این مشکل بسیار به چشم می‌آید. جالب اینجاست که این شرکت تست ابتدایی این دستگاه را در موکب خود انجام داده تا از میزان عملکرد آن اطمینان حاصل کند. این دستگاه که ساخت آن 6 ماه به‌طول انجامیده به یک مخزن هزار لیتری وصل می‌شود و درحال‌حاضر چند عدد از این دستگاه را که قیمت آن به 48 میلیون تومان می‌رسد، در اختیار برخی از موکب داران گذاشته‌اند تا از این طریق سرعت پذیرایی از زائران افزایش چشمگیری پیدا کند.
اطمینان از سلامت در روزهای گرم عراق
شرکت جهان‌قلب آزمون غربالگری قلبی پیش از شروع سفر را برای زائران اربعین انجام می‌دهد. در این غربالگری از شرکت‌کنندگان تست‌های مختلفی گرفته می‌شود تا از این طریق گزارش کامل و جامعی از سلامتی آنها به دست آید. طبیعتا با توجه به شرایط پیاده‌روی و همچنین گرمای هوای عراق، لازم است زائران به‌ویژه سالمندان پایشی از سلامت خود انجام دهند. البته این شرکت درطول سفر هم برنامه‌های مختلفی را برای زائران دارد، به‌طوری‌که اگر برای فردی درطول مسیر مشکلی پیش بیاید، با تامین بسترهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و همچنین تامین نیروی انسانی در موکب‌ها، نیاز آنها به خدمات مختلف را در این زمینه حل می‌کند.
هرچند غربالگری پیش از سفر به ازای هر نفر 200 هزار تومان هزینه خواهد داشت اما کارهایی که حین سفر انجام می‌شود در غالب پکیج‌های مختلفی است که براساس نیاز موکب‌ها و افراد طراحی می‌شود. ممکن است موکبی بزرگ باشد و تعداد زیادی از افراد در آن اقامت کنند و چندین پک تجهیزاتی بگیرد اما طبیعتا با توجه به اینکه سفر زیارتی است کمترین قیمت ممکن از سوی این شرکت برای آنها درنظر گرفته شده است، همچنین این شرکت پک‌های کمک اولیه خود را نیز در اختیار موکب‌های مختلف قرار خواهد داد.
اکسیژن‌ساز شرکت نفس‌یار به موکب‌ها رسید
شرکت دانش‌بنیان نفس‌یار که تولید اکسیژن‌ساز را از سال 1393 بومی‌سازی کرده، این روزها به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان اکسیژن‌ساز در کشور به شمار می‌رود. البته این شرکت به‌عنوان اولین تولیدکننده اکسیژن‌ساز خانگی تلقی می‌شود و دستگاه‌های آن در دو مدل 5 لیتری و 10 لیتری، مصارف خانگی دارد. دستگاه‌هایی که این روزها در موکب‌ها برای افراد سن بالایی که گرما زده می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. مولفه جالب درباره این اکسیژن‌سازها آن است که با برق شهری کار می‌کند و همین ویژگی، این پتانسیل را در اختیار موکب‌داران گذاشته که بتوانند از آن استفاده کنند. محصول دیگر این شرکت، دستگاه اکسیژن‌ساز آمبولانسی است که روی آمبولانس‌ها سوار می‌شود و با برق ماشین کار می‌کند. موضوع قابل توجه درباره این دستگاه آن است که تا امروز به صورت کلی در آمبولانس‌ها از کپسول استفاده می‌شود که مخاطرات بسیاری را به همراه دارد، اما استفاده از دستگاه اکسیژن‌ساز خطرات کپسول‌ها را از بین می‌برد. از طرفی هم هر دو دستگاه ساخت این شرکت یعنی اکسیژن‌ساز خانگی و آمبولانسی تجاری‌سازی شده و شرکت نفس‌یار، مجری طرح کلان تولید دستگاه اکسیژن‌ساز در کشور هستند. قیمت اکسیژن‌ساز مخصوص مصارف خانگی، حدودا 19 میلیون و 700 هزار تومان و دستگاه آمبولانسی حدود 80 میلیون تومان است.
راه‌اندازی سامانه اول سلامتی برای زائران
شرکت دانش‌بنیان آراس پاسارگاد، سامانه اول سلامتی را راه‌اندازی کرده که در عمل سامانه جامع در ارائه خدمات حوزه سلامت مخصوصا طب ایرانی، سنتی و طب‌های مکمل برای زائران است. این سامانه به این صورت عمل می‌کند که گروه‌هایی که به نحوی در حوزه سلامت ارائه‌دهنده کالا و خدمت هستند، می‌توانند از این سامانه پنل تخصصی دریافت کنند. به‌طور مثال در پنل پزشک طب ایرانی که به ثبت اختراع رسیده است، پزشک مربوط می‌تواند این پنل را دریافت کند. در این پنل آیتم اختصاصی دانش طب ایرانی و طب‌های سنتی قرار داده شده و پزشک با استفاده از آن می‌تواند برای بیماران و مخاطبان خود تجویزهای لازم را انجام دهد. ویژگی جالب این سامانه اینکه نسخه‌های صادرشده به‌صورت الکترونیکی در پنل اختصاصی شخص قرار می‌گیرد و از این طریق فرد می‌تواند ارائه‌دهندگان کالا یا خدمات را از طریق لوکیشن پیدا کند. با توجه به اینکه کلیه خدمات آنلاین و در فضای مجازی ارائه می‌شود، زائران می‌توانند از این سامانه در اربعین استفاده کنند. یعنی عملا ارائه‌دهندگان کالا و خدمات می‌توانند برای اربعین اطلاعات خود را در این سامانه بارگذاری کنند و زائران می‌توانند وارد این سامانه شوند. یکی از کارویژه‌های مهم این سامانه در اربعین را می‌توان امکان بهره‌مندی از خدمات سلامت از سوی پزشکان طب ایرانی دانست. همچنین شناسایی و معرفی محل‌های ارائه خدمت از سوی این سامانه هم ویژگی مهم دیگری است که طبیعتا کاربرد زیادی برای زائران خواهد داشت.
بازی اربعین برای کودکان جامانده از پیاده‌روی حسینی
موسسه مهراد رسانه شیراز کار خود را روی ساخت و طراحی بازی قرار داده و حالا به مناسبت اربعین دو مدل بازی متناسب با حال‌وهوای زائران در این ایام طراحی کرده است. اولین بازی، روی گوشی موبایل نصب می‌شود و برای برگزیدگان این بازی هم جوایز مختلفی درنظر گرفته شده است. البته بازی دیگر این شرکت را باید جزء بازی‌های رومیزی دانست که مخاطب آن کودکان هستند؛ فضای این بازی به‌گونه‌ای است که باعث می‌شود کاربر بتواند فضای پیاده‌روی را درک کند. این محصولات که قیمت‌شان از 27 تا 100 هزار تومان متفاوت است، به موکب‌داران فروخته می‌شود و آن دسته از موکب‌داران که به‌صورت ویژه در حیطه کودکان برنامه‌ریزی کرده‌اند، می‌توانند با بهره‌مندی از آنها محیط را برای سرگرمی کودکان آماده کنند.
باز شدن پای هوش‌مصنوعی به اربعین حسینی
شرکت پردازش اطلاعات کیان ایرانیان، سامانه‌ای براساس هوش‌مصنوعی و AI را تحت‌عنوان ایراپرداز تولید کرده است؛ سامانه‌ای که نحوه کار آن جمع‌سپاری است و عملا بخش قابل‌توجهی از کاربران را شامل می‌شود. جالب اینجاست که کاربران این سامانه می‌توانند درقبال فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند، هزینه هم دریافت کنند! ازجمله کاربردهای این سامانه می‌توان به تبدیل عکس به متن، صوت به متن و متن به صوت اشاره کرد. حالا این شرکت قصد دارد به مناسبت اربعین با استفاده از این سامانه، در حوزه فرهنگی هم وارد عمل شود.
ایراپرداز قرار است در این ایام مسابقات بسیاری را در بخش‌های مختلف فرهنگی مرتبط با اربعین به‌ویژه برای آنهایی ایجاد کند که از اربعین امسال جا مانده‌اند، به‌عبارت دقیق‌تر این شرکت درنظر دارد تا اقداماتی مانند ختم قرآن یا زیارت عاشورا با حضور جمع قابل‌توجهی از کاربران در این ایام داشته باشد؛ البته ظرفیت برای برگزاری مسابقه در این پلتفرم به همین‌جا ختم نمی‌شود و پتانسیل آن برای انجام کارهای فرهنگی و هنری دیگر مانند تبدیل عکس به متن، صوت به متن و... در حوزه اربعین هم پابرجا خواهد بود.
شرکت دانش‌بنیانی که به زائران ویلچر نذری می‌دهد!
شرکت دانش‌بنیان آوینتا در حوزه تولید تجهیزات توان بخشی فعالیت می‌کند، یعنی عملا خروجی این شرکت را باید ویلچرهایی دانست که از کربن ساخته شده‌اند و وزن‌شان از 6 تا 10 کیلوگرم خواهد بود، همین کم وزن بودن را باید ویژگی اصلی تولیدات این شرکت دانست؛ چراکه عمده ویلچرهای موجود در بازار کشور بیش از 15 کیلوگرم وزن دارند. نکته‌ای که باید دوباره به آن توجه شود، جنس این ویلچرهاست. عملا از کربن تنها در صنایع نظامی و خاص کاربرد دارند اما این شرکت به آن کاربرد عمومی داده است.
البته این شرکت در همین نقطه متوقف نمانده و توانسته شخصی‌سازی بودن این ویلچرها را هم برای افراد به‌همراه بیاورد، یعنی ویلچرها متناسب با شرایط افراد و نوع معلولیت آنها ساخته می‌شوند. به‌طورکلی خدمات شرکت را باید به 4 خدمت دسته‌بندی کرد؛ یکی از آنها تعمیر و سرویس ویلچر افرادی است که در مسیر اربعین هستند. خدمت دیگر حمل‌ونقل افراد سالمند یا معلولانی که نیاز به ویلچر دارند با ویلچرهای شرکت. مولفه بعدی اینکه، شرکت ویلچرها را تا مسیری مشخص به افرادی که نیاز دارند و نمی‌توانند آن را تهیه کنند، رایگان اجاره می‌دهد. بحث دیگری که این شرکت بانی آن شده، نذر ویلچر است. این نذر برای کسانی است که ویلچر اضافه دارند یا نیاز به ویلچر ندارند، می‌توانند آنها را به شرکت اهدا کنند تا در این نذر مشارکت داشته باشند. با پایان مراسم پیاده‌روی اربعین، شرکت این ویلچرها را سرویس می‌کند و به افراد برمی‌گرداند، البته می‌توان ویلچرها را برای همیشه به این شرکت اهدا کرد. موضوع دیگر اینکه در تمام دنیا تنها 11 تا 12 شرکت هستند که امکان ساخت ویلچر از جنس کربن دارند که قیمت محصولات آنها از 3 هزار تا 5 هزار یورو متفاوت است، با این حال قیمت ویلچرهای شرکت آوینتا در داخل کشور از 27 میلیون تا 40 میلیون تومان است.