مهدی پیش بین: ماجرای کودتای 28 مرداد به نهضت ملی شدن نفت و نجات منابع ملی ایران از استعمار انگلیس باز میگردد که با حضور آیت الله کاشانی، دکتر مصدق و اقشار مختلف مردم، در اواخر سال 1329، نفت در سرار کشور ملی اعلام شد.
بعد از این نهضت، مصدق به عنوان نخست وزیر انتخاب شد و این اولین دولت ملی و برخاسته از رای مردم در تاریخ معاصر ایران بود. مصدق در اردیبهشت 1330 به دلیل اختلاف با محمدرضا پهلوی، استعفا کرد. شاه بلافاصله قوام السلطنه را به نخست وزیری گماشت اما با پشتیبانی مردم و آیت الله کاشانی که گفته بود اگر مصدق به نخست وزیری بازنگردد، کفن پوش به خیابان می آیم، شاه مجبور شد که بپذیرد مصدق را به نخست وزیری بازگرداند.
اما استعمار انگلیس هنوز به دنبال سلطه بر نفت ایران بود و مصدق در مقابل انگلیس، بجای تکیه بر پشتوانه مردمی و روحانیونی همچون کاشانی، به آمریکا تکیه کرد و پناه برد.
انگلیسی ها درحال برنامه ریزی برای یک کودتای نظامی با نام عملیات چکمه بودند که آمریکا نیز به آن ها پیوست و فرمانده عملیات کودتا به دست کرمیت روزولت، نوه تئودو روزولت، رئیس جمهور آمریکا رسید و کودتا با حضور مستقیم سازمان سیا، با نام عملیات آژاکس، برنامه ریزی شد.
کودتا اول در تاریخ 25 مرداد به اجرا درآمد اما به دلیل لو رفتن عملیات، ناموفق ماند و شاه به عراق فرار کرد. در روز 27 مرداد، آیت الله کاشانی در نامه ای خطاب به مصدق، گفت که خطر کودتا ادامه دارد و این عملیات نظامی آمریکایی-انگلیسی، به زودی اجرا میشود. اما مصدق این هشدار را جدی نگرفت.
روز 28 مرداد، بار دیگر عملیات کودتا به جریان افتاد. در این عملیات، برادران رشیدیان، وابسته به دربار پهلوی، مسئول سازماندهی اوباش برای آشوب خیابانی بودند و روزولت، فرمانده میدانی کودتا، اولین تانک را به خیابان آورد و بعد از تصرف تهران، مصدق را سرنگون و زاهدی را بجای او نشاندند.
نکته قابل توجه این است که مصدق نه تنها با آمریکا مخالفتی نداشت، بلکه دست دوستی به سمت آن ها دراز کرده بود.
28 مرداد، فقط از نظر ایرانیان کودتا نیست. شبکه BBC، وابسته به سازمان جاسوسی MI6، در سال 1392 اعلام کرد که سازمان سیا و آمریکا، اعتراف کرده اند که کودتای 28 مرداد را برنامه ریزی و عملیاتی کرده اند. اوباما نیز در دوران ریاست جمهوری خود اعتراف کرده بود: « ایالات متحده در سرنگونی دولت ایران که به صورت دموکراتیک انتخاب شده بود، نقش داشت.»
با این حال که دشمن خود معترف به انجام کودتای آمریکایی انگلیسی در کشور بوده است، عده ای معلوم الحال، با طرح ادعاهای جدید میگویند «نخیر! کودتایی در کار نبوده!»
نهایتاً آمریکا و انگلیس حتی از مردم ایران عذرخواهی نکرده و تا به امروز به دشمنی با ایرانیان ادامه داده اند.