راضیه فلاح، خبرنگار:دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی به عنوان اولین واحد دانشگاه آزاد فعالیت خود را در مرکز شهر تهران و از سال 61 آغاز کرد و از ابتدا تاکنون با توجه به موقعیت خاص خود همیشه به عنوان یک واحد پیشرو در فضای دانشگاه آزاد شناخته می‌شود. برای اطلاع از جریان اقدامات این واحد دانشگاهی گفت‌وگویی با توحید پوررستم، رئیس دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی داشته‌ایم. او از اواخر آبان ماه سال گذشته عهده‌دار مسئولیت این واحد دانشگاهی شده و در کارنامه کاری خود سوابقی ازجمله سرپرست دانشگاه آزاد واحد شهریار، مشاور مرکز عمران، املاک و مستغلات دانشگاه آزاد، معاون عمرانی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی، معاون آموزشی واحد شوشتر، رئیس نظام مهندسی ساختمان شوشتر و مدیرکل عمرانی دانشگاه آزاد استان تهران را دارد. مشروح گفت‌وگوی «فرهیختگان» با او را در ادامه می‌خوانید.

چه اقداماتی در زمینه اجرای سند تحول و تعالی و برنامه راهبردی دانشگاه تاکنون در واحد تهران مرکزی انجام شده است؟
تلاش کرده‌ایم تا اقدامات سند تحول در راستای اقدامات آمایشی استانی انجام شود. در نتیجه با توجه به ماموریت‌های هر واحد 10 بسته‌ پیشنهادی سند تحول پیگیری می‌شود. بنابراین دانشگاه کارآمد و پاسخگو، دانشگاه سرآمد و پاسخگو و دانشگاه توسعه‌دهنده روحیه انقلابی به عنوان محور و چشم‌انداز این واحد دانشگاهی در نظر گرفته شده است. یکی از اقداماتی که تا 5 سال آینده در این واحد انجام خواهد شد، اصلاح هرم هیات علمی است. بر این اساس در زمینه جذب و اصلاح هیات علمی تغییراتی ایجاد خواهد شد. همچنین تاکید بسیاری برای تاسیس رشته‌های مهارتی در هدف 5 ساله واحد در نظر گرفته شده است. از سوی دیگر براساس سند تحول در راستای کارآمدگی دانشجویان برای آمادگی در بازار کار تاکید شده که در این واحد به جد دنبال می‌شود. بر همین اساس در حال تغییر تدریس دروس از آموزش صرف به سمت آموزش کارآمد هستیم.

یکی از چالش‌های جدی و دغدغه‌های دانشجویان به حوزه اشتغال مربوط می‌شود. دانشگاه آزاد به ویژه در واحد تهران مرکزی چگونه بر رفع این دغدغه برنامه‌ریزی کرده است؟
دانشگاه آزاد در همه شهرهای ایران شعبه دارد و همین ظرفیت، قابلیت خوبی را برای این واحد ایجاد کرده تا دانشجویان، در واحدهای مختلف مهمان شده و دروس تخصصی را در واحدهای مختلف بگذرانند. برای مثال دانشجویان رشته‌های مرتبط با نفت می‌توانند مهمان واحدهای جنوبی کشور شوند. این یکی از قابلیت‌های دانشگاه آزاد است که دانشگاه‌های دولتی آن را ندارند. به بیان دیگر تبادل دانشجو بین واحدهای مختلف کشور انجام شود.  واحد تهران مرکزی برای اشتغال دانشجویان 2 سیاست را به طور همزمان در نظر گرفته است. اعزام دانشجویان رشته‌های مرتبط با حوزه نفت و معدن به فضاها و محل‌های مربوط به این 2 رشته‌ درسی، یکی از این سیاست‌هاست. برای مثال دانشجویان این رشته‌ها مانند دانشجویان رشته‌های پزشکی که برای فراگیری برخی از مباحث درسی به بیمارستان می‌روند، به محل‌های مربوط به دروس عملی خود خواهند رفت. پیش از این تنها برای دانشجویان رشته‌های پزشکی این نوع آموزش وجود داشت که برای نخستین‌بار در واحد تهران مرکزی این امر برای دیگر رشته‌ها نیز تسری داده می‌شود. بر این اساس، دانشجویان برخی از واحدهای درسی خود را در شرکت‌ها و صنایع دولتی یا غیردولتی خواهند گذراند. از سوی دیگر با برخی از صنایع و شرکت‌ها درحال مذاکره هستیم تا آنها برخی افراد مدنظر خود را به این واحد برای ادامه تحصیل معرفی و به نوعی بورس کنند. 

اجرای این طرح چه مدت زمان می‌برد؟
اقدامات آن به تازگی آغاز شده و افرادی که در سال‌های آخر تحصیل هستند را در بر خواهد گرفت. اما می‌توان با یک برنامه درست در قالب این نوع آموزش دانشجویان جدیدالورود به دانشگاه را نیز در آن گنجاند تا تعداد محدودی از درس‌های خود را به این صورت بگذرانند. 

در ابتدا این طرح را بر روی کدام رشته‌ها اجرا خواهید کرد؟
رشته‌های فنی و مهندسی، رشته‌های مدیریت، حقوق و هنر در اولویت اول ما هستند. 

آیا فعالیت جلسات گفت‌‌وگو‌محور دوشنبه‌های سوهانک دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی و رسانه و پنجشنبه‌های هنر دانشکده هنر امسال نیز ادامه خواهد داشت؟
بله، به طور حتم این جلسات امسال نیز ادامه خواهند داشت. به علت همزمانی ماه مبارک رمضان با شروع سال جدید وقفه‌ای در برگزاری این جلسات ایجاد شده که با اتمام این ماه مبارک این وقفه برطرف خواهد شد و این جلسات به شدت قبل ادامه پیدا خواهد کرد.
واحد تهران‌مرکزی به غیر از مجتمع سوهانک 2 مجتمع مجزا دیگر نیز دارد که در آن مجتمع‌ها حدود 25 هزار دانشجو تحصیل می‌کنند. درصدد هستیم تا همه دانشجویان این واحد در هر 3 مجتمع در کنار مباحث درسی و هر روزه کلاسی با مسائل روز به‌منظور تبادل افکار بیشتر درگیر شوند. در این زمینه فعالیت باشگاه پژوهشگران جوان و انجمن‌های علمی واحد را نیز به جد دنبال می‌کنیم. به غیر از این تاسیس مرکز آموزش‌های تخصصی آزاد یکی از این اقداماتی است که در واحد به دنبال آن هستیم. شبیه این مرکز در دیگر واحدها نیز وجود دارد منتها تفاوت رویه این مرکز با دیگر مراکز شبیه، در هم‌افزایی چند گروه اساتید، کارمندان، دانشجویان اعم از درحال تحصیل و فارغ‌التحصیل و خانواده‌های گروه‌های نام‌برده است. این افراد می‌توانند به‌صورت استاد یا آموزش‌پذیر در دوره‌های مختلف این مرکز شرکت کنند. 

درمورد این اقدام توضیح بیشتری دهید و بگویید به چه منظور انجام می‌شود؟
در نظر داریم تا تعامل دانشگاه و خانواده با شهر را تحت عنوان مرکز آموزش تخصصی آزاد عملیاتی کنیم. برای مثال پدر دانشجویی تخصص خاصی دارد و می‌خواهد همان تخصص را به دیگران نیز آموزش دهد. پس از تایید صلاحیت تخصص آن فرد، او مباحث مختلف هماهنگ با تخصص خود را در این کلاس‌ها به دیگران نیز آموزش خواهد داد. این امر اطلاعات عمومی واحد را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر والدینی که در این دوره‌های آموزشی شرکت می‌کنند با واحد مرتبط و به‌نوعی عضو خانواده واحد خواهند شد. در نتیجه مراوده بسیار راحت‌تری بین دانشگاه و اعضای خانواده دانشجویان ایجاد می‌شود. 

تفاوت این دوره‌ها با دوره‌های مهارتی و کارآموزی که در دانشکده‌های عالی مهارتی برگزار می‌شود چیست؟
تفاوت عمده این دوره‌‌های آموزشی با دوره‌های مهارتی در حضور خانواده‌های دانشجویان است. در دوره‌های مهارتی افراد صرفا در داخل یا خارج از واحد دوره‌های مختلفی را با محدودیت‌های خاصی می‌گذرانند. اما این دوره‌ها بدون محدودیت حتی در زمینه مهارت‌های عمومی نیز برای افراد برگزار می‌شود. همچنین در این دوره‌‌ها صرفا اساتید تدریس نمی‌کنند و دانشجویان نیز می‌توانند توانایی‌های خود را حتی به اساتید خود نیز ارائه دهند. این دوره‌ها برای دانشگاه و افراد شرکت‌کننده منافع مختلف مالی و معنوی را به دنبال خواهد داشت. دانشجوی امروز واحد می‌‍‌داند که می‌تواند در سال‌های بعد نیز با دانشگاه در ارتباط باشد. از سوی دیگر این دانشجویان می‌توانند از آینده بسیاری از فارغ‌التحصیلان واحد و از موفقیت‌هایی که آنها کسب کرده‌اند مطلع شوند. در نتیجه بدانند که قرار نیست همه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به‌عنوان هیات‌علمی وارد بازار کار شوند. حتی فارغ‌التحصیلان نیز می‌توانند مباحث مختلفی را که به خوبی فرانگرفته‌اند دوباره در این دوره‌ها آموزش ببینند. اگر استقبال از این دوره‌ها خوب باشد همه این آموزش‌ها به شکل یک مجموعه در قالب سرا قرار خواهد گرفت. 
سال گذشته اولین نمایشگاه تجربه و امید در دانشکده هنر واحد تهران‌مرکزی برگزار شد. با توجه به اینکه این واحد یکی از شاخص‌ترین دانشکده‌های هنر را دارد آیا برای امسال نیز از این نوع اقدامات در دستورکار خود قرار داده‌ شده است؟ 
دانشکده هنر تهران‌مرکزی جزء یکی از دانشکده‌های شاخص در کنار دانشکده هنرهای زیبا و سوره ایستاده و بسیاری از فارغ‌التحصیلان این واحد در بین هنرمندان به نام امروز جامعه قرار دارند. این دانشکده می‌تواند در همه زمینه‌ها حضور فعال داشته‌ باشد و به همان نمایشگاه محدود نخواهد شد. از سوی دیگر پیش از این، اگر برخی از اساتید واحد به صورت نیمه‌وقت با دیگر مراکز دولتی همکاری داشتند از واحد پنهان می‌کردند اما امروز ما از این همکاری اساتید استقبال می‌کنیم و از آن به‌عنوان یک فرصت برای تبادل با دیگر ارگان‌های دولت یاد می‌کنیم. درنتیجه این تبادل برخی از اساتید دانشکده هنر امروز پل ارتباطی بین این واحد و دولت شده‌اند و همین ارتباط به اقدامات مثبت دیگری مانند برگزاری نمایشگاه هنر و امید خواهد رسید. 

در حوزه فعالیت دانش‌بنیان در واحد تهران‌مرکزی چه اقداماتی داشتید؟
واحد تهران مرکزی تنها واحدی است که معاونت دانش‌بنیان دارد. ما امروز به دنبال تاسیس سراهای نوآوری هستیم و همچنین در نظر داریم پژوهشکده‌ها، مراکز تحقیقاتی و مرکز آموزش تخصصی آزاد که امید است به سرای تخصصی تبدیل شود را به سمت دانش‌بنیان‌ مساله‌محور و ماموریت‌گرا سوق دهیم. البته از آنجا که ماموریت این واحد تعامل با سایر نهادهاست درنتیجه تعاملاتی را با معاونت علمی ریاست‌جمهوری داشته‌ایم تا بتوانیم در این زمینه اقدامات مناسبی داشته باشیم و منجر به تولید محصول شود. 

مراکز تحقیقات و پژوهشکده واحد تهران‌مرکزی درحال حاضر چه خدماتی ارائه می‌دهند؟
2 پژوهشکده اصلی در حوزه غرب‌شناسی و مهندسی بافت و طب بازساختی در این واحد مستقر هستند. پژوهشکده مهندسی بافت و طب بازساختی دارای 5 مرکز تحقیقات بافت نرم، سلول‌های بنیادی و سلول درمانی، سامانه‌های داروسازی و نانوبیومتریال، بافت سخت و آنتی‌بادی مولکول کولونال است. در پژوهشکده غرب‌شناسی که زیر نظر دانشکده علوم سیاسی است 2 گروه پژوهشی آمریکا، انگلیس و اتحادیه اروپا و گروه پژوهشی غرب و تحول جدید جهانی فعالیت می‌کنند. بزرگ‌ترین مرکز تحقیقات مستقل واحد نیز مرکز برق هوشمند و اتوماسیون است که شامل 5 گروه پژوهشی شامل الکترونیک قدرت، کنترل هوشمند و اتوماسیون، انرژی‌های تجدیدپذیر، خودروهای الکترونیک و شبکه‌‌های هوشمند برق است. همچنین مراکز تحقیقات حقوق، پرتو پزشکی، اقتصاد دیجیتال، علوم و فناوری‌‌های پیشرفته سایبری و در‌نهایت مرکز تحقیقات نوآوری سیستم‌های کامپیوتری نیز به‌تازگی موفق به اخذ مجوز فعالیت شده‌اند.

تا‌کنون چه اقدامات شاخصی در این مراکز تحقیقاتی انجام شده است؟
مرکز تحقیقات بافت در حوزه بافت نرم اقداماتی را در زمینه ساخت ایمپلنت‌های سِمور‌درمانی انجام داده است. در مرکز تحقیقات بافت نرم نیز اقداماتی در‌قالب پروژه انجام شده است. همچنین تفاهمنامه‌ای با وزارت خارجه به امضا رسیده که بر اساس آن در مرکز تحقیقات جهان غرب تحقیقاتی انجام می‌شود.

دانشکده‌های موضوعی یکی دیگر از ماموریت‌های جدید واحدهای دانشگاهی است که به‌صورت جدی در اولویت فعالیت‌ها قرار گرفته است. در این حوزه چه اقداماتی انجام شده است؟
در‌نظر داریم تا افرادی که در این دانشکده‌ها تحصیل می‌کنند به‌صورت عمل‌گرا آموزش‌های لازم را فراگیرند و به‌درستی بدانند پس از فارغ‌التحصیلی در چه حوزه‌ای فعالیت خواهند کرد. با توجه به این رویکرد دانشکده سوانح طبیعی، حکمرانی و بین‌الملل به‌تازگی تاسیس شده‌اند. البته باید گفت که برای اولین‌بار در واحدهای دانشگاه آزاد دانشکده سوانح طبیعی تاسیس شده است. تلاش ما بر تدریس میان‌رشته‌ها در دانشکده‌‌های موضوعی است.

 چند دانشکده موضوعی در این واحد فعالیت دارند؟
دانشکده علوم و فناوری‌های همگرا و کوانتومی و دانشکده بین‌الملل که به‌تازگی فعالیت خود را آغاز کرده است و همچنین مجوز فعالیت دانشکده حکمرانی، سوانح طبیعی، اقتصاد مقاومتی و هنرهای تجسمی که در همین اواخر صادر شده است.

قرار بود توزیع دانشجو در واحدهای مختلف استان بهبود پیدا کند. این امر تا چه میزان محقق شده است؟
شورای گسترش رشته‌ها در سازمان مرکزی وجود دارد و طبق دستور رئیس دانشگاه، این شورا به‌صورت اختصاصی تشکیل می‌شود. در این شورا برای جذب دانشجو در رشته‌هایی که برای مدت 3 تا 5 سال گذشته روند کاهشی دانشجو را داشته‌اند، مطالعه و تحقیق انجام شده است. در این بررسی‌ها مشخص شده که برخی از رشته‌های به‌صورت کلی دیگر طرفدار ندارند و از رونق افتاده‌اند. از سوی دیگر برخی رشته‌ها نیز به‌علت بعد مسافت واحد و یا تعداد هیات‌علمی نتوانسته تعداد دانشجوی مد‌نظر را جذب کند. همچنین ممکن است یک رشته مشخصی قرابتی با مجموعه رشته‌های اطراف خود نداشته باشد. جلساتی به‌مدت 3 ماه در استان تهران برای این امر برگزار و در‌نتیجه نگاه استانی که به این امر شد، مقرر شد تا برخی از رشته‌ها از واحدی به واحد دیگر منتقل شوند. درحالی‌که پیش از این یک نگاه رقابتی بین واحدهای استان وجود داشت و واحدها صرفا تلاش برای تاسیس یک رشته و جذب دانشجو در آن را داشتند. اما پس از چند سال مشاهده شد که جذب دانشجو در همه رشته‌های یک واحد میسر نیست و درنتیجه اقدامات لازم برای انتقال این رشته‌ها به واحدهای دیگر انجام شد.

درباره این موضوع توضیح بیشتری می‌دهید؟
 برای مثال ممکن بود از یک رشته در شرق تهران استقبال نشود. بررسی‌های مختلفی انجام شد که مشخص شود که شرایط این رشته در واحدهای غرب تهران به چه گونه‌ای است. حتی ممکن بود یک رشته در مقطع کارشناسی در یک واحد ارائه شود و واحدی دیگر در مقطع ارشد و دکتری ارائه شود. این درحالی است که دانشجو از کنار هم قرار گرفتن چند مقطع کنار هم استقبال می‌کند. با یک تجزیه و تحلیل برخی از رشته‌ها به واحدهای دیگر منتقل شدند تا توزیع برای دانشجویان به‌صورت عادلانه‌تری اتفاق بیفتد. در برنامه جامع کل کشور منطقه‌بندی و ماموریت‌گرا شده است. چه‌بسا یک شهر در نزدیکی استانی دیگر قرار داشته ‌باشد و از مرکز استان خود بسیار دور باشد و ظرفیت‌های استان مجاور را داشته ‌باشد. به بیان دیگر در این برنامه مقرر شده تا واحدها ماموریت‌گرا شوند و صرفا جغرافیای سیاسی در‌نظر گرفته نمی‌شود. ما به‌دنبال جذب حداکثری دانشجو هستیم. برای مثال ممکن است یک واحد ظرفیت رشته‌ای را داشته ‌باشد و باید بسته رشته‌ای واحدها کامل در‌نظر گرفته شود. ممکن است یک واحد به‌عنوان قطب برخی از رشته‌ها درنظر گرفته شود؛ اما دیگر واحدها نیز توانایی جذب دانشجو در همان رشته را نیز داشته‌ باشند. 

برای افزایش جذب دانشجوی بین‌الملل چه اقداماتی درنظر دارید؟
با توجه به اتفاقاتی که در کشورهای همسایه عراق و افغانستان افتاده‌ بالطبع فرصت خوبی برای جذب دانشجو در واحدهای استان تهران نیز ایجاد شده است. از این رو واحد تهران مرکز عملکرد مناسبی در جذب دانشجویان بین‌المللی داشته و امروز حدود 90 درصد دانشجویان کشور افغانستان در این واحد تحصیل می‌کنند. همچنین درصدد هستیم تا اولین دانشکده بین‌الملل در استان تهران نیز در این واحد تاسیس شود.