سیدمهدی طالبی، خبرنگار:سحرگاه روز گذشته (12 اردیبهشت) شیخ خدر عدنان از رهبران جنبش جهاد اسلامی فلسطین در زندان الرمله به شهادت رسید. وی در 16 بهمن ماه سال گذشته درجریان یورش صهیونیست‌ها به کرانه باختری به همراه تعداد دیگری از فلسطینیان دستگیر شده بود.
بنابر آنچه همسر این شهید اعلام کرده، وی از لحظه نخست بازداشتش خطاب به نظامیان صهیونیست گفته که نه غذا می‌خورد و نه آبی می‌نوشد. در نهایت نیز صهیونیست‌ها با بی‌توجهی نسبت به وضعیت سلامتی شیخ خدر عدنان وی را مدت‌ها در یک اتاق کوچک در درمانگاه زندان الرمله حبس کرده و درنهایت پیکر بی‌جان وی را از این اتاق بیرون کشیدند. با اعلام شهادت او، گروه‌های فلسطینی با محوریت جنبش جهاد اسلامی فلسطین از قطعی بودن واکنش به این اتفاق خبر دادند. تنها چند ساعت پس از این تهدید، تعداد قابل توجهی راکت به شهرک‌های صهیونیست‌نشین اطراف نوار غزه پرتاب شد. صهیونیست‌ها می‌گویند در این حملات 4 نفر زخمی شده‌اند که حال یک نفر از آنها وخیم است. صهیونیست‌ها نیز در پاسخ به شلیک چند گلوله علیه مواضع دیده‌بانی از پیش تخلیه‌شده مقاومت اکتفا کرده‌اند که همانند چند اقدام اخیر آنها بدون تلفات بوده است.
نکاتی درباره روند تحولات
برای آنکه وضعیت میان رژیم‌صهیونیستی و گروه‌های مقاومت فلسطینی آشکار شود، باید روندها را زیر نظر داشت تا از تغییر آنها متوجه طرف زیان‌دیده و میزان زیان او شد. بر همین اساس در این بخش به نکاتی درباره تحولات جاری در سرزمین‌های اشغالی پرداخته شده است.
1- اقدام به جنگ، بدون مواجهه با جنگ
فلسطینی‌ها موشک‌باران رژیم را وارد حالت غیرجنگی کرده‌اند که به نوعی عادی‌سازی اقدام نظامی به حساب می‌آید. در گذشته تنها در ایام جنگ‌ها، سیل راکت‌ها از نوار غزه روانه رژیم می‌شدند اما در سال‌های اخیر هربار به دلیلی این اقدام صورت می‌گیرد بدون آنکه منجر به بروز جنگ گردد. این مساله نشانگر از بین رفتن بازدارندگی رژیم است، زیرا گروه‌های مقاومت مستقر در غزه می‌دانند تل‌آویو حاضر نیست در برابر این راکت باران‌ها دست به اقدامی جدی و منجر به جنگ بزند. رژیم در این شرایط موشک می‌خورد، بدون آنکه بتواند با مبادرت به اقدام نظامی پاسخ آن را بدهد.
2- از اتصال جبهه‌ها تا اتصال موضوعات
اتصال جبهه‌ها در محور مقاومت به این معنا است که در صورت حمله نیروهای امنیتی رژیم به شهرهای فلسطین یا اماکن مقدسه و ضرب و شتم مسلمانان، نیروهای مقاومت از غزه و سپس شامات با رژیم درگیر می‌شوند. به عبارتی دیگر رژیم به یک بخش از جبهه مقاومت فشار وارد می‌سازد اما پاسخ را از یک یا چند جبهه دیگر دریافت می‌کند. شهادت یک اسیر در زندان‌های رژیم بر اثر بیماری و سپس فشار به رژیم برای بی‌توجهی‌اش به این موضوع، از لحاظ موضوعی با اقدام امنیتی و نظامی متفاوت است، اما مقاومت قصد دارد به آن پاسخی نظامی بدهد. این مساله نشان‌دهنده اتصال موضوعات است.
3- افزایش هزینه اقدام و پوشش برای اقدامات مقاومتی
رژیم‌صهیونیستی در سال‌ها و ماه‌های اخیر، به ازای هر اقدام یا اتفاق رخ‌داده، تحت فشار مقاومت قرار گرفته است. این مساله می‌تواند با دشوار ساختن تحرک رژیم، آن را به انفعال در برابر تحولات سوق دهد. مسیری که می‌تواند ضعف شدیدی را برای تل‌آویو رقم بزند.
این مساله در تشکیل هسته‌های مقاومتی در کرانه باختری دارای اهمیت است. گروه‌های مقاومتی متعددی در کرانه باختری تشکیل شده و گروه‌های پیشین نیز بازسازی و تقویت شده‌اند. این گروه‌ها به مرور به دامنه اقدامات مسلحانه خود در این منطقه افزوده‌اند که موجب شده نهادهای امنیتی رژیم، برنامه‌ای سخت برای تعقیب و کشتار این مبارزان تدارک ببینند.
با اتصال جبهه‌ها و افزایش هزینه اقدام برای صهیونیست‌ها، آنها حتی در صورت عملیات مبارزان فلسطینی علیه شهرک‌نشینیان، قادر نیستند به آسانی علیه مراکز تجمع و استقرار این مبارزان در مناطق فلسطینی‌نشین، اقدام کنند.
به عبارتی دیگر گروه‌های مقاومت در کرانه باختری از «اتصال جبهه‌های مقاومت» و «هزینه هرگونه اقدام توسط صهیونیست‌ها»، به‌عنوان پوشش برای خود استفاده می‌کنند. آنها با استفاده از این پوشش نیروهای خود را در امنیتی نسبی در کرانه باختری سازماندهی کرده و پس از هر عملیات به منطقه امن خود باز می‌گردند.
4- ساقط شدن بازگشت سیاست ترور
رژیم‌صهیونیستی در برهه‌هایی برنامه ترور فرماندهان مقاومت فلسطینی را به اجرا می‌گذاشت اما این مساله امروز غیرممکن شده است. با این وجود برخی از عناصر تندرو در دولت رژیم که به دلیل تصمیم‌گیری‌های خارج از قاعده‌شان «دیوانه» توصیف می‌شوند، از بازگشت به سیاست ترورها خبر داده‌اند.
در هفته‌های اخیر «ایتمار بن گویر» وزیر امنیت داخلی رژیم‌صهیونیستی از سرویس‌های امنیتی رژیم درخواست کرده برای ترور رهبران مقاومت آماده شوند و «اسرائیل کاتز» وزیر انرژی کابینه نتانیاهو نیز تاکید کرده گزینه ترور دوباره مطرح خواهد شد.
صالح العاروری نایب‌رئیس دفتر سیاسی حماس یکی از اشخاصی است که رسانه‌های صهیونیست به دلیل نقش وی در تسلیح و تقویت مقاومت در کرانه باختری به‌عنوان یکی از گزینه‌های ترور معرفی کرده‌اند. اگر شهادت یک اسیر فلسطینی بر اثر عدم رسیدگی، هزینه‌های زیادی برای رژیم داشته باشد، برای صهیونیست‌ها آشکار خواهد شد بازگشت به سیاست ترورها در دوره کنونی می‌تواند تا چه میزان برای آنها زیان‌بار باشد.
5- تزریق معضل به جبهه داخلی رژیم
دولتمردان رژیم برای حل بحران‌های داخلی خود و همچنین کسب وجهه دربرابر رقبا، حمله به دشمنان رژیم را یک مسیر مناسب تلقی می‌کردند با این‌حال امروزه این مسیر هرچند همچنان روی میز آنان باقی است اما با چالش‌هایی بزرگ مواجه شده است.
امروز آنها به راحتی قادر به برافروختن جنگ یا حتی یک درگیری مقطعی نیستند زیرا چنین جنگی نه‌تنها نمی‌تواند محل خوبی برای صدور بحران‌های داخلی رژیم باشد، بلکه می‌تواند در مسیری معکوس، مشکلات بیشتری را برای جبهه داخلی صهیونیست‌ها بیافریند.
نتانیاهو به دلیل زیان‌های سنگین جنگ برای رژیم قادر به ورود به آن نیست و پس از هر تنش به سرعت با چند مشکل روبه‌رو می‌گردد. عده‌ای از طرفدارانش وی را به مسامحه با فلسطینی‌ها متهم کرده و رقبای چپ‌گرایش نیز از گام برداشتن وی درمسیر تنش‌های بیهوده صحبت می‌کنند. با هربار تنش در غزه، نتانیاهو بدون آنکه آورده‌ای داشته باشد، بخشی از ظرفیت‌های خود را از‌دست‌رفته دیده و در حین و پس از تنش، خود را در معرض حملات همه‌جانبه متحدان و رقبای داخلی می‌بیند.
کیفیت موشک‌ها تغییر کرده؟
در تحولات بعد‌از‌ظهر گذشته و نخستین موج شلیک‌ها تا زمان نگارش این گزارش، 22 راکت از سمت غزه پرتاب شده که از این میان 16 راکت (73 درصد) به فضای باز اصابت کرده، 4 راکت (19 درصد) توسط سامانه گنبدآهنین رهگیری‌شده و تنها 2 راکت (8 درصد) به مناطق مسکونی اصابت داشته و موفق بوده‌اند.
در این میان برخی خبرها نشان‌دهنده اعتراض برخی صهیونیست‌ها نسبت به عملکرد گنبدآهنین است که باعث‌شده مباحثی پیرامون هک‌شدن این سامانه یا تغییر کیفیت موشک‌های مقاومت ایجاد شود. در‌حقیقت گنبد آهنین تنها یک‌دهم موشک‌های پرتاب‌شده را نابود کرده است، هرچند نمی‌توان ادعا کرد همین تعداد مورد رهگیری آن قرار گرفته‌اند، زیرا براساس آنچه سازندگان اعلام کرده‌اند این سامانه پس از رهگیری راکت‌ها دست به محاسبه نقطه برخورد آن زده و در‌صورتی‌که مشخص شود این راکت به منطقه‌ای باز و بی‌خطر فرود می‌آید از رهگیری آن خودداری می‌کند تا موشکی را بیهوده مصرف نکرده باشد. این مساله درخصوص سامانه ضد‌موشکی پاتریویت آمریکا که در رهگیری موشک‌های بالستیک تاکتیکی و میان‌برد تخصص دارد نیز اعلام شده است. با این وجود شاید نتوان تمام 16 راکت (73 درصد) راکت اصابت کرده به فضای باز را شامل محاسبه دقیق گنبدآهنین دانست. این مساله را می‌توان از اظهارات صهیونیست‌ها دریافت. یوسی یوشوا، خبرنگار نظامی یدیعوت روز گذشته اعلام کرد: «از ۲۲ موشک از غزه فقط ۶ موشک رهگیری شد، این اتفاق در روز روشن و با وجود اطلاعات پیشرفته بود. گنبدآهنین حتی در تنش‌های قبلی با شمال عملکرد بهتری داشت، ارتش اسرائیل در‌این‌باره تحقیقات خود را آغاز کرده است.»
چنین مساله‌ای می‌تواند ناشی از چند موضوع احتمالی باشد. راکت‌های اصابت کرده در فضای باز ممکن است در نزدیکی مناطق مسکونی قرار داشته و عدم‌رهگیری‌شان اقدامی مخاطره‌آمیز بوده که برای حفظ ذخایر موشک‌های تامیر به‌کار رفته در این سامانه صورت گرفته است.
راکت‌های شلیک‌شده از نوار غزه، بعضا غیر‌دقیق هستند که این مساله در حوزه راکت‌ها عمومیت دارد. از این رو آنها به‌خوبی قادر به برخورد موفقیت‌آمیز با مناطق مسکونی شهرک‌های صهیونیست‌نشین اطراف غزه به‌دلیل وسعت کم این شهرک‌ها نیستند. از این رو دایره خطای این راکت‌ها که به چندصدمتر نیز می‌رسد، از محدوده جغرافیایی شهرک‌ها بوده و آنها خارج از مناطق مسکونی فرود می‌آیند.
درباره حمله دیروز مشخص نیست نقطه فرود راکت‌های به خطا رفته، چه میزان به مناطق مسکونی نزدیک بوده است. اما اگر این نقاط نزدیک به مناطق مسکونی باشند، این مساله می‌تواند نشان‌دهنده ناکامی گنبدآهنین باشد. یکی از تصاویر منتشر‌شده نشان می‌دهد دست‌کم یک راکت به چندده‌متری یک ساختمان درحال احداث اصابت کرده است؛ راکتی که احتمالا جزء همان 16 راکت به خطا رفته شمارش شده است. با این حساب می‌توان گفت میزان موفقیت راکت‌های مقاومت در روز گذشته قطعا از تعداد 2 مورد اعلام شده، بیشتر است.
با این وجود نمی‌توان به‌طور قطعی مطالب منتشر‌شده پیرامون عملکرد این سامانه در درگیری‌های روز گذشته را تایید و ارزیابی کرد، اما تقریبا با امیدواری می‌توان نسبت به در دسترس بودن امکان ناکارآمدسازی این سامانه‌ها صحبت کرد. گنبدآهنین برای رهگیری راکت‌هایی ساخته شده که در کارگاه‌ها در فرآیندی غیرصنعتی تولید می‌شوند، از این رو کیفیت بالایی ندارند. سرعت این راکت‌ها پایین است و گنبدآهنین می‌تواند دست به رهگیری آنان بزند، اما این سامانه به‌ویژه در شهرک‌های نزدیک به نواز غزه با اندک تغییراتی در راکت‌های مقاومت قابل شکست است.
با توجه به فاصله کم نقطه پرتاب راکت‌ها تا محل اصابت، گنبدآهنین فرصت کمی برای شناسایی، رهگیری و سپس پرتاب موشک به‌سمت آنها دارد. در‌صورتی‌که مقاومت بتواند بر سرعت راکت‌های خود بیفزاید، سامانه گنبدآهنین در مضیقه زمانی برای رهگیری قرار گرفته و از آن باز خواهد ماند. با این حال مشخص نیست از راکت‌های شلیک‌شده در روز گذشته، چه تعداد از نسل‌های جدید و چه تعداد از نسل‌های قدیم بوده‌اند. این احتمال می‌رود که مقاومت روز گذشته به‌صورت ترکیبی دست به پرتاب راکت‌ها زده باشد. به‌نظر می‌رسد تعداد اندکی از راکت‌های روز گذشته از نسل جدید با سرعت بالا و دایره خطای کم بوده‌اند تا هشداری به رژیم باشند و تعداد بیشتری نیز از انواع قدیمی برای مجبور کردن گنبدآهنین به شلیک و کاسته شدن از ذخایر موشک‌های این سامانه و ایجاد فضای روانی ناشی از زد و خورد راکتی بر فراز آسمان شهرک‌ها.
در‌صورت تبدیل شدن تحولات جاری به یک زد و خورد جدی، نیروهای مقاومت به غیر از راکت، با ریزپرنده‌ها و پهپادهای انتحاری کوچک خود نیز قادر به انجام حملات موثر علیه شهرک‌های صهیونیست‌نشین خواهند بود.