سجاد عطازاده، مترجم:نیروپاما رائو، وزیر امور خارجه اسبق هند که سوابقی همچون سفارت در چین و ایالات‌متحده را در کارنامه خود دارد، در مقاله‌ای با عنوان «جنبه مثبت رقابت» که در شماره نسخه می/ ژوئن 2023 فارن افرز منتشر شده به بررسی «فرصت هند به‌عنوان یک قدرت بزرگ» پرداخته است. رائو در این مقاله با تشریح راهبرد هند در کنشگری در میانه رقابت چین و ایالات‌متحده، به عدم‌رضایت واشنگتن از همکاری دهلی‌نو با مسکو اشاره کرده و تاکید دارد هند ادبیات حامی حقوق بشر موجود در سخنان مقامات غربی را ریاکارانه دانسته و قصد بر هم زدن روابط خود با روسیه یا چین را ندارد. در ادامه ترجمه این مقاله را می‌خوانید.
سال گذشته برای چین، روسیه و غرب سالی پر از ترس و درگیری بوده است. تهاجم روسیه به اوکراین سبب از دست رفتن جان ده‌ها و شاید حتی صدها هزار نفر شده است. این امر ایالات‌متحده و اروپا را وادار به تجهیز نظامی مجدد کرده و مسکو و واشنگتن را به رقابتی مشابه با جنگ سرد سوق داده است. در منطقه اقیانوس آرام نیز، چین و ایالات‌متحده با خصومت و سوءظن فزاینده به یکدیگر نگاه می‌کنند و برخی از تحلیلگران آمریکایی معتقد هستند که این دو کشور ممکن است بر سر تایوان وارد جنگ شوند. این خطرات جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده را بر آن داشته است تا اعلام کند که جهان برای اولین‌بار پس از بحران موشکی کوبا در خطر نابودی قرار دارد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه هم در سخنرانی خود در مسکو اظهار داشت که دهه 2020 «خطرناک‌ترین دهه» از زمان پایان جنگ جهانی دوم است.
اما هزاران مایل دورتر در دومین کشور بزرگ جهان، چشم‌انداز جهانی، بسیار متفاوت به‌نظر می‌رسد. درحالی‌که هند برای برگزاری هجدهمین اجلاس سران گروه 20 آماده می‌شود [در زمان انتشار برگزار شده است]، دولت این کشور تابلوها و پوسترهایی را در سراسر کشور نصب کرده است که خبر از هماهنگی بین‌المللی می‌دهند. نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در اعلام چشم‌انداز گروه 20 اظهار داشت که کشورش ایجاد یک ذهنیت جدید را در بشریت تسریع خواهد کرد و به جهان کمک خواهد نمود تا فراتر از حرص و آز و تقابل حرکت کند و «احساس جهانی یگانگی» را پرورش دهد. مودی افزود که درون‌مایه بحث «یک زمین، یک خانواده، یک آینده» است. او همچنین اظهار داشت که بزرگ‌ترین چالش‌هایی که بشر امروز با آن مواجه است نه جنگ و رقابت بلکه تغییرات آب و هوایی، تروریسم و بیماری‌های همه‌گیر هستند؛ مسائلی که نه با جنگیدن با یکدیگر، بلکه تنها با اقدام مشترک قابل‌حل هستند.
از نظر مقامات غربی، این نغمه‌های همکاری و چالش‌های مشترک مطمئنا بی‌اهمیت به‌نظر می‌رسند. اما هند نسبت به روایت‌های آمریکایی و اروپایی، که هم کوته‌بینانه و هم ریاکارانه هستند، صبر محدودی دارد. تقسیمات دوران جنگ سرد احیا نشده بلکه دنیای امروز شبکه‌ای پیچیده از ارتباطات است که در آن تجارت، فناوری، مهاجرت و اینترنت، انسان‌ها را بیش از پیش دور‌هم جمع کرده است. شاید حق با اروپایی‌ها باشد که روسیه حقوق بشر را در اوکراین نقض می‌کند اما قدرت‌های غربی هم مداخلات خشونت‌آمیز، ناعادلانه و غیر‌دموکراتیک مشابهی را از ویتنام تا عراق انجام داده‌اند. بنابراین دهلی‌نو علاقه‌ای به درخواست غرب برای انزوای روسیه ندارد. هند برای تقویت خود و مقابله با چالش‌های مشترک جهانی حق دارد با همه کار کند.
این دیدگاه مختص دهلی‌نو نیست. بسیاری از کشورهای جنوب جهانی تمایل ندارند تا در کنار ایالات‌متحده علیه چین یا روسیه قرار بگیرند. کشورهای درحال‌توسعه به‌طور قابل‌درکی بیشتر نگران آسیب‌پذیری آب و هوایی، دسترسی به فناوری و سرمایه پیشرفته و نیاز به زیرساخت‌ها، مراقبت‌های بهداشتی و سامانه‌های آموزشی بهتر هستند. آنها بی‌ثباتی روزافزون جهانی –هم سیاسی و هم مالی– را تهدیدی برای مقابله با چنین چالش‌هایی می‌دانند. به‌علاوه آنها شاهد بوده‌اند که دولت‌های ثروتمند و قدرتمند این دیدگاه‌ها و ترجیحات را در تعقیب منافع ژئوپلیتیکی خود نادیده می‌گیرند. مثلا تحریم‌های اقتصادی تهاجمی اعمال شده توسط کشورهای ثروتمند علیه روسیه هزینه‌هایی ازجمله قیمت‌های بالاتر مواد غذایی را برای افرادی که از جنگ در اوکراین دور هستند، ایجاد کرده است. هند می‌خواهد اطمینان حاصل کند که صدای این کشورهای فقیرتر در بحث‌های بین‌المللی شنیده می‌شود، بنابراین خود را به‌عنوان مرکز جنوب جهانی قرار داده و نقش یک پل ارتباطی را ایفا می‌کند که نمودی از چندجانبه‌گرایی است.
برای دهلی‌نو، تقویت همکاری آسان نخواهد بود. ممکن است تهاجم به اوکراین دنیا را از هم نپاشانده باشد، اما هر‌چه این درگیری بیشتر طول بکشد، همکاری مشترک هند با مسکو و واشنگتن دشوارتر خواهد بود. هند همچنین مورد انتقاد برخی از سیاستمداران بین‌المللی قرار گرفته است، زیرا آنها معتقدند این کشور دست به عقب‌نشینی دموکراتیک زده است. این سیاستمداران به‌ویژه به تصمیم دهلی‌نو در سال 2019 برای لغو وضعیت ویژه کشمیر، بازداشت روزنامه‌نگاران و فعالان جامعه مدنی توسط دولت و خشونت‌های ضدمسلمانان در بخش‌هایی از این کشور اعتراض کرده‌اند. به‌علاوه، هند با چین هم بر سر مرزهای هیمالیایی دو کشور دچار تخاصم بوده و آماده درگیری است.
اما اگر دهلی‌نو بتواند این هنگامه پیچیده را با موفقیت پشت‌سر بگذارد و با چین، روسیه و غرب همکاری کند، مزایای آن بسیار زیاد خواهد بود؛ هم برای خود هند و هم برای کشورهای درحال‌توسعه که هند سردمدار آنها به‌شمار می‌رود. هند کشور بیش از 1.4 میلیارد نفر و یک اقتصاد به‌سرعت درحال رشد است. این کشور تقریبا با همه کشورهای جهان تجارت می‌کند و توانسته است روابط خوبی با آنها برقرار کند. این امر بدان معنا است که دهلی پتانسیل گسترش رشد و تقویت گفت‌وگو در سراسر جهان را دارد؛ حتی زمانی که تنش‌های جهانی درحال افزایش است.
راه خود را بروید
برای دهلی‌نو، بی‌طرفی اصلا چیز جدیدی نیست. جواهر لعل نهرو، اولین نخست‌وزیر هند اظهار داشت: «ما طرفدار روسیه یا آمریکا نیستیم. ما طرفدار هند هستیم.» او با استفاده از ادبیاتی که الگوی لحن بسیاری از بیانیه‌های آینده سیاست‌خارجی هند قرار گرفت، ادامه داد: «من طرف خودم هستم و طرف هیچ‌کس دیگری نیستم.» نهرو به وعده خود پایبند بود، او در 17سالی که بر سر قدرت بود، به ایجاد یک سیاست صریح عدم‌تعهد کمک کرد؛ سیاستی که بسیاری از کشورهای پسا‌استعماری دیگر هم آن را اتخاذ کردند. این راهبرد حداقل برای دهلی‌نو کارآمد بود. هند مسیری را در جنگ سرد اتخاذ کرد که با استفاده از آن توانست از گرفتار شدن در جنگ‌های نیابتی که بسیاری از کشورهای دیگر را به خود آلوده کرد، جلوگیری کند.
امروز، هند در حال تجربه یک خیزش ملی‌گرایانه است که ویژگی بارز دوران مودی به شمار می‌رود. میانگین سنی جمعیت هند حدود 28 سال است و این کشور یکی از جوان‌ترین جمعیت‌های جهان را دارد. اقتصاد هند در طول سه دهه گذشته، حتی در دوران همه‌گیری کرونا، به‌طور پیوسته گسترش یافته است و در میان اقتصادهای بزرگ، اکنون سریع‌ترین رشد را به خود اختصاص داده است.
با توجه به همه این مزایا، جای تعجب نیست که هند به قطب مستقل قدرت جهانی و پیشرو در میان کشورهای درحال‌توسعه تبدیل شده و از این موقعیت برای تأکید بر مجموعه‌ای از اولویت‌های متفاوتی از ترجیحات غرب استفاده کرده است. مودی در سخنرانی خود در اجلاس مجازی صدای جنوب جهانی که از سوی هند در ژانویه برگزار شد، اظهار داشت که همه کشورهای درحال‌توسعه در سه سال گذشته با چالش‌های مشابهی مانند افزایش قیمت سوخت، کود و مواد غذایی و همچنین بالاگرفتن تنش‌های ژئوپلیتیکی مواجه شده‌اند که اقتصاد آنها را تحت تأثیر قرار داده است. مودی اعلام کرد: «کشورهای درحال‌توسعه خواهان نوعی از جهانی‌سازی هستند که بحران آب‌وهوایی یا بحران بدهی ایجاد نکند» یا «سبب توزیع نابرابر واکسن یا زنجیره‌های تأمین جهانی بیش‌ازحد متمرکز» نگردد. وی خواستار اصلاحات اساسی در سازمان‌های بزرگ بین‌المللی ازجمله شورای امنیت سازمان ملل و نهادهای مالی بین‌المللی مانند صندوق بین‌المللی پول شد تا آنها بتوانند نماینده بهتری برای جنوب جهانی باشند. دهلی‌نو همچنین قول داده است که فناوری دیجیتال، هسته‌ای و فضایی خود - مانند رابط پرداخت الکترونیکی بسیار موفقش- را در اختیار سایر کشورهای درحال‌توسعه قرار دهد.
هند سومین تولیدکننده بزرگ دارو در جهان است و ذیل برنامه «واکسنِ دوستی» خود، بیش از 235 میلیون دوز واکسن کرونا را در 98 کشور کم‌درآمد جهان توزیع کرده است. این کشور همچنین یکی از اعضای مؤسس اتحادیه بین‌المللی انرژی خورشیدی است و برای انتقال انرژی خورشیدی به فراسوی مرزها تلاش می‌کند. دهلی‌نو همچنین کمک‌های بلاعوض، خطوط اعتباری، مشاوره فنی، امدادرسانی در بلایای طبیعی، کمک‌های بشردوستانه، بورسیه‌های تحصیلی و سایر برنامه‌های خود را برای کشورهای جنوب جهانی گسترش داده است. بزرگ‌ترین دریافت‌کنندگان این کمک‌ها بنگلادش، بوتان، مالدیو، نپال و سریلانکا هستند که مطابق با «سیاست اول همسایه هند» است. اما دریافت‌کنندگان کمک‌های هند در آفریقا، آسیای مرکزی، جنوب شرقی آسیا، آمریکای لاتین و اقیانوسیه نیز وجود دارند؛ کما اینکه هند 12.35 میلیارد دلار اعتبار تنها به کشورهای آفریقایی اختصاص داده است.
تلاش‌های دهلی‌نو در شمال جهانی با استقبال گرمی مواجه نشده است. تهاجم روسیه به اوکراین نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین را به بوته آزمایش برده و بی‌طرفی هند که به‌دقت ساماندهی شده است، ایالات‌متحده و کشورهای اروپایی را ناامید نموده است. امتناع دهلی‌نو از اعلام موضع به نفع کی‌یف، این کشور را تحت نظارت و سؤال دوستان و شرکای غربی خود قرار داده است.
اما هند، به‌حق، این انتقادات را ریاکارانه می‌داند. غرب برای پیشبرد منافع خود به‌طورمعمول با حکومت‌های خودکامه خشن دست به معامله می‌زند. مثلا، ایالات‌متحده در حال بهبود روابط خود با ونزوئلا برای به دست آوردن نفت بیشتر است. اروپا در حال امضای قراردادهای انرژی با رژیم‌های سرکوبگر عرب حاشیه خلیج‌فارس است. نکته قابل‌توجه این است که غرب بااین‌وجود مدعی است که سیاست خارجی آن بر اساس حقوق بشر و دموکراسی هدایت می‌شود. هند، حداقل، هیچ ادعایی برای کنشگری به‌عنوان وجدان بیدار جهان ندارد و مانند هر کشور دیگری مطابق با منافع خود عمل می‌کند و قطع همکاری با روسیه به این منافع آسیب خواهد زد.
روابط هند با روسیه ریشه‌های عمیقی دارد که به دوران جنگ سرد بازمی‌گردد. هر دو کشور از روابط خود به‌عنوان «ویژه و ممتاز» یاد می‌کنند. دهلی‌نو برای تأمین تقریبا 60 درصد تجهیزات دفاعی خود به واردات از مسکو متکی است و در طول سال‌های طولانی، روسیه فناوری‌های پیشرفته تسلیحاتی را به هند ارائه کرده است (البته هند هم در مقابل پول کلانی برای این تجهیزات پرداخت می‌نماید). مسکو همچنین به منبع مهم تأمین انرژی ارزان‌قیمت برای هند تبدیل شده است که نفت خود را با تخفیف‌های سنگین از روسیه وارد می‌کند.
هند دلایل کمتر فنی دیگری هم برای نپیوستن به نبرد با مسکو دارد. این کشور خواستار حفظ فاصله روسیه از چین است و بیم دارد که منزوی کردن مسکو این کشور را به پکن نزدیک‌تر کند. علی‌رغم شکست‌های میدان نبرد، روسیه همچنان یک قدرت جهانی و بانفوذ است – با حضور نظامی در سراسر قاره‌ها و حق وتوی شورای امنیت سازمان ملل متحد - که می‌تواند به جلوگیری از وقوع جنگ سرد بین چین و ایالات‌متحده کمک کند. اگرچه غرب ممکن است تمایل داشته باشد گمان کند که تهاجم روسیه به اوکراین بدون دلیل بوده است، اما هند می‌داند این جنگ صرفا یک پروژه امپریالیستی نیست. ناتو به‌عنوان یک اتحاد ضدمسکو تاسیس شد و در 30 سال گذشته، تا مرزهای روسیه گسترش یافته است. به‌علاوه در 10سال گذشته، رهبران غربی انواع تحریم‌ها را علیه مسکو اعمال کرده‌اند. کرملین درست فکر می‌کرد که واشنگتن و اروپا می‌خواهند این کشور را تضعیف کنند.
البته امتناع دهلی‌نو از محکوم کردن مسکو به این معنی نیست که هند از تهاجم روسیه حمایت می‌کند. کرملین آشکارا از اصول حاکمیت و تمامیت ارضی، حقوق بشردوستانه بین‌المللی و اصل عدم‌مداخله در امور داخلی سایر کشورها تخطی کرده است. اما روسیه تنها دولتی نیست که این قوانین را نقض کرده است: سابقه ایالات‌متحده در پایبندی به حاکمیت و عدم‌مداخله در امور داخلی سایر کشورها هم زیرسوال است. هند به سوءاستفاده‌های گذشته واشنگتن هم با دست یازیدن به تحریم یا با تندی پاسخ نداد و درعوض به تجارت با ایالات‌متحده ادامه داد - حتی اگر با حملات این کشور مخالف بود - زیرا انجام این کار به هند کمک کرده و حل چالش‌های مشترک را برای جهان آسان‌تر می‌کرد. دهلی‌نو بدون توجه به آنچه غرب می‌گوید، حق دارد همان رویکرد را با مسکو هم اتخاذ کند.
افکار عمومی هند به‌شدت نسبت به هرگونه بدگویی دولت‌ها، قانونگذاران و رسانه‌های غربی درباره تصمیمات حاکمیتی دهلی‌نو حساس است. اما هند هنوز می‌خواهد روابط محکمی با کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات‌متحده داشته باشد؛ و دلیل خوبی هم برای این تصمیم دارد، زیرا دهلی‌نو می‌خواهد خود را تقویت کند و واشنگتن هم حمایت‌های ارزشمندی از این کشور می‌کند.
مثلا پیوندهای اقتصادی دو کشور را درنظر بگیرید. ایالات‌متحده بزرگ‌ترین مقصد صادراتی و بزرگ‌ترین شریک تجاری هند است. تجارت کالاهای دوجانبه دو کشور در سال 2022 از مرز 131 میلیارد دلار گذشت و برآوردها حاکی است تجارت کالاها و خدمات آنها در همین سال از 190 میلیارد دلار نیز بیشتر بوده است. آنها شرکای نزدیک فناورانه هم هستند؛ به‌ویژه در صنایع پیشرفته مانند نیمه‌هادی‌ها و فناوری نانو. کارکنان آمریکایی و هندی با یکدیگر درحال‌توسعه ابزارهایی برای تحقیقات و سفر فضایی، تشخیص گفتار و ترجمه دیجیتالی هستند که برای مقابله با تهدیدات فرامرزی، شورش‌ها و سایر چالش‌های امنیتی بسیار مفید خواهد بود.
این مشارکت فناورانه درحال تعمیق است. در ماه می 2022، مودی و بایدن تاسیس «ابتکار ایالات‌متحده و هند در زمینه فناوری‌های حیاتی و نوظهور» را اعلام کردند که دهلی‌نو، واشنگتن و بخش خصوصی هر دو کشور را برای تقویت ارتباطات کوانتومی، ایجاد زیست بوم تولید نیمه‌هادی در هند، تحقیق درباره فرصت‌های تجاری فضایی و همکاری در رایانه‌های با کارایی بالا گردهم خواهد آورد. در ژانویه 2023، مشاوران امنیت ملی دو دولت هم با یک نقشه‌راه همکاری صنعتی دفاعی موافقت کردند تا به تولید موتورهای جت، سامانه‌های مهمات، ابزارهای امنیتی دریایی و سامانه‌های اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی بهتر کمک کند.
مقداری از این همکاری ناشی از احساس قرابت دموکراتیک و وجود فرصت‌های اقتصادی است، اما نگرانی مشترک از افزایش قدرت چین، هم‌افزایی ویژه‌ای بین دهلی‌نو و واشنگتن ایجاد کرده است. در چند سال گذشته، هند درگیری‌های مکرری با نیروهای چینی در امتداد مرز هیمالیا داشته است؛ جایی که هر دو کشور ادعای تملک هزاران مایل مربع را دارند. چین همچنین شروع به تجاوزات گستاخانه فزاینده‌ای به قطعی هند کرده که منجر به درگیری‌های متعددی شده است. یکی از این درگیری‌ها که در سال 2020 در لاداخ رخ داد، کشته شدن 20 سرباز هندی را درپی داشت.
از آنجا که چین قدرتمندتر از هند است، بخش زیادی از راهبرد دهلی‌نو برای مقابله با پکنِ متخاصم از مسیر واشنگتن می‌گذرد. پس از رویارویی در لاداخ، هند در ارتباط نزدیک با ایالات‌متحده بر سر وضعیت مرزی خود قرار گرفته است. دو کشور دست به تبادل اطلاعات زده‌اند و نیروهای هندی و آمریکایی در تمرین‌های آموزشی مشترک در ارتفاعات نزدیک به مرز هند شرکت کرده‌اند و از این طریق پیام روشنی را به پکن ارسال کرده‌اند، بین سال‌های 2008 تا 2020، میزان فروش تجهیزات دفاعی ایالات‌متحده به هند بالغ‌بر 20 میلیارد دلار بوده است.
این مشارکت امنیتی به بهترین نحو در همکاری دو کشور در کواد نمود یافته است. هند به‌طور هدفمند اقدام به احیای عضویت خود در این گروه کرده است؛ گروهی که علاوه‌بر دهلی‌نو و واشنگتن شامل استرالیا و ژاپن نیز می‌شود و مودی آن را «نیروی خیر» نامیده است. کواد همچنین به محلی برای انواع ابتکارات دیگر تبدیل شده است، ازجمله ابتکاراتی که امنیت سایبری را بهبود می‌بخشند، نسبت به پاسخ به بلایای طبیعی اقدام می‌کنند و توسعه زیرساختی را پیش‌می‌برند.
البته هند هم از عضویت در این سازمان سود می‌برد؛ اما مشارکت پیمان یک خیابان یک‌طرفه نیست. موقعیت جغرافیایی هند، اطلاعات ارزشمند درباره فعالیت‌های همسایه خود چین و پوشش دریایی منطقه دارایی‌های قابل‌توجهی را برای کواد به ارمغان می‌آورد. شبکه‌های تجاری و بازرگانی این کشور نیز برای ایالات‌متحده و کل کواد مفید است زیرا می‌تواند به مقابله با منافع تجاری چین در آفریقا و منطقه اقیانوس هند کمک کند. همان‌طور که لوید آستین، وزیر دفاع ایالات‌متحده در آوریل 2022 اظهار داشت، همکاری هند در این پیمان، توازن قدرت مطلوبی را در منطقه هند-آرام ایجاد می‌کند. درواقع، این نکته که دولت بایدن علی‌رغم انتقادات گاه‌وبیگاه از رفتار هند درباره تهاجم روسیه به اوکراین، تا حد زیادی سیاست خارجی خودمختار دهلی‌نو را پذیرفته است گواهی بر نفوذ و اهمیت هند به شمار می‌رود.
اما سیاستگذاران ایالات‌متحده نباید مشارکت هند در کواد را با اتحاد اشتباه بگیرند. دهلی‌نو به‌عنوان موازنه‌گر واشنگتن در برابر پکن عمل نخواهد کرد. در عوض، هند در حال بازی با هر دو طرف در رقابت آمریکا و چین است. هند بخشی از کوادِ تحت رهبری واشنگتن و همچنین سازمان همکاری شانگهای به رهبری پکن است. این کشور به‌طورمعمول در جلسات سه‌جانبه با چین و روسیه شرکت می‌کند و همچنان به مشارکت فعال در مجمع چندجانبه معروف به بریکس ادامه می‌دهد. هند پس از جنگ دو کشور در سال 1962، روابط سفارتی خود را با چین قطع کرد، اما امروز، کانال‌های ارتباطی خود را با پکن و فرماندهان نظامی چین در مرز باز نگه داشته است. دو کشور به‌طور منظم در سطوح دیپلماتیک و وزارتی با یکدیگر گفت‌وگو می‌کنند. هند میزبان نشست گروه 20 در سال جاری خواهد بود و مقامات این کشور به‌طور مکرر با همتایان چینی خود در جلسات تعامل خواهند داشت. حتی انتظار می‌رود شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین در نشست ماه سپتامبر شرکت کند.
شاید هیچ مساله‌ای توانایی هند برای رقابت و همکاری با پکن را بهتر از تجارت نشان نمی‌دهد. واشنگتن به‌شدت بر دولت‌ها فشار می‌آورد تا روابط اقتصادی خود را با چین کاهش دهند و در بخش‌های حساس هم هند برای کاهش وابستگی خود به واردات از چین و سرمایه‌گذاری این کشور در هند تلاش کرده است. مثلا، هند مانع ارائه خدمات مربوط به فایو جی توسط شرکت‌های چینی مانند هوآوی و زد تی ای در این کشور شده است. پس از درگیری مرزی در ژوئن 2020 هم، هند مناقصه پروژه‌های راه‌آهن و برق را که شرکت‌های چینی برنده آنها شده بودند، لغو کرد و استفاده از برنامه‌های چینی ازجمله تیک‌تاک را به دلایل مربوط به امنیت ملی ممنوع کرد. اما چین همچنان بزرگ‌ترین شریک تجاری هند در زمینه کالا است و روابط تجاری هند با پکن محدود شده است. مثلا در سال گذشته، دو کشور به‌تنهایی 136 میلیارد دلار کالا مبادله کرده‌اند که 8.4 درصد نسبت به سال 2021 افزایش داشته است.
رابطه هند با تایوان نیز مبهم است. پس‌ازاینکه نانسی پلوسی، رئیس وقت مجلس نمایندگان آمریکا، در آگوست 2022 از این جزیره بازدید کرد، دهلی‌نو خواستار خویشتن‌داری و اجتناب از دست زدن به تغییرات یک‌جانبه در وضعیت موجود در منطقه شد؛ ادبیاتی که می‌تواند انتقادی از سفر التهاب‌زای پلوسی و مانورهای نظامی تحریک‌آمیز متعاقب پکن باشد. تجارت، سرمایه‌گذاری و روابط تجاری هند با این جزیره در حال شکوفایی است. اما دهلی‌نو از نوع لفاظی‌های انتقادی یا بازدیدهای رسمی از این جزیره که باعث افزایش تنش بین پکن و واشنگتن شده است، خودداری کرده است.
تا‌کنون، هند عملکرد شگفت‌آوری در حفظ کنش موازنه‌گرانه خود نشان داده است. امکان ادامه این سیاست در سال‌های آینده نامشخص است. پکن به‌طور فزاینده‌ای متخاصم شده است و ممکن است در صورت تقویت روابط امنیتی دهلی‌نو با واشنگتن، دیگر با هند معامله نکند. چین همچنین شاید فشار شدیدتری بر هند در مرز هیمالیا وارد کند و درنتیجه دهلی‌نو مجبور به اتخاذ تدابیر شدیدتر ضد‌چینی شود.
با طولانی شدن جنگ در اوکراین، روسیه ممکن است بیشتر به چین تکیه نماید و ظرفیت خود برای جلوگیری از فشار پکن به دهلی‌نو را کاهش دهد. در این حالت، روسیه همچنین به‌طور فزاینده‌ای در توانایی خود برای فروش تجهیزات دفاعی به نیروهای مسلح هند محدود خواهد شد. تهاجم طولانی‌مدت همچنین می‌تواند هند را به درگیری بیشتر با واشنگتن سوق دهد، زیرا ایالات‌متحده با اعمال فشار در پی آن است تا کشورهای بی‌طرف را به سوگیری وادارد.
هند ممکن است دردسرهای دیگری را هم تجربه کند. اقتصاد این کشور عاری از تنگناهای نظارتی نیست و نرخ رشد آن می‌تواند کاهش یابد؛ مخصوصا به دلیل کند شدن اقتصاد جهانی و افزایش نرخ بهره. کاهش سرعت صادرات یا کاهش تقاضای مصرف‌کننده نیز می‌تواند اقتصاد این کشور را تضعیف کند. تهدیدهای فراملی مانند تغییرات آب و هوایی ممکن است باعث ایجاد چالش‌های توسعه‌ای شود و امنیت انسانی را به‌ویژه در میان بخش‌های اقتصادی آسیب‌پذیر جمعیت هند پایین آورد. مبارزه تاریخی دهلی‌نو با پاکستان هم ممکن است شعله‌ور شود و منابع امنیتی هند را از چین دور کرده و به سمت مرزهای غربی آن بازگرداند. به‌علاوه، نگرانی‌های غرب درباره آنچه برخی سیاستگذاران از آن به‌عنوان عقب‌نشینی دموکراتیک در هند یاد می‌کنند، می‌تواند منجر به جدایی آمریکا و هند شود.
اما هندی‌ها تحمل شنیدن شاخ‌وشانه کشورهای دیگر درباره دموکراسی خود را ندارند؛ مخصوصا از سوی کشوری که پایتخت آن اخیرا شاهد شورش بود و بی‌عدالتی‌های قومیتی عمیقی هم دارد. آنها همچنین با توجه به سیاست‌های مهاجرتی خشن و تاریخ کثیف استعماری این قاره، تحمل زیادی برای شنیدن انتقادات اروپایی‌ها هم ندارند. درست مانند زمان نهرو، سیاست خارجی خود‌منفعت‌جویانه هند علی‌رغم آشفتگی‌های جهانی، شرکای بسیار و دشمنان بسیار کمی برای این کشور به ارمغان آورده است. هند در حال یادگیری «مشت زدن در وزن بالاتر از خود» است و مشغول نشان دادن اعتمادبه‌نفس تازه‌ای از خود است. این کشور در اظهار منافع بین‌المللی خود متوقف نخواهد شد.