حامد حسن‌پور، رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» پیرامون اهمیت هوش‌مصنوعی گفت: «موضوع اتوماسیون، رباتیک و هوش‌مصنوعی، موضوعی در‌هم‌پیوسته است که اگر بحث جریان‌سازی آن را بخواهیم دنبال کنیم، نیاز است در فضای آموزش، پژوهش حرفه‌ای و مشق فناوری این موضوع بحث کنیم. موضوعاتی که ساحت‌هایی از پژوهش، آموزش و فناوری را دارند مانند برگزاری مسابقات و همایش‌ها که درمجموع نام جریان‌سازی علمی هوش‌مصنوعی را روی آن می‌گذارم و دانشگاه آزاد آن را آغاز کرده و قسمت‌هایی از تبلورش را در مسابقات ربوکاپ امسال شاهد هستیم.»
90 درصد فضای کاربردی ربات‌ها صنعتی است
او در ادامه با بیان اینکه کاربرد اصلی رباتیک و هوش‌مصنوعی در صنعت است، تصریح کرد: «حدود 90 درصد فضای کاربردی ربات‌ها، فضای صنعتی است؛ ربات‌هایی که برای جابه‌جایی اجسام سنگین استفاده می‌شوند؛ ربات‌هایی که فعالیت‌هایی را انجام می‌دهند که انجام آنها برای انسان ناممکن است یا مضرات جبران‌ناپذیری دارد. ما باید به‌سمتی حرکت کنیم که ربات‌های صنعتی که از طریق برنامه‌های کامپیوتر کنترل می‌شوند، به‌سمتی برویم که فضای هوش‌مصنوعی را در آنها جاری کنیم، به شکلی که خودشان فکر کنند، خودشان تصمیم بگیرند و خودشان عمل کنند. اما درحال‌حاضر ما با این فضای صنعتی فاصله داریم و پژوهش‌های دانشگاهی به این سمت حرکت کرده و دانشگاه آزاد، دانشکده‌های موضوعی در ارتباط با این موضوع به‌ویژه دانشکده هوش‌مصنوعی را افتتاح کرده و دانشجویان کارشناسی‌ارشد در این حوزه جذب می‌کند و پژوهش‌های حرفه‌ای در این حوزه انجام می‌دهد.»
فولاد و خودروسازی بیشترین زمینه رباتیک و هوش‌مصنوعی را دارند
حسن‌پور ادامه داد: «کار ارتباط با صنعت و ایجاد زیرساخت صنعتی که این جریان از دانشگاه و کشور شکل گیرد و صنایع وارد این حوزه شوند، باید به‌شکلی باشند که نتیجه آن در صنعت جاری و ساری شود. صنایع ما به‌گونه‌ای هستند که هدفمند جلو می‌روند و فضای R&D به‌شکلی است که باید برمبنای یک نیاز صنعتی وارد کار حرفه‌ای شوند. درواقع امکان‌سنجی این موضوعات باید در دانشگاه انجام شود و تجاری‌سازی و کاربردی کردن آن از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان و بهره‌برداری از آن در صنایع مادر کشور مانند صنایع فولاد و خودروسازی که بیشترین زمینه را برای استفاده از رباتیک و هوش مصنوعی دارند، پیاده شوند.»
رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد عنوان کرد: «ساختار دانشگاه آزاد با توجه به رویکرد جدید، معاونت‌های موضوعی را ایجاد کرده است، به‌طوری‌که معاونت علوم انسانی و هنر، معاونت علوم پایه، کشاورزی و معاونت فنی و مهندسی را به‌عنوان معاونت‌های جداگانه داریم. در دوره‌های تخصصی، پروژه‌های صنعتی را هم نیاز داریم و وقتی این حوزه به‌سمت تخصصی شدن برود، آن زمان بهره‌بردارانی که به‌دنبال موضوعات هدفمند هستند، وارد میدان می‌شوند و به این ترتیب دانشگاه می‌تواند به‌سمتی حرکت کند که از همان ابتدای جذب دانشجو، گرنت مشخصی را در اختیار او قرار دهد، یعنی صنعت قسمتی از بخش تحقیق و توسعه خود را با برون‌سپاری به دانشگاه واگذار کند و دانشگاه هم که وظیفه‌اش بسترسازی برای استعدادهاست، این شرایط را برای فعالیت دانشجو ایجاد کند.»
تقدیر از 10 پایان‌نامه در حاشیه ربوکاپ هفدهم
او با اشاره به حمایت‌هایی که از دانشجویان در حوزه هوش‌مصنوعی انجام می‌شود، تصریح کرد: «کاری که امسال باشگاه پژوهشگران درکنار برگزاری مسابقات انجام داده، این است که 10 پایان‌نامه دفاع‌شده در حوزه رباتیک، هوش‌مصنوعی، الکترونیک و کامپیوتر -که حوزه‌های مرتبط با رباتیک و هوش مصنوعی است- داوری شده‌اند و از این میان، 308 پایان‌نامه انتخاب شده‌اند که 10 پایان‌نامه مطالعه شده و درکنار برگزاری مسابقه، از این پایان‌نامه‌ها هم تقدیر می‌شود. این کار یک پیام است، به این معنی که مسابقه ربوکاپ ضریب نفوذش در پژوهش رسمی کشور باید افزایش یابد.»
حسن‌پور با تاکید بر اینکه سال آینده درکنار این مسابقه، یک همایش علمی هم خواهیم داشت، گفت: «در دوره‌های بعدی نمایشگاه صنعتی – تخصصی هم خواهیم داشت و حتی شرکت‌هایی که در این حوزه محصولات مختلفی هم دارند، شرکت خواهند کرد. درحقیقت با این کار شور و نشاط را هم خواهیم داشت؛ چراکه هم دانشجویان شرکت می‌کنند و هم بهره‌برداران از این حوزه را خواهیم داشت و هم بستر برای جهت‌گیری پایان‌نامه‌ها فراهم می‌شود. همچنین دانش‌آموزان را در این مسابقه داریم که بهره‌برداران می‌توانند نیروی انسانی خود را با قیمت ارزان تامین کنند.»
حسن‌پور در ادامه با اشاره به انجمن فناوری باشگاه، درخصوص این انجمن توضیح داد: «انجمن فناوری انجمنی است متشکل از دانشجویان و اعضای هیات‌علمی آن حوزه با این تفاوت که دیگر اسم انجمن علمی بر آن گذاشته نمی‌شود. در این انجمن‌ها تیم‌های تخصصی شکل می‌گیرد و در ذیل انجمن، تیم‌های تخصصی تشکیل می‌دهیم. تیم‌های تخصصی ذیل این انجمن شکل می‌گیرند و اگر روزی، پروژه‌ای یا همایشی در آن حوزه برگزار شود، صفر تا صد آن را این تیم تخصصی حمایت می‌کند. ما دانشکده‌ها و معاونت‌های موضوعی را داریم و انجمن‌های موضوعی را نیز تشکیل می‌دهیم.»
او در ادامه درباره مزیت انجمن‌های تخصصی بیان کرد: «ما سرایی به اسم سرای نوآوری داریم که اگر قرار است این سرا از ایده تا محصول را پوشش دهد، طرح ایده از دانشجوی این حوزه آغاز شده، دانشجو وارد فضای رسمی می‌شود و بعد از اینکه وارد فضای فناوری شد، تمام شکاف‌های موضوعات مرتبط به حوزه تخصصی خودش را بیان می‌کند، یعنی اگر فردی بخواهد وارد فضای طراحی یک ربات شود، بعد از اینکه فضای کارشناسی موضوع را شناخت، می‌تواند نقص تحصیلی موجود را عنوان کند. این دانشجویان با برگزاری دوره‌های توان‌افزایی که باشگاه متولی آن است، آموزش می‌بینند تا بتوانند وارد فضای حرفه‌ای مشق فناوری شوند.»
حسن‌پور با اشاره به اینکه باشگاه پژوهشگران در سال 1377 با هدف شناسایی جذب هدایت و اعتلای مستعدان کشور تشکیل شده است، افزود: «باشگاه درحال‌حاضر بحث توان‌افزایی دوره‌ها را در دستور کار دارد. مسئولیت انجمن‌های علمی با باشگاه است. ایده‌آرایی در سراهای نوآوری یا متولی ایده و پروراندن ایده در دانشگاه آزاد با باشگاه است. ورودی مرکز رشد و سراهای نوآوری نیز از باشگاه تامین می‌شود.»
حمایت دانشگاه آزاد از استعدادهای حوزه رباتیک
او ادامه داد: «روسای باشگاه‌های ما درسراسر کشور با شناسایی یک استعداد، حمایت‌هایی را نظیر معافیت از شهریه، شرکت در دوره‌های توان‌افزایی رایگان، شرکت در مسابقات و کمک‌هزینه‌ای برای حضور در مسابقات خارج از دانشگاه آزاد و... به اعضای خود ارائه می‌دهند. البته انجمن هم قرار است زیرنظر باشگاه پژوهشگران جوان راه‌اندازی شود. نکته دیگر اینکه ما در باشگاه قسمتی را به‌عنوان حمایت و تسهیلات داریم و بخشنامه‌های مختلفی را شامل می‌شود که ازجمله آن می‌توان به آیین‌نامه دستیارتخصصی اشاره کرد.»
حسن‌پور گفت: «همچنین بحث دستیار آموزشی را داریم که طبق آن به‌طورمثال اگر دانشجوی دکتری هشت واحد درسی را در دانشگاه تدریس می‌کند، به‌جای اینکه واحد دانشگاهی درگیر بیمه و دیگر مباحث اداری شود، معافیت 10 تا 20 درصدی را برای شهریه دانشجو درنظر می‌گیرد که این کار برعهده باشگاه است. همچنین اگر مرکز ارتباط با صنعت دانشگاه یا خود باشگاه پژوهشگران پروژه‌ای را داشته باشد که در آن دانشجویی ورود کند و به‌اصلاح دستیار پژوهشی آن پروژه شود، باز هم متولی اصلی آن باشگاه می‌شود و تسهیلات لازم را که از صفر تا صددرصد تخفیف شهریه را شامل می‌شود، درنظر می‌گیریم. درمجموع بیشتر تسهیلات روی شهریه دانشجوی دکتری اعمال می‌شود.» رئیس باشگاه پژوهشگران جوان با بیان اینکه دستیار فرهنگی را هم مدنظر قرار داده‌ایم تا اگر دانشجویان در واحدها کمک معاونت‌های فرهنگی کنند، با تخفیف شهریه روبه رو می‌شوند، گفت: «باشگاه از تیم رباتیک دانشگاه آزاد اسلامی هم حمایت‌های مختلفی انجام می‌دهد تا بتوانند با استفاده از این حمایت‌ها ربات‌شان را بسازند و از ظرفیت مشاور در حوزه‌های مختلف بهره‌مند شوند تا از این طریق سال دیگر بتوانیم بگوییم تیم تخصصی رباتیک را داریم که در تمامی حوزه‌های مهندسی رباتیک چه از جنس کاربرد و چه از جنس مبانی علمی و صنعتی برتر خواهد بود، همچنین اساتیدی را برای این تیم به کار می‌بریم تا این تیم یک دید درست از آینده این رشته و جریانی که از این واسطه در کشور ایجاد می‌شود، داشته باشد.» حسن‌پور بیان داشت: «مبالغ این حمایت‌ها مشخص نیست اما اگر تیمی بخواهد در قالب پایان‌نامه این حمایت را به‌دست آورد تا سقف 10 میلیون تومان کمک دریافت خواهد بود اما اگر حمایت‌های صنعتی را درنظر بگیریم، شرایط متفاوت می‌شود و آن‌وقت کمک‌های مالی براساس بودجه‌ای درنظر گرفته می‌شود که از صنعت جذب خواهد شد.»