گرانی سرسام‌آور قیمت خودرو تاکنون یک بار پای وزیر صمت را به مجلس باز کرده و فاطمی‌امین باید خود را آماده کند تا برای دومین‌بار راهی بهارستان شود. آذرماه سال گذشته نمایندگان با این شرط از دادن رای عدم‌اعتماد به فاطمی‌امین خود‌داری کردن که دولت ضمن ارائه لایحه تفکیک وزارت بازرگانی از وزارت صمت مجددا برای وزرای متصدی این دو وزارتخانه رای اعتماد کسب کند. با گذشت حدود 4 ماه از این توافق نانوشته اما به‌یکباره خبر ارائه لایحه سازمان بازرگانی به مجلس در رسانه‌ها منتشر شد. لایحه‌ای که کاملا برخلاف وعده دولت بود. نمایندگان که تبدیل شدن وزارت بازرگانی به سازمان عامل سلب ابزار نظارتی خود ارزیابی می‌کردند با این لایحه مخالفت کرده و در واکنش به این اقدام دولت مسیر پیشین خود یعنی استیضاح وزیر صمت را از سر گرفتند و در همین راستا نیز استیضاح فاطمی‌امین با 40 امضا اعلام وصول شد. به‌یکباره اما 22 نفر از نمایندگان تصمیم گرفتند از موضع خود عقب‌نشینی کرده و درخواست پس گرفته شدن امضای خود را بدهند. این عقب‌نشینی پس از آن صورت گرفت که رهبر انقلاب در خطبه روز عید خود مسئولان سه قوه را به همدلی و همراهی، عدم‌مانع‌تراشی در مقابل یکدیگر توصیه کردند. برخی نمایندگان اما به‌جای ارائه راهکارهای کمک‌کننده این همدلی را به معنی کنش انفعالی معنی کرده و با ارائه درخواست پس گرفتن امضا تصمیم به کنار گذاشتن ابزار قانونی خود گرفتند تا نشان دهند قصد مانع‌تراشی در مسیر دولت را ندارند. این مواجهه احساسی بیشتر از آنکه نشان‌دهنده عدم‌مانع‌تراشی باشد این گزاره را به اذهان متبادر می‌سازد که نمایندگان تا پیش از این استدلال منطقی برای استیضاح نداشته و صرفا با نیت مانع‌تراشی به سراغ استیضاح فاطمی‌امین رفته‌اند. این درخواست نمایندگان البته با توجه به اعلام وصول استیضاح وزیر صمت دیرتر از موعد بود و مورد پذیرش هیات‌رئیسه مجلس نیز قرار نگرفت تا استیضاح با همان 40 امضا در دستور‌کار قرار گیرد. رفت و برگشت‌های فاطمی‌امین به بهارستان الان علاوه‌بر ایجاد یک فضای تقابلی بین رسانه‌های منتسب به دولت و مجلس منجر به ایجاد دسته‌بندی طیف‌های مختلف نمایندگان مدافع و مخالف فاطمی‌امین نیز شده است. یک گروه افرادی هستند که برای استیضاح فاطمی‌امین استدلا‌ل متقن داشته و فضای احساسی به‌وجود آمده بر رأی‌شان اثری نگذاشته است. این گروه همچنان نسبت به کار‌آمدی وزیر صمت قانع نشده و منتظر شنیدن اظهارات او مانده‌اند. گروه دیگر افرادی هستند که بنا‌بر استدلال‌هایی منطقی، فاطمی‌امین را یا وزیری کارآمد می‌دانند یا استیضاح او را منجر به حل مشکل نمی‌دانند. این گروه نسبت به اینکه این موضوع اولویت کنونی کشور باشد قانع نشدند و ترجیح می‌دهند فعلا از آن اجتناب کنند. در کنار این دو گروه که با موضعی منطقی به قضاوت عملکرد وزیر صمت نشسته و به دفاع و انتقاد از او می‌پردازند اما دو گروه دیگر نیز قرار دارند که به دور از فضای منطقی و استدلالی از خود کنش نشان می‌دهند. یک گروه نمایندگانی هستند که توصیه‌های رهبر انقلاب را بهانه قرار داده و با درپیش گرفتن مسیر عقب‌نشینی این کنش انفعالی و بدون ایده را به همدلی معنی کرده‌اند. این گروه با این موضع‌گیری نشان می‌دهد ایده‌ای برای حل مسائل کشور نداشته و به‌جای اینکه با رفع ایرادات به کمک دولت بیایند به‌سراغ برخورد سطحی با بیانات رهبر انقلاب و سلب مسئولیت از خود رفته و همدلی با دولت را نیز به‌معنی کنار گذاشتن ابزارهای قانونی توصیف می‌کنند. گروه چهارم نیز افرادی هستند که عدم‌ارائه لایحه وزارت بازرگانی را بر‌نتابیده و با استیضاح فاطمی‌امین به‌دنبال انتقام گرفتن از دولت هستند. این گروه به‌جای اینکه منافع ملی را مد‌نظر قرار داده و تحقق آن را هدف قرار دهند منافع سیاسی یا حب و بغض‌های شخصی را مبنا قرار داده و ساز مانع‌تراشی کوک می‌کنند. هر‌دو گروه‌ که به‌جای طریق منطق فضای احساسی را برای دفاع و انتقاد از وزیر صمت برگزیده‌اند، درنهایت نه‌تنها کمکی به حل مساله نکرده بلکه جو متشنجی را ایجاد می‌کنند که یا رسیدن به جواب را به تاخیر انداخته‌اند یا رسیدن به جواب را به‌طور کامل از دسترس خارج می‌کنند. خروجی این عملکرد نیز نهایتا سفره معیشت مردم را تحت‌تاثیر قرار داده و آنها را دچار تنگنا می‌کند. در ادامه به بررسی مواضع برخی نمایندگان پرداخته‌ایم که در ذیل دسته‌بندی چهارگانه مورد اشاره قابل تقسیم‌بندی است. این تقسیم‌بندی البته صرفا با استناد به اظهارات نمایندگانی صورت گرفته که در مصاحبه با رسانه‌های مختلف مواضع خود را مطرح کرده‌اند و طبعا بسیاری از نمایندگان که یا نسبت به این مساله دغدغه نداشته‌اند یا طریق عدم‌موضع‌گیری را ترجیح داده‌اند، در این تقسیم‌بندی مورد اشاره قرار نگرفته‌اند. 

فاطمی‌امین بماند (مخالفان استیضاح) 
استدلال‌ها اسیر کلی‌گویی و هزینه‌کردن از نام رهبری 

همان‌طور که در بالا به آن اشاره کردیم، اگر قرار باشد دو گروه موافقان و مخالفان استیضاح وزیر صمت در مجلس را دقیق‌تر مورد بررسی قرار داده و مرور گذرایی بر کیفیت استدلال‌های مطرح‌شده از سوی این افراد داشته باشیم، به دو دسته‌بندی جزئی‌تر برمی‌خوریم که در دل این گروه موافقان و مخالفان به چشم می‌خورد. ویژگی مشترک این افراد، کلی‌گویی و حتی در مواردی، هزینه کردن از نام و سخنان رهبری، برای جا انداختن نظرشان درباره ماندن یا رفتن فاطمی‌‌امین است. متن مصاحبه‌های این دسته از نمایندگان با رسانه‌های دولتی مثل روزنامه ایران و خبرگزاری ایرنا سند خوبی برای اثبات این مساله است و نشان می‌دهد کدام نمایندگان موافق یا مخالف استیضاح وزیر صمت مبنای تصمیم‌شان را استدلال منطقی قرار داده‌اند و کدام دسته برعکس، به کلی‌گویی اکتفا کرده‌اند و درپاسخ به سوال خبرنگاران بیانات رهبری در خطبه‌های نماز عید فطر را دلیل اصلی نظر موافق با مخالف‌شان عنوان کرده‌اند. نمایندگانی ازجمله عباس گودرزی‌ نایب‌رئیس کمیسیون اجتماعی، جبار کوچکی‌نژاد‌ عضو کمیسیون برنامه و بودجه، رسول فرخی‌میکال‌ عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها، احمد راستینه‌ سخنگوی کمیسیون فرهنگی، موسی احمدی‌ عضو کمیسیون انرژی، علی‌اکبر کریمی‌ عضو کمیسیون اقتصادی، ولی‌الله بیاتی‌ عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها، علیرضا عباسی‌ عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی، رحمت‌الله فیروزی‌پور‌ عضو کمیسیون عمران، علی خضریان‌ سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰، سیدجواد حسینی‌کیا‌ رئیس فراکسیون حمایت از صنعت و سیدجلیل میرمحمدی‌میبدی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس را می‌توان از افرادی دانست که با مطرح کردن استدلال‌هایی از این جنس که کشور درگیر جنگ هیبریدی است و لازم است دولت و مجلس متحد باشند و اگر بخواهیم به منویات رهبری توجه کنیم پس حتما باید از استیضاح وزیر صمت صرف نظر کنیم، قدم برداشتن مجلس به سمت استیضاح فاطمی‌امین را در شرایط فعلی نادرست عنوان کرده‌اند. 

فاطمی‌امین برود (موافقان استیضاح)
استفاده از برگ استیضاح به‌عنوان ابزار تلافی

اگرچه توافق مجلس و دولت بر سر تشکیل وزارت بازرگانی باعث شد نمایندگان بیرون راندن فاطمی‌امین از هیات دولت را مدتی معلق نگه دارند اما این امر نباید باعث شود تا نمایندگان با گروکشی درمقابل عدم پایبندی دولت به این توافق نانوشته، به جای دلایل منطقی، تلافی‌جویی از دولت را مبنای عزل فاطمی‌امین قرار دهند و بگویند چون دولت اقدام دیگری انجام داده، پس ما هم فاطمی‌امین را استیضاح می‌کنیم. البته توصیه به عدم گروکشی به معنی این نیست که اگر نمایندگان دلایل متقنی داشتند، از استیضاح پا پس بکشند بلکه به این معنی است که زور این دلایل باید بر ‌انگیزه‌های شخصی و تلافی‌جویانه بچربد و صرفا پاسخ به تصمیم دولت به‌عنوان مهم‌ترین دلیل قرار نگیرد. در غیر این صورت در افکار عمومی ماجرای عزل وزیر صمت این گونه تصویر می‌شود که او قربانی یک دعوای سیاسی شده است. این امر باعث می‌شود تا سایر دلایل به حاشیه رانده شده و مسائلی که وزیر به خاطر آنها استیضاح یا احیانا عزل شده نیز لاینحل باقی بماند. در ادامه چند نمونه از مواضعی که مواجهه تلافی‌جویانه را در در ذهن تداعی می‌کند، آورده شده است. در این بین مواضع تقابلی رسانه‌های منتسب به دولت و مجلس باعث می‌شود تا بیش از هرچیز عدم همدلی بین قوا نمایان شده و واکنش نشان دادن نمایندگان به این مواضع رسانه‌ای نیز در تداوم عدم همدلی، تعبیر شود. 
 سید احمد رسولی‌نژاد، عضو کمیسیون صنایع و معادن: اصل 57 قانون اساسی بیان می‌کند سه قوه مستقل از یکدیگر هستند و حق دخالت در امور یکدیگر را ندارند. بنابراین همان‌گونه که مجلس حق دخالت در امور قوه مجریه را ندارد، رسانه وابسته به دولت نیز حق ندارد برای نمایندگان تعیین‌تکلیف کند. مگر می‌شود صدای مردم حوزه انتخابیه خود را نشنید. امروز استیضاح وزیر صمت خواست عمومی جامعه است. اگر مجلس بخواهد ثابت کند یک مجلس مستقل و مردمی است باید بر استیضاح پافشاری کند.
لطف‌الله سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع و معادن: آن روزی که مساله استیضاح مطرح شد موافقت کردیم که وزارت بازرگانی تشکیل شود، یعنی بار سنگینی بر دوش یک نفر هست و اعلام کردیم که ما هم این تفکیک را قبول داریم و انجام شود. اگر رئیس‌جمهور دو وزیر را معرفی نکند، قطعا استیضاح وزیر صمت در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت. وزیر صمت در عملکرد خود واقعا موفق نبوده و در این مدت کاری هم نکرده است. وزیر صمت همچنان در مجلس اقناع لازم را ایجاد نکرده. رئیسی از مجلس در مورد وزیر صمت دو ماه فرصت خواست، ما هم لبیک گفتیم. 
صدیف بدری، عضو کمیسیون عمران: اگر طی هفته جاری وضعیت وزارت صمت تعیین‌تکلیف نشود، ما همچنان روی حرف خودمان هستیم و بحث استیضاح مجددا به جریان خواهد افتاد. 
روح‌الله حضرت‌پور، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی: مطابق قولی که به ملت ایران داده‌ام بدون یک قدم عقب‌نشینی یا سازشکاری، مقرر کردیم تا استیضاح وزیر مربوطه در مرحله نهایی در صحن علنی به رای گذاشته شود. 

فاطمی‌امین بماند (مخالفان استیضاح) 
استدلال‌ها و ملاحظات عمدتا فنی و ساختاری

درباره گروه دیگری از مخالفان استیضاح فاطمی‌امین می‌توان به آن دسته از نمایندگانی اشاره کرد که در مصاحبه‌هایشان سعی کرده بودند علاوه‌بر مطرح کردن استدلال‌های فنی، دفاعیاتی هم از کارنامه وزیر صمت در مقایسه با وزرای پیش از او در دولت‌های یازدهم و دوازدهم داشته باشند. دفاعیاتی که عموم‌شان به ظرفیت‌های شخص وزیر و برنامه‌ریزی‌های مجموعه همکاران او در وزارت‌‌خانه صمت برای زمان پیش‌رو تا پایان دولت بازمی‌گشت. سیدمحمد پاکمهر‌ عضو کمیسیون بهداشت و درمان، مجتبی یوسفی‌ عضو کمیسیون عمران، فتح‌الله توسلی‌ عضو کمیسیون اقتصادی، حسن محمدیاری‌ عضو کمیسیون اجتماعی، اصغر سلیمی‌ عضو کمیسیون اقتصادی، رضا آریانپور‌ عضو کمیسیون بهداشت و درمان، علی جدی‌ نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن، علی بابایی کارنامی‌ رئیس فراکسیون کارگری، سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی‌ عضو کمیسیون برنامه و بودجه، علی‌اکبر علیزاده برمی‌ عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی، محمد صفری‌ عضو کمیسیون امور داخلی و شوراها، بهروز محبی‌ عضو کمیسیون برنامه و بودجه، جعفر قادری‌ عضو کمیسیون برنامه و بودجه، فریدون عباسی‌ عضو کمیسیون انرژی، علی آذری‌ عضو کمیسیون عمران و هادی بیگی‌نژاد‌ عضو کمیسیون انرژی، فهرست این نمایندگان را تشکیل می‌دادند. نمایندگانی که نه‌‌تنها فاطمی‌امین را مقصر اصلی چالش‌های به‌وجود‌آمده فعلی در حوزه خودرو و دیگر مسائل پیش‌آمده در زمینه صنعت و تجارت نمی‌دانند، بلکه مسائلی مثل مخالفت «هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام» با مصوبه «واردات خودروهای کارکرده سواری» و مواردی مثل نوسانات ارزی و تعدد شرح وظایف این وزارتخانه را ازجمله عواملی دانسته‌اند که نشان می‌دهد فاطمی‌امین هنوز راه زیادی برای اصلاح سازوکارهای غلط گذشته و برآورده کردن انتظارات نسبت به این وزارتخانه کلیدی پیش‌روی خود دارد. 

فاطمی‌امین برود (موافقان استیضاح)
استدلال‌هاعمدتا  قانونی و منطقی

حسین گودرزی، عضو کمیسیون اجتماعی: وقتی طی سال‌ها شاهد افزایش سرسام‌آور قیمت خودرو و مسکن هستیم، درحالی‌که رهبر معظم انقلاب بارها کنترل و مهار تورم و رشد تولید را مورد تاکید قرار دادند، آیا وکلای ملت نباید به وظیفه نظارتی خود که همانا سوال و استیضاح است، بپردازند و این مسائل را مدیریت کنند؟ وقتی شاهد هیچ گونه تلاشی برای اصلاح امور نیستیم، چرا مجلس باید با بی‌تفاوتی به مشکلات دامن بزند، درحالی‌که می‌تواند با استفاده از اختیارات خود وظیفه قانونی‌اش را به‌درستی انجام دهد؟
سیدمرتضی حسینی، عضو کمیسیون قضایی: هدف نمایندگان مجلس از سوال و استیضاح تقویت دولت است، تعامل و همدلی میان مجلس و دولت بر این اساس است که مجلس درکنار همراهی و هم‌افزایی با دولت وظیفه نظارتی خود را هم انجام می‌دهد و آن را فراموش نکند و بیانات رهبری در این رابطه هم به همین معناست و ما به‌هیچ‌وجه نمی‌توانیم نسبت به سوال و استیضاح بی‌تفاوت باشیم.
محمد صفائی‌دلویی، عضو کمیسیون اقتصادی: هم‌افزایی بین قوا در چهارچوب‌های قانونی خود پاسخ می‌دهد، نمایندگان مجلس یک‌سری وظایف ذاتی دارند که برمبنای آن باید بر اجرای قوانین نظارت داشته باشند، بنابراین موضوع هم‌افزایی بین قوا که از سوی مقام‌معظم‌رهبری به‌درستی مطرح شده است، حتما باید در چهارچوب‌های قانونی خود لحاظ شود. 
حسین نوش‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی: ایشان [رهبرانقلاب] تاکید بر وحدت عملی و اجرایی دارند، نه صرفا وحدت سیاسی؛ به‌عبارتی رهبر انقلاب وحدت در انجام امور کشور و پرهیز از حاشیه‌ها را مورد توجه قرار دادند. درواقع ایشان بر بهبود شرایط کشور خصوصا در حوزه اقتصادی تاکید دارند تا با رفع موانع و عیوب، شاهد رفع مشکلات مردم در عرصه‌های مختلف باشیم. 
سیدمحمد مولوی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات: قطعا اجرای دقیق قانون، بهترین راه و پل تعامل بین قوا بوده و اجرای درست قانون باعث می‌شود دستگاه‌ها بیشترین بازدهی را داشته باشند. وظیفه تقنینی داشته و افزون بر آن باید بر قانون مصوب خود نظارت داشته باشد و این دو، از وظایف مجلس به‌شمار می‌آید. اگر انتظار است که بنده به‌عنوان یک نماینده از ابزار قانونی خود بگذرم، شرعا، قانونا و عرفا حق چنین کاری را ندارم و قطعا نگاه مقام‌معظم‌رهبری نیز چنین رویکردی نیست که نماینده مجلس از سوال، استیضاح و تذکر عبور کند. 
جلال رشیدی‌کوچکی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها: چرا تمایلات شخصی و مکنونات قلبی خود را به فرمایشات رهبری ربط می‌دهیم؟ طبق آیین‌نامه مجلس استیضاح وزیر صمت قطعی است.