هومن جعفری، خبرنگار:کن امسال فرق دارد با این چند سال اخیر که کرونا، نفس و امان را با هم بریده بود و جشنواره به ناچار کمی عمومی‌تر شده بود و فیلم‌های ساده‌تر را نیز به زیر چتر اسم خود آورده بود تا از تک و تا نیفتد. کن اما امسال فرق دارد. آنها امسال با کاهش از حجم تعداد شرکت‌کنندگان، دوباره به سنت قبل، اسم‌های بزرگ را دور خود جمع کرده‌اند تا کنشان «کن» باشد! کن 2023، کمی سنتی‌تر از دو سال اخیر برگزار می‌شود و این برای طرفداران وفادار این جشنواره بسیار باسابقه، خبری خوب خواهد بود.
آنها امسال کوشیدند تا نتفلیکس و فیلم‌های پرسرو‌صدایش را دوباره بپذیرند و صد‌البته با همان پیش‌شرط فقط در بخش غیررقابتی اکران‌تان می‌کنیم. نتفلیکس البته برای فیلم‌هایش خوب هزینه تبلیغاتی می‌کند و امیدوار است بتواند دست‌کم یکی دوتا از فیلم‌هایش را وارد بخش رقابتی کند. یکی دو نامزدی و حتی جایزه، برای غول جوان سینمای امروز، اتفاق خوشایندی خواهد بود ولی بعید است در کن 2023 از این حلواها برایشان خیرات شود. نتیجه اینکه در آستانه آغاز جشنواره کن، هنوز قصه نتفلیکس، حل نشده و وکلای دوطرف مشغول جروبحث‌های بی‌پایان هستند. در سال سیاهی که عمده شبکه‌های پخش فیلم و سریال بزرگ جهان، بخش قابل توجهی از مشترکان خود را از دست دادند، تبلیغ حضور در کن شاید بتواند معادلات را کمی به‌سود نتفلیکس تغییر دهد.
امسال کن عنوان ریاست کمیته داوران را به «روبن استلوند» کارگردان سوئدی داده است. عمده شهرت استلوند بابت دو نخلی است که از همین جشنواره کن دریافت کرد و به اصطلاح فوتبالی‌ها، یکی از کسانی است که کن را «دبل» کرده. او در 2015 با فیلم فورس‌ماژور نامزد گلدن‌گلوب شد، در 2017 با فیلم مربع و در 2022 نیز به فیلم مثلث غم، نخل طلای کن را مال خود کرد و حالا هم به‌عنوانی دست‌یافته که هر کارگردانی آرزویش را دارد.
با حضور او در رأس هیات‌داوران، انتقادهای زیادی از سوی فمینیست‌ها بیان شد که چرا ریاست هیات‌داوران را به یکی از چهره‌های معروف سینمای زنان نداده‌اند. انتقادی که البته با کنایه «تیری فرمو»، مدیر باسابقه جشنواره فیلم کن مواجه شد. فرمو تاکید کرد: «ما فهرستی پروپیمان از خانم‌هایی تهیه کردیم که واجد شرایط ریاست هیات‌داوران بودند اما متاسفانه هیچ‌کدام در دسترس ما نبودند و برنامه‌هایشان اجازه حضور در این رویداد را نمی‌داد!» با این همه امسال به شش کارگردان زن این فرصت داده شده تا در کن حضور داشته باشند.
اما بیایید نگاهی داشته باشیم به مهم‌ترین فیلم‌هایی که امسال در کن پخش می‌شوند.
بخش رقابتی
شهر سیارکی - وس اندرسون
یکی از سنگین‌ترین و داغ‌ترین رقابت‌های ممکن را امسال در بخش رقابتی جشنواره کن تجربه می‌کنیم. امسال کارگردان‌های نامداری به کن هجوم آورده‌اند تا از دل رقابت با یکدیگر بتوانند نخلی به کارنامه خود اضافه کنند. صد‌البته برخی به حضور نیز دلخوش و راضی‌اند و از تبلیغاتی که این جشنواره برایشان انجام می‌دهد، استفاده می‌کنند تا برای فیلم خود تبلیغ کنند.
«کن لوچ» با «بلوط پیر» به این رقابت آمده. «تران آن هونگ» با «شور دودین بوفانت» به این مسابقه گام گذاشته. «نانی مورتی» برنده نخل طلای 2001 امسال با «خورشید آینده» سودای دبل کردن دارد. «آکی کوریزماکی» فیلمساز برنده اسکار، امسال با «برگ‌های افتاده» به کن آمده. «وس اندرسون» با لشکری از سوپراستارها فیلم «شهرسیارکی» را به کن آورده و همین حالا چشم‌های زیادی را منتظر اکران کار خود می‌بیند. «نوری بیلگه جیلان» کارگردان محبوب کن با «درباره علف‌های خشک» به جشنواره امسال آمده. او یکی از رکوردداران کن است. «ویم ویندرس» دیگر کارگردان نخل گرفته‌ای است که امسال در بخش رقابتی حضور دارد. او امسال با «روزهای عالی» در جشنواره شرکت کرده.
دیگر فیلم‌های حاضر در این بخش عبارتند از «آناتومی یک سقوط» ساخته «جاستین تریه»، «کلاب زیرو» ساخته «جسیکا هاسنر»، «چهار دختر» ساخته «کوثر بن هنیه»، «کایمر» ساخته «آلیس رورواکر»، «هیولا» ساخته «هیروکازو کورئیدا»، «منطقه مورد علاقه» ساخته «جاناتان گلیزر»، «آخرین تابستان» ساخته «کاترین بریلات»، «راپیتو» ساخته «مارکو بلوکیو»، «می دسامبر» ساخته «تاد هینز»، «فایربرند» ساخته «کریم آینوز» و«بانل و آدام» ساخته «راماتا تولای سی».
بخش غیررقابتی
ژان دوباری - مایون
اما افتتاح جشنواره با «ژان دوباری» فیلمی از «مایون» کارگردان فرانسوی است که داستانش به دربار لویی پانزدهم باز می‌گردد. کن افتتاحیه خود را به فیلمی از یک کارگردان زن داده تا هم اعتراضات را کاهش دهد و هم اینکه جادوی «جانی دپ» را به مخاطبان خود هدیه دهد.
«کیم جی وون» کارگردان اسم و رسم‌دار کره‌ای امسال به 10 سال غیبتش در فیلمسازی پایان داده و با فیلم «تارعنکبوت» به کن آمده. «وون» که با فیلم‌های پر تعلیقی چون «داستان دو خواهر» (2003) و «من شیطان را دیدم» (2010) برای خودش اسم و رسمی در کرده بود، بعد از فیلم هالیوودی «آخرین مقاومت» (2013) با بازی آرنولد، دیگر فیلم جدیدی نساخت. او امسال با حضور در کن، طرفداران قدیمی خود را بسیار خوشحال می‌کند. اما در بخش غیررقابتی، یک چهره دیگر هم از فیلمش رونمایی می‌کند. «سام لوینسون» کارگردان مجموعه تلویزیونی بسیار موفق «سرخوشی»، این روزها آماده است تا در کن از فیلم جدیدش «بت» رونمایی کند. اتفاقی که برای طرفداران او خبر خوبی است.
اما رونمایی‌های اصلی و جنجالی امسال در بخش غیررقابتی، به دو فیلم هالیوودی تمام‌عیار تعلق دارند. «جیمز منگولد» می‌آید تا آخرین فیلم از مجموعه ایندیانا جونز یعنی «ایندیانا جونز: روزشمار سرنوشت» با بازی هریسون فورد را رونمایی کند. پیرمرد این‌بار به‌صورت جدی قسم خورده که دیگر ایندیانا جونز نشود و این نقش ماندگار و خاطره‌برانگیز را به خاطره‌ها واگذار کند.
فیلم دیگری که به‌شدت برایش سر و دست می‌شکنند، «قاتلان ماه کامل» از مارتین اسکورسیزی است که مطابق شنیده‌ها یک دی‌کاپریوی غیرقابل پیش‌بینی و آماده برای درخشش دارد. دی‌کاپریو برای تبلیغ فیلم آخر استاد، سنگ‌تمام گذاشته و هر‌جا مصاحبه‌ای بوده، چنان از فیلم تعریف کرده که دیگر نمی‌شود منتظر تماشایش نماند.
کن امسال یک فیلم دیدنی دیگر هم خواهد داشت؛ فیلم کوتاه «راه عجیب زندگی» به کارگردانی پدرو آلمودووار با بازی دو ستاره دوست‌داشتنی و جنجالی یعنی اتان هاوک و پدرو پاسکال که این دومی، سوار بر محبوبیت سریال «آخرین بازمانده» به کن می‌آید. شایعه شده بود این فیلم حکم افتتاحیه جشنواره را دارد که تکذیب شد.
آیه‌های زمینی شانسی دارد؟
امسال کن برای ایرانی‌ها مثل همیشه خبرساز است. فیلم «آیه‌های زمینی» محصولی از علی عسگری و علیرضا خاتمی است که در بخش نوعی نگاه به نمایش در می‌آید. این بخش رقابتی نیست و در نتیجه این فیلم شانسی برای کسب جوایز اصلی ندارد اما اگر به‌عنوان برگزیده این بخش معرفی شود، جایزه نقدی خواهد داشت.
اطلاعات زیادی درمورد این فیلم منتشر نشده اما مجید صالحی، گوهر خیراندیش، فرزین محدث، صدف عسگری، حسین سلیمانی، فائزه راد، بهرام ارک، سروین ضابطیان، ارغوان شعبانی و اردشیر کاظمی در این فیلم بازی کرده‌اند.
دیگر فیلم‌های حاضر در این بخش یا به اصطلاح رقبای این فیلم عبارتند از «بزهکاران» ساخته «رودریگو مورنو»، «چگونه رابطه داشته باشیم» ساخته «مولی منینگ واکر»، «خداحافظ جولیا» ساخته «محمد کردفانی» کارگردان سودانی، «نشانه» ساخته «بالوجی تشیانی»، «مهاجران» ساخته «فیلیپه گالوز»، «مادر همه دروغ‌ها» ساخته «اسماء المودیر»، «ساده مثل سیلوین» ساخته «مونیا چاکری»، «گل‌های بوریتی» ساخته «ژائو سالاویزا» و «رنه نادر مسورا»، «ناامید» ساخته «کیم چانگ هون»، «اگر فقط می‌توانستم خواب زمستانی کنم» ساخته «زولجارگال پوریوداش»، «پسر جدید» ساخته «وارویک تورنتون»، «روزالی» ساخته «استفانی دی جوستو»، «شکستن یخ» ساخته «آنتونی چن»، «پادشاهی حیوانات» ساخته «توماس کیلی»، «بسته‌ها» ساخته «کمال لزراق» و «چیزی برای از دست دادن» ساخته «دلفین دیلوگت».
بخش نمایش‌های ویژه
در بخش «نمایش‌های ویژه» چهار فیلم به نمایش در‌می‌آیند که فیلم «شهر اشغالی» از استیو مک‌کویین، کارگردان جنجالی سال‌های اخیر، قطعا مورد‌انتظارترین خواهد بود.
«صدای زمان» از «انسلم کیفر»، «مرد سیاه‌پوش» ساخته «وانگ بینگ» و «تصاویر ارواح» از «کلبرمندونسا فیلهو» دیگر فیلم‌های این بخش هستند.
کن پریمیر
اما آخرین بخش جشنواره امسال، «کن پریمیر» است که امسال میزبان چهار فیلم خواهد بود. «تاکشی کیتانو» بازیگر و کارگردان سابقه‌دار سینمای ژاپن با فیلم «کوبی» به جشنواره امسال می‌آید. کیتانو در ساختن فیلم‌های مربوط به یاکوزا تخصص و تبحر خوبی دارد.
«مارتین پرووست» با « بونارد، پیر و مارث»، «ویکتور اریس» با «چشم‌هایت را ببند» و «کاتل کویلوره» با «زمان عشق» در این بخش حضور دارند.
قاتلان ماه کامل
آخرین فیلم مارتین اسکورسیزی بزرگ، قطعا فیلمی تماشایی و بسیار بحث‌انگیزی خواهد بود چراکه برمبنای واقعیت ساخته شده. ماجرا مربوط به کشف نفت در زمین‌های سرخپوستان و بعد کشته شدن یک یک آنها توسط افرادی ناشناس است که باعث می‌شود تا اداره تازه‌تاسیس اف‌بی‌آی، به این ماجرا علاقه‌مند شود و بکوشد تا از راز این قتل‌ها پرده‌برداری کند. این قتل‌ها به «قتل‌های اوکلاهاما» شهرت دارند و در تاریخ جنایی آمریکا معروفند.
رابرت دنیرو، لئونارد دی‌کاپریو، برندان فریزر، جسی پلمونز و لیلی گلداستون بازیگران اصلی این فیلم دیدنی خواهند بود.
شهر سیارکی از وس اندرسون
وس اندرسون دوست‌داشتنی لطف کرده و یک‌بار دیگر ارتشی از ستاره‌ها را دور هم جمع کرده تا یک فیلم خاص وس اندرسونی دیگر تحویل‌مان بدهد. این بار تام هنکس هم هست. او به همراه جیسون شوارتزمن، اسکارلت یوهانسون، جفری رایت، تیلدا سوینتون، برایان کرنستون، ادوارد نورتون، آدریان برودی، لیو شرایور، هوپ دیویس، استیو کارل، مت دیلون، ویلیام دفو و مارگو رابی، در این فیلم دیدنی ایفای نقش می‌کنند.
خط کلی داستان: یک شهر داغ و کویری در آمریکا، میزبان یک مسابقه بسیار داغ بین مدارس مختلف و دانش‌آموزان باهوشش می‌شود اما اوضاع وقتی داغ‌تر می‌شود که پای آزمایش‌های هسته‌ای ارتش هم به میان بیاید!
تماشا کردن کاری از اندرسون، مخصوصا حالا که تام هنکس هم سری به آن زده، قطعا خالی از لطف نیست.
ایندیانا جونز و گرداننده سرنوشت
آخرین وداع ما با فرانچایز ایندیانا جونز، امسال رقم خواهد خورد. پنجمین فیلم از این مجموعه، به کارگردانی جیمز منگولد ساخته شد تا نخستین فیلم از این مجموعه باشد که اسپیلبرگ کارگردانش نیست!
هریسون فورد احتمالا در آخرین نقش‌آفرینی اکشنش، برای آخرین بار کلاه و شلاق معروفش را در اختیار می‌گیرد تا بار دیگر رازی از رازهای دنیا را فاش کند. در کنار او، آنتونیو باندراس، مدس میکلسن، توبی جونز، فیبی والتر بریج، توماس کرچمان و... حضور دارند.
داستان فیلم مربوط به رقابت‌های فضایی بین آمریکا و شوروی سابق و استخدام تعدادی از دانشمندان نازی توسط واشنگتن برای شکست دادن مسکو است. در میانه‌های این نبرد تسلیحاتی و تکنولوژیکی، این دانشمندان می‌کوشند تا به آرامی مقدمات ظهور مجدد رایش سوم و بازگشت نازی‌ها را فراهم کنند و ایندیانا جونز مطابق معمول، جلوی آنها را خواهد گرفت.
بلوط پیر
آخرین فیلم کن لوچ، فیلمسازی با دو جایزه نخل طلای کن در کارنامه، مثل همیشه درون‌مایه‌ای انسانی دارد. یک روستای قدیمی بعد از بسته شدن معدن ذغال‌سنگش، دیگر روزهای خوشی را ندیده و با مهاجرت گسترده جوان‌ها و از رونق افتادن کامل مواجه شده. با این همه، ورود آوارگان و پناهندگان سوری به این روستا به علت ارزانی قیمت خانه و سرپناه، سبب می‌شود تا هم اهالی روستا دوباره جریان زندگی را حس کنند و هم اینکه بین برخی ساکنان قدیمی با میهمانان جدید تقابلی به‌وجود بیاید.