فرح قاسمی:پژوهشگر انجمن پولطلای ایران:روزنامه «فرهیختگان» 27 آذرماه 1401 در یادداشتی با عنوان «چرا مقایسه درآمد با «استاندارد طلا» غلط است؟» به قلم دانیال داوودی، دانشجوی دکتری توسعه اقتصادی به نقد تحلیل رفاه خانوار با معیار «استاندارد طلا» پرداخت. این مطلب مستند به پژوهش‌های مختلف اقتصاددانان سرشناس بین‌المللی و ازجمله پژوهش جواد صالحی‌اصفهانی، دانش‌آموخته دانشگاه هاروارد و استادتمام اقتصاد دانشگاه صنعتی ویرجینیا است. اخیرا خانم فرح قاسمی، پژوهشگر انجمن پولطلای ایران در یادداشت ارسالی به «فرهیختگان» و در واکنش به یادداشت مذکور، از استاندارد طلا دفاع کرده است. در این یادداشت آمده است:
در یادداشت مورخ 27 آذرماه «فرهیختگان» نویسنده با استناد به آمار درآمدی آمریکا، مدعی شده که طلا گران شده و بنابراین مبدا مختصات مناسبی برای محاسبه نیست. یادداشت حاضر که در پاسخ به ادعای ایشان نگاشته شده؛ مدعی است طلا همواره ارزش ذاتی ثابت خود را حفظ کرده است و دلار نوسان ارزش دارد. برای اثبات ادعای ثبات طلا و کاهش ارزش دلار و هر ارز دیگری که فیات نامیده می‌شود؛ کافی‌ست به یک ویژگی مهم و منحصربه‌فرد طلا توجه نماییم:
مطلوبیت ثابت و همیشگی طلا
مثال رایجی در توضیح مطلوبیت وجود دارد که می‌گوید اگر یک نفر تشنه باشد، لیوان آب اول را به قیمت بالایی می‌خرد اما لیوان دوم را ارزان‌تر و لیوان سوم را بسیار ارزان می‌خرد. اما این قانون در مورد طلا تقریبا وجود ندارد و هر مقدار طلا، مطلوبیت آن را کاهش نمی‌دهد. از طرفی می‌توان استدلال کرد که قدرت خرید طلا همواره ثابت است. اگر چه طلا یک مورد استثنایی‌ست که طبیعت و ذات ثابتی دارد و تحت تاثیر نوسانات فصلی و تکنولوژیک و حتی تحریمی قرار نمی‌گیرد. در یک جدول مقایسه‌ای می‌توان ادعا کرد که از این لحاظ هیچ کالایی مثل طلا ثابت نبوده است. همچنین واضح است که ارزش پول‌های اعتباری تحت تاثیر علل متعدد سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و نظامی و حتی کرونا، در نوسان مداوم قرار دارند. ایجاد بازار فارکس مویّد این ادعاست.
اثبات ثابت بودن طلا در مقایسه با فیات
جانسون، تحلیلگر فلزات گرانبها در هلند با آزمایشی طبیعت ثابت طلا را به‌وسیله قدرت خرید آن اندازه‌گیری کرده و در کوتاه‌مدت (چند هفته)، میان‌مدت (چند سال) و بلندمدت (دهه‌ها) قدرت خرید طلا را مورد بررسی قرار داده و یافته‌ها را با طبیعت پول فیات (پول چاپی بدون پشتوانه) مقایسه کرده است. او معتقد است که برای رسیدن به نتایج درست در این بررسی باید کالاهای مورد استفاده مردم و خدماتی که از آن استفاده می‌کنند را دخیل کنیم و برای اندازه‌گیری ارزش طلا باید کالاها و خدماتی را که می‌توان با طلا آن را خریداری کرد را وارد محاسبات کرد. در این بررسی ثابت شده که از وقتی طلا به‌طور رسمی به‌عنوان سیستم پولی در طول تاریخ به رسمیت شناخته شده تقریبا در کوتاه، میان و بلند مدت ثابت است. درحالیکه فیات در کوتاه‌مدت ثابت است ولی در میان و بلندمدت ارزش خود را از دست می‌دهد و در بلندمدت تبخیر می‌شود. این شکنندگی فیات ریسک‌پذیری را افزایش داده به‌طوری‌که می‌تواند یک شبه بی‌ارزش شود، در حالی که طلا به قدرت خرید فرد امنیت می‌دهد.
قدرت خرید طلا در کوتاه و میان‌مدت
نکته مهم در بالا و پایین رفتن قیمت طلا این است که در حقیقت ارزش پول فیات (مثلا ریال) بالا و پایین می‌رود نه ارزش طلا. این نکته به راحتی قابل اثبات است؛ در یک هفته کاری از ۴ ژانویه تا ۹ ژانویه ۲۰۱۶ قیمت طلا در بریتانیا از 23.096 پوند در هر کیلوگرم به 24.469 پوند در هر کیلوگرم رسید یعنی 5.9 درصد افزایش. درحالیکه با استرلینگ همان میزان کالا و خدمات را می‌توانستیم خریداری کنیم. این نشان می‌دهد استرلینگ ثبات بیشتری نسبت به طلا داشته است. (رجوع شود به Bullionstar.charts). حال وقتی در میان‌مدت یعنی از جولای ۲۰۱۰ تا ژوئن ۲۰۱۶ (حدود ۶ سال) براساس قیمت طلا و CPI قدرت خرید طلا را با استرلینگ مقایسه می‌کنیم به این نمودار می‌رسیم؛ ثبات استرلینگ بیشتر از طلاست ولی قدرت خرید استرلینگ در حال کاهش است. قدرت خرید طلا با اینکه در کوتاه و میان‌مدت متغیر است ولی قدرت خرید طلا را در اکثر سال‌ها بالا نشان می‌دهد.
قدرت خرید طلا در بلندمدت
برای درک بهتر، قدرت خرید طلا و استرلینگ را از سال ۱۵۰۰ مورد بررسی قرار می‌دهیم. سه شاخص به‌طور مجزا مشاهده می‌شود؛ شاخص قدرت خرید طلا (خط قرمز)، شاخص قیمت طلا که با واحد پوند انگلیس نشان داده شده (خط آبی)، دقت کنید که تا سال ۱۹۱۴ این خط تقریبا صاف است که برابری نرخ ثابتی را بین طلا و پوند نشان می‌دهد.1 شاخص قیمت عمده کالاهای مورد نیاز مردم با خط سبز نشان داده شده و با واحد پولی پوند مورد بررسی قرار گرفته است. همان‌طور که می‌بینید اگر قیمت طلا (خط آبی) از قیمت کالا (خط سبز) فراتر و بالاتر رود در نتیجه قدرت خرید طلا (خط قرمز) بالا می‌رود و برعکس. به‌طور واضح قدرت خرید طلا (خط قرمز) برای صدها سال تقریبا در یک دامنه به‌طور ثابت پابرجا مانده است. این ثابت می‌کند که طبیعت و ذات طلا به‌طور شگفت‌آوری ثابت است. با اینکه به‌تدریج استاندارد طلا از پول رایج کنار گذاشته می‌شد (از سال ۱۹۱۴) و قدرت خرید طلا بسیار متغیر شده بود ولی قدرت خرید طلا در بلندمدت قوی و نیرومند بود.
محاسبه قیمت‌ها با ۲ معیار ارز و طلا
نمودار فوق، شاخص قیمت خانه مسکونی در انگلیس از سال 1952 تاکنون را نشان می‌دهد. این شاخص با محاسبات پوندی، بیش از 100 برابر شده و شما را فریب می‌دهد. درحالیکه براساس پولطلا، قیمت امسال خانه با قیمت 68 سال قبل یکسان است. نمودار فوق، صندوق با درآمد ثابت (ETF) معروف‌ترین شاخص سهام دنیا داوجونز (DOW) را نشان می‌دهد. با محاسبات دلاری در 20 سال گذشته، افزایش 3 برابری را در این نمودار می‌بینید که شما را فریب می‌دهد. درحالیکه براساس پولطلا روند ثابتی را نشان می‌دهد.
محاسبه قیمت با دو معیار ریال و طلا
تغییر قیمت بازاری خودروی پراید را به‌عنوان یک کالای با مطلوبیت ثابت در 10 سال گذشته بررسی کرده‌ایم. قیمت پراید با محاسبات ریالی 1400% تورم داشته و شما را فریب می‌دهد. درحالیکه براساس پولطلا، تورم همین کالا 0% است. برای تحلیل درست، کافی است روش محاسبه را تغییر دهید و اقتصاد را با عینک «پولطلایی» ببینید.
پی‌نوشت
1- در جنگ جهانی اول (۱۹۱۴) کشورهای درگیر، استاندارد طلا را کنار گذاشتند. نرخ مبادله ارز علیه یکدیگر شناور شد و تورم وحشتناکی را به‌دنبال آورد. استاندارد طلا یک لنگری بود برای ارزش پول. برداشتن این لنگر و رهایی از وابسته بودن به طلا برای این بود که بتوانند پول چاپ کنند.
