حمیدرضا اسکندری، خبرنگار:تعطیلات نوروز با دو بازی دوستانه تیم ملی مقابل روسیه و کنیا همراه بود و یک هفته از مسابقات لیگ نیز برگزار شد. اگر بخواهیم نگاه فنی به دو بازی دوستانه تیم ملی داشته باشیم باید گفت شاگردان امیر قلعه‌نویی نتوانستند بازی‌های چندان دلچسبی را ارائه دهند و آن انسجام و هماهنگی لازم را نداشتند. حتی مشخص نیست که امیر قلعه‌نویی قصد دارد در تیم ملی جوان‌گرایی کند یا اینکه به‌دنبال این است تا با حفظ ترکیب تیم ملی در جام‌جهانی به‌دنبال قهرمانی در جام ملت‌ها باشد. در این زمینه و بازی‌های داغ لیگ برتر بد ندیدیم با محسن بیاتی‌نیا، کارشناس جوان کشورمان گفت‌و‌گویی داشته باشیم.
نحوه انتخاب سرمربی تیم ملی را نپسندیدم
بیاتی‌نیا در گفتوگو با «فرهیختگان» ابتدا در مورد نحوه انتخاب امیر قلعه‌نویی به‌عنوان سرمربی تیم ملی کشورمان گفت: «حقیقت امر اینکه شکل انتخاب سرمربی تیم ملی اصلا مناسب نبود. ابتدا آمدند از چند مربی که تعدادشان هم زیاد بود برای تیم ملی برنامه گرفتند. یک‌سری از مربیان انصراف دادند، یک‌سری برنامه ندادند و تعدادی هم واکنشی از خود نشان ندادند. در‌نهایت هم یکی از مربیانی که انصراف داده بود به‌عنوان سرمربی تیم ملی انتخاب شد که به‌نظر این انتخاب از قبل انجام شده بود. در‌هر‌صورت به‌هر‌شکلی بود سرمربی تیم ملی را انتخاب کردند که البته من این نحوه انتخاب و برنامه‌ریزی از سوی فدراسیون را اصلا نپسندیدم.»
باید به قلعه‌نویی فرصت داد
وی ادامه داد: «امیر قلعه‌نویی یک مربی کاملا با تجربه از دل فوتبال ایران است که شناخت کاملی از فوتبالیست‌های داخلی دارد. او به مانند هر‌مربی دیگری نیاز به فرصت دارد تا بتواند برنامه‌هایش را در تیم ملی پیاده کند. البته قبل از هر‌چیز باید مشخص شود که تیم ملی چه برنامه‌ای در دستور‌کار دارد. آیا امیر قلعه‌نویی قصد دارد در تیم ملی پوست‌اندازی کند یا اینکه تیمش را صرفا برای قهرمانی در جام ملت‌ها می‌خواهد آماده کند. شاید بهتر باشد فعلا صبر کنیم و ببینیم که سرمربی جدید تیم ملی چه برنامه‌هایی را در ذهن دارد. با دو بازی دوستانه نمی‌توان در این مورد قضاوت کرد. به‌هر‌حال بازیکنان جدیدی به تیم ملی آمدند و بازی کردند و یک‌سری بازیکنان هم دعوت نشده یا به بازی گرفته نشدند، درحالیکه چند سالی در تیم ملی حضور داشتند. شاید بتوان گفت که مشخص نشد هدف تیم ملی برای جام ملت‌ها چیست و به این خاطر اعتقاد دارم باید صبر کرد و دید که قلعه‌نویی برنامه‌اش برای تیم ملی چیست.»
باید هدف تیم ملی مشخص باشد
بیاتی‌نیا در پاسخ به این سوال که به‌نظر می‌آید امیر قلعه‌نویی هنوز خودش هم نمی‌داند که باید در تیم ملی جوان‌گرایی کند یا همچنان به بازیکنان پابهسن گذاشته بازی دهد، گفت: «بله با این نظر موافق هستم و اعتقادم هم این است که تیم ملی جایی نیست که به‌یکباره شما بخواهید همه بازیکنان پابهسن گذاشته و باتجربه را کنار گذاشته و یک‌شبه جوان‌گرایی کنید. ضمن اینکه برای انتخاب نفرات تیم ملی هم باید وسواس زیادی به خرج داد و پیراهن تیم ملی را آنقدر با ارزش بدانید که هر‌بازیکنی به‌راحتی نتواند به آن دست یابد. اصل موضوع این است که ابتدا باید هدف تیم ملی مشخص باشد. اینکه ما قرار است در جام ملت‌ها با تغییرات زیادی حاضر شده و برای جام‌جهانی برنامه‌ریزی کنیم تا تیمی قدرتمند در این مسابقات با هدف صعود داشته باشیم. که البته در این مسیر هم نباید جام ملت‌ها را کلا فدا کنیم، بلکه می‌شود با برنامه‌ریزی خوب در این مسابقات هم مدعی بود با این دید که برای جام‌جهانی بعد خودمان را آماده کنیم و به‌نوعی نسل‌سازی کنیم. مساله دیگر اینکه باید مشخص شود در جام ملت‌ها صرفا هدف قهرمانی است و تیمی که در جام‌جهانی به میدان رفت حفظ شده و فقط برای قهرمان شدن پا به مسابقات بگذاریم که این نوع تفکر از نظر من اشتباه است و اولی را مناسبت‌تر می‌دانم. چنانچه هدف اصلی مشخص شود قطعا نوع برنامه‌ریزی متفاوت خواهد بود. به‌هر‌حال الان صعود به جام‌جهانی به‌مراتب راحت‌تر از قبل شده و مهم این است که ما در این مسابقات چه در چنته داریم. برای اینکه در جام‌جهانی بتوانیم از اعتبار فوتبال‌مان دفاع کیم نیاز به برنامه دو سه ساله همراه با بازی‌های دوستانه بین‌المللی و سطح بالا داریم که این به فدراسیون هم بر‌می‌گردد. سرمربی تیم ملی روی حمایت و برنامه‌ریزی دقیق فدراسیون حساب می‌کند و برای اینکه تیمی در شأن فوتبال ایران در میادین بین‌المللی داشته باشیم باید برنامه‌ریزی و بازی‌های دوستانه خوبی داشته باشیم.»
کی‌روش ضربه بزرگی به فوتبال ایران زد
وی در واکنش به این موضوع که تیم ملی در چند سال اخیر نتوانسته یک دفاع چپ خوب داشته باشد و مجبور است به احسان حاج‌صفی پابهسن گذاشته اعتماد کند، عنوان کرد: «بله کاملا با این نظر موافقم و ما در این 10 سال نتوانستیم یک دفاع چپ ایده‌آل در فوتبال‌مان داشته باشیم. نه‌تنها دفاع چپ بلکه در خط حمله هم کمبود مهاجم گلزن داریم و سال‌هاست که مهدی طارمی و سردار آزمون مهاجمان اصلی تیم ملی هستند و در نبود آنها به مشکل می‌خوریم. چرا؟ دلیلش روشن است، ما 10 سال تیم ملی را به کارلوس کی‌روش سپردیم و او در این مدت فقط از یک سیستم که 1-2-3-4 بود بهره برد. یک سیستم کاملا دفاعی و منسوخ‌شده که فقط کار مربیان را راحت می‌کند. شما برای دفاع کردن دو راه بیشتر ندارید، اول اینکه بازیکنان حریف را مهار کنید و دوم اینکه فضا را برای حریف ببندید. اما برای حمله کردن باید تاکتیک‌های مختلف و متنوعی را امتحان کنید. کی‌روش راه آسان که دفاع کردن بود را انتخاب کرد و متاسفانه خیلی از مربیان داخلی هم به این سیستم روی آوردند. برای همین است که در لیگ‌مان کمترین گل زده را می‌بینیم و مهاجمان با 9، 10 گل آقای‌گل می‌شوند. درحالیکه در زمان ما مهاجمان با 25 گل زده آقای‌گل می‌شدند. بله وقتی شما سیستم صرفا دفاعی را امتحان می‌کنید و مجبورید یک مهاجم بازی دهید همین می‌شود که در این 10 سال نتوانیم بیشتر از دو سه مهاجم از لیگ‌مان به تیم ملی معرفی کنیم. درحالیکه در زمان ما همه تیم‌ها با دو مهاجم بازی می‌کردند و رقابت خیلی بیشتر و جذاب‌تر بود. الان با این سیستم مدنظر کی‌روش تا دلتان بخواهد هافبک دفاعی در فوتبال‌مان داریم. اگر شما به بقالی محل‌تان هم سر بزنید بین اجناسش هافبک دفاعی هم برای معرفی کردن دارد! متاسفانه کی‌روش هیچ نسل‌سازی در فوتبال ایران نکرد و صرفا یک تیم را تقریبا در سه جام‌جهانی بازی داد. برای همین الان ما یک دفاع چپ درست و حسابی در تیم‌ملی نداریم. اگر طارمی و انصاری‌فرد نباشند در خط حمله شدیدا به مشکل می‌خوریم. در کنار آن یک پلی‌میکر خوب و وینگرهای تکنیکی نداریم. بازیکنی که بتواند بازیکن رو‌به‌رو را به‌راحتی از پیش‌رو بردارند. در دفاع راست به غیر از رامین رضاییان که همبازی خودم بود نتوانستیم یک دفاع راست ایده‌آل در لیگ بسازیم. رامین بازیکنی است که شجاع بازی کرده و از زمین حریف دفاع می‌کند. او در این چند سال خوب رشد کرده اما هر‌چقدر که در سمت راست خوب هستیم در دفاع چپ ضعف داریم. یک مربی ترجیح می‌دهد بازیکنانش در مرز 60 تا 70 درصد باشند تا اینکه تیمش بالانس نباشد و همین مساله ضربه بدی به تیم ملی می‌زند. همه اینها به‌خاطر این است که سال‌ها یکنواخت و با یک سیستم در تیم ملی و اکثر تیم‌های لیگ برتری استفاده کردیم.»
سپاهان بهتر امتیاز جمع کرد
کارشناس فوتبال کشورمان با اشاره به رقابت داغ تیم‌های بالای جدول لیگ برتر اضافه کرد: «اگر بخواهیم در مورد لیگ‌مان صحبت کنیم باید گفت سه تیم ملی بالای جدول از ابتدای فصل کمترین نوسان را داشتند و در این میان سپاهان از نیم‌فصل دوم روند خیلی خوبی در پیش گرفت و در جمع‌آوری امتیازات موفق‌تر از دو تیم استقلال و پرسپولیس بود. قطعا با ادامه این روند می‌تواند تا پایان فصل صدر را حفظ کند. اگرچه در فوتبال هیچ‌چیز قابل پیش‌بینی نیست. قدر‌مسلم سه تیم بالای جدول از نظر کیفی و امتیازی بهتر از بقیه بودند و رقابت اصلی تا پایان بین آنها خواهد بود. اما جدول لیگ‌مان نشان می‌دهد تیم‌های هشتم و نهم به پایین با دو سه امتیاز بالا و پایین اندازه تعداد بازی‌هایشان امتیاز جمع کرده‌اند که اصلا آمار خوبی نیست. درواقع این تیم‌ها اصلا خوب نتیجه نگرفته‌اند.»
برخی مربیان معنای جوان‌گرایی را نمی‌دانند
بیاتی‌نیا با انتقاد از برخی مربیان لیگ برتری که دلیل ناکامی تیمش را جوان‌گرایی عنوان می‌کنند، یادآور شد: «برای من عجیب است که یک‌سری از مربیان دلیل ناکامی تیم‌شان را جوان‌گرایی عنوان می‌کنند درحالیکه معنای جوان‌گرایی را خوب درک نکرده‌اند. جوان‌گرایی صرفا این نیست که شما بازیکن جوان را بازی دهید بلکه باید بازیکن جوان را جوری آموزش دهید که در سن جوانی به بلوغ تاکتیکی و تکنیکی رسیده باشد. اینکه شما صرفا بازیکن جوان را به میدان بفرستی هم تیمت را با نتیجه نگرفتن نابود کردی و هم فوتبالیست را به یک دسته پایین‌تر فرستادی. ضمن اینکه بازیکن 24ساله به میدان فرستادن جوان‌گرایی نیست و نباید اسم او را پدیده گذاشت. پدیده یعنی بازیکن 16 و 17ساله را آنقدر خوب آماده بازی کرده باشی که در این سن مثل یک بازیکن پخته عمل کند که ما در لیگ‌مان جز یکی دو مورد چیزی ندیده‌ایم. پس منطقی نیست مربی دلیل عدم‌نتیجه‌گیری تیمش را جوان‌گرایی عنوان کند، بلکه موضوع چیزی دیگری است.»
رقابت در بالای جدول تازه آغاز شده است
وی در پایان در پاسخ به این سوال که چه تیمی را شایسته قهرمانی لیگ می دادند، گفت: «وقتی یک مسابقه دو شروع می‌شود در‌نهایت سه یا دو نفر در لحظه آخر برای نفر اول شدن رقابت می‌کنند. این سه نفر تا رسیدن به خط پایان استرس دارند که مبادا دوم یا سوم شوند. این استرس خیلی شیرین است و انگیزه ایجاد می‌کند. الان هم لیگ همین شرایط را دارد. سه تیم برای قهرمانی تا روز آخر خواهند جنگید و در همه بازی‌های باقی‌مانده خود استرس زیادی و البته شیرینی خواهند داشت. درواقع رقابت تازه آغاز شده و تیمی که بتواند آرامش بیشتری را در این فشار و استرس داشته باشد بهتر می‌تواند نتیجه بگیرد. از لحاظ امتیازی طبیعتا شرایط سپاهان بهتر از استقلال و پرسپولیس است، اما این دلیل نمی‌شود که لیگ را تمام شده بدانیم و رقابت تا روز آخر ادامه خواهد داشت.»