رحمت لطفی پور، خبرنگار: اعتراضاتی که بیش از یک ماهی می شود فضای دانشگاهی را تحت تاثیر قرار داده، هر چند به بهانه فوت مهسا امینی ایجاد شده، اما اگر بخواهیم کمی به عقب تر برگردیم، باید عنوان کرد دانشجوی امروز زیست متفاوتی نسبت به دانشجویان دهه های قبل دارد. زیستی که زیربنای اصلی آن را باید تعطیلی دو ساله دانشگاه ها و بالطبع حضور این قشر در فضای مجازی معرفی کرد. بازه زمانی که باعث شد تا متولدین دهه 80 که دارای مختصات خاص به خودشان هستند، بدون هیچ شناختی از زیست بوم دانشگاهی، حالا وارد مراکز اموزش عالی شوند. دانشجویانی که عملا هیچ چارچوبی برای اعتراض و کنشگری نمی شناسند بلکه در مقابل هم با هر صدایی که حرفی برخلاف خواسته شان بزند هم به شدت برخورد می کنند. رفتاری که البته از همان عدم اشنایی با زیست بوم دانشگاهی نشات می گیرد. در این گزارش به سراغ 3 تن از اساتید دانشگاهی و رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم رفتیم تا برایمان از چرایی رسیدن به این نقطه بگویند.

دانشجویان معترض قائل به گفتگو نیستند

رضا صابری، عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه جریان اعتراضی که امروز در دانشگاه ها شکل گرفته نه تنها از فضای نخبگانی سرچشمه نمی گیرد، بلکه می بینیم معترضان امروز فضای دانشگاهی به هیچ وجه قائل به گفتگو هم نیستند، گفت: مسئله مهم این است که در دوران آموزش مجازی عمده هدف گذاری و وظیفه ای که دنبال شد، معطوف به حوزه آموزش بود و همین مهم در عمل بین انتظارات دانشجو و دانشگاه اخلال ایجاد کرده است.

او به راهکارهای حل این مشکل اشاره و تصریح کرد: با توجه به مختصات دانشجوی امروز باید در گام اول تنوع گفتمانی را در دانشگاه ها شاهد باشیم؛ البته منظور این نیست که همه آنها ذیل بستر سیاسی تولید شوند، اما آنچه باید در این گفتمان سازی اصل قرار بگیرد، اینکه به هویت ایرانی از نگاه یک هویت غیرقابل خدشه نگاه شود. این مسئله باعث می شود تا دشمن نتواند بحث تجزیه ایران را مطرح و در برنامه هایشان دنبال کند؛ چرا که قطعا هویت ایرانی می تواند بر هر مسئله ای غالب شود.

عضو هیات علمی این دانشگاه بیان داشت: مشکل اینجاست که عموما اینطور تصور می شود که باید به هر مسئله ای از بعد سیاسی نگریسته شود و همین مهم باعث شده تا از دیگر گفتمان هایی که در دانشگاه وجود داشته و می توان ایجاد کرد، غفلت کنیم. نکته دیگر هم این است که نیازمند ایجاد گفتگوهای دو طرفه در دانشگاه ها هستیم.

صابری در همین زمینه افزود: سال هاست که بحث ایجاد تربیون های ازاد و یا کرسی های آزاداندیشی در فضای دانشگاهی کشور مطرح می شود، اما عملا در این زمینه نتوانستیم آنطور که باید موفق عمل کنیم، در حالی که باید از این ابزارها برای تئوریزه کردن گفتمان بهره بگیریم؛ هر چند در این میان نباید کمبود شدید بودجه فرهنگی دانشگاه ها را نادیده گرفت.

باید تنوع صداهای جامعه در دانشگاه ها نماینده داشته باشند

حسین ایمانی‌جاجرمی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران هم با تاکید بر اینکه دانشگاه بازتاب دهنده مشکلاتی است که این روزها در جامعه شاهد آن هستیم، گفت: البته این موضوع تنها به برهه امروز برنمی گردد، چرا که از همان زمان تاسیس دانشگاه در کشورمان، دیدیم که این نهاد صدای اقشار مختلف بوده و هر آنچه در جامعه وجود دارد، با صدای رساتر در دانشگاه شنیده می شد.

او بیان داشت: قطعا دانشگاه به عنوان یک زیرساخت اجتماعی شناخته می شود و با در نظر گرفتن همین مختصات است که می گوییم باید آزادی بیان و ازادی پس از بیان هم در آن وجود داشته باشد. از طرف دیگر نارضایتی هایی بسیاری که از سال ها قبل وجود داشته امروز در دانشگاه ها بازتاب پیدا کرده است؛ چرا که دانشجو به اصطلاح هم زبان و هم شجاعت لازم برای بیان اعتراضات را دارد.  به عبارت دیگر دانشجو احساسش این است که حق او برای بیان آزادانه مسائل به رسمیت شناخته می شود و نکته دیگر این است که ما هم باید اجازه دهیم صداهایی که در دیگر مکان ها امکان پخش و یا شنیدن شدن آنها وجود ندارد در فضای دانشگاهی مطرح شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران خاطر نشان کرد: باید اجازه داده شود تا تنوع صداهایی که در جامعه وجود داشته و دارد و به آن توجهی نمی شود، در دانشگاه ها بازتاب پیدا کند و هر صدایی، نماینده خاص به خودش را در محیط های دانشگاهی داشته باشد تا از این طریق هم صداهای مختلف شنیده شود و هم شرایط برای طرح درست آنها فراهم شود.

باید به سلیقه دانشجویان در امور فرهنگی توجه شود

رضا غلامی، رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم نیز با تاکید بر اینکه متاسفانه آنطور که باید جایگاه لازم را برای فعالیت های فرهنگی و تربیتی قائل نبوده ایم، گفت: نظام آموزش عالی نه تنها بودجه خاصی به این حوزه نمی دهد بلکه انجام چنین فعالیتهایی را هم تشریفاتی و ویترینی می بینند.

او افزود: در این سال ها نتوانستیم فضای گفتگوی منصفانه و تمرین برای رسیدن به آن را در فضای دانشگاهی ترویج کنیم و در مقابل هم طی سال های اخیر شاهد تضعیف تشکل‌های دانشجویی و اتحادیه‌های دانشجویی بوده ایم. همچنین علی رغم اینکه در دهه های قبل شاهد حضور مسئولین در میان دانشجویان بودیم، ااما این مهم در طی این سال ها کمرنگ شده است که خود در رفع ابهامات دانشجویان اثرگذار است

رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم با بیان اینکه نمی توان سلیقه دانشجویان را نادیده گرفت، گفت: درست است که شاید سلیقه دانشجو با محیط دانگشاهی منطبق نباشد اما این بدان معنی نیست که نمی توان برای آنها ذائقه سازی کرد. یکی از خواسته های دانشجویان نیز تنوع در فعالیت های فرهنگی است که باید این مسئله را به رسمیت شناخته شود و باید این مسئله در کار دیگر خواسته های آنها تا جایی که امکان پیاده سازی اش در فضای دانشگاهی وجود دارد، توجه شود.