علی مزروعی، خبرنگار:بعد از وقفه‌ای چندماهه در روند مذاکرات احیای برجام به نظر می‌رسد با شکست پروژه آشوب، طرف غربی با دیوار واقعیت روبه‌رو شده و قدم‌به‌قدم درحال بازگشت مسیر اشتباه طی شده به عقب است. این گزاره را می‌توان از اظهارات روز دوشنبه وزیر خارجه کشورمان نیز برداشت کرد. حسین امیرعبداللهیان که سه‌شنبه‌شب (دوم اسفندماه 1401) به دعوت رسمی فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق، در رأس هیاتی عازم بغداد شده بود، در مصاحبه با خبرنگار شبکه العالم خبر از انتقال پیام طرف آمریکایی به ایران داد و اظهار داشت: «آقای فواد حسین که از سفر واشنگتن برگشتند حامل این پیام بودند که طرف آمریکایی برای جمع‌بندی توافق آمادگی دارد، ما نیز همواره از مسیر دیپلماسی و مذاکره استقبال کرده‌ایم و از مذاکره فاصله نگرفته‌ایم.» امیرعبداللهیان در واکنش به ارسال پیام طرف آمریکایی در مورد اجرای برجام در چهارچوب مذاکراتی که تاکنون انجام شده نیز اعلام آمادگی کرد و گفت: «این آمادگی را داریم در چهارچوب مذاکراتی که تاکنون در وین انجام شده است و پیام‌هایی که بین ما و طرف آمریکایی از طریق واسطه به‌صورت سند غیررسمی (none paper) تبادل شده که متضمن رعایت منافع همه طرف‌ها و البته خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران هست نسبت به جمع‌بندی توافق و بازگشت همه طرف‌ها به تعهدات‌شان ذیل برجام عمل کنیم.» وزیرخارجه کشورمان البته رسیدن به توافق را در گرو برخورد واقع‌بینانه طرف آمریکایی و عدم تکرار اظهارات رسانه‌ای ریاکارانه دانست و با بیان این شرایط اعلام کرد که فاصله زیادی با توافق نخواهیم داشت. پیش از عراق نیز دو کشور عمان و قطر نقش پیغام‌رسان بین تهران و واشنگتن را ایفا کرده بودند. علاوه‌بر این اتفاقات اظهارات روز گذشته بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی خبر سفر قریب‌الوقوع رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز این گزاره را که فضای مذاکرات روی ریل مثبتی قرار دارد را قوی‌تر می‌کند. کمالوندی همچنین در توصیف فضای به‌وجودآمده گفت: «فضا را برای این سفر مناسب می‌بینیم و امیدواریم این سفر نویدبخش همکاری ما با آژانس در چهارچوب مسائل حرفه‌ای و بی‌طرفانه بدون دخالت کشورهای غربی باشد.» این البته تمام ماجرا نیست. طرف آمریکایی که آن سوی میز مذاکره نشسته است حداقل در فضای رسانه‌ای روایت دیگری از ماجرا را ارائه داده و هرگونه تبادل پیام را انکار می‌کند تا مبادا تحت فشارلابی‌های ضدایرانی قرار گیرد یا اینکه اهرم فشاری به نام اپوزیسیون خارج‌نشنین را ناامید کرده و از خود براند.
رویکرد آمریکا در مواجهه با مذاکرات؛ تدافعی در واقعیت، تهاجمی در رسانه
طرف غربی برخلاف رویکردی در واقعیت ناچار به اتخاذ آن شده و گزیری جز بازگشت به میز مذاکره در مقابل خود نمی‌بیند در فضای رسانه‌ای سعی کرده همچنان به نحو دیگری اعلام موضع کند تا بتواند ضمن اثرگذاری منفی بر افکار عمومی جامعه ایران و فرار از فشار رسانه‌ای جریان‌های ضدایرانی همچنان بتواند اپوزیسیون را به‌عنوان یک اهرم فشار رسانه‌ای حفظ کند. این مواجه دوگانه نکته‌ای بود که وزیرخارجه کشورمان نیز در مصاحبه با العالم به آن اشاره کرد و گفت: «برداشت من از آنچه ایشان (فواد حسین، وزیرخارجه عراق) از آمریکایی‌ها نقل کردند این است که دستیابی به توافق ممکن است و اظهارات طرف آمریکایی ناظر بر اعلام آمادگی طرف آمریکایی برای گام برداشتن در مسیر جمع‌بندی توافق است، اما مشکل اینجاست که آمریکایی‌ها همواره پیام‌های متناقض دیپلماتیک و رسانه‌ای را دنبال می‌کنند، یعنی در مسیر دیپلماتیک پیام‌های ایجابی و مثبت و در رسانه حرف دیگری زده می‌شود، ما امیدوار هستیم که طرف آمریکایی واقع‌بین باشد و ریاکارانه برخورد نکند.» هنوز یک روز هم از اظهارات امیرعبداللهیان نگذشته بود که سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در کنفرانس خبری خود اعلام کرد که آمریکا هیچ پیامی برای ایران از طریق عراق ارسال نکرده است. وی در پاسخ به سوالی مبنی‌بر ارسال پیام از سوی آمریکا به ایران مدعی شد: «نمی‌توانم به این سوال شما پاسخ دهم. فقط مقامات ایرانی می‌توانند صحبت کنند که چرا به این دروغ‌ها ادامه می‌دهند. مقامات ایرانی می‌توانند دیدگاه خود را هر چند وقت یک بار که بخواهند تکرار کنند، اما واقعیت‌های اساسی را تغییر نمی‌دهد.» ند پرایس در همین کنفرانس همچنین این موضع را که برجام ماه‌ها است در دستورکار قرار ندارد را تکرار کرد. این اظهارات درحالی است که عراق تنها واسط انتقال پیام بین آمریکا و ایران نبوده که آمریکا به‌راحتی بتواند آن را تکذیب کند. تاکنون علاوه‌بر عراق، عمان و قطر نیز برای برقراری پل‌های ارتباطی بین تهران و واشنگتن تلاش کرده‌اند. اوایل بهمن‌ماه محمدبن‌عبدالرحمان آل‌ثانی با حضور در تهران اعلام کرد که حامل پیام‌هایی از سوی آمریکا برای مقام‌های جمهوری اسلامی است.
آمریکا نمی‌خواهد به‌عنوان خاطی به برجام بازگردد
علاوه‌بر تحت فشار قرار دادن ایران یکی از اهداف فضاسازی‌های رسانه‌ای آمریکا این است که از پذیرش مسئولیت خروج از برجام شانه خالی کند. با خروج یک‌جانبه ترامپ از توافق طبعا فضای افکار عمومی جهان به سمتی سوق پیدا کرده که آمریکا را به‌عنوان یک دولت بدعهد بشناسد. حال اگر آمریکا بدون هیچ پیوست رسانه‌ای ضدایرانی بخواهد مجددا به برجام بازگردد عملا به این گزاره معترف شده است طرف خاطی ماجرا بوده است به همین دلیل نیز با تلاش برای غلونمایی درباره برنامه هسته‌ای ایران سعی دارد از موضع قدرت و در جایگاه حافظ امنیت جهانی به توافق بازگردد. در همین راستا نیز شاید بدش نیاید که سال‌ها مذاکره و آمدوشد را نادیده گرفته و برای گرفتن عکس یادگاری مذاکره رو در رو و بدون واسطه را مطالبه کند یا ده‌ها شرط جدید برای ازسر‌گیری مذاکرات طلب کند. این رویه چیزی است که امیرعبداللهیان نیز به آن واکنش نشان داده و در ادامه گفت‌وگو خود با العالم می‌گوید: «این طرف آمریکایی است که از تعهدات خودش خارج شده است، لذا شرط گذاشتن و اظهارات مغالطه‌آمیز و متناقض کمکی به حل مشکل نخواهد کرد و این را که تبعات عدم اجرای برجام به‌طور کامل متوجه آمریکا است، رفع نخواهد کرد، پس آمریکایی‌ها به‌جای اظهارات متناقض، اشتباه خودشان را بپذیرند و در مسیر جبران این اشتباه حرکت کنند، البته سه کشور اروپایی هم باید در این مسیر نقش سازنده خودشان را دنبال کنند و دچار خطا در تحلیل و محاسبات نشوند.»
غنی‌سازی 84 درصدی؛ اتهامی برای زنده نگه داشتن جو‌سازی رسانه‌ای
درحالی‌که در چند ماه اخیر ایران و آژانس درحال گفت‌وگو برای سفر رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران بودند و امید می‌رفت این سفر به فرآیند بسته شدن پرونده‌های ادعایی آژانس علیه برنامه هسته‌ای ایران کمک کند به یکباره خبری در خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ به نقل از دو دیپلمات ارشد منتشر شد که مدعی بود بازرس‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) اثراتی از ذرات اورانیوم غنی‌شده‌ای که فقط اندکی از میزان درصد مورد نیاز در تسلیحات نظامی ضعیف‌تر بوده، در تاسیسات هسته‌ای ایران پیدا کرده‌اند. بلومبرگ در ادامه گزارش خود مدعی شده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تلاش است تا بفهمد ایران چگونه به اورانیوم غنی‌شده ۸۴ درصدی دست پیدا کرده است.
بلافاصله با انتشار این ادعا بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان نسبت به اتهام غنی‌سازی این‌گونه واکنش نشان داد: «وجود ذره یا ذرات بالاتر از ۶۰ درصد در فرآیند غنی‌سازی به معنی تولید با غنای بالای ۶۰ درصد نیست.» وی همچنین با ذکر این نکته که مطالب منتشرشده در بلومبرگ با هدف سیاه‌نمایی و تحریف حقایق صورت گرفته است، یادآور شد: «آنچه آژانس با ایران مطرح کرده درخصوص وجود ذره یا ذراتی (particle) از اورانیوم با غنای بالای ۶۰ درصد در محل شیر برداشت محصول از طریق نمونه‌برداری متداول است.» نوع واکنشی که آژانس به ادعای بلومبرگ نشان داد نیز مبین همین امر بود. ساعاتی پس از انتشار برخی ادعاها درباره کشف اورانیوم غنی‌شده 84درصدی در ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در صفحه توییتر خود اعلام کرد: «آژانس از گزارش‌های اخیر برخی رسانه‌ها درباره غنی‌سازی اورانیوم در ایران مطلع است.» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه بدون اینکه گزاره‌های بلومبرگ را رسما رد کند تلویحا از کنار ماجرا عبور کرد و صرفا اعلام داشت درباره نتایج فعالیت‌های راستی‌آزمایی اخیر با ایران در حال گفت‌وگو است و درصورت لزوم این مساله را به شورای حکام آژانس گزارش خواهد داد.
این نخستین بار نیست که رسانه‌های غربی با طرح ادعاهای بی‌اساس در مورد میزان غنی‌سازی ایران سعی در تحت‌تاثیر قرار دادن مذاکرات داشته‌اند. از سال 82 که اتهام‌زنی به برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران به‌طور جدی در دستورکار طرف غربی قرار گرفته است، میزان غنی‌سازی ایران مهم‌ترین دستاویز بوده است. همزمان با جنجال‌آفرینی فراوان غربی‌ها بر ضد پرونده ایران در آستانه نشست شورای حکام، گزارش محرمانه‌ای که قرار بود محمد البرادعی درمورد فعالیت‌های ایران به شورای حکام ارائه دهد، از پیش در اختیار رسانه‌های آمریکایی ـ صهیونیستی قرار گرفت تا جامعه جهانی را نسبت به فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بدبین کند. گزارشی که ایران را متهم به غنی‌سازی 50 درصدی کرده بود. این درحالی بود که ایران در آن زمان هنوز به چنین فناوری‌ای دست نیافته بود. علی‌اکبر صالحی که آن زمان نماینده ایران در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی بود درخصوص پیدا شدن ذرات اورانیوم غنی‌شده 50 درصد گفته بود: «اورانیوم غنی‌شده از نطنز در نمونه‌برداری‌هایی پیدا شد که بالای 50 درصد غنی‌سازی داشت و با توجه به میزان غنی‌شده در آن، مشخص شد که آنها از خارج وارد شده است چون در داخل کشور توان چنین عملیاتی را نداریم، به همین دلیل این غنی شدن مربوط به دستگاه‌های واردشده خارجی است.» جو‌سازی‌ای که علیه غنی‌سازی ایران در سال 82 اتفاق افتاد در ماجرای 1401 با آن شدت تکرار نشده است و ایران نیز بارها اعلام کرده است دلیلی برای مخفی‌کاری در فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای خود ندارد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان نیز روز گذشته با بیان اینکه ماهیت فعالیت‌های ایران کاملا روشن است و بازرسی‌های گسترده از آن در سال‌های گذشته نیز حاکی از انحراف در برنامه هسته‌ای ایران نبوده است تاکید کرد: «تردیدی نیست که اگر ایران بخواهد افزایش غنی‌سازی را داشته باشد همان‌طور که پیش‌تر نیز اقدام کرده، نیت خود را اعلام می‌کند و در این رابطه نیاز به مخفی‌کاری نیست.»
برخورد غرب با دیوار واقعیت و عصبانیت اپوزیسیون
طرف‌های غربی که به امید براندازی میز مذاکرات را تعطیل کرده بودند اکنون یک‌به‌یک درحال عقبگرد از موضع خود هستند، بعد از اینکه رئیس‌جمهور فرانسه دیدار با اپوزیسیون در کاخ الیزه را نادیده گرفت و در کنفرانس بغداد به قدم زدن با امیر عبداللهیان پرداخت. اکنون یکی از مقامات غربی که به حمایت از اپوزیسیون شهره است نیز همان مسیر رئیس‌جمهور فرانسه را درپیش گرفته است. وزیرخارجه بلژیک که ۱۵ مهر به نشانه همبستگی با براندازان موهای خود را بریده بود، با گذشت تنها 5 ماه زمان با واقعی‌ترشدن فضا به دیدار وزیر خارجه کشورمان رفته است و این اقدام کاملا برخلاف رویای اپوزیسیون برای قطع روابط دیپلماتیک با ایران است. طبعا این مواجهه طرف‌های غربی با دیوار واقعیت بیش از همه، براندازانی را عصبی می‌کند که کاسبی خود را شکست‌خورده می‌بینند و این عصبانیت البته با اقدام اخیر وزیرخارجه کشورمان شدیدتر نیز می‌شود.
حسین امیرعبداللهیان روز گذشته نهم اسفند ماه در جمع خبرنگاران با اشاره به دیدارش با دبیرکل سازمان ملل نیز اشاره کرد و گفت: «در گفت‌وگویی که با وزرای خارجه اروپایی و گوترش داشتم خطاب به آقای گوترش گفتم آیا آلمانی‌ها می‌پذیرند که اگر هیتلر فرزندی داشت امروز بیاید صدراعظم آلمان شود؟ این چه رفتاری است که یک فردی که پدر و خاندانش ده‌ها هزار نفر را در سال‌های حکومت‌شان در ایران به قتل رساندند، چهل‌وچند سال پیش میلیون‌ها و میلیاردها دلار از اموال ایران را سرقت کردند، امروز ادعای لیدر بودن برای افرادی را داشته باشد که به دنبال تغییر وضعیت در ایران هستند. این مثل این است که فرزند هیتلر امروز صدراعظم آلمان شود.» وزیر خارجه کشورما علاوه بر ربع پهلوی، گروهک تروریستی مجاهدین‌خلق را نیز مورد عتاب قرار داد و گفت: «فردی که در گروهک تروریستی مسئول شهادت بیش از ۱۷ هزار زن، مرد و کودک بیگناه است، توسط یک سناتور آمریکایی به عنوان رئیس‌جمهور آینده ایران معرفی می‌شود.» وزیر خارجه کشورمان این‌گونه حمایت‌ها را ناشی از خطای تحلیلی و ارزیابی نادرست غربی‌ها از ماهیت تروریستی گروهک‌های خارج‌نشین عنوان کرد.