ندا اظهری ، مترجم:گنجاندن آموزش علوم پایه از ابتدای فرآیند آموزش‌های دانشگاهی، اولویتی است که سرمایه‌گذاری روی آموزش‌های علمی باعث ایجاد فرصت‌های شغلی پیش‌روی دانشجویان در حوزه‌های علوم و فناوری می‌شود. با وجود این، مهم‌ترین پیامد آن سهمی است که در بهبود آموزش ایفا می‌کند. اما در این بین، نمی‌توان تلاش‌های دولت این کشور را برای بهبود و رونق زیست‌بوم نوآوری و فناوری نادیده گرفت. دولت این کشور توسعه پژوهشی و فناوری را تقویت کرده و از آن به‌عنوان مسیری بنیادی برای افزایش بهره‌وری اقتصادی و بالا بردن کیفیت زندگی مردم این کشور استفاده می‌کند. به‌رغم تلاشی که دولت این کشور برای توسعه حوزه‌های علم و فناوری می‌کند، اما در سال گذشته بودجه‌های این وزارتخانه با کاهش روبه‌رو شد که این امر نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. 

به گزارش دولت برزیل، بعد از 200 سال استقلال، برزیل در حال حاضر یک ابرقدرت اقتصادی به‌شمار می‌رود، به‌طوری که با رشد بالا و تورم پایینی که دارد، کشوری امن برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. دولت این کشور بزرگ‌ترین سیستم خصوصی‌سازی را در دنیا راه‌اندازی کرده است. برزیل با توجه به اینکه یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های صنعتی در دنیا را در اختیار دارد، یکی از برترین تولیدکنندگان سنگ معدن نیوبیم، آهن، مس، آلومینیوم و منیزیم است. این کشور همچنین نیروگاه قدرتمندی در حوزه کشاورزی به‌شمار می‌رود و در همین راستا، چهارمین تولیدکننده بزرگ دنیا در حوزه کشاورزی است و غذای 800 میلیون نفر را در دنیا تامین می‌کند. از سال 2019، برزیل 15 قرارداد تجاری را امضا و بیش از 200 بازار کشاورزی را افتتاح کرده است. این کشور آمریکای جنوبی همچنین جزء برترین کشورهای تولیدکننده قهوه، شکر، ذرت، سویا، گوشت، جوجه و میوه محسوب می‌شود.
 
  سرمایه‌گذاری روی علم و فناوری
دولت فدرال برزیل در آخر می‌2022 دستوری مبنی‌بر اصلاح برنامه‌های بودجه‌ای خود منتشر کرد که در آن به کاهش یک میلیارد و 600 میلیون دلاری بودجه در حوزه‌های مختلف اشاره شد. در این بین، وزارت علوم، فناوری و نوآوری این کشور جزء بخش‌هایی بود که با کاهش قابل توجه بودجه روبه‌رو شده بود به‌طوری که این وزارتخانه متعهد به پرداخت بودجه یک میلیارد و 300 میلیون دلاری در سال 2022 شد. طبق این دستور، دولت اجازه استفاده از این مبلغ را به وزارتخانه داده اما این سازمان متعهد شده است که تنها 967 هزار دلار از این بودجه را هزینه کرده و مابه‌التفاوت این بودجه را نگه دارد. در این بین، ابهاماتی هم برای آینده بودجه علم و فناوری برزیل وجود دارد. درمجموع در بودجه‌ای که برای حوزه علم و فناوری این کشور در سال 2022 درنظر گرفته شده، کاهش یک میلیارد و 600 میلیون دلاری دیده می‌شود که افزایش 5 درصدی دستمزد وعده داده شده کارمندان فدرال را نیز پوشش نمی‌دهد اما دولت همچنان بر گفته خود پابرجاست و تصمیمی مبنی‌بر افزایش این بودجه نگرفته است. ارزش کل بازار فناوری اطلاعات برزیل در سال 2021 چیزی بالغ بر 45 میلیارد و 700 میلیون دلار بود که بزرگ‌ترین بخش آن با 26 میلیارد و 300 میلیون دلار مربوط به حوزه سخت‌افزار می‌شد. این در حالی است که بازار نرم‌افزار این کشور در آن سال 11 میلیارد و 300 میلیون دلار بود. اگرچه بازار نرم‌افزار بعدها در این کشور توسعه یافت، اما در سال‌های اخیر با رشد قابل توجهی روبه‌رو بوده است. بازار این فناوری بیش از 11 میلیارد دلار از درآمد برزیل را در سال 2020 به خود اختصاص داده بود. بخش نرم‌افزار سازمانی، پرسودترین بازار این کشور است و کل درآمد آن در سال 2021 به 2 میلیارد و 510 میلیون دلار رسید. به گزارش agenciabrasil، وزارت علوم، فناوری و نوآوری برزیل اعلام کرد که موسسات ملی علوم و فناوری این کشور در سال 2022 بودجه‌ای 54 میلیون و 900 هزار دلاری برای پژوهش دریافت کردند. 
به گزارش thelancet، برزیل در 6 سال گذشته بحران‌های سیاسی و بی‌ثباتی‌های زیادی را پشت سر گذاشت و بودجه‌های دولت فدرال این کشور برای بخش علم و فناوری به کمترین حد خود رسید. دو آژانس برتر برزیلی یعنی شورای ملی توسعه علمی و فناوری (CNPq)؛ و شرکت هماهنگی ارتقای پرسنل آموزش عالی (CAPES) از علم و فناوری این کشور حمایت می‌کنند. بودجه CAPES در سال 2015 قریب به 2 میلیارد و 850 میلیون دلار و بودجه CNPq حدود یک میلیارد و 150 میلیون دلار بود اما با توجه به وضعیت نابه‌سامانی که در سال‌های اخیر دولت این کشور با آن روبه‌رو بود، بودجه CAPES در سال 2021 با کاهش 65 درصدی نسبت به سال 6 سال قبل مواجه شد و همین شرایط هم برای شورای CNPq هم صدق می‌کرد به‌طوری که بودجه این شورا هم به یک‌چهارم ارزش سال 2015 کاهش یافت. علاوه‌براین، حمایت مالی فعلی از آموزش محققان آینده و تامین مالی از پروژه‌های علمی و فناوری برزیل آنقدر اندک است که عملا مشکلی را از این بخش حل نمی‌کند. 

  رشد 9 پله‌ای برزیل در شاخص نوآوری
به گزارش bnamericas، در «شاخص نوآوری جهانی» که در سال 2019 اعلام شد، علم و فناوری برزیل در جمع 132 کشور در رده 57 جهان قرار گرفت که در مقایسه با رتبه 66 در سال 2019 حدود 9 پله ارتقا داشته است. این کشور در سال 2020 هم رده 62 را از آن خود کرده بود. در میان 18 اقتصاد آمریکای لاتین و کارائیب، برزیل مکان چهارم را در اختیار دارد و رتبه‌های اول تا سوم از آن شیلی، مکزیک و کاستاریکاست. این رده‌بندی براساس دو زیرشاخص بررسی می‌شود. نخستین زیرشاخص داده‌های نوآورانه است که در آن عناصر اقتصادی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند که توسعه فعالیت‌های نوآورانه را تسهیل می‌کند. این عناصر در پنج رکن سرمایه انسانی، پژوهش، زیرساخت، پیچیده‌سازی بازار و حوزه تجاری قرار می‌گیرد. دومین زیرشاخصی که در این رده‌بندی ارزیابی می‌شود، تولیدات نوآورانه است که نتیجه موثر فعالیت‌های نوآورانه را در اقتصاد مورد بررسی قرار داده و به دو رکن تولیدات دانشی و فناورانه، و تولیدات خلاقانه تقسیم می‌شود. 

  موضوعات محیط‌زیستی در اولویت دولت
صندوق ملی توسعه علم و فناوری (FNDCT) برزیل که توسط آژانس مالی مطالعات و پروژه‌های (FINEP) این کشور اداره می‌شود، نیز تا 90 درصد از بودجه‌های خود را مسدود کرده است. FINEP مسئولیت حمایت مالی از زیرساخت‌های آزمایشگاهی دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی را برعهده داشته و توسعه دوره‌های کارشناسی‌ارشد دانشگاه‌ها را نیز در دستور کار خود دارد. اما در این میان، ارزش بودجه این آژانس کاهش یافته و به کمتر از 59 میلیون دلار در سال 2021 رسید. با انتخابات اخیر دولت برزیل، فراخوانی برای جامعه علمی این کشور برای بحث پیرامون طرح علم و فناوری برای سال‌های آینده اعلام شده است. دانشگاه‌های دولتی فدرال و دولتی در برزیل مسئولیت تولید 98 درصد پژوهش‌های علمی را در این کشور برعهده دارند. بنابراین روسای پژوهش‌ها، تحصیلات تکمیلی و نوآوری برزیل از دانشگاه‌های فدرال، حوزه استراتژیک را برای پژوهش شناسایی کردند که باید در اولویت اقدامات وزارت علوم، فناوری و نوآوری درنظر گرفته شود. در موضوع تغییر اقلیم و توسعه پایدار، دولت این کشور نیاز دارد اولویت‌بندی سرمایه‌گذاری در جنبه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تغییرات آب و هوایی؛ پایداری و کاهش اثرات زیست‌محیطی در کشاورزی و استخراج موادمعدنی؛ حفاظت و احیای زیست‌بوم‌ها و اقیانوس‌های برزیل؛ اقتصاد آبی؛ تنوع زیستی؛ انتقال انرژی؛ انطباق تولیدات کشاورزی نسبت به تغییرات اقلیمی با تمرکز بر امنیت غذایی؛ کشاورزی حاوی کربن پایین؛ کنترل آب و هوا و مدل‌ها؛ بیماری‌های در حال ظهور؛ و هواشناسی کشاورزی را مدنظر قرار دهد. 
در موضوع نوآوری‌های سلامت و زیست پزشکی، پژوهش‌های حوزه سلامت، سیستم‌های غذایی پایدار و تولید محصولات کشاورزی خانواده‌محور برای مقابله با گرسنگی و فقر باید سرعت بالایی به خود بگیرند. از دیگر حوزه‌های پژوهشی کلیدی می‌توان به منابع سلامت؛ علوم اعصاب و شناختی؛ بیماری‌های در حال ظهور و گرمسیری؛ مدل‌سازی محاسباتی و ریاضیاتی در سیستم‌های زیستی؛ تلاش برای تغییر سلامت عمومی؛ جمعیت در حال رشد و فناوری‌های زیستی اشاره کرد. 
 پژوهش‌های اولیه باید روی فناوی‌های در حال ظهور مواردی شامل نانوفناوری و مواد پیشرفته؛ فوتونیک؛ رباتیک محاسبات کوانتومی؛ پهپادها؛ خودروهای خودران؛ نیمه‌رساناها؛ نوآوری در زنجیره‌های تولید؛ کربن‌زدایی از فرآیندهای تولید؛ تولید حلقه بسته؛ فناوری هوافضا و فناوری کشاورزی متمرکز شوند. در موضوع تحول دیجیتال، باید روی دیجیتالی کردن بخش‌های تولیدی، عمومی و خدماتی؛ دیجیتالی کردن با هدف کاهش نابرابری‌ها و عدم تقارن منطقه‌ای؛ امنیت سایبری؛ زیرساخت تحولات دیجیتال؛ امنیت داده؛ ارتباطات 5G و 6G؛ هوش مصنوعی محاسبات با عملکرد بالا؛ شهرهای هوشمند و مزارع هوشمند تمرکز کرد. در موضوع نوآوری، اقتصاد و تجارت نیز دولت این کشور باید به موضوعاتی شامل اقتصاد خلاق؛ اقتصاد دایره‌ای؛ بازار کربنی؛ اکوسیستم‌های نوآوری؛ انتقال فناوری؛ نوآوری اجتماعی دیجیتال؛ فاکتورهای زیست‌محیطی، اجتماعی و حکومتی؛ مشارکت‌های دولتی- خصوصی؛ و چهارچوب قانونی برای حوزه‌های علم و فناوری بپردازد. در کنار برنامه‌ریزی طرح‌های استراتژیک برای حوزه علوم و فناوری در برزیل پیرامون موضوعات مطرح شده، دولت این کشور اهمیت توسعه روابط قوی‌تر با شرکایی چون روسیه، چین، هند و آفریقای جنوبی را تقویت می‌کند. 

  سیاستگذاری درازمدت، چالش اصلی در برزیل
به گزارش unesco، وقتی بحث حوزه علم، فناوری و نوآوری به میان می‌آید، بزرگ‌ترین چالش در برزیل به طراحی و اجرای یک سیاست درازمدت برمی‌گردد که بتواند توسعه علمی و فناوری را به نقطه‌ای برساند که در بهبود کیفیت زندگی مردم این کشور موثر واقع شود. ارتقای حوزه‌های علم و فناوری و نوآوری در این کشور مستلزم سرمایه‌گذاری‌های دولتی و خصوصی است تا توسعه و یکپارچگی اجتماعی را به دنبال داشته باشد. «یونسکو» به‌عنوان عاملی تحریک‌کننده برای این موضوعات به‌شمار می‌رود که با حمایت از این کشور، دولت را به برقراری ثبات در سیاست‌های مربوط به این حوزه و نیز بهبود مشارکت‌های فنی در سطوح ملی و بین‌المللی در حوزه علوم طبیعی کمک می‌کند. انتخاب علوم، فناوری و نوآوری به‌عنوان انتخابی استراتژیک برای توسعه این کشور به معنای اولویت‌بندی سرمایه‌گذاری در این بخش است تا جبران زیان‌ها، پیشرفت سریع در تولید و نشر و گسترش دانش و نوآوری به‌ویژه در رابطه با ادغام آن در تولید ملی شود. این همچنین به معنای حمایت از اهمیت علم، فناوری و نوآوری به‌عنوان عاملی است که سایر سیاست‌های توسعه دولت را با هم ادغام می‌کند. در این حوزه، لازم است شهروندان، پیشرفت‌ها را از نزدیک دنبال کرده و برای مشارکت در تصمیم‌گیری‌هایی که برای جامعه اولویت دارند، آماده باشند. زمانی که حرف از مدیریت علم، فناوری و نوآوری به میان می‌آید، برزیل در این حوزه‌ها به سیستمی ساختارگونه متکی است که از یک نظام هماهنگ مرکزی و آژانس‌های توسعه‌ای برای اجرای سیاست‌های این حوزه‌ها استفاده می‌کند. 

چینِ؛ شریک اصلی برای صنعتی‌سازی علم و فناوری برزیل
به گزارش plataformamedia، برزیل و چین در چهار دهه اخیر روابط دیپلماتیک خود را توسعه داده‌اند، با وجوداین هنوز هم فضا برای توسعه همکاری‌های علمی و فناورانه بین دو کشور وجود دارد. محققان با اشاره به اینکه چین می‌تواند یک شریک اصلی در فرآیند صنعتی‌سازی علم و فناوری برزیل به‌شمار رود، تبادل تجربیات در پیشبرد این فرآیند را بسیار حیاتی می‌دانند. دولت این کشور باید امکان‌سنجی تشکیل گروه‌های دوجانبه‌ ویژه را در این موضوعات بررسی کرده و سایر مجموعه‌های دولتی را نیز درگیر صنعتی‌سازی کند. حدود 40 سال قبل که توافقنامه همکاری علمی و فناوری بین چین و برزیل به امضا رسید، مقامات دولتی برزیل از نتایج خوبی که به دنبال این توافقنامه حاصل شد ابراز رضایت کردند. از نمونه نتایج مثبت آن می‌توان به ساخت ماهواره‌های مجموعه CBERS، ساخت مرکز نوآوری نانوفناوری برزیل- چین، همکاری در حوزه انرژی و آب و هوا در منطقه بامبو، فعالیت در ریاضیات و بخش نوآوری و کارآفرینی اشاره کرد. در واکنش به اقدامات دولت آمریکا برای تحمیل محاصره فناوری بر چین و انتقاد از روابطی که این کشور آسیایی با سایر کشورها ایجاد می‌کند، وزیر، همکاری علمی و فناوری برزیل را ستود. در این بین دولت برزیل نه‌تنها به دلیل سابقه مشارکت این دو قدرت با یکدیگر، بلکه به این دلیل که چین با مشکلات مشابه، از راه‌حل‌های علمی و فناوری و تولیدات نوآورانه استفاده می‌کند، به تقویت و تداوم این همکاری‌ها تاکید دارد. ملاحظات زیست‌محیطی باید در ارتقای دانش و توسعه فناوری‌ها مورد ملاحظه قرار گیرد که ماحصل آن اشتغالزایی و درآمدزایی برای برزیل خواهد بود.