ندا اظهری، مترجم:قاره سیاه چندسالی است برنامه‌ریزی‌های خود را در راستای اصلاح آموزش عالی و به‌دنبال آن دیجیتالی کردن این کشور تنظیم کرده است. دیجیتالی کردن یک کشور مستلزم غنی بودن بخش‌های نوآوری و فناوری آن کشور است، بنابراین آفریقا در راستای اصلاحات آموزش عالی که در دستورکار دارد، به فکر رونق نوآورانه و فناورانه است که شرکت‌ها از طریق جذب دانشجویان، محققان و افراد مستعد بتوانند ظرفیت خود را در تولیدات فناورانه و نوآورانه افزایش دهند تا از این طریق به رشد روزافزون اقتصاد این قاره کمک کند. یکی از قسمت‌هایی که دولت به‌دنبال دیجیتالی کردن آن است، حوزه آموزش عالی است که پیش‌تر اصلاحات آن را نیز آغاز کرده است.

بودجه 130 میلیون یورویی برای آفریقای دیجیتال
بودجه‌هایی که در قالب طرح Digital Africa درنظر گرفته شده، با هدف پاسخگویی به چالش‌های پیش‌روی شرکت‌های نوآور آفریقایی جوان اعمال شده‌اند که توسعه آنها از نظر اقتصادی تحت‌تاثیر همه‌گیری کرونا دچار آسیب شده است. به‌طورکلی برای کمک به راه‌حل‌های آفریقا در قالب این طرح، بودجه‌ای 130 میلیون یورویی از سوی آژانس توسعه فرانسه (AFD) تعلق گرفته که مجموعه کاملی از برنامه‌های حمایتی برای رفع نیاز کارآفرینان نوآور آفریقایی را دربرمی‌گیرد. این آژانس که در 115 کشور دنیا بیش از 4 هزار پروژه را تحت‌پوشش دارد، با هدف حمایت، تامین بودجه و تسریع فرآیندها به‌سمت ایجاد جهانی پایدار فعالیت می‌کند. بودجه درنظر گرفته‌شده در هر مرحله به شرکت‌های نوآور داده می‌شود تا حمایت‌های لازم را برای توسعه خود دریافت کنند. این شرکت‌ها در مرحله ابتدایی، 55 میلیون یورو برای توسعه استارتاپی صرف می‌کنند. 70 میلیون یورو نیز برای تامین بودجه سرمایه گذران خطرپذیر و 5 میلیون یورو به‌منظور برقراری ارتباط برای حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌هایی درنظر گرفته شده که تحت‌تاثیر همه‌گیری کرونا قرار گرفته‌اند. اما درمجموع، 6 طرح حمایتی و بودجه‌ای از سوی مراکز مختلف برای حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوآور و فناور آفریقایی درنظر گرفته شده است. در قالب طرح آفریقای دیجیتال، حدود 6 هزار کارآفرین آفریقایی با ابزارها و پلتفرم‌های مختلف با هم در ارتباط بوده‌اند. چالشی که پیش روی استارتاپ‌های آفریقایی وجود دارد، این است که 80 درصد این استارتاپ‌ها قادر به استفاده از وام‌های بانکی نبوده و 87 درصد نیز به هیچ‌شکلی از حمایت‌های مالی دسترسی ندارند و تنها به سرمایه‌های فردی وابسته‌اند. زمانی که طرح آفریقای دیجیتال شکل گرفت، این چالش اساسی هم موردتوجه بود تا به‌واسطه آن، استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوآور و فناور بتوانند در مراحل ابتدایی کار خود از بودجه‌های مالی برای پیشبرد فعالیت‌های خود استفاده کنند. بودجه‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر نخستین اقدامی بود که در اواخر سال 2019 انجام شد و به‌نوعی پایه‌گذار طرح آفریقای دیجیتال بود.

  آفریقا به سبک دیجیتال
دولت این کشور در طرحی باعنوان «آفریقای دیجیتال» سعی می‌کند از راه نوآوری‌های تولیدشده در این قاره به پیشرفت‌های چشمگیری دست یابند. از آنجا که کشورهای مختلف دنیا در سال‌های اخیر اقتصاد خود را برمبنای اقتصاد دانش‌بنیان و فناورانه استوار کرده‌اند، آفریقا هم به‌دنبال آن است که رویه حرکت خود را تغییر دهد و ظرفیت کارآفرینی را در کشور غنی کند. به گزارش digital-africa، هدف آفریقا از اجرایی کردن طرح «آفریقای دیجیتال» فعال کردن بخش کارآفرینی نوآورانه در تمام کشورهای آفریقایی و تجهیز آن دسته از کارآفرین‌های عرصه فناوری آفریقاست که دارای قابلیت‌هایی برای طراحی و توسعه نوآوری‌های پیشگام در اقتصاد هستند. به عبارتی در قالب این طرح، قرار است در حوزه‌های مختلف متخصص تربیت شود، اجتماعات دانش‌بنیان ایجاد شود، کمک فنی و پروژه‌های مالی و تجاری ارائه شود، دسترسی به بازار تسهیل و محیطی نظارتی برای حمایت از نوآوری در آفریقا ایجاد شود. رسیدن به این اهداف، یعنی پرورش پروژه‌های نوآورانه، زندگی هر آفریقایی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهدو رقابت‌های بین‌المللی صنایع دیجیتال آفریقا را تقویت خواهد کرد. 
رویکرد آفریقا مبتنی‌بر تجزیه و تحلیل دقیق از نیازهای کارآفرینان است که به‌واسطه داده‌هایی برمبنای سه‌نکته کلیدی سازماندهی می‌شوند؛ دولت ابتدا درنظر دارد با حمایت از استارتاپ‌های دیجیتال با ضریب تاثیر بالا در مسیر دیجیتالی شدن حرکت کند، دوم اینکه جمع‌آوری کمک‌های مالی و تامین منابع مالی برای افزایش نوآوری‌های فناوری آفریقا گام بعدی است و درنهایت درنظر دارد از سیاست‌هایی که کارآفرینی دیجیتال را در سراسر آفریقا پیش می‌برد، حمایت کند. طرح «آفریقای دیجیتال» جامعه چندملیتی از شرکا را گردهم می‌آورد که از کارآفرینان آفریقا شامل موسسات مالی، سرمایه‌گذاران خطرپذیر و خوشه‌های فاناوری حمایت می‌کنند. آژانس توسعه فرانسه (AFD) نیروی محرکه ایجاد آفریقای دیجیتال بوده و همچنان نیز یکی از شرکای اصلی در این مسیر به‌شمار می‌رود. 
یکی از اقداماتی که دولت آفریقا برای دستیابی به اهداف خود درپیش گرفته، استفاده از بنیه قوی جوانان این قاره است. به‌عبارتی جوانان آفریقایی در مرکز تحولات اقتصادی این کشور قرار گرفته‌اند و دولت از این ظرفیت بالا و نیز تزریق نقدینگی به دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی استفاده کرده که برای صنعتی‌سازی مستلزم به کارگیری از خدمات و کالاهایی است که درنهایت به رشد اقتصاد محلی کمک می‌کند. با اقداماتی که دولت این کشور انجام داده، انتظار می‌رود طی سه‌دهه آینده سن جمعیت شاغل آفریقا تا 14 درصد در هر 5 سال افزایش یابد.
 
 شیوه‌های ابتکاری برای آفریقای دیجیتال
به گزارش D4D Access، با توجه به اینکه دولت آفریقا دو شیوه ابتکاری جدید برای دستیابی به آفریقای دیجیتال درپیش‌گرفته، انتظار می‌رود اجازه دسترسی جامعه آکادمیک آفریقا به کاربرد اینترنت با استفاده از زبان و دستخط خود آنها داده شود تا به این واسطه، تبادل دانش بین فعالان آفریقایی و اروپایی شامل بخش‌های آکادمیک تسهیل شود. در قاره سیاه برای محقق شدن طرح دیجیتالی کردن این کشور، ائتلافی موسوم به ائتلاف آفریقای دیجیتال (CDA) تشکیل شده و D4D Access به‌عنوان پلتفرمی برای یادگیری، تبادل و به اشتراک‌گذاری دانش بین شرکای آفریقایی و اروپایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پلتفرم اشتراک‌گذاری دانش ازسوی شرکت «آیکان» و اتحادیه دیجیتال آفریقا- اروپا به‌منظور توسعه مرکز D4D صورت گرفته است که در راستای دستیابی به آینده‌ای مشترک و پایدار در مرکز ملی برگزاری کنفرانس در آدیسابابا و اتیوپی فعالیت می‌کند. دو طرح ابتکاری موسوم به ائتلاف آفریقای دیجیتال و D4D Access هم مسیر با استراتژی تحول دیجیتال اتحادیه آفریقا برای این قاره وجود دارند که با مهار فناوری‌های دیجیتال و نوآوری برای توسعه مهارت‌های دیجیتال به‌منظور دستیابی به اهداف توسعه پایدار محقق می‌شوند. 

 ائتلافی برای دیجیتالی شدن آفریقا
دولت برای ائتلاف آفریقای دیجیتال، گروهی به‌هم پیوسته متشکل از سازمان‌های محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی همفکر را دورهم جمع کرده که متعهد به ایجاد زیرساخت‌های اینترنتی قدرتمند و ایمن برای آنلاین کردن بیشتر مردم آفریقا ازجمله اعضای انجمن دانشگاه‌های آفریقایی مستقر در غنا و مرکز اطلاعات شبکه آفریقایی هستند. هدف این ائتلاف، ایجاد ارتباطاتی از طریق آفریقا برای فراگیری صنعت دیجیتال و ایجاد فرصت‌هایی برای تقویت رشد سازمان‌های محلی است. به‌رغم رشد استفاده از اینترنت در آفریقا از 39 درصد در سال 2020 به 43 درصد در سال 2022، قاره سیاه همچنان پایین‌ترین نفوذ اینترنت را در سطح جهان داراست. این امر از طریق کار روی پذیرش جهانی پیش می‌رود. با پذیرش جهانی که نسبت به این موضوع اتفاق می‌افتد، افرادی که پیش‌تر ارتباطات اینترنتی خود را داشته‌اند و نیز افرادی که در آینده به این گروه خواهند پیوست، می‌توانند در قالب اینترنت و با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و با زبان‌ها و دستخط‌های مشخص به‌طور محلی با یکدیگر مرتبط باشند. 
 
 پلتفرمی برای تبادل اطلاعات اینترنتی
به گزارش universityworldnews، هدف اصلی پلتفرم تبادل دانش D4D Access انتشار و ترویج بهترین شیوه‌ها و دروس آفریقایی و اروپایی جهت «توسعه بخش دیجیتال به‌منظور توسعه بیشتر» (D4D) برای سیاستگذاران و کارشناسان دانشگاهی و غیرمتمرکز است. این پلتفرم، طیف وسیعی از موضوعات را از مهارت‌های دیجیتال گرفته تا کارآفرینی دیجیتال و امنیت سایبری پوشش می‌دهد و منابع بی‌شماری را شامل می‌شود که از این قبیل می‌توان به گزارش‌ها و مطالعات موردی اشاره کرد. هدف از این کار، حمایت از سهامداران دیجیتال در دانشگاه‌های آفریقا و اروپا برای پیشبرد یک‌تحول دیجیتال فراگیر و پایدار است. این پلتفرم اینترنتی برای تمام سازمان‌های آفریقایی و اروپایی شامل دانشگاه‌ها، موسسات پژوهشی و آکادمیک آزاد و رایگان است تا به این واسطه بتوانند منابع دانشی خود را در قالب D4D به اشتراک بگذارند. پلتفرم‌های اشتراک دانش اینترنتی کلید دستیابی به اهداف توسعه پایدار هستند که در طرح 2030 توسعه پایدار به آن اشاره شده بود. 

 تقویت همکاری‌های مجازی
کارشناسان بر این باورند که این دو طرح ابتکاری دولت آفریقا دانشگاه‌ها را توانمند می‌کند تا از زیرساخت‌های اینترنتی قدرتمند و ایمن برای کمک به همکاری‌های مجازی در آفریقا و فراتر از آن بهره‌مند شوند. دانشجویان و اعضای هیات‌علمی آفریقا درحال‌حاضر با توجه به گام‌های اولیه‌ای که برای دیجیتالی شدن برداشته‌اند، دسترسی ساده‌تری به کتابخانه‌های دنیا که به‌طور مجازی در دسترس هستند و نیز دوره‌های آنلاین خواهند داشت. آنها همچنین ارتباط راحت‌تری با بهترین متخصصان دنیا در آفریقا و فراتر از آن برقرار می‌کنند. علاوه‌بر این، ائتلاف آفریقای دیجیتال در بهبود وضعیت دسترسی به اینترنت و ادغام آن در یادگیری از طریق استفاده از زبان‌های مختلف آفریقایی و پتانسیل بیشتر برای بهره‌برداری از ثروت زبانی این قاره برای توسعه آموزش عالی کمک خواهد کرد. بیش از دوهزار زبان در 54 کشور آفریقایی حدود یک‌سوم کل 7 هزار زبان دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. درواقع با پیشبرد دو طرح ابتکاری آفریقا، ایجاد زیرساخت‌های منعطف، ارتقای صنعتی‌سازی پایدار و تقویت نوآوری و افزایش دسترسی به اطلاعات و فناوری‌های ارتباطی جلوه واقعی‌تری به خود می‌گیرد. 

 تقویت یادگیری اینترنتی
تقویت قابلیت‌های فنی آفریقا برای آموزش الکترونیکی به‌عنوان جایگزینی برای آموزش سنتی کلاس‌های درس دانشگاه‌های آفریقایی بهترین گزینه برای مراکز آموزش عالی این قاره به‌شمار می‌رود؛ چراکه علاوه‌بر کاهش هزینه‌ها، امکان دسترسی آزاد به اطلاعات دوره‌های آموزشی را بدون محدودیت زمانی و جغرافیایی در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد. یافته‌ها حکایت از آن دارد که این دوطرح ابتکاری دولت آفریقا در شرایط اضطراری مانند همه‌گیری کرونا هم به‌کمک می‌آید. بیشتر موسسات آموزشی آفریقا به‌دلیل محدودیت‌هایی که برای مقابله با همه‌گیری کرونا دارند، مجبور به انتقال به روش آموزش و یادگیری آنلاین شده‌اند. 

 طرح استارتاپی توسعه دیجیتال
به گزارش digital-africa، در طرح موسوم به Talent 4 Startups که هدف آن حمایت از آموزش استعدادهای برتر در راستای حرفه‌ای شدن آنها در حوزه‌های فناوری و دیجیتال در قاره آفریقاست. با پوشش هزینه‌های آموزشی در بخش‌های موردتقاضا و سپس تسهیل ارتباط میان استعدادها و استارتاپ‌هایی که استخدام این استعدادها را بعد از آموزش در دستور کار خود قرار می‌دهند، این طرح می‌تواند روند استخدام و اشتغال جوانان آفریقایی را بسته به نیازهای مهارتی اکوسیستم فناوری و نوآوری در این قاره بهبود بخشد. این طرح آزمایشی، بورسیه‌های آموزشی را برای مشاغل فناوری و دیجیتال به‌کار می‌گیرد که طبق برنامه 280 بورسیه آموزشی را در اختیار دانشجویان و جوانان قرار می‌دهد که انتظار می‌رود این تعداد در آینده افزایش یابد. این طرح استارتاپی درحال‌حاضر در 10 کشور آفریقایی شامل مراکش، الجزیره، ساحل‌عاج، سنگال، کامرون، جمهوری دموکرات کنگو، کنیا، غنا و ماداگاسکار به‌طور آزمایشی مورد اجرا قرار گرفته است.