دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد در دومین نشست مسئولان امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی استانها که به میزبانی واحد قم برگزار شد، با تسلیت شهادت امام موسی بن جعفر(ع) گفت: «اعتقاد ما این است که در مهندسی الهی هیچ اتفاقی تصادفی نیست و اینکه امام رضا(ع) به ایران میآید، تمدن علمی جهان اسلام مرهون سه سال حضور ایشان و فضایی است که خلق کرد. همچنین این اتفاق که خواهر بزرگوار ایشان حضرت معصومه(س) به قم میآید و در 19 روز حضور در این شهر، محوری برای خلق حوزه و فکر میشود، بدون حکمت نیست و باید قدردان آن باشیم.
وی ادامه داد: «انتخاب امروز برای برگزاری این نشست را به فال نیک میگیریم و امیدواریم سرمایهای برای فهم جدیدمان از مباحث و آغاز نگاهی نو باشد.»
دکتر طهرانچی با بیان اینکه این جلسات و نشستها فرصت مناسبی است برای پرداختن به آنچه در چهارچوب مفهومی که تحت عنوان تحول در علم در دانشگاه دنبال میکنیم، با اشاره به مساله دانشگاه و زن و خانواده، گفت: «واقعیت این است که موضوع زن و خانواده مسالهای است که در کشور ما تحت عنوان معاونت امور زنان و خانواده در ریاستجمهوری و در دیگر ادارات و دستگاهها وجود دارد، اما سوالی که مطرح میشود، این است که آیا موضوع زنان و خانواده در دانشگاه نیز از همان جنس است یا از ابعاد دیگری به این مقوله نگاه میکنیم. این موضوع نیازمند مقدمه و واکاوی است که به آن خواهیم پرداخت.»
رئیس دانشگاه آزاد خاطرنشان کرد: «انسان هرچه انجام میدهد، در محضر باری تعالی است و علم، شنوایی، بینایی و... قدرت ذات لایزال الهی قبل از آن است که معلولی آفریده و مصنوعی وجود داشته باشد. خداوند زمانی که عالم را آفرید و معلول محقق شد، به ما اجازه داد تا با استفاده از ابزار سمع و ابصار و افئده، علم بیاموزیم؛ چراکه خداوند علیم است و هرکدام از این صفات مفهومی متفاوت دارد. بشر بهواسطه اذن الهی که سمع و ابصار و افئده است، میتواند علم داشته باشد و عالم نیز مسخر او شده است؛ بدین ترتیب هم میتوانیم نسبت به عالم شناخت داشته باشیم و هم بهرهبرداری کرده و حتی دستورزی کنیم.»
عضو هیاتامنای دانشگاه آزاد ادامه داد: «در این زیست انسان، تاریخی بهوجود آمد که فراز و فرود دارد و مفهومی به نام تمدن شکل گرفت که این مفهوم بلاشک همراه با تاریخ علم است و قطعا علم دال مرکزی فراز و فرود تاریخ تمدن است.»
وی با اشاره به شکلگیری تمدن اسلامی در قرون دوم تا هفتم هجری قمری، گفت: «همانطورکه غربیها نیز تاکید دارند، ایران ما در این دوران نقش محوری داشت و رهبری علمی جهان که در این مقطع به وجود آمده بود، در چگونه اندیشیدن و چگونه یافتن متفاوت بود بهطوریکه در آن دوران ما با علوم مختلف یکپارچگی و انسجام کامل بین عالم طبیعت قائل بودیم و برخلاف پیشینیان، روشهای تجربی، تفقه، تعقل و عرفان را برای نشان دادن یکپارچگی عالم و فهم آن بهکار میبردیم. به همین دلیل عالمانی داشتیم که هم در علوم الهی و هم در علوم طبیعی سرآمد بودند. وقتی فارابی کتاب احصاءالعلوم را مینویسد و علوم را در فصول مختلف دستهبندی میکند، علم الهی و علم طبیعی را در یک فصل میآورد که این دستهبندی حکایت از درهمتنیدگی خالق و خلقت دارد.»
دکتر طهرانچی با اشاره به سوره انبیا و نحوه شکلگیری زمین، اظهار داشت: «کرهزمین بعد از انفجار بزرگ که بهصورت یک کره داغ و مذاب بود، سیری را طی کرد که منجر به ایجاد راههایی در کوهها شد که در آن گازهایی متصاعد و جو ساخته شد. بر اثر این فعل و انفعالات، بارش باران صورت گرفت و اقیانوسها بهوجود آمد. در اقیانوسها باکتریها بهوجود آمدند و با سنتز، اکسیژن ایجاد کردند و بدین ترتیب اکسیژن فضای عالم را گرفت. با توجه به اینکه در بطن کره زمین چهار هزار کیلومتر آهن وجود دارد، وقتی سقفی محبوس برای این عالم ایجاد شد که این سقف باعث شد بمبارانهای یونی و ذراتی که خورشید درست میکند، به زمین نتابد و بدین ترتیب حیات در کره ما شکل گرفت.» وی افزود: «فاصلهای که پس از انفجار اولیه بهوجود آمد، بهقدری دقیق بود که فاصله کره زمین تا خورشید و ماه و گردش آنها تنظیم شده است و طی آن شمس و قمر و روز و شب خلق شد که مدارها با نظم خاص و فاصله دقیق حرکت میکنند و این جریان خلقت است.»
دکتر طهرانچی گفت: «وقتی قرآن کریم به خلقت نگاه میکند، خطاب اول « أَوَلَمْ یَرَ الَّذِینَ کَفَرُوا»، «أَفَلَا یُؤْمِنُونَ» و « لَعَلَّهُمْ یَهْتَدُونَ» است که نشان از درهمتنیدگی علم و ایمان دارد. این درهمتنیدگی رابطه عالم هستی، از ویژگیهای قرن دوم تا هفتم هجری است.»
رئیس دانشگاه آزاد با اشاره به کتاب تاریخ علم نوشته جرج سارتون، اظهار داشت: «نویسنده در این کتاب مینویسد که مسلمانان حکمفرمایی بلامنازع بر جهان علم داشتند و در وصف قرآن کریم میگوید پیامبر اسلام قرآنی را آورد که 17 سال در حضور کاسبان وحی نوشته شد و 200 سال بعد هیچ جمله و متن علمی وجود نداشت مگر اینکه به زبان قرآن باشد و چیزی حدود 350 سال حاکم بلامنازع و 250 سال هم مرکز شکوفایی علمی بود؛ چراکه چگونه اندیشیدن و چگونه یافتن ما متفاوت بود. این واقعیتی است که درباره تمدن اسلامی وجود دارد، بنابراین نباید درمقابل تمدنها کمآورده و سر تعظیم فرود آوریم، همانطور که خداوند متعال میفرماید «وَلَایَسْتَخِفَّنَّکَ الَّذِینَ لَا یُوقِنُونَ».»
نظام دانشگاهی ایران با مدارس نظامیه بهوجود آمد
دکتر طهرانچی با اشاره به افول علم در شرق و ظهور آن در غرب گفت: «در زمان خواجه نظام الملک تصمیمی گرفته شد و مدارس نظامیه بهوجود آمد که براساس آن، نظام دانشگاهی در کشور ما خلق شد. در آن دوران مکتب فقه شافعی و در کنار آن، خانقاه وجود داشت. تصمیم گرفته شد فلسفه و علوم طبیعی دیگر در مدرسه نباشد، بدین ترتیب مدارسی که دورهای عالم طبیعی و عالم الهی، متکلم، فقیه و ریاضیدان در آن وجود داشت، دچار تغییر و از یکدیگر جدا شد. این تصمیم در شیوه حکمرانی مدارس باعث افول بساط علم شد اما از آنجا که علم سیال است و راکد نمیماند، از طریق آندلوس به غرب راه یافت.»
وی با اشاره به ظهور پنج مرحله تمدنی در غرب از سال 1780 تاکنون، تصریح کرد: «واقعیت این است که غرب در مراحل تمدنی خود بسیار زنستیز بوده است و به همین دلیل جنبشهای عمده فرهنگی و اجتماعی درون غرب زاییده شد که یکی از این جنبشها، نهضت فمینیسم است که از سال 1930 تا 1989 و دوره جنگ سرد شکل گرفت. اساسا نگاه به علم، دانشگاه و زن ماحصل جنبشهایی همچون حقوق مدنی، جنبش سبز اروپا، پست مدرنیسم و... است.»
رئیس دانشگاه آزاد با بیان اینکه بنیان هر مکتب فکری را انسانشناسی تشکیل میدهد، گفت: «موضوع مهمی که در انسانشناسی باید بدان پرداخت، جنسیت و زن و مرد است. ما نمیتوانیم مدعی انقلاب اسلامی باشیم مگر آنکه مدل خودمان را در این عرصه خلق کنیم. مقاممعظمرهبری در بیانیه گام دوم میفرمایند: «دانش، آشکارترین وسیله عزت و قدرت یک کشور است. روی دیگر دانایی، توانایی است. دنیای غرب به برکت دانش خود بود که توانست برای خود ثروت و نفوذ و قدرت دویستساله فراهم کند و با وجود تهیدستی در بنیانهای اخلاقی و اعتقادی، با تحمیل سبک زندگی غربی به جوامع عقبمانده از کاروان علم، اختیار سیاست و اقتصاد آنها را به دست گیرد.»»
حوزه امور زنان دانشگاه آزاد باید انقلاب در نگاه را پیگیری کند
وی خاطرنشان کرد: «غرب بهدنبال این است که سبک زندگی خود را به دیگر جوامع تحمیل کند بنابراین هر آنچه از آن سخن میگوییم، ازجمله کسب و کار، اشتغال، چالشهای اجتماعی، حضور دختران و زنان در اجتماع و... متاثر از سبک غرب است و چه بخواهیم و چه نخواهیم، این سبک زندگی در مقابل ما وجود دارد و سوال این است که آیا دانشگاه متاثر از نگاه غرب به زن میخواهد حل مساله کند یا با نگاه انقلابی و همان باورهایی که منجر به خلق تجربه تمدنی شد. به همین دلیل است که میگوییم موضوع زن و خانواده در دانشگاه با دیگر دستگاهها و ادارات متفاوت است و حوزه امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد قرار است یک اتفاق و انقلاب در نگاه را پیگیری کند.»
دکتر طهرانچی در بخش دیگری از سخنان خود، با تاکید بر لزوم بازگشت به نگاهی نو به علم گفت: «خداوند در آیه شریفه سوره روم « ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ لِیُذِیقَهُمْ بَعْضَ الَّذِی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ» میفرماید به سبب آنچه به دست انسان اتفاق میافتد، خرابی در زمین و دریا آشکار میشود. بهعنوان نمونه ما دو مدل برای کسب انرژی در مواد داریم که یکی مدل شکافت و دیگری مدل گداخت است. خورشید با گداخت حرارت ایجاد میکند که این روش هیچ آسیبی برای عالم ندارد اما بشر روش شکافت را انتخاب کرده و این درحالی است که شکافت ذره، رادیواکتیو تولید کرده و به تبع آن محیط را آلوده میکند. بشر چون بهدنبال سلاح هستهای بود، مدل شکافت را انتخاب کرد.»
عضو هیاتامنای دانشگاه آزاد ادامه داد: «این چگونه اندیشیدن و چگونه یافتن بشر مبتنیبر روشی است که منجر به خلق 14 هزار سلاح هستهای شد و هربارکه رآکتورها کار میکنند، موادی به وجود میآورند که دفع آن عامل خرابی در زمین میشود. خداوند در این آیه شریفه اشاره میکند که بعضی از دستهگلهایی که بشر به آب میدهد را به خودش میچشانیم و این قاعده خلقت است. اما چاره چیست؟ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ.»
وی افزود: «برای «لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ» تحول لازم داریم و همانطورکه مقاممعظمرهبری تاکید فرمودند؛ باید به داراییهای معنوی خودمان که همان قرآن و مکتب اهل بیت است، برگردیم. قرآن سرمایه عظیمی است و مسلما گلایه پیامبر(ص) در آن دنیا این است که «یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا». در جای دیگری حضرت میفرماید «إنَّ هذا القرآنَ مأدبةُ اللهِ فاقبَلوا مأدُبتَه ما استطعتَم» که مرحوم علامه حسنزاده دراینباره میفرماید مأدُبتَه، یعنی فرهنگستان نه سفره و قرآن فرهنگستان است. حضرت علی(ع) نیز درباره قرآن میفرماید «ألا إنَّ فیهِ عِلمَ ما یَأتِی و الحَدیثَ عنِ الماضِی و دَواءَ دائکُم و نَظمَ ما بینَکُم».»
انقلاب اسلامی منشأ یک تحول تمدنی است
دکتر طهرانچی با اشاره به لزوم توجه به تحول و خودسازی در دانشگاه، گفت: «مقاممعظمرهبری فرمودند وارد تحول شوید و انقلاب اسلامی منشأ یک تحول تمدنی است و بحث آن خودسازی، جامعهپردازی، تمدنسازی و نگاه نو است. باید در دانشگاه این مولفهها وجود داشته باشد و اگر نگاه زنان و خانواده تصحیح نشود و در جامعهشناسی، روانشناسی، اقتصاد و... نگاه به زن مبتنیبر نگاه اصیل نباشد، جامعهپردازی ما همان چیزی خواهد بود که در غرب زاییده شده است؛ چراکه عمل و عکسالعمل با یکدیگر عجین است.»
وی خاطرنشان کرد: «مسئولان امور زنان و خانواده در دانشگاه آزاد باید در این مقوله مهم مشارکت داشته باشند تا بتوانیم در مساله جامعهپردازی تغییرات مثبت ایجاد کنیم. اگر این کار انجام شود، تمدنسازی رخ میدهد. دانشگاه هم باید برنامههای خودسازی داشته باشد و هم برنامه جامعهپردازی؛ چراکه اگر در دانشگاه خودسازی وجود نداشته باشد، منجر به جامعهپردازی نمیشود.»
رئیس دانشگاه آزاد با بیان اینکه نگاه جاهلی به زن همچنان در غرب وجود دارد، تصریح کرد: «پاسخ به خستگان از تمدن مردسالار و بهرهکش غرب و تضییعکننده حقوق زنان، فمینیسم نیست. بلکه پاسخ آن نگاه توحیدی و اسلامی است و بههمیندلیل زنان در غرب نگاه بیشتری به سمت اسلام دارند؛ چراکه آنها با همه وجود، نظام بهرهکش و ظالمانه غرب را نسبت به انسان بهخصوص زنان میبینند.»
عضو هیاتامنای دانشگاه آزاد خاطرنشان کرد: «غرب انسان، طبیعت و جامعه را بدون ارتباط با خدای ربالعالمین میبیند. خداوند متعال میفرماید شما میتوانید راجعبه من بشنوید و اندیشهورزی کنید اما نمیتوانید من را ببینید (لَا تُدْرِکُهُ الْأَبْصَارُ) اما خدا بر انسان «قَدْ جَاءَکُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ» را فرستاده است که به آن «وَمِنْ آیَاتِهِ» میگویند. خداوند عالم را که آفرید، انسان میتواند جلوههای او را ببیند که در این زمینه آیه شریفه «وَ کَذلِکَ نُصَرِّفُ الْآیاتِ» نازل شده است. یکی دیگر از این آیات «وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا» است.»
وی با بیان اینکه شیرازه اجتماعی انسان با مودت بین جامعه شکل میگیرد، گفت: «همه پیامبران برای رسالت خود اجری نخواستند اما نبیمکرم اسلام(ص) فرمود که اجر میخواهد و اجر ایشان مودت فیالقربی است. این مطالبه به همین دلیل بود که جامعه اسلامی بعد از رحلت پیامبر(ص) دچار گسست نشود و مودت بهعنوان شیرازه اجتماعی بین جامعه مسلمانان مطرح شد.»
زوجیت یکی از جلوههای الهی است
دکتر طهرانچی با بیان اینکه زوجیت یکی از جلوههای الهی است، اظهار داشت: «زوجیت انسان یکی از آیات الهی است که از آن میتوان به خدا رسید و این نگاهی است که با نگاه کنونی در جهان متفاوت است. خداوندمیفرماید «وَ اللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً» که نشان میدهد زوجیت برمبنای نفس واحده است.»
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به سوره روم گفت: «این سوره درباره تمدنی است که در کنار اسلام بود و فراز و فرودهایی داشت و اشاره دارد که گمان نکنید این تمدنها همیشگی هستند اما یک ویژگی دارند که «یعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِنَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ». واقعیت این است که علم غرب بهدلیل آنکه نگاه ربالعالمین ندارد، کامل نیست. البته خالقیت در علم آنها وجود دارد اما اعتقادی به ربوبیت ندارند؛ چراکه اگر ربوبیت را بپذیرند، باید اَجَل مُسَمَّی و آخرت را نیز بپذیرند. این درحالی است که در علم جامعهشناسی، روانشناسی، انسانشناسی و... غرب خالقیت وجود دارد اما خبری از آخرتگرایی نیست. در مقابل این، خداوند میفرماید کسانی هستند که أُوتُوا الْعِلْمَ والایمان هستند.»
رئیس دانشگاه آزاد با اشاره به نگاه افراطی به زنان، خاطرنشان کرد: «در سوره مبارکه نجم اشاره شده که برخی اسم الهههای خود را بر زنان میگذاشتند و در دفاع از زن کارشان این است که تنها اسم الههها را از بین زنان انتخاب کنند. راهحل را گم کردهاند و میخواهند خود را نجات دهند و چون آخرت ندارند، اسم الهه را از زنان انتخاب میکنند؛ یعنی یک راه افراطگرایانه و غیرواقعی دارند و علت این است که اینها «ذَلِکَ مَبْلَغُهُمْ مِنَ الْعِلْمِ» هستند و چون مصداق «یعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِنَ الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَهِ هُمْ غَافِلُونَ» هستند، علمشان سقف دارد. به همین دلیل science راهی به خدا ندارد. درست است که علم آنها مساله حل میکند اما سقف دارد. وقتی اینگونه میشود، علم ظاهری است که بخشی از آن ظن و گمان است که راهی به بالاتر ندارد، چون همه ارتباطات عالم را نمیبینند و خدای آنها ربالعالمین نیست، بلکه خدای ساعتساز است.»
عضو هیاتامنای دانشگاه آزاد ادامه داد: «نگاه غرب به مقوله زن و مرد است و زوجیت در آنها وجود ندارد. اینکه از دل غرب فمینیسم بیرون میآید، موضوع تازهای نیست و پیش از آنها زنگرایی مفرط وجود داشته بهطوریکه نام الهههای خود را زن میگذاشتند. در سوره نساء این موضوع مطرح شده است که انسان طوری پیش میرود که به دستکاری خلقت الهی روی میآورد و اکنون شاهدیم که بیوتکنولوژی غرب دنبال این موضوع است که زوجیت را قبول ندارند و میخواهند کاری کنند که در ازدواج همجنسگرایان مردان باردار شوند. به این دلیل است که آنها اساسا مفهوم زوجیت را نفهمیدهاند و به همین دلیل در مسیر خلقت دستورزی میکنند. مسیر شتابانی که غرب طی میکند، زن را از چرخه بیرون میاندازد.»
وی افزود: «هبوط انسان که صورت گرفت، آدم با نیازهای مادی مواجه شد و اولین موضوعی که پیش آمد، پوشش بود. خداوند در سوره طه میفرماید «إِنَّ لَکَ أَلَّا تَجُوعَ فِیها وَ لاتَعْرى» بدین معنی که شما آنجا عریان و گرسنه نبودید و «فَوَسْوَسَ إِلَیْهِ الشَّیْطانُ قالَ یا آدم هَلْ أَدُلُّکَ عَلى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَ مُلْکٍ لا یَبْلى». آدم وقتی به این عالم آمد، به پوشش نیاز پیدا کرد و مفهوم لباس مطرح شد. در آن عالم، لباسها از حریر بود و در این قیاس جلوههای مادی مطرح نیست و قیاس ذهنی برای بهترین لباس عالم است. خداوند نسبت زن و شوهر و زوجیت را «هُنَّ لِبَاسٌ لَّکُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ» قرار داد که نشان از اوج زیبایی زوجیت است.»
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: «براساس آیه شریفه «یَا بَنِی آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَیْکُمْ لِبَاسًا یُوَارِی سَوْآتِکُمْ وَرِیشًا وَلِبَاسُ التَّقْوَى» سه ویژگی برای لباس مطرح است. همه اراده جریان تمدن بر این است که اول لباس تقوا را بیرون بیاورد و بعد وَرِیشًا را تعریف جدید کند. بنابراین برهنگی جریان مخالف با این نگاه قرآنی است.»
وی ادامه داد: «برخی میگویند چرا به موضوع پوشش میپردازید؟ این درحالی است که اساسا لباس محوریترین چیزی است که در این بحثها مطرح میشود و پوشش در نگاه ما امر سادهای نیست. بهعنوان مثال لباسی که آتشنشانان میپوشند، آنها را درمقابل آتش مصون میدارد. پس لباسهایی هست که اگر بپوشیم، مصون میمانیم و برای مصونسازی لباس تقوا لازم است. «قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً».»
صرفا با داشتن معاونت زنان و خانواده به جایی نخواهیم رسید
رئیس دانشگاه آزاد با بیان اینکه جریان غرب در دانشگاه ساخته و پرداخته و نظریهپردازی میشود، گفت: «امور زنان و خانواده باید این نگاهها را اصلاح کرده و در دانشگاه به این مقوله مهم پرداخته شود؛ در غیر این صورت صرفا با داشتن معاونت زنان و خانواده به جایی نخواهیم رسید.»
عضو هیاتامنای دانشگاه آزاد اظهار داشت: «جریان برهنگی غرب یک جریان جدید نیست و هزار و 400 سال پیش قرآن آن را تحلیل کرده و موضوعی بود که وجود داشته است. بنابراین تبلیغ برهنگی یک جریان است و وظیفه حاکمیت نیز «تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر» است. اینکه برخی میگویند چیزی نگویید و بگذارید برهنگی کنند، برخلاف این آیه الهی است که خداوند میفرماید «إِنَّ اللهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إیتاءِ ذِی الْقُرْبى وَ یَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَالْمُنْکَرِ وَ الْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ».»
معتقدیم علم به تنهایی راهبر نیست
دکتر طهرانچی تاکید کرد: «دانشگاه باید آیهشناسی کند و معتقدیم علم به تنهایی راهبر نیست و حکمت باید در کنار آن قرار گیرد.» وی ادامه داد: «مقاممعظمرهبری سال 1381 فرمودند «برای علاج بیماریها و هتاکیها و مهار هرج و مرج فرهنگی نیز بهترین راه، همین است که آزادیبیان در چهارچوب قانون و تولید نظریه در چهارچوب اسلام، حمایت و نهادینه شود... باید «تولید نظریه و فکر»، تبدیل به یک ارزش عمومی در حوزه و دانشگاه شود...».»
نیاز به نظریه و فکر در عرصه زن و خانواده داریم
دکتر طهرانچی در پایان خاطرنشان کرد: «واقعیت این است که در هر حوزه بهویژه حوزه زنان و خانواده مساله حل نخواهد شد مگر اینکه به سراغ نظریهپردازی برویم. ما نیاز به نظریه و فکر در عرصه زن و خانواده داریم و بیشتر از هر چیز در قلمروهای گوناگون عقل نظری و عملی نیاز به نگاه دوبارهای به حوزه زنان داریم. از این روی نظریهسازان این حوزه باید تشویق شوند. اگر ریل را درست بگذاریم، اتفاقات خوبی شکل خواهد گرفت.»