شورش ششم ژانویه و حمله طرفداران دونالد ترامپ به کنگره آمریکا، نمایش یک شکاف عمیق اجتماعی در جامعه آمریکا شده بود؛ شکافی که بسیاری از تحلیلگران غربی نگران توسعه آن در ساختار سیاسی آمریکا بودند. اگرچه رگههایی از این شکاف حتی پیش از روی کار آمدن دونالد ترامپ در ساختار سیاسی قابل مشاهده بود اما در دوره ریاستجمهوری او، این دوقطبی بهاندازهای شدت گرفت که هریک از طرفین هراس از آن دارد که درصورت رسیدن به قدرت، طرف دیگر کشور را نابود کند. در چنین وضعیتی است که حزبگرایی با میهنپرستی یکی میشود و نابودی طرف مقابل، هدف نهایی. این اتفاقی است که جمهوریخواهان مجلس نمایندگان آمریکا بر سر ایلهان عمر، نماینده مسلمان سومالیاییتبار دموکرات ایالت مینهسوتا آوردهاند. روز پنجشنبه جمهوریخواهان در یک رایگیری حزبی با 218 رای موافق (جمهوریخواه) در مقابل 211 رای مخالف (دموکرات) ایلهان عمر را از کمیته پرقدرت روابط خارجی مجلس نمیاندگان آمریکا اخراج کردند. مکس میلر، نماینده جمهوریخواه از ایالت اوهایو که قطعنامه حذف رسمی عمر از کمیته را ارائه داده، مدعی است که اظهارات «تبعیضآمیز» عمر درباره رژیمصهیونیستی و روابط پرتنش با یک متحد خارجی، باعث «ابطال صلاحیت» او شده است. اما دموکراتها چندان با این نظر موافق نیستند و از یک «انتقامجویی سیاسی» سخن میگویند؛ چراکه عمر سومین دموکرات سرشناسی است که در مجلس جدید به ریاست کوین مککارتی سمت خود را در کمیتههای مجلس نمایندگان از دست داده است. مککارتی در 25 ژانویه، آدام شیف و اریک سوالول را نیز از کمیته اطلاعات مجلس برکنار کرده بود.
چرا اخراج از کمیته؟
برخی معتقدند تصمیمات اخیر مککارتی، متاثر از اتفاقات ناخوشایندی است که او برای رسیدن به صندلی ریاست مجلس نمایندگان طی کرد. درحالیکه جمهوریخواهان اکثریت مجلس را در اختیار داشتند و انتخاب رئیس برای آنها کار سادهای بود، اما اقلیتی کوچک حاضر به پذیرش ریاست مککارتی نشد تا نشان دهد یک شکاف معنادار بین جمهوریخواهان وجود دارد. درنهایت مککارتی پس از 15 دور رایگیری، رئیس مجلس نمایندگان شد اما مشخص شد او مخالفانی هم بین جمهوریخواهان دارد. به اعتقاد کارشناسان، او با این تصمیمات، سعی دارد نظر حامیانش را بهخود جلب کند. مککارتی سال گذشته متعهد شد که اگر جمهوریخواهان اکثریت مجلس نمایندگان را بهدست آورند، شیف، سوالول و عمر را از کمیتههایشان اخراج خواهد کرد.
دموکراتها اما بهانههای جمهوریخواهان درباره اظهارات موسوم به یهودستیزی عمر را قبول ندارند و آن را تلافی اخراج دو نماینده جمهوریخواه از کمیتههای مجلس در سال 2020 میخوانند. بر همین اساس هم پس از رایگیری، حکیم جفریس، رهبر دموکراتها در مجلس، در توییتی نوشت که برکناری عمر «بهشدت جناحی» و «درمورد انتقام سیاسی» بود. او اعلام کرد که عمر را در کمیته بودجه منصوب خواهد کرد، «جایی که او از ارزشهای دموکراتیک دربرابر افراطگرایی دست راستی دفاع خواهد کرد.»
چرا ایلهان عمر هدف گرفته شد؟
1- ایلهان عمر رنگینپوست است و بهعنوان یک اقلیت، از جایگاه نمایندگیاش سخن میگوید. همین رویکرد نیز باعث شد در جولای 2019، دونالد ترامپ عمر و 3 زن دیگر را که سفیدپوست بهحساب نمیآیند، هدف حمله لفظی قرار دهد و بگوید این افراد بهتر است به کشورهای خود بازگردند و مشکلات آنجا را حل کنند. ایلهان عمر درحالی چنین رویکردی دارد که دیگر سیاهپوستان بهویژه آنهایی که عضو حزب جمهوریخواه هستن، شانیتی اقلیتی ندارند و از دیدگاههای محافظهکارانه پیروی میکنند.
2-عمر متعلق به جناح پیشرو حزب دموکرات است و جدا از درگیریهای لفظی با نانسی پلوسی، رئیس وقت مجلس نمایندگان آمریکا، مخالفت سرسختانهای با دونالد ترامپ داشت. همین مخالفتها باعث شد ترامپ در یک گردهمایی انتخاباتی در ایالت مینهسوتا با نام بردن از ایلهان عمر خطاب به طرفدارانش بگوید: «این زن دیوانه است. او زنی وحشتناک است که از کشور ما متنفر است.» شاید در پس تصمیم مککارتی برای اخراج عمر، دونالد ترامپ نیز حضور داشته باشد.
3- هسته سخت طرفداران جمهوریخواهان اوانجلیستهای طرفدار صهیونیسم و بخشی از یهودیان افراطی (یکچهارم یهودیان) آمریکا هستند که تقریبا 70 میلیون نفر میشوند. این دسته مخالف هرگونه انتقادی به رژیمصهیونیستی هستند و نگاهی دینی و غیراجتماعی به این رژیم دارند، درحالیکه برنی سندرز یهودی علیرغم حمایت بیدریغ از صهیونیسم، مخالف جدی حرکات خشونتبار تلآویو است.
4- جمهوریخواهان بهشدت از تفرقه رنج میبرند. آنها به همین دلیل به یک درگیری بزرگ با رقیب نیازمندند تا از این طریق تیم خود را علیه یک تهدید متحد سازند. اخراج 3 عضو دموکرات از کمیتههای مجلس نمایندگان، میتواند یک اتحاد دربرابر دشمن فرضی برای آنها بهارمغان بیاورد.
جمهوریخواه یا حزب لابی آیپک
بهطور سنتی، حزبی که در اکثریت است بهندرت اعضای حزب مخالف را تنبیه میکند، اما مثل خیلی چیزهای دیگر در آمریکای پساترامپ، این روند نیز درحال تغییر است. جمهوریخواهان مدعی هستند دلیل تصمیمشان در اخراج عمر، اظهارات ضداسرائیلی وی است. او سال 2019 گفته بود که آیپک، لابی حامی اسرائیل در آمریکا، پشتپرده حمایت سیاستمداران آمریکایی از اسرائیل است. بهگفته او دلیل این حمایت به «اسکناسهای صددلاری» بازمیگردد که ازسوی آیپک در آمریکا هزینه میشود. این اظهارات وی برچسب یهودستیزی خورد و عمر ناچار به عذرخواهی در این باره شد. در آمریکا تقریبا از زمان تشکیل رژیمصهیونیستی لابی آیپک همواره تلاش کرده است تا خود را بهعنوان جریانی دو حزبی معرفی کند تا در گذر زمان و تغییر و تحولات سیاسی در آمریکا، خللی در روابط دو طرف پدیدار نشود. استیون روزن، مدیر سیاست خارجی آیپک در بین سالهای ۱۹۸۲ تا ۲۰۰۵ معتقد بود که «اگر آیپک به سازمانی جمهوریخواه بدل شده بود، موجودیتش دچار توقف میشد.» با وجود این ملاحظات اما در اواخر دولت باراک اوباما، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیمصهیونیستی به دعوت جان بینر رئیسجمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا برای سخنرانی به کنگره آمد تا این سخنرانی، بیانگر اتحاد جمهوریخواهان و رژیمصهیونیستی در مخالفت با توافق هستهای ایران باشد. در دوره ریاستجمهوری ترامپ، این همسویی بسیار بیشتر از قبل شد و دیدگاه آمریکاییها نسبت به اسرائیل به شکل فزایندهای جنبه حزبی یافت و سیاست اسرائیل بهسمت راستگرایش پیدا کرد. با وجود اینکه در انتخاباتها، بیشتر یهودیان به دموکراتها رای میدهند اما لابی آیپک ارتباط بسیار ویژهای با جمهوریخواهان دارد. همین پیوند عمیق نیز باعث شد پس از انتقادات ایلهان عمر به لابی اسرائیل، او بهعنوان رئیسجمهور از نانسی پلوسی بخواهد که عمر را از کمیته روابط خارجی اخراج کند. ترامپ حتی برای بازگشت به قدرت نیمنگاهی به این لابی دارد. او آبان سال گذشته در گفتوگو با یک رادیوی محلی آمریکا، تلاش کرد تا به لابی اسرائیل و مقامات این کشور، خطر تغییر و تحولات علیه تلآویو را گوشزد کند. او گفت که «بزرگترین تغییری که در کنگره دیدم، این است که اسرائیل ۱۰ تا ۱۵ سال پیش بهمعنای واقعی بر کنگره سیطره داشت و بسیار قدرتمند بود. اما امروز تقریبا خلاف این واقعیت است.» وی یادآور شد که در کنگره آمریکا نمایندگانی همچون ایلهان عمر و الکساندر اوکازیو-کورتز وجود دارند که بهشدت از اسرائیل متنفر هستند. بهگفته رئیسجمهوری پیشین آمریکا، آنها کنگره را کنترل میکنند و اسرائیل دیگر قوایی در کنگره ندارد. ترامپ ادامه داد: «ما درباره مدت زمان طولانی صحبت نمیکنیم اما به نظر من، شما میدانید چه میگویم. اسرائیل چنین قدرتی در کنگره داشت و اکنون دیگر اینطور نیست. برخلاف گذشته، جمهوریخواهان حزب اختصاصی لابی اسرائیل در آمریکا شدهاند. این رخداد البته به نفع لابی اسرائیل نخواهد بود؛ چراکه با آشکار شدن سوءاستفاده صهیونیستها از آمریکاییها برای حفاظت از خود در غرب آسیا، برخوردهای احتیاطآمیز با تلآویو در واشنگتن را افزایش داده است. به همین دلیل بود که در سال 2021، در تصویب اختصاص کمک به تلآویو، اختلالی بسیار کوتاهمدت اما بیسابقه بهوجود آمد. صهیونیستها بهدلیل سوءاستفاده و ارائه اطلاعات غلط به آمریکا، درحال تبدیل شدن به «مساله» در آمریکا هستند. درصورت مساله شدن رژیم در آمریکا، هرگونه تحرک صهیونیستها، حامیانشان و هرگونه قانونی در راستای کمک به آنها با ظن و تردید مورد بررسی قرار خواهد گرفت. افرادی همچون استیون روزن بر همین اساس نمیخواستند آیپک سازمانی جمهوریخواه شود تا موجودیتش دچار توقف نشود.