عاطفه جعفری، خبرنگار:آیین اختتامیه پانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد شب گذشته (24 دی‌ماه) با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی رمضانی مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، میثم نیلی مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و علاقه‌مندان این حوزه در تالار وحدت برگزار شد و این جایزه برگزیدگان خود را شناخت.
محمدمهدی اسماعیلی در این مراسم گفت: «در سال نخست پیروزی انقلاب اسلامی 11 نویسنده داشتیم که با معجزه انقلاب به 28 هزار نفر رسیده و امروز مایه خوشبختی است که تعداد زیادی از منتخبان و برگزارکنندگان این جایزه از بانوان هستند.»
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن ابراز خوشحالی از برگزاری چنین مجالس ادبی عنوان کرد: «سال گذشته و دو سال قبل از آن در ایام کرونا قرار داشتیم و مدافعان سلامت تلاش کردند تا ایران سرافراز به موفقیت بزرگی برسند. در ایران تعداد جان‌باختگان بالا بود و عده‌ای به رخ ما می‌کشیدند که ایران توان کنترل بیماری کرونا را ندارد، در‌حالی‌که امروز در روزهایی تعداد فوت‌شدگان کرونا در ایران عدد صفر است و در بسیاری از کشورهای پیشرفته آمار فوتی‌ها سه‌رقمی است که نشان می‌دهد فرزندان ایرانی و پزشکان و پرستاران توانسته‌اند این موفقیت را کسب کنند. این یک داشته بزرگ برای ملت ایران است.»
اسماعیلی با اشاره به اینکه وارد فصل جشنواره‌های بزرگ فرهنگی در نظام جمهوری اسلامی شده‌ایم، اظهار امیدواری کرد که این جشنواره شروع خوب برای ادامه این روند با جشنواره‌های فجر و نمادی از اوج فرهیختگی و نخبگی جوانان ایرانی باشد.
وی به جایگاه جلال آل‌احمد در ادبیات نیز اشاره کرد و گفت: «نقش جلال در دهه 40 از شگفتی‌هاست. ما امروز در شصتمین سالگرد انتشار کتاب «غرب‌زدگی» او هستیم و این کار بزرگ جلال نشان‌دهنده رویارویی بزرگ تاریخی ملت ماست و جلال یک مساله مهم را روایت کرده و فهمیده است.»
وی تصریح کرد: «جلال یک نماد تمدن ایرانی اسلامی در برابر هجمه با ورود مدرنیته و تمدن غرب است. اینکه از میان نویسندگان بزرگ انقلاب اسلامی جلال را نماد می‌دانیم صرفا تجلیل شخص وی نیست، بلکه پاسداشت یک مبارزه طولانی با جریان فکری مهاجم است. جلال از پاسداران صیانت از مرزهای هویت اسلامی ایرانی در روزگار غربت این تفکر بود که با شجاعت وارد صحنه شد و امیدواریم هر سال این جایزه با رونق بیشتر دنبال‌کننده این هدف بزرگ جلال باشد.»
علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در این مراسم، درباره روال داوری آثار توضیح داد و گفت: «حدود 2 هزار و 700 اثر به دبیرخانه رسید و در 4 گروه اصلی نقد ادبی، داستان کوتاه، رمان و مستندنگاری بررسی شدند.»
مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به رشد کمی و کیفی آثار ادبی در سال 1400 به برپایی دوره آموزشی آل‌جلال با حضور 180 دانش‌پذیر از 31 استان و بهره‌گیری از دانش و تجربه 13 استاد ادبیات در این دوره‌ها اشاره کرد و گفت: «غیر از چهار بخش اصلی دو بخش ویژه شامل آثار مرتبط با سردار شهید سلیمانی و مدافعان سلامت و کرونا در بازه زمانی سه ساله منتشر و ارزیابی شدند. همچنین امسال برای دومین دوره به بخش ویرایش نیز جایزه اختصاص یافته است.»
وی همچنین با اشاره به اینکه از میان ناشرانی که در طول سال 1400 آثار خلاقه خود را در چهار بخش به ظهور رسانده‌اند که 14 ناشر توانسته‌اند 20 نامزد نهایی این جایزه را به خود اختصاص دهند، گفت: «چهار نویسنده خانم به بخش نهایی داوری رسیدند و از میان ناشران غیر‌تهرانی 4 ناشر از سه استان غیرتهران یعنی قم، خراسان‌رضوی و کرمان به مرحله نهایی داوری رسیده‌اند.»
همچنین در این مراسم وجیهه سامانی، دبیر علمی جایزه ادبی جلال آل‌احمد به قرائت بیانیه هیات داوران پرداخت.
وی درسخنان خود با اشاره به اینکه جایزه ادبی جلال آل‌احمد شأن خود را از نام بلند جلال گرفته که در عصر اندیشه‌های سردرگم هویت و اصالت را در مذهب شرقی جست‌وجو می‌کرد، گفت: «داوران در رصد بخش نقد ادبی به این نتیجه رسیدند که این حوزه شاخه کم‌باری بوده که به‌لحاظ کمی و کیفی رشد محسوسی نداشته و نقدهای ادبی این دوره حرکت کُند و انفعالی داشته‌اند و با فقر نقد بومی و تاثیرپذیری از نقد غربی و کم بودن سهم دانشگاه‌ها در این حوزه روبه‌رو بوده‌ایم.»
اسامی برگزیدگان این دوره به شرح زیر است:
در بخش داستان بلند و رمان کتاب «صور» نوشته حسینعلی جعفری از نشر سروش و کتاب «عزرائیل» اثر نیما اکبرخانی از نشر کتابستان معرفت به‌عنوان شایسته تقدیر معرفی شدند.
در بخش داستان کوتاه کتاب «ویروس عاشق» اثر مجید رحمانی از نشر صاد شایسته تقدیر شد.
در بخش مستندنگاری کتاب «سازمان سیاسی بهائیت» نوشته حمیدرضا اسماعیلی از نشر موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی به‌عنوان برگزیده و کتاب «عقیله» اثر الهام امین، از انتشارات به‌نشر شایسته تقدیر شد. در این بخش هیات‌داوران از کتاب «نبرد تنگه‌ها» نوشته مصطفی رحیمی از انتشارات شهید حسن باقری نیز تجلیل کردند.
در چهارمین بخش این جایزه یعنی نقد ادبی نیز دو اثر کتاب «تماشای روایت؛ بررسی تحلیلی روش انتقال عناصر داستان از روایت به درام» اثر مجید آقایی از انتشارات علمی فرهنگی و کتاب «خودانتقادی ادبی؛ رساله‌ای در نقد هنر خویشتن در عرصه ادبیات» اثر مهرداد نصرتی از نشر فرهنگ عامه شایسته تقدیر شدند و این بخش نیز برگزیده‌ای نداشت.
در بخش‌های جنبی این دوره نیز در بخش حاج‌قاسم کتاب‌های «حاج‌قاسمی که من می‌شناسم» اثر سعید علامیان از نشر خط مقدم و «شاید پیش از اذان صبح» اثر احمد یوسف‌زاده از نشر سوره مهر برگزیده شدند.
در بخش کرونا نیز کتاب «جهاد در قرنطینه» اثر فروغ زال از نشر راه‌یار برگزیده شد.
همچنین در دیگر بخش جنبی یعنی بخش ویراستاری کتاب مرحوم حسین جلال‌پور برای کتاب «صور سکوت» و نرجس توکلی‌لشکاجانی برای ویراستاری کتاب «اینجا سوریه است» از نشر راه‌یار برگزیده شدند.