تاریخ : Thu 12 Jan 2023 - 00:00
کد خبر : 77072
سرویس خبری : فرهنگ و هنر

جایزه‌ای که جای خود را باز کرده...

روایت یک بانوی نویسنده از جایزه جلال

جایزه‌ای که جای خود را باز کرده...

اینکه انتظار داشته باشیم هیچ جایزه یا جشنواره‌ای برگزار نشود منوط به اینکه در بهترین شرایط خود باشد، چندان منطقی نیست بلکه باید سعی کرد نقاط قوت را بیشتر کرد و از نقاط ضعف کاست تا کم‌کم به بهترین شکل خود برسد.

اینکه انتظار داشته باشیم هیچ جایزه یا جشنواره‌ای برگزار نشود منوط به اینکه در بهترین شرایط خود باشد، چندان منطقی نیست بلکه باید سعی کرد نقاط قوت را بیشتر کرد و از نقاط ضعف کاست تا کم‌کم به بهترین شکل خود برسد. درباره جایزه جلال هم قطعا اینکه برگزار شود خیلی بهتر از آن است که نباشد چون به هرحال رقابتی است برای فعالان ادبی کشور. 
راضیه تجار نویسنده باسابقه با بیان مطلب فوق اظهار داشت: «جایزه‌ جلال جای خود را در فضای ادبی کشور باز کرده و خیلی بهتر است به‌جای اینکه حس بدبینی نسبت به این جایزه داشته باشیم، با واقع‌بینی به سمت مرور آثار و منافع یا معایب آن برویم. به هرحال کارنامه و عملکرد چندین ساله این جایزه در برابرمان قرار دارد و می‌توان آثار برگزیده دوره‌های گذشته را مورد بررسی قرار داد تا نقش جایزه جلال روشن شود.» 
عضو هیات‌موسس انجمن قلم ایران ادامه داد: «جایزه جلال جزء معدود جوایز فرهنگی ایران است که به نوعی در میان مخاطبان خاص ادبیات و در عین حال تا حدودی در میان مخاطبان عام شناخته شده و تاثیر خود را داشته است. در شرایطی که اهالی ادب و هنر مسائل زیادی دارند همین که جایزه جلال، چراغ ادبیات را روشن نگه داشته، قابل توجه است.» 
نویسنده کتاب‌های از خاک تا افلاک و نرگس‌ها درباره انتقادات وارده به جایزه جلال بیان داشت: «اگر این جایزه دچار مشکلاتی شده و انتقاداتی به آن وارد است، باید سعی کرد این موارد شناسایی شده و با برنامه‌ریزی حل شود، نه اینکه صورت‌مساله را پاک کنیم و خلاص. اتفاقا می‌توان جایزه را مورد پژوهش قرار داد و با اطلاعات درست و دقیق، ایرادات را پیدا کرده و به دنبال رفع ایرادات رفت.» 
این نویسنده پیرامون اینکه چقدر نقد آثار برگزیده جایزه جلال می‌تواند به بهبود کیفیت این جایزه بینجامد، گفت: «به نظرم درباره تمامی جوایز هنری به‌جز برگزاری باید بسته‌ای هم برای تبلیغ و معرفی برگزیدگان داشت‌. نقد و بازتبلیغ آثار برگزیده جشنواره‌ها و ازجمله جایزه جلال در شناساندن آنها به مخاطبان بسیار موثر است و باید کوشش شود که در کنار برگزاری جایزه جلال حین سال، برنامه‌هایی وجود داشته باشد برای معرفی برگزیدگان این جایزه به مخاطبان تا درنهایت و طی سال‌های بعد مخاطب باشد که بگوید انتخاب‌های جایزه جلال، درست بوده یا خیر. تنها برگزاری جوایزی چون جلال آل‌احمد برای فرهنگسازی کتابخوانی و حمایت از نویسندگان کافی نخواهد بود بلکه نیاز است که بعد از این مسابقات آثار برگزیده و منتخب دوباره مورد بررسی قرار گیرند، تا فراموش نشوند و از طریق رسانه‌ها به مخاطبان معرفی شوند.» 
داور ادوار مختلف جایزه جلال درباره برگزاری جوایز و جشنواره‌های هنری با حمایت وزارت ارشاد گفت: «جشنواره‌ها و جوایز مختلفی در کشور داریم که بسیاری از آنها مورد حمایت ارشاد هستند ولی آنچه مهم است اینکه نباید در بحث داوری و گزینش آثار، چیزی جز ارزش‌های واقعی هر اثر مورد محک قرار گیرد. به بیان بهتر اگر استانداردهای لازم در داوری لحاظ شود، شرکت‌کنندگان با خیال راحت نتایج را قبول می‌کنند و دیگر اینکه حامی جایزه کجا بوده، به‌عنوان ویژگی خاص مورد بررسی قرار نمی‌گیرد.» 
این نویسنده باسابقه با اشاره به نقش ناشران و کتابفروشان کشور در همراهی با جایزه جلال گفت: «همراهی کتابفروشان با ناشران و نویسندگان برای توزیع مناسب و کارآمد کتاب‌های منتخب جوایز ادبی بسیار مهم است و اگر کتابفروشان ویترین خاصی را به معرفی آثار برگزیده جوایز ادبی اختصاص دهند و حتی در مناسبت‌های مختلف به برپایی ضیافت و برنامه دیدار با نویسندگان تقدیرشده جشن‌ها و جوایز ادبی اقدام کنند، کمک بزرگی در این حوزه خواهد بود. تعدادی از ناشران به ابتکارهایی در حوزه آشنایی مخاطبان با آثار برگزیده جشنواره‌ها می‌پردازند و به‌عنوان نمونه به درج عبارت اثر برگزیده جایزه ادبی در طرح جلد اقدام می‌کنند که قابل تحسین است و در عین حال می‌توان از فرصت‌های موجود در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیز برای معرفی برگزیدگان جایزه جلال و ارائه بخش‌هایی از هر اثر جهت سوق دادن مخاطب به خواندن کل کتاب استفاده کرد.» 
نویسنده مجموعه داستان آرام شب بخیر پیرامون اثرگذاری نقد و ارزیابی آثار در رشد جوایز ادبی اظهار داشت: «نقدهای کارشناسی بسیار زیاد می‌تواند به نویسندگان و ناشران، کمک کند و نباید هیچ کتابی و ازجمله برگزیده‌های جایزه جلال را از نقد مبرا بدانیم بلکه باید ارائه نقدها را جدی بگیریم. البته گاهی برخی نقدهای مغرضانه را شاهدیم که باعث آزردگی نویسنده می‌شود اما در عین حال ارائه نقد و برپایی جلسات نقد و بررسی نیز از سکوت دربرابر یک اثر ولو خوب، بهتر است.» 
البته بهترین وضعیت را زمانی شاهدیم که از سوی بخش خصوصی و نهادهای دولتی ازجمله مجمع ناشران انقلاب اسلامی، خانه کتاب و ادبیات ایران و نهاد کتابخانه‌های عمومی جلسه‌های نقد و بررسی علمی و صحیح کتاب‌های برگزیده با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران برگزار شود. در این حوزه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز باید در برنامه‌‌ریزی و سیاستگذاری خود به حوزه بازتبلیغ توجه خاص داشته باشد.» 
این نویسنده باتجربه ابراز امیدواری کرد: «باید از برگزاری جوایزی همچون جایزه جلال استقبال کرد چون در سایه چنین جوایزی می‌توان به هرحال نوعی رقابت ادبی و در عین حال معرفی آثار برگزیده را هم شاهد بود. البته که در حیطه فرهنگ و هنر و ادب هرچه بیشتر برای ایجاد فضای رقابتی میان اهالی فرهنگ و هنر و ادب تلاش گردد، به همان نسبت فایده بیشتری برای کل فرهنگ و ادب خواهد داشت و در این رقابت‌ها هم باید فقط و فقط بر سر ارزش‌های ادبی آثار تمرکز کرد.»