محمدرضا حاجی عبدالرزاق، خبرنگار:شهریور‌ماه امسال و در ادامه اقدامات صورت‌گرفته به‌منظور راهاندازی سامانه کمک‌داور ویدئویی در فوتبال ایران نشست کارگروه ایجاد، نصب و راهاندازی این سیستم برگزار و مقرر شد تا این کارگروه ویژه با همکاری هیات‌‌های فوتبال استان‌ها، زیرساخت‌‌ها و شرایط اجرای سامانه در استادیوم‌های سراسر کشور را جهت آغاز عملیات اجرایی بررسی کرده و گزارش تفصیلی در این خصوص ارائه شود. پیش‌بینی و برگزاری دوره آموزشی داوران همزمان با برگزاری مسابقات جام‌جهانی و تعطیلی رقابتهای لیگ برتر در مرکز ملی فوتبال و با هماهنگی کمیته داوران فدراسیون فوتبال دومین مصوبه این نشست بود. با توجه به آماده بودن برنامه اجرایی مورد نظر و اقدامات مقدماتی صورت‌گرفته با دریافت تاییدیه نهایی در‌خصوص شرکت‌های دارای مجوز، اقدامات اجرایی و عملیاتی برای فعالسازی VAR در کشور به این ترتیب آغاز شد.
نکته قابل توجه اینکه تا زمان برگزاری جلسه اخیر که به‌تازگی و این‌بار به ریاست دبیرکل جدید یعنی ممبینی برگزار شد در حدود 4 ماه گذشته فقط شرکتی که قرار است این تجهیزات از شرکت فوق خریداری شود مشخص شده و خبری از اجرایی شدن این پروسه نشد. تا عملا این امر علنی شود که کمک‌داور ویدئویی به فصل‌جاری رقابتهای لیگ برتر و ادامه این رقابت‌ها نخواهد رسید و چه‌بسا در‌حالتی خوشبینانه تجهیز ورزشگاه‌ها به ابتدای فصل بعدی رقابت‌ها برسد. البته در این مدت اخیر روزانه طی ساعت‌های پیاپی این کارگروه جلساتی را برگزار کرده و آخرین راهکارها برای تسریع در این امر را مورد بررسی قرار داده ضمن اینکه آخرین فعالیت‌های اعضای مرتبط با هر بخش نیز مرور می‌شود.
در جلسه اخیر چه گذشت؟
همچنین نشست مربوط به پیگیری پروژه کمک‌داور ویدئویی با حضور هدایت ممبینی دبیرکل فدراسیون، روسای دپارتمانهای بینالملل، حقوقی، نمایندگان دپارتمانهای داوری، فناوری و کمیسیون معاملات شنبه گذشته 3 دی‌ماه برگزار شد. در ابتدای جلسه گزارشی از صورتجلسه قبلی به حاضران ارائه شد که براساس این صورتجلسه نشستی به‌صورت آنلاین با شرکت EVS و نماینده شرکت داخلی برگزار و تبادل‌نظر گردید. همچنین اعضا فنی کارگروه بازدیدی از ورزشگاه‌های آزادی، نقش‌جهان اصفهان، شهدای فولاد‌خوزستان و مرکز ملی فوتبال انجام دادند و کمبودها و الزامات را به باشگاه‌ها یادآوری کردند. همچنین به‌دلیل فازبندی پروژه سیستم کمک‌داور ویدئویی مقرر شد استعلاماتی از فیفا گرفته و در اجرای پروژه به‌کار گرفته شود.
در این خصوص طبق شنیده‌ها هدایت ممبینی به‌عنوان مدیر پروژه از سوی فدراسیون فوتبال معرفی شده و قرار است این کارگروه متشکل از افراد ذیربط در این حوزه در بخش‌های بینالملل و داوری در فدراسیون فوتبال به‌صورت مستقیم زیر نظر وی به فعالیت‌های خود ادامه بدهند.
باشگاه‌ها باید دست به جیب شوند
در این جلسه قرار شد روند به سمتی برود که همراهی مجامع باشگاه‌ها برای تسریع در این امر محقق شود. طبق شنیده‌های خبرنگار «فرهیختگان» فدراسیون فوتبال در این خصوص الزاماتی را به‌وجود آورده است تا باشگاه‌ها برای تجهیز ورزشگاه‌ها به تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی دست به جیب شده و هزینه‌های مرتبط با این اقدام را پرداخت کنند. البته هنوز مشخص نیست که باشگاه‌ها باید صد‌در‌صد هزینه‌ها را متقبل شوند یا اینکه فقط سهمی از این هزینه‌ها شامل حال‌شان می‌شود، اما نکته اصلی آن جایی است که تمامی باشگاه‌هایی که فعلا در سطح اول فوتبال ایران بازی می‌کنند باید در راه تجهیز ورزشگاه بهVAR دست به جیب شده و بخش اعظمی از هزینه‌ها را پرداخت کنند.
فدراسیون فوتبال در این خصوص این استدلال را دارد مبنی‌بر اینکه در این وضعیت که هزینه یک بازیکن معمولی خارجی حدود 10 تا 15 میلیارد می‌شود، باشگاه‌ها می‌توانند به همین اندازه برای تجهیز ورزشگاه‌هایی که در آن به میدان می‌روند به تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی هزینه کرده تا برگزاری دیدارهای‌شان توام با عدالت شود!
4 باشگاه پیشقدم شدند
در این بین و بعد از بیانیه فدراسیون فوتبال مشخص شد که چندین باشگاه برای تجهیز ورزشگاه‌های خود به تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی پیشقدم شده‌اند؛ چراکه در ادامه جلسه اخیر ابتدا مدیرعامل باشگاه ذوب‌‌آهن اصفهان به دیدار رئیس فدراسیون فوتبال رفته و مباحث مثبتی در این نشست پیرامون موضوع تجهیز ورزشگاه فولادشهر به سیستم کمک‌داور ویدئویی مطرح شد. همچنین قرار است امروز (چهارشنبه) نیز نشست مدیرعامل باشگاه گلگهر با رئیس فدراسیون فوتبال به انجام برسد که محور آن بهره‌‌مندی هرچه سریع‌تر از تجهیزات در ورزشگاه این باشگاه است. در این خصوص نیز به‌نظر می‌رسد باشگاه‌‌های فولاد‌خوزستان به همراه دو تیم اصفهانی یعنی سپاهان و ذوب‌‌آهن به‌همراه گلگهر به‌عنوان پیشگامان موضوع تجهیز ورزشگاه‌هایشان به تکنولوژی VAR مطرح باشند؛ هرچند بزودی قرار است استقلال و پرسپولیس هم به این طرح اضافه شوند.
الزام جدید برای باشگاه‌ها
نکته قابل توجه اینکه قرار است فدراسیون فوتبال یک الزامی را در این باره به‌وجود بیاورد به‌طوری که اگر باشگاهی نتواند تا مهلت تعیین شده در این خصوص اقدام لازم را برای تجهیز ورزشگاه محل میزبانی خود به VAR به عمل بیاورد و ورزشگاه محل میزبانی خود را به این تکنولوژی مجهز نکند، بازی‌های این باشگاه‌ها در یک ورزشگاهی که به تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی مجهز باشد منتقل شود تا به این ترتیب میزبانی از باشگاه‌هایی که در این راه فدراسیون را همراهی نمی‌کنند گرفته شود. البته شنیده می‌شود فدراسیون فوتبال در گام نخست طرح دیگری را هم ارائه کرده است مبنی‌بر این که در وهله اول برخی ورزشگاه‌ها در مناطق مختلف کشور به این سیستم مجهز شوند تا باشگاه‌هایی که در ورزشگاه خانگی خود از این امر بی‌بهره هستند در این ورزشگاه‌ها به میدان بروند که البته این اقدام نمی‌تواند در راه برگزاری رقابتهای لیگ برتر فوتبال ایران که عالی‌ترین سطح برگزاری رقابت باشگاهی در کشور به شمار می‌رود یک اقدام منطقی و درست محسوب شود.
استقلال و پرسپولیس شریک می‌شوند!
با این حال این سوال و ابهام پیش می‌آید که آخرین وضعیت استقلال و پرسپولیس دو باشگاه پرطرفدار و ریشه‌دار کشورمان در این خصوص چه خواهد بود و تکلیف آنها چیست؟ طبق شنیده‌های خبرنگار «فرهیختگان» در این خصوص قرار است این دو باشگاه به‌صورت مشترک دست به جیب شده و هزینه‌های تجهیز ورزشگاه آزادی به تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی را به‌صورت مشترک پرداخت کنند. البته از آنجایی که در این ورزشگاه رقابتهای ملی نیز برگزار می‌شود به‌نظر می‌رسد در راه تجهیز ورزشگاه آزادی فدراسیون فوتبال نیز برخی از مخارج را عهده‌دار شود.
جزئیاتی از شرکت‌های تامین‌کننده تجهیزات VAR
اما اینکه چه شرکتی قرار است این تجهیزات را برای فوتبال باشگاهی ایران فراهم بیاورد، طبق شنیده‌ها فعلا مقرر شده است تا شرکت EVS که یک شرکت بلژیکی به شمار می‌رود این تجهیزات را برای ورزشگاه‌های ایرانی فراهم کند. البته تا پیش از این یک شرکت دیگر به نام اسلومو نیز برای این امر در‌نظر گرفته شده بود تا جایی که خداداد افشاریان، عضو هیات‌رئیسه فدراسیون فوتبال آبان گذشته از این دو شرکت به‌عنوان گزینه‌های تامین این تکنولوژی در فوتبال باشگاهی ایران نام برده بود که به‌نظر می‌رسد شرکت اسلومو از گردونه رقابت خارج شده باشد.
اقدامات لازم در‌خصوص کمیسیون معاملات و فراخوان‌های لازم نیز در این مورد به انجام رسیده است که با این تفاسیر گویا در‌نهایت شرکت EVSبه‌عنوان گزینه نهایی انتخاب شده و قرار است بعد از رایزنی فدراسیون فوتبال با یکی از دو شرکت به‌عنوان رابط داخلی که برای این امر یعنی امضای قرارداد با شرکت بلژیکی اعلام آمادگی کرده‌اند این اتفاق هرچه سریع‌تر محقق شود. درواقع قرار است این شرکت داخلی بعد از عقد قرارداد با شرکت بلژیکی این تجهیزات را خریداری کند.
در این بین طبق شنیده‌ها هنوز شرکت داخلی برآورد هزینه‌ها را نیز انجام نداده است و بعد از مشخص شدن تعداد دستگاه‌هایی که قرار است خریداری شود این برآورد و در‌نهایت خرید این تجهیزات بعد از تایید نهایی فدراسیون فوتبال به‌عمل خواهد آمد. درواقع قرار است این شرکت داخلی با شرکت بلژیکی طرف حساب شده و قرارداد بین این دو شرکت بسته شود تا از این طریق تجهیزات VAR به کشورمان وارد شود. همچنین از طرف فدراسیون فوتبال یک مهلت دو تا سه هفته‌ای برای انجام این کار به شرکت ایرانی داده شده است تا هرچه سریع‌تر برای خرید و وارد کردن این تجهیزات تعیین تکلیف شود.
همچنین همین شرکت نیز قرار است کمپ تیم‌های ملی را به‌عنوان مرکز آموزش داوران به تکنولوژی VAR براساس الزامات و پروتکل‌های فیفا پیاده‌سازی و تجهیز کند.
کمپ تیم ملی اولین جایی که تجهیز می‌شود
با تکمیل فرآیند تجهیز، نصب و راهاندازی تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی در ورزشگاه‌های کشورمان، نکته بعدی به بحث آموزش داوران ایرانی مربوط می‌شود، این در‌حالی است که طبق الزام به‌عمل‌آمده از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا این دوره‌های آموزشی باید هرچه سریع‌تر برای داوران کشورمان برگزار شود؛ چراکه در غیر این صورت این داوران مجوزهای لازم برای قضاوت در عرصه‌های بین‌المللی را دریافت نخواهند کرد.
نکته قابل توجه اینکه درصورت خریداری این تجهیزات قرار است مرکز ملی فوتبال ایران (کمپ تیم‌های ملی) به این تکنولوژی هرچه سریع‌تر مجهز شده تا با حضور مدرسان بین‌المللی نسبت به آموزش داوران ایرانی اقدامات لازم به عمل بیاید.
درواقع قرار است سایت مرکز ملی فوتبال ایران تبدیل به آموزشکده کمک‌داور ویدئویی بشود که در این سایت هر داوری مجوزهای لازم را دریافت کرد، کار را آغاز کند.
VAR واقعی چه زمانی می‌آید؟
اما اینکه چه زمانی به‌صورت واقعی فرآیند تجهیز ورزشگاه‌ها به کمک‌داور ویدئویی انجام و زمان بهره‌برداری فرا خواهد رسید، همان‌طور‌که گفته شد بعید است این اتفاق برای فصل‌جاری عملیاتی شود؛ چراکه هرکدام از مراحل خرید تجهیزات تا نصب و آزمایش و در‌نهایت آموزش داوران هرکدام زمان مشخص و نسبتا طولانی را می‌طلبد و به‌نظر می‌رسد نباید به برخی وعده‌هایی که این روزها از برخی مقامات مسئول در این خصوص به گوش می‌رسد خیلی دل خوش کرد.
درواقع در این خصوص فرآیند خرید و عقد قرارداد برای تجهیز ورزشگاه‌های ایران به تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی در‌حال انجام است، اما واقعیت این است که هنوز این فرآیند به مرحله اجرایی و اقدام عملیاتی نرسیده است.