ندا اظهری، مترجم: بعد از گذشت حدود سه‌سال از همه‌گیری کرونا، دیگر کمتر خبر ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از آن در دنیا شنیده می‌شود و روزهای دلهره‌آور آغازین از ما دور شده است. اما باز هم نمی‌توان با قطعیت اعلام کرد که کرونا ریشه‌کن شده، همان‌طور که محققان در سال اول همه‌گیری بیان کردند کرونا هرگز از بین نخواهد رفت و بعد از طی یک برهه همه‌گیری، در قالب بیماری واگیرداری مانند آنفلوآنزا یا سرماخوردگی درمی‌آید و بشر باید تا آخر با آن زندگی کند. از اوایل پاییز که دنیا با شیوع آنفلوآنزا مواجه شد، کرونا رفته‌رفته رنگ باخت و بیشتر موارد ابتلا را مبتلایان به آنفلوآنزا تشکیل می‌دادند و کمتر ابتلایی به کرونا در دنیا مشاهده می‌شد اما این به‌معنای عدم حضور این ویروس و غیرفعال شدن آن نیست. با فروکش کردن شیوع آنفلوآنزا در دنیا، گمانه‌زنی‌ها حکایت از افزایش دوباره آمار مبتلایان به کرونا در کشورهای مختلف است. به این بهانه سری به شرکت‌های داروسازی و واکسن‌سازی زده‌ایم تا بررسی کنیم این شرکت‌ها در دوران همه‌گیری کرونا چه درآمدی به جیب زدند و این ویروس چه سودی برای آنها به‌دنبال داشته است.

 سودی که زیان‌ها را جبران کرد
سودآوری واکسن‌های کرونا از منابع درآمدزا برای شرکت‌های داروسازی و واکسن‌سازی به‌شمار می‌رود، به‌طوری‌که گزارش‌های مالی شرکت‌هایی که در دوره کرونا به ساخت واکسن‌های کرونایی چون جانسون اند جانسون، فایزر، مادرنا، آسترازنکا و بیونتک مشغول بوده‌اند، نشان می‌دهد که سود این شرکت‌ها از زمان روی کار آمدن واکسن‌های کرونا به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش یافته است. غول‌های دارویی دنیا مانند جانسون اند جانسون و فایزر هر سه‌ماه، میلیاردها دلار از منابع مختلف درآمدزایی می‌کنند. برای شرکت‌های کوچک‌تری چون آسترازنکا، سود حاصل از فروش واکسن در مقایسه با سال 2020 تا حدودی با افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه R&D کاهش داشته است. این شرکت تولیدی مدعی شده واکسن‌های تولیدشده را در دوران همه‌گیری به قیمت فروخته و سود چندانی از آن نداشته است. درمورد شرکت مادرنا هم باید گفت که تولیدکنندگان آن توانستند با عرضه واکسن، ضرر را به سود تبدیل کنند. این شرکت وضعیتی مشابه شرکت آلمانی «بیونتک» دارد که در زمینه ساخت واکسن کرونا با فایزر همکاری کرده است. به گزارش statista، «بیونتک» از زمان تاسیس خود در سال 2008 تا سه‌ماهه چهارم سال 2020 با کسری بودجه مواجه بوده است و در آن زمان بود که با شیوع همه‌گیری کرونا برای اولین‌بار به سوددهی رسید و توانست تنها در مدت سه‌ماه حدود 446 میلیون دلار کسب درآمد کند که البته این مبلغ فقط برای جبران زیان‌های مالی انباشته‌شده بین سه‌ماهه اول و سوم آن سال کفایت می‌کرد. این شرکت در سه‌چهارم از آن زمان تاکنون مبلغ قابل‌توجه هشت‌میلیون و 160 هزار دلاری را به‌دست آورده است.  با توجه به اینکه فرآیند واکسن‌سازی در دنیا از همان ماه‌های نخست شیوع همه‌گیری آغاز شد، سال 2021 سال بسیار پرباری برای شرکت‌های بیودارویی و داروسازی به‌ویژه فعالان واکسن‌سازی برای کووید- 19 بود و طی یک‌سال گذشته، 13 شرکت برتر فعال در این حوزه بیش از 10 درصد رشد درآمد داشتند به‌طوری‌که شرکت «بیونتک»، مادرنا، فایزر و شرکت داروسازی Regeneron با رشد قابل‌توجهی مواجه شده‌اند که به گزارش پایگاه داده شرکت‌های مرکز اطلاعات دارویی GlobalData، درمجموع، رشد درآمد سال‌به‌سال این شرکت‌ها از سال 2020 تا 2021 بیش از 80 درصد اعلام شده است.  به‌دنبال فروش بالای جهانی واکسن‌های mRNA کووید- 19، تقسیم سود بین شرکت‌های فایزر و بیونتک به ترتیب به درآمد 81 میلیارد و 300 میلیون دلاری و 22 میلیارد و 400 میلیون دلاری در سال گذشته کمک کرده است. واکسن کرونای Spikevax شرکت مادرنا در سال 2021 به درآمد 18 میلیارد و 500 میلیون دلاری این شرکت کمک کرده است. درآمد 16 میلیارد و 100 میلیون دلاری شرکت Regeneron در سال، عمدتا به‌دلیل درمان آنتی‌بادی REGEN-COV بوده است. با وجود این، به‌دلیل ناکارآمدی این درمان دربرابر سویه اُمیکرون انتظار می‌رود موفقیت این درمان کوتاه‌مدت بوده و این کسب درآمد همیشگی نبوده و به‌طور مقطعی از بین برود. براساس گزارش GlobalData، تجزیه‌وتحلیل و پیش‌بینی‌های کرونایی نشان می‌دهد که واکسن Comirnaty به‌عنوان واکسن پیش‌رو و پیشگیری‌کننده از کووید فروش 41 میلیارد و 300 میلیون دلاری را در سال 2021 به ثبت رسانده است. این شرکت تمرکز خود را روی حوزه آنکولوژی گذاشته و انتظار دارد نخستین نتایج از آزمایش فاز دوم داروی BNT211 را برای درمان تومورهای چندگانه جامد دریافت کند.  واکسن Spikevax شرکت مادرنا در سال 2021 فروش 17 میلیارد و 700 میلیون دلاری داشت و این شرکت درنظر دارد به‌عنوان پیشگام در درمان‌های mRNA و واکسن‌ها، مجموعه خود را در دنیا به 15 واکسن افزایش دهد. فایزر از واکسن Comirnaty حدود 36 میلیارد و 800 میلیون دلار به‌دست آورد که بالاترین درآمد حاصل از فروش واکسن کووید- 19 در سراسر جهان است. فروش واکسن به فایزر کمک کرد تا با رشد 95.2 درصدی درآمد سالانه در رتبه دوم فهرست 20 شرکت برتر در تولید دارو و واکسن قرار گیرد. علاوه بر این Paxlovid داروی خوراکی کووید- 19 است که عفونت‌های کرونایی را در بزرگسالان تا 32 درصد کاهش داده و پیش‌بینی می‌شود که با فروش 81 میلیارد دلاری بین سال‌های 2021 و 2028، پرفروش‌ترین دارو از نظر فروش کل باشد. 
شرکت بیونتک و مادرنا در سال گذشته به‌دلیل تقاضای بالا برای واکسن کرونا با بیش از صددرصد رشد درآمد عملیاتی سال‌به‌سال مواجه شده است. با وجود این افزایش هزینه‌های عملیاتی باعث کاهش بیش از 10 درصدی سود عملیاتی در سال برای آسترازنکا با کاهش 79.5 درصدی و Sanofi با کاهش 4/42 درصدی شده بود. بیونتک و مادرنا بیش از هزار درصد رشد سود خالص سالیانه داشته‌اند که این مقدار رشد سود از منبع درآمدهای بالا و کاهش هزینه‌ها تامین شده‌اند. رشد درآمد این شرکت‌ها به‌همراه بهبود عملکرد عملیاتی و کاهش هزینه‌ها منجر به افزایش بیش از 50 درصدی در سود خالص شرکت جانسون اند جانسون و برخی دیگر از شرکت‌های دارویی شده است. برترین شرکت‌های زیست دارویی برتر دنیا که واکسن‌های موثری را در دوره همه‌گیری کرونا برای پیشگیری از این بیماری تولید کردند، سال گذشته را با موفقیت سپری کردند و انتظار می‌رود از سال 2022 به بعد نیز تقاضای احتمالی برای تولید واکسن‌ها و داروهای درمانی برای مقابله با سویه‌های جدید رشد پیدا کند. با وجود این چالش‌های دیگری که شرکت‌های زیست دارویی با آنها روبه‌رو هستند، شامل رقابت رو به رشد داروهای ژنریک است که بر قیمت دارو فشار وارد می‌کند.

کاهش 6 درصدی درآمدهای فایزر در سه‌ماهه 2022 
به‌رغم رشدی که این کمپانی داروسازی از سال 2020 در زمینه ساخت واکسن در دوران همه‌گیری کرونا داشته، کارشناسان اعلام کرده‌اند این شرکت در سه‌ماهه سوم سال 2022 با کاهش 6 درصدی درآمدها مواجه شده‌، به‌طوری‌که درآمد فایزر در سه‌ماهه سوم سال 2022 حدود 22 میلیارد و 600 میلیون دلار برآورد شده که نسبت به 24 میلیارد دلار سال 2021 کاهش داشته است. در این سه‌ماهه، درآمدها ازنظر عملیاتی با حذف سهم درمان‌های کرونایی شامل Paxlovid و Comirnaty حدود 2 درصد رشد داشته است. به گزارش pharmaceutical-technology ، کاهش سود هر سهم برای سه‌ماهه سال 2022 برای شرکت فایزر روی 1.51 دلار متوقف‌شده، درحالی‌که در سه‌ماهه مشابه سال گذشته، این مبلغ 1.42 دلار بوده که رشد 6 درصدی را نشان می‌دهد. محققان این شرکت داروسازی عنوان کرده‌اند که همچنان به پیشرفت در راستای افزایش حداقل 25 میلیارد دلاری درآمدها تا سال 2030 ادامه می‌دهند که از طریق توسعه تجارت حاصل می‌شود. به‌رغم اثرات نامطلوب ارز خارجی، فایزر همچنان درآمد حاصل از واکسن Comirnaty را تا دومیلیارد دلار افزایش داد و به 34 میلیارد دلار رساند. این درآمد برای داروی Paxlovid به 22 میلیارد دلار رسید. در سه‌ماهه دوم سال 2022، درآمد حاصل از فروش واکسن‌های کرونای فایزر هشت‌میلیارد و 800 میلیون دلار و از فروش داروی خوراکی Paxlovid هم هشت‌میلیارد و 100 میلیون دلار برآورد شده است. بنابراین آخرین آمارها نشان می‌دهد که در جولای امسال، این شرکت 53 درصد رشد عملیاتی را در درآمدهای خود در دوماهه دوم 2022 اعلام کرد که این درآمد به 27 میلیارد و 700 میلیون دلار رسید. به‌عبارتی درآمد خالص این شرکت از پنج‌میلیارد و 500 میلیون دلار در این بازه، با رشد 80 درصدی به 9میلیارد و 900 میلیون دلار افزایش یافته است. کل برآورد شرکت از فروش واکسن‌های کرونا در پایان سال 2022 حدود 32 میلیارد دلار و از داروی Paxlovid قریب 22 میلیارد دلار است.

جانسون اند جانسون و سهم درآمد 457 میلیون دلاری
به گزارش cnbc، این شرکت چشم‌انداز فروش و درآمد کل سال خود را کاهش داده و به‌دلیل مازاد عرضه جهانی و قطعی نبودن تقاضا، ارائه راهنمایی درآمد از واکسن کووید را متوقف کرده است. این شرکت درحال‌حاضر فروش 94 میلیارد و 800 میلیون دلار تا 95 میلیارد و 800 میلیون دلار در سال 2022 را اعلام کرده است. جانسون اند جانسون فروش سه‌ماهه نخست خود را 23 میلیارد و 400 میلیون دلار اعلام کرده بود که 200 میلیون دلار کمتر از میزان پیش‌بینی‌شده بود و نسبت به سه‌ماهه مشابه سال 2021 حدود 5 درصد رشد داشته است. این شرکت قریب‌به 457 میلیون دلار از واکسن کووید خود را در دنیا به فروش رساند. با توجه به این که کشورهای درحال‌ توسعه ظرفیت محدودی برای تزریق واکسن دارند، موجب انباشته شدن کوهی از واکسن‌ها شده است. به‌طورکلی گزارش‌هایی که از وضعیت مالی شرکت جانسون اند جانسون منتشرشده حکایت از فروش 12 میلیارد و 870 میلیون دلاری از محصولات دارویی در سال 2022 دارد که افزایش 6.3 درصدی نسبت به مدت مشابه سال 2021 را نشان می‌دهد. تجارت دستگاه‌های پزشکی این شرکت با رشد 5.9 درصدی به 6 میلیارد و 97 میلیون دلاری در مقایسه با سه‌ماهه نخست سال 2021 رسید. این شرکت در سه‌ماهه نخست 2022 تنها 457 میلیون دلار از فروش واکسن کرونا به دست آورده است. این درحالی است که این رقم در مدت مشابه سال 2021 تنها 100 میلیون دلار گزارش‌شده است که تنها محدود به آمریکا می‌شود.

فروش یک‌میلیارد و 760 میلیون دلاری آسترازنکا از منبع واکسن
مقامات این شرکت داروسازی با توجه به رشد درآمدی که از ابتدای همه‌گیری داشتند، انتظار دارند تداوم نسخه‌های درمانی کرونایی باعث رشد فروش بیش از 20 درصدی آنها در سال 2022 شود؛ چراکه این شرکت با ارائه سود سه‌ماهه دوم خبر از افزایش فروش نسبت به برآوردهای زده‌شده داده است. تنها یکی از درمان‌های تولیدکننده آنتی‌بادی در طولانی‌مدت که دسامبر سال گذشته از سوی این شرکت به دنیا عرضه شد، در سه‌ماهه دوم 445 میلیون دلار فروش برای آنها داشته است. درآمدهای سه‌ماهه دوم این شرکت لندنی در سال 2022 دو برابر شده و به 1.72 درصد به ازای هر سهم به مدت سه‌ماه رسیده و با افزایش 31 درصدی درآمدها، درآمد نهایی شرکت را به 10 میلیارد و 800 میلیون دلار رسانده است. به گزارش fiercepharma ، رقم فروش واکسن آسترازنکا در سه‌ماهه چهارم سال 2021 این شرکت حدود یک‌میلیارد و 760 میلیون دلار بوده که در انتهای سال گذشته این رقم به چهارمیلیارد رسید. اما همان موقع بود که مقامات این شرکت پیش‌بینی کردند در سال 2022 این رقم تکرار نخواهد شد و درآمد حاصل از فروش افت خواهد داشت. فروش واکسن‌ها و داروهای کرونایی در دوران همه‌گیری رشد قابل‌توجهی برای درآمد این شرکت در سال 2021 به‌همراه داشت، به‌طوری‌که کل درآمد شرکت آسترازنکا را در سال گذشته با رشد 38 درصدی به 37 میلیارد و 400 میلیون دلار رساند. با کاهش سهم فروش واکسن کرونا، درآمد شرکت تا 23 درصد کاهش می‌یابد.

کاهش 32 درصدی فروش واکسن مادرنا

این شرکت که دومین تولیدکننده واکسن پرطرفدار کرونا در آمریکاست که آمار تولید آن 11 درصد افت داشته است. آنها خبر از کاهش تقاضا برای واکسن کرونا در بازار می‌دهند. در مقابل، مادرنا قراردادهای پیش‌خرید واکسن را برای تحویل در سال 2022 تا سقف فروش 19 میلیارد دلاری افزایش داده است. بعد از کاهش فروش واکسن، درآمد مادرنا با کاهش 32 درصدی به سه‌میلیارد و 400 میلیون دلار رسیده است که بیشتر از برآوردهای تحلیلگران است. سهم مادرنا تقریبا 8 درصد در معاملات پیش از بازار است که سهام این شرکت در سال گذشته 57 درصد کاهش یافت. مادرنا آمار فروش سه‌ماهه سوم خود از واکسن کرونا را در سه‌ماهه سوم سال 2021 قریب به پنج میلیارد دلار در دنیا عنوان کرده است. رقم فروش این شرکت در سال گذشته 11میلیارد و 300 میلیون دلار عنوان‌شده که در مقایسه با کل رقم 18 میلیارد دلاری پیش‌بینی‌شده در آن سال، تفاوت هفت‌میلیارد دلاری دارد. دولت آمریکا حدود 10 میلیارد دلار پول مالیات‌دهندگان به این شرکت را صرف R&D و خرید 500 میلیون دوز از واکسن mRNA کرونا کرده است. این شرکت در سه‌ماهه سوم 2021 تنها یک‌میلیون دوز برای کشورهایی با درآمد پایین واکسن تولید کرد.

درآمد 21 میلیارد دلاری بیونتک از فروش واکسن
حوالی ماه مارس 2021 بود که شرکت آلمانی بیونتک درکنار شریک آمریکایی یعنی شرکت فایزر در زمینه تولید واکسن کرونا مشهور شد و اسم‌ورسمی به‌هم زد. از 549 میلیون دلار درآمدی که این شرکت در سال 2020 به‌دست آورد، 308 میلیون دلار آن حاصل فروش واکسن‌های کرونا بوده است. این درحالی است که درآمد حاصل از فروش واکسن برای این شرکت در سال 2021 با رشد سرسام‌آوری روبه‌رو شد و رقم 21 میلیارد و 100 میلیون دلاری را به‌خود اختصاص داد. تنها فروش واکسن در سه‌ماهه چهارم مبلغی حدود شش‌میلیارد و 200 میلیون دلار بوده که حدودا 600 میلیون دلار کمتر از سه‌ماهه سوم بوده است. بیونتک درآمد حاصل از فروش واکسن را برای سال 2022 چیزی حدود 19 میلیارد دلار برآورد کرده است. این شرکت با توجه به افزایش روند تولید واکسن و سایر داروها، سرمایه‌گذاری روی R&D شرکت را تا 50 درصد افزایش دادند و به رقم یک میلیارد و 500 میلیون دلار رساندند.