عرق رئیس‌جمهور چین از سفر جنجالی‌اش به منطقه خشک نشده بود که خون تجار این کشور در معرض ریخته شدن قرار گرفت. روز گذشته (دوشنبه) تروریست‌ها به هتل محل اقامت تجار چینی در کابل پایتخت افغانستان حمله کردند، اقدامی که به‌نظر می‌رسد بیش از هر چیز باید ردپای آمریکا را در آن دید. واشنگتن از اقدام جسورانه پکن در تلاش برای ورود به حوزه نفوذ خود خشمگین و البته هراسناک است.
حمله چگونه انجام شد؟
ظهر روز گذشته، شبکه خبری الجزیره قطر و خبرگزاری فرانسه از شنیده شدن صدای انفجار و تیراندازی در کابل خبر دادند. این حمله هتل Longan یکی از اقامتگاه‌های مورد‌علاقه تجار چینی در محله شهرنو کابل را مورد هدف قرار داده بود. این محله یکی از مناطق تجاری اصلی پایتخت افغانستان است که در مرکز این شهر قرار دارد.
رسانه‌ها به نقل از منابع محلی اعلام کردند، نخست صدای انفجاری قدرتمند را شنیده‌اند و سپس تیراندازی شروع شده است.
خبرگزاری اسپوتنیک می‌گوید در ابتدا صدای چهار انفجار شنیده شده و پس از گذشت یک‌ساعت از تیراندازی‌ها صدای یک انفجار دیگر نیز شنیده شده است.
فیلم منتشرشده در میانه درگیری‌ها نشان می‌داد ساختمان مورد حمله قرار گرفته دارای هفت‌طبقه است که دود غلیظی از بالای آن در‌حال پراکنده شدن است. این درحالی است که در پایین ساختمان تنها بخش کوچک‌تری در آتش می‌سوخت. مساله‌ای که نشان می‌داد مهاجمان موفق شده‌اند به داخل ساختمان نفوذ کرده و خود را به طبقات بالایی برسانند.
طالبان چه می‌گوید؟
پس از وقوع درگیری، نیروهای ویژه طالبان برای درگیری با مهاجمان به منطقه درگیری اعزام شدند. این درگیری‌ها که از ظهر آغاز شده بود، پس از چند ساعت نزدیک غروب پایان یافت.
طالبان می‌گوید مهاجمان سه تن بودند که کشته شدند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی دولت طالبان مدعی است هیچ‌کدام از اتباع خارجی حاضر در ساختمان کشته نشده و تنها دو تن از آنها به‌دلیل پریدن از پنجره‌ها هنگام فرار زخمی شده‌اند. به‌جز دو چینی زخمی‌شده، این حادثه 16 زخمی دیگر نیز داشته است.
«داعش خراسان» متهم ردیف اول
داعش متهم ردیف اول حملات تروریستی در افغانستان است. پس از آن نیز جناح‌های داخلی طالبان متهمان دیگری هستند. با این حال در حمله روز گذشته به‌نظر نمی‌رسد جناح‌های اصلی طالبان دخالت داشته باشند.
آخرین حملات از این دست تقریبا دو هفته قبل در روز جمعه 11 آذرماه (2 دسامبر) رخ دادند. در یکی از این حملات عبیدالرحمان نظامانی، کاردار سفارت پاکستان در کابل مورد حمله مسلحانه قرار گرفت که منجر به زخمی شدن یکی از محافظان او شد. داعش ضمن برعهده گرفتن این حمله، تصویری از تک‌تیراندازهایی که به‌سوی کاردار سفارت پاکستان در کابل شلیک کرده بودند را نیز در نشریه «النبأ» متعلق به این گروه، منتشر کرد. این حمله یک روز پس از درخواست پاکستان از طالبان برای جلوگیری از حملات مسلحانه‌ای که از خاک آن کشور صورت می‌گیرد، رخ داد.
روابط طالبان با آمریکا و پاکستان پس از اقدام هماهنگ این دو کشور در ترور ایمن الظواهری رهبر القاعده در کابل، که میهمان جلال‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و وزیر کشور طالبان بود، متشنج شده است. این حمله در روز 9 مرداد سال‌جاری (31 ژوئیه 2021) صورت گرفت. طالبان به‌دلیل تکذیب‌های پیشینش درباره رابطه با القاعده قادر به پاسخ مناسب به این حمله حتی در سطح موضع‌گیری نبود، موضوعی که خشم این گروه را افزایش می‌داد. با این حال مساله مهم‌تر آغاز مجدد ترورهای پهپادی آمریکا در افغانستان بود که اعضای طالبان خاطره خوشی از آن نداشتند. از سوی دیگر طالبان به‌دلیل اقدام اطلاعاتی پاکستان که باعث لو رفتن رابطه این گروه با القاعده شده بود، کینه‌ای بزرگ از اسلام‌آباد به دل گرفتند. پس از این وقایع بود که حملات طالبان پاکستان به مواضع دولتی این کشور شدت گرفت.
روز 11 آذر تنها شاهد حمله مسلحانه به کاردار سفارت پاکستان نبود، بلکه تروریست‌ها به مسجد دفتر گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان نیز حمله کردند که در جریان آن دوتن از محافظان این محل کشته شدند.
حکمتیار که پس از روی کارآمدن طالبان مواضع مثبتی درارتباط با این گروه اتخاذ کرده بود، در ماه‌های اخیر ضمن آغاز انتقاد از این گروه بر شدت آنها نیز افزوده است. رهبر حزب اسلامی افغانستان تلویحا طالبان را به اجرای این عملیات متهم ساخته است.
در 14 شهریور (5 سپتامبر) نیز مهاجمان مسلح منسوب به داعش حمله‌ای به سفارت روسیه در کابل ترتیب داده بودند که منجر به کشته شدن 10 نفر از جمله دو دیپلمات روس شد.
دو عملیات از سه عملیات مزبور براساس منافع طالبان صورت گرفته‌اند، اما عملیات ضد روسیه منطبق با منافع غرب بود. موضوعی که نشان می‌دهد طالبان برخی از انتقام‌گیری‌های خود را با نام داعش انجام می‌دهد. از سوی دیگر داعش خراسان نیز علی‌رغم رقابت و تفاوت‌ها با طالبان، در سطح نیروها و فرماندهی دارای اشتراکاتی با این گروه است، موضوعی پیچیده که زاییده پیچیدگی‌های بسیار زیاد افغانستان است. در میان این کلاف درهم اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد عملیات علیه تجار چینی، احتمالا یک سفارش‌دهنده بزرگ داشته است که بارها به‌وسیله داعش دست به اقدام علیه دشمنان خود زده است.
آمریکا خشمگین‌ترین کشور از سفر جنجالی شی به منطقه
شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، چهارشنبه هفته گذشته در سفری سه روزه وارد ریاض شد تا با مقامات عربستان‌سعودی دیدار کند، با این حال وی در نشست‌های دیگری با حضور اعضای شورای همکاری خلیج فارس و همچنین شورایی مشتمل بر دیگر کشورهای عرب نیز شرکت کرد.
آنچه این دیدار را متمایز می‌ساخت، پس‌زمینه‌ای از اقدامات کشورهای عربی در فاصله‌گذاری از آمریکا بود. اقدامی که در همراهی با روسیه پس از حمله به اوکراین و همچنین جلوگیری از کاهش قیمت نفت خودش را نشان داد.
از سوی دیگر چین به‌مدت یک‌دهه مورد سوءظن شدید آمریکا بوده است. در هفته‌های اخیر لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد چین تنها کشوری به‌شمار می‌رود که توان و انگیزه تبدیل شدن به یک رقیب همتا را برای این کشور داراست.
با وجود چنین زمینه‌ای، شی جین پینگ در سفر اخیر خود به خلیج فارس به‌گونه‌ای بسیار متفاوت عمل کرد. او و تیم همراهش مواضعی از جنس مواضع آمریکا در منطقه اتخاذ کردند، موضوعی که به مذاق مقامات واشنگتن خوش نیامد.
مقامات آمریکایی به‌صراحت درباره این سفر موضع‌گیری نکرده‌اند اما مایک پمپئو، وزیر امور خارجه دولت ترامپ در مصاحبه با شبکه خبری فاکس‌نیوز، دیدار رئیس‌جمهور چین از عربستان را ناشی از سیاست‌خارجی اشتباه دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی این کشور می‌داند. پمپئو در این مصاحبه گفته است: «وقتی که با دوستان و متحدان‌تان شراکت نکرده، به آنان توهین می‌کنید و هیچ‌کاری برای عقب‌راندن دشمنان‌تان مانند شی جین پینگ (رئیس‌جمهوری چین) انجام نمی‌دهید، شاهد چنین رفتاری خواهید بود.»
سیلی آمریکایی با طعم تروریسم بر صورت سرخ چین
درباره حمله روز گذشته به محل اقامت تجار و شهروندان چینی در کابل نمی‌توان اظهارنظر قاطعی داشت، اما شواهد بیانگر آن است که چینی‌ها نخستین ضربه را از آمریکایی‌ها خورده‌اند، زیرا واشنگتن معتقد است پکن در‌حال گذاشتن پا فراتر از گلیم خود است.
هرچند سفرها و ارتباطات معمول چین که به‌ویژه در حوزه اقتصادی با جهان دارند از سوی آمریکا چندان مناقشه‌برانگیز نیست و فوریتی برای برخورد را از سوی این کشور بر‌نمی‌انگیزد، اما شی در سفر به عربستان نشان داد قصدی فراتر از گسترش معمول روابط دارد و خواستار «ورود آمریکا‌گونه به منطقه» است.
آمریکا باید به این جسارت چین پاسخی سخت می‌داد که حوزه نظامی برای این پاسخ انتخاب شد. از سوی دیگر واشنگتن این پاسخ نظامی را باید در محلی صورت می‌داد که امکان آن برای آمریکا فراهم باشد.
روابط واشنگتن با کشورهای منطقه به‌اندازه کافی متشنج است و از سوی دیگر دستان آمریکا طی این عملیات‌ها به‌طور برجسته‌ای آشکار می‌شد. از این رو چنین پاسخی در افغانستان ارائه شد که در مجاورت مرزهای چین قرار داشته و آشوب در آن به‌دلیل قدرت سرایتش به پاکستان، آسیای‌میانه و حتی روسیه می‌تواند ابتکار «کمربند-جاده» چین را با اخلالی جدی مواجه کند. از سوی دیگر عملیات تروریستی در این کشور که وضعیتی ملتهب دارد، ردی پررنگ از عامل اصلی باقی نمی‌گذاشت. به‌نظر می‌رسد چینی‌ها دیروز نخستین سیلی را از آمریکا به‌عنوان یکی از کشورهایی که از اقدام جنجالی چین در روزهای اخیر خشمگین شده، خوردند تا بدانند ورود به غرب آسیا دشواری‌های سنگینی دارد.