سارا طاهری، خبرنگار:در دنیای امروز، حیات کشورها به میزان برخورداری آنها از علم و دانش بستگی دارد؛ به همین دلیل است که جهت‌گیری‌ها و تصمیم‌گیری‌ها در کشورهای توسعه‌یافته به‌سمت تولید و توسعه علم و فناوری است. از سوی دیگر یکی از مهم‌‌‌ترین عوامل پیشرفت در تمام کشورها نیز بحث پژوهش و اجرای طرحهای پژوهشی است. به همین دلیل است که یکی از ماموریت‌های تمام دانشگاه‌های کشورهای بزرگ، ارتباط با صنایع بزرگ است. درواقع این دانشگاهها تلاش دارند تا نیاز صنایع را بشناسند و با انعقاد قراردادهای پژوهشی با آنها به‌سمت حل مسائل صنایع حرکت کنند. همان مسیری که یک کشور را به پیشرفت می‌رساند. در کشورمان نیز چند سالی است که به این مهم توجه شده و دانشگاه آزاد هم این روزها تلاش دارد درکنار مسئولیت اجتماعی خود، فاصله واحدهای دانشگاهی خود با صنایع را کم کند. راه‌اندازی دفاتر ارتباط با صنایع یکی از راه‌هایی است که مسئولان دانشگاه را به هدف‌شان می‌رساند. در این میان اداره‌کل صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد نیز بر نحوه ارتباط واحدها با صنایع هر استان نظارت می‌کند و همچنین خود نیز اقدامات و برنامه‌های زیادی را برای شکستن فاصله بین دانشگاهها و صنایع در دستورکار قرار داده تا با انعقاد قراردادهایی دو یا چندجانبه دانشگاه را به‌سمت دانشگاه حل مساله سوق دهد. لاله ملک‌نیا، مدیرکل صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد است. او در گفت‌و‌گو با «فرهیختگان» گفت طی یک‌سال گذشته واحد مستقل علوموتحقیقات و استان‌های اصفهان، مرکزی، تهران، آذربایجان‌شرقی، خوزستان و خراسان‌رضوی مجموعه‌های دانشگاهی پیشرو در اخذ پروژه و درآمدزایی در حوزه ارتباط با صنایع هستند که طی یک‌سال اخیر بیش از 308 میلیارد ریال درآمد از محل طرح‌ها و پروژه‌های صنعتی در سامانه مربوطه ثبت کرده‌اند.
ملک‌نیا درخصوص هفته پژوهش گفت: «هفته پژوهش فرصتی است که اقدامات انجام شده در دانشگاه به‌نحوی در خدمت جامعه قرار گرفته و در معرض نمایش گذاشته شود. بنابراین معتقدم این فرصت برای دانشگاه مغتنم است زیرا تمام دانشگاه‌های کشور در هفته پژوهش دستاوردهای علمی خود را ارائه می‌دهند و دانشگاه آزاد نیز در این حوزه حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.»
او اضافه کرد: «به‌دنبال آن هستیم تا با توجه به اقدامات انجام‌شده از صنایع مرتبط با این اقدامات دعوت به عمل آوریم تا صاحبان این صنایع از دستاوردهای دانشگاه بازدید کنند. هفته پژوهش مقدمه‌ای خواهد بود تا پروژه‌ها و پژوهش‌های مورد نیاز صنایع و جامعه را بر اساس بازدیدهایی که از سوی صنایع اتفاق می‌افتد کلید بزنیم.»
به‌دنبال مانور کمی روی محصولات نیستیم
مدیرکل صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه تاکنون این هفته کارایی چندانی نداشت، اظهار کرد: «براساس حرکتی که دانشگاه آزاد در دو سال اخیر انجام داده، نگاه به این سمت رفته تا پژوهش‌هایی در نمایشگاه به نمایش گذاشته شود که دارای یک شناسنامه و TRL مناسب باشند تا صنایع مرتبط با حضور در نمایشگاه با دستاوردهایی آشنا شوند که مشکلی از آنها را حل می‌کند.»
او در ادامه با تاکید بر اینکه به‌دنبال ارائه محصولات شناسنامه‌دار در نمایشگاه هفته پژوهش هستیم، عنوان کرد: «درواقع به‌دنبال مانور روی محصولات به‌صورت کمی نیستیم، بلکه می‌خواهیم در کیفیت حرفی برای گفتن داشته و در کنار آن بتوانیم با صنایع مرتبط با پژوهش‌هایی که انجام شده ارتباط گرفته و مذاکره کنیم. درواقع می‌خواهیم محصولات مرتبط با صنایع را به نمایشگاه آورده و آنها در معرض دید قرار دهیم.»
او اظهار کرد: «این نگاه کمک می‌کند که در گرفتن پروژه‌های آتی که به‌دست پژوهشگران و فناوران ما در دانشگاه انجام می‌شود سهم بیشتری را از صنعت داشته باشیم. به‌دنبال آن هستیم تا ارتباط موثرتر و قوی‌تری را بگیریم، زیرا این‌بار ارتباط‌مان با صنایع تنها در‌قالب مذاکره نیست، بلکه می‌توانیم بر اساس توانمندی دانشگاه با انجام پژوهش‌هایی که تبدیل به محصول شده و قابلیت تجاری شدن دارند کار را انجام دهیم.»
نمایشگاه هفته پژوهش به محلی برای تجاری‌سازی تبدیل شده است
ملک‌نیا در ادامه با بیان اینکه پیش از این نمایشگاه در هفته پژوهش برای ارج گذاشتن به بحث پژوهش برگزار می‌شد، خاطرنشان کرد: «اما الان دید تجاری‌سازی به نمایشگاه هفته پژوهش وجود دارد و این نگاه عوض شده است. پیش از این نگاه به این شکل بود که تنها محصولاتی در نمایشگاه ارائه شده و بعد از هفته پژوهش نیز این محصولات تا سال آینده جمع‌آوری می‌شد؛ معتقدم این نگاه را باید تغییر داده و محصولاتی که نیازهای صنعت را حل می‌کنند، ارائه دهیم. درواقع نگاه‌مان ارائه محصولاتی نیست که تنها توانسته در حد چند گرم در آزمایشگاه تولید شود و به محض اینکه بحث پایلوت و صنعت مطرح می‌شود درمانده از تولید آن باشیم.»
مدیرکل صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه بیان کرد: «بنابراین با یک تغییر دید و با این نگاه که این محصول کجا می‌تواند کارآمد باشد، آن محصول تبدیل به پروژه‌ای خواهد شد که قطعا قابلیت تجاری‌سازی دارد. امسال تلاش کردیم تا این نگاه جاری شود و خواسته ما از معاونان پژوهشی استان‌ها این بود که سعی کنند محصولات با شناسنامه و با TRL مشخص را به نمایشگاه ارائه کنند.»
هر محصول پیش از حضور در نمایشگاه 2بار مورد بررسی قرار گرفت
او عنوان کرد: «در این زمینه جلسات متعددی با همکاران‌مان در سایر ادارات کل این معاونت داشته‌ایم. همچنین مدیران کل شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی و سراهای نوآوری نیز جلساتی را با واحدهای دانشگاهی برگزار کرده‌اند که طی این جلسات برنامه منسجمی برای انتخاب محصولات درنظر گرفته شود. بدین ترتیب براساس برنامه‌ریزی ادارات کل مورد اشاره، محصولات یک بار در استان و یک بار در ستاد مورد بررسی قرار گرفتند و بر اساس شاخص‌هایی به نمایشگاه آورده می‌شوند.»
ملک‌نیا در ادامه گفت: «همچنین سعی کردیم مذاکراتی با صنایع مختلف داشته باشیم. به مدیران ارتباط با صنعت در استان‌ها درخواست دادیم که با صنایع مرتبط استان نیز گفت‌و‌گو و رایزنی کنند و دعوت‌نامه‌هایی نیز از طریق روسای استان‌ها برای این صنایع ارسال و از آنها دعوت شده که در نمایشگاه هفته پژوهش در تهران شرکت کنند. همچنین در ستاد نیز این کار را انجام دادیم و در واقع با نهادها، مجموعه‌ها و صنایعی را که مذاکرات اولیه را داشته باشیم ارتباط گرفتیم و دعوت‌نامه‌ها درحال ارسال است تا بتوانیم در خدمت این صنایع باشیم و محصولاتی ارائه شوند که قابلیت تجاری‌سازی دارند.»
او در ادامه تصریح کرد: «قطعا کسانی که به‌عنوان هیات‌داوران این محصولات را داوری و بررسی کردند به این نکته نیز توجه کرده‌اند.»
مدیرکل صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به این سوال که آیا محصولات ارائه‌شده در نمایشگاه نیز معطوف به ماموریت‌های منطقه‌ای استان‌ها است یا خیر گفت: «بخشی از این محصولات معطوف به ماموریت‌های منطقه‌ای هر استان است. وقتی هر استان روی یک ماموریت خاص تمرکز دارد بنابراین محصولاتش نیز بر همین ماموریت متمرکز خواهد بود. اما لزوما محصولات فقط در همین راستا نیست. همان‌طور که می‌دانید برخی از استان‌ها در مراحل اولیه تولید هستند و ممکن است به محصول نرسیده باشند ولی دانشگاه از گذشته نیز کار انجام داده و نیاز صنایع را می‌شناسد. بنابراین نیاز صنایع را دیده و برآورد می‌کند تا محصولات ارائه شده نیز در راستای نیاز آنها باشد.»
تمرکز بر حوزه محیط‌زیست و کشاورزی و گلخانه‌های تجاری
لاله ملک‌نیا در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص اقدامات اداره کل صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه نیز صحبت به میان آورد و تصریح کرد: «ما در حوزه‌های مختلفی ورود کردیم. به‌طور مثال به‌سمت گرفتن پروژه‌های کلان ملی حرکت کرده و یک بخش از کارمان نیز بر حوزه محیط‌زیست و کشاورزی و گلخانه‌های تجاری متمرکز شده است. در حوزه زیست محیطی بر موضوع کنترل و تصفیه پساب متمرکز شده‌ایم.»
او در ادامه افزود: «اخیرا دستگاهی که در همین راستا توسط همکاران دانشگاه آزاد استان فارس طراحی و ساخته شده را در یکی از گلخانه‌های بزرگ تجاری مورد استفاده قراردادیم و نتایج آزمایش‌های اولیه آن بسیار خوب و رضایت‌بخش بوده است. در آینده نزدیک شاهد این خواهیم بود که دستگاه مورد اشاره را متناسب با فضاهای صنعتی و بسیار بزرگ بازطراحی و به بخش صنعت ارائه کنیم.»
استفاده از پتانسیل‌های اعضای هیات‌علمی در صنعت خودروسازی
مدیرکل صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه درخصوص پژوهش‌های انجام شده در حوزه خودرو نیز بیان کرد: «صنایع خودروسازی باید با توجه به تحریم‌ها و شرایطی که وجود دارد به‌سمت کیفی‌سازی حرکت کنند تا نیاز مشتری مرتفع شود و بتوانند مشتری خود را داشته باشند. صنایع خودروسازی به‌دنبال آن هستند که بتوانند از فناوری‌های نو و پتانسیل‌های اعضای هیات‌علمی و دانشگاهها در این راستا استفاده کنند.»
او اضافه کرد: «دانشگاه آزاد نیز به این حوزه ورود کرده است؛ اگر‌چه از قدیم اداره‌کل ارتباط با صنایع را داشته‌ایم اما نگاه در گذشته بیشتر نگاه کارآموزی و رفت‌و‌آمد در صنعت بود، اما به‌تازگی به‌سمت حل مسائل صنایع حرکت کرده و پروژه‌هایی در همین راستا درحال انجام است. البته ممکن است هنوز خروجی وجود نداشته باشد، اما الان این تعامل وجود دارد و واحدهای ما با صنایع خودروسازی ارتباط دارند و در هر استانی که صنعت خودروسازی وجود دارد ارتباطات گرفته و پروژه‌ها تعریف شده و کار جلو می‌رود تا قراردادها بسته شوند. البته در برخی از استان‌ها قرارداد منعقد شده و در مرحله اولیه انجام کار هستیم.»
افزایش 100درصدی کسب درآمد از پروژه‌های صنعتی
ملک‌نیا نیز بیان کرد: «در حوزه کسب درآمد از پروژه‌های صنعتی در دانشگاه آزاد یک افزایش 100درصدی را متصور هستیم. براساس گزارش‌هایی که از دفاتر ارتباط با صنعت در استان‌ها اخذ شده کاملا مشخص است که اعداد و ارقام به‌خصوص در تعدادی از استان‌ها رشد قابل توجهی داشته‌اند. برخی از واحدها‌یی که پیش از این حتی تا 50 میلیون تومان نیز از حوزه صنعت درآمد نداشته‌اند، د‌رحال‌حاضر درآمدهای چندصد میلیون تومانی از طرحهای برون‌دانشگاهی و پروژه‌های صنعتی دارند. در واحدهای پیشرو نیز پروژه‌های کلان با بخش صنعت منعقد شده و یا درحال انعقاد است که درآمدهای میلیاردی را برای دانشگاه رقم زده است.»
کسب درآمد 308 میلیارد ریالی از محل طرحهای صنعتی از 7 دانشگاه پیشرو
مدیرکل صنعت، جامعه و دانشگاه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد تصریح کرد: «طی یک‌سال گذشته تاکنون براساس آمار به ثبت رسیده در سامانه مربوط به طرحهای برون‌دانشگاهی و پروژه‌های صنعتی، واحد مستقل علوموتحقیقات و استان‌های اصفهان، مرکزی، تهران، آذربایجان شرقی، خوزستان و خراسان رضوی مجموعه‌های دانشگاهی پیشرو در اخذ پروژه و درآمدزایی در حوزه ارتباط با صنایع هستند که طی یک‌سال اخیر بیش از 308 میلیارد ریال درآمد از محل طرح‌ها و پروژه‌های صنعتی در سامانه مربوطه ثبت کرده‌اند.»
به گفته او بیش از ۵۶ میلیارد و ۶۱۹ میلیون تومان اعتبار طرحهای برون دانشگاهی در دانشگاه آزاد در یک سال اخیر بوده است. او خاطرنشان کرد: «به‌صورت مستقل در این اداره کل نیز درآمدهایی را به‌صورت مستقیم برای دانشگاه کسب کرده‌ایم که عمده آن در جریان برگزاری رویداد گام دوم دانشگاه در خردادماه سال‌جاری اتفاق افتاد که گزارش کامل ریز درآمدهای حاصله به حضور ریاست دانشگاه نیز ارائه شد.»
ملک‌نیا افزود: «در اداره کل صنعت، جامعه و دانشگاه در راستای اقدام بر اساس سند تحول و تعالی دانشگاه، دستورات ریاست دانشگاه و معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه تمام تلاش خود را در همراهی و همکاری با واحدهای دانشگاهی در زمینه ایجاد ارتباط موثر و رایزنی با صنایع مهم استان‌های مختلف کشور به کار بسته‌ایم. تلاش می‌کنیم در سفرهای استانی علاوه‌بر جلسات داخلی و رسیدگی به وظایف ستادی، به‌صورت هدفمند با همراهی معاونان پژوهشی و مدیران ارتباط با صنعت استان‌ها جلسات موثری با صنایع شاخص هر استان برگزار کنیم و برای معرفی پتانسیل‌ها و دستاوردهای دانشگاه از یک سو و جذب پروژه‌های تحقیقاتی و همکاری با بخش تحقیق و توسعه شرکت‌ها از سوی دیگر مذاکرات جدی و موثری داشته باشیم.»
او در پایان گفت: «بسیار امیدواریم با همراهی و همکاری همکاران در واحدهای دانشگاهی روز‌به‌روز در مسیر توسعه فناوری و نوآوری در دانشگاه و انجام پژوهش‌های حل‌مساله و کاربردی گام‌های موثرتری برداریم.»