راضیه فلاح، خبرنگار:بسیاری از کارشناسان آموزش عالی و استادان، مهم‌ترین عامل موثر در تعلیم‌وتربیت دانشجویان و تحقق اهداف آموزشی کشور هستند. به بیان دیگر استاد رابط بین دانشگاه و دانشجویان محسوب می‌شود و باید در کنار علم مناسب، توانایی بالایی نیز در ایجاد ارتباط با دانشجویان داشته باشد. اما تعطیلات فیزیکی کرونا امکان ارتباط‌گیری مستقیم و تاثیرگذاری اجتماعی را از اساتید سلب کرد. این روزها دانشجویانی در دانشگاه‌ها مشغول به تحصیل هستند و حتی گاهی چند ترم از تحصیل آنها می‌گذرد اما برخی هنوز تصویر درستی از دانشگاه ندارند. دانشجویانی که قرار بود در دانشگاه تمرین نقش‌های اجتماعی را داشته باشند حالا به‌نوعی با چالش‌های مختلفی در نقش دانشجویی مواجه هستند. دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی معتقد است کارکرد کلاس و استاد به‌عنوان نقش محوری و الگو در تعلیم‌وتربیت اجتماعی و ارتقای ابعاد اخلاقی و معنوی و هویتی مورد بازبینی قرار گیرد و با یک وفاق جمعی به آن توجه کنیم. او معتقد است «کلاس» تنها روزنه ارتباط با نسل نوجوان و جوان است و در این مسیر باید جوانان را شناخت، درک کرد و با آنها ارتباط گرفت.
دانشگاه آزاد اسلامی درصدد احیای نظام تعلیم‌وتربیت اجتماعی برآمده است. مسئولان دانشگاه رسیدن به این مهم را از طرق مختلف پیگیری می‌کنند. برگزاری جشنواره رشد دانشگاه یکی از مسیرهای رسیدن به این هدف یا همان احیای نظام تعلیم‌وتربیت اجتماعی است. جشنواره رشد دانشگاه آزاد یک رقابت بین کانون‌های فعال است که هرسال در دانشگاه آزاد برگزار می‌شود. اما حضور استادان مشاور و توانایی این افراد در ارتباط‌گیری با دانشجویان و اعضای گروه‌ها را می‌توان به‌عنوان یک تجربه موفق برای رابطه استاد و دانشجو مثال زد. در جشنواره رشد امسال که چندی‌پیش برگزار شد 3 نفر به‌عنوان استاد مشاور برتر در این جشنواره شناخته شدند. با این افراد گفت‌وگویی برای اشتراک این تجربه موفق داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
استاد مشاور کانون شاهد دانشگاه آزاد داراب:
اساتید دروس تخصصی زمانی برای پاسخ به سوالات دانشجویان اختصاص دهند
زهرا عارف‌دارابی، استاد مشاور کانون شاهد دانشگاه آزاد واحد داراب برگزیده جشنواره رشد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «رابطه صمیمانه با دانشجویان جایگزین رابطه مرسوم استادی شد که این اقدام مهم‌ترین کار بود. به همین علت فضای کاری کانون به‌صورت مشاوره‌ای پیش رفت و از نوع دستوری، خارج شد. از سوی دیگر فضای فرهنگی دانشگاه و دانشجویان آمادگی لازم را برای ایجاد فعالیت‌های فرهنگی داشت. همین امر باعث شد تا برای جذب دانشجویان نیاز به تلاش بسیار نباشد.»
او در ادامه فعالیت‌های فرهنگی کانون شاهد بیان کرد: «کانون شاهد دارای جمعیت بیش از 100 نفر است که با توجه به جمعیت واحد، بالای 10 درصد دانشجویان دانشگاه در این کانون عضو هستند. بیشترین اعضای کانون متشکل از خانواده شهدا، ایثارگران و افراد علاقه‌مند به فعالیت در این حوزه است. سه‌شنبه‌های مهدوی و یکشنبه‌های زهرایی که به مسائل مربوط حجاب پرداخته می‌شود از دیگر فعالیت‌های کانون است.» عارف‌دارابی درباره ضرورت و تاثیر استادها به‌عنوان استاد مشاور در کانون‌ها و رابط بین دانشجویان عنوان کرد: «حضور استاد مشاور بسیار موثر است و اگر استاد مشاوری که کنار دانشجوها قرار می‌گیرد در حوزه فعالیت تواناتر باشد این تاثیر به‌مراتب بیشتر نیز می‌شود. اگر روحیه استاد با دانشجوها هماهنگ و شباهت‌‌های بیشتری را نیز به همراه داشته‌باشد بالطبع اثرات بهتری نیز به همراه خواهد داشت.» عضو هیات‌علمی واحد داراب درخصوص چگونگی تاثیر استاد بر کم شدن فاصله بین دانشجو و دانشگاه، اظهار کرد: «بهترین شیوه جلسات صمیمانه ماهانه حضوری بین استادها و دانشجوهاست و برگزاری این جلسات صمیمانه تاثیر مثبت زیادی را به همراه خواهد داشت. پس از برگزاری جلسات نیز باید بازخوردهای بین دانشجوها و استادها نیز رصد شود و روند کاری آنها پیگیری شود.»
او درمورد چگونگی ایجاد اعتمادسازی بین استاد و دانشجو در فضای امروز دانشگاه‌ها بیان کرد: «گفت‌وگو بین استاد و دانشجو اهمیت ویژه‌ای دارد و استادهای دروس تخصصی که بالطبع بیشتر با دانشجویان آشنایی دارند باید در بین دروس زمانی را برای پاسخ به سوالات دانشجویان اختصاص دهند. در این بخش باید نظرات دانشجویان شنیده شود و دانشجو احساس کند که مورد توجه قرار گرفته است. به‌طبع تاثیر یک گفت‌وگوی دوستانه بین استاد و دانشجو بسیار بیشتر از گفت‌وگوهای تحکمی خواهد بود.»
عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان:
گفت‌وگو بین استاد و دانشجو اعتماد می‌سازد
عذرا ناصریان، عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد واحد زنجان و برگزیده حوزه استاد مشاور جشنواره رشد درخصوص اهمیت فعالیت فرهنگی دانشجویان در دانشگاه گفت: «به عقیده من دانشجو نباید به‌صورت تک‌بعدی رشد کند. بلکه در هنگام تحصیل علاوه‌بر درس و مطالعه باید در فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، دینی و مذهبی نیز مشارکت داشته تا بتواند علاوه‌بر رشد اعتمادبه‌نفس، استعدادهای بالقوه خود را شناسایی کند. همچنین فعالیت‌های متفاوت از درس باعث ایجاد نشاط، شادابی و ترسیم افق‌های روشنی برای دانشجویان نیز می‌شود.» ناصریان درادامه افزود: «در سال‌های اخیر برنامه‌های جدیدی در دانشگاه آزاد مطرح شد که تلاش بر جذب دانشجویان و اساتید در حوزه‌های مختلف فرهنگی دانشجویی داشت. برگزاری طرح اساتید فرهنگی و شناسایی و شبکه‌سازی اساتید فعال با رویکرد جهادی و فرهنگی از جمله این برنامه‌ها بود. بالطبع این رویکرد باعث شد که اساتید بسیاری در واحدهای مختلف دانشگاهی در این جهت تلاش کنند. همچنین باعث جذب دانشجویان در حوزه‌های فرهنگی، کانون‌های دانشجویی و جشنواره‌های مختلف شد.» استاد مشاور منتخب جشنواره رشد با بیان اینکه پس از ایجاد فضای باز فرهنگی در واحدهای دانشگاه آزاد تشویق و‌انگیزه‌بخشی به دانشجویان برای فعالیت‌های فرهنگی را به شکل ویژه‌ای دنبال کرده، عنوان کرد: «سال گذشته در کنار جمعی از دانشجویان رشته روان‌شناسی علاقه‌مند به فعالیت‌های فرهنگی که لحن و صدای مناسب برای گویندگی و اجرای رادیویی داشتند؛ کانون «رادیو دانشجو» تاسیس شد. این کانون با توجه به رشته دانشجویان به‌صورت پادکست روان‌شناسی توانست در آبان‌ماه سال 1400 پروانه فعالیت کانون دانشجویی اخذ کند.» استاد مشاور منتخب جشنواره رشد درمورد ضرورت حضور استاد مشاور در کانون‌ها و رابط بین دانشجویان عنوان کرد: «به علت آنکه بیشتر اعضای کانون‌ها از بین دانشجویان تازه‌ورود هستند؛ حضور یک استاد مشاور بسیار مهم و تاثیرگذار است. اگر شخصی نباشد که راهنمایی لازم را به دانشجویان ارائه دهد؛ دانشجو ممکن است انرژی بسیاری را در مسیری اشتباه هدر دهند. وجود یک فرد در موقعیت تجربه و سنی بالاتر از دانشجو در جهت‌دهی مسیر بسیار تاثیر مستقیم و مثبتی دارد.» ناصریان درخصوص تاثیر استادها بر فاصله ایجادشده بین دانشجوها و محیط دانشگاه اظهار کرد: «شیوه‌ای که من برای این ارتباط‌گیری استفاده کردم صمیمت با دانشجویان بود. به علت آنکه فاصله سنی زیادی نیز با دانشجوها ندارم؛ در نتیجه مرحله ارتباط‌گیری دشوار نبود. این صمیمیت و دوستی توانست فاصله بین استاد و دانشجو را از بین ببرد و تجربه موفقی را ایجاد کند.» او درمورد چگونگی ایجاد اعتمادسازی بین استاد و دانشجو در فضای امروز دانشگاه‌ها گفت: «درکنار دانشجو ایستادن و شنیدن حرف‌های او یکی از شیوه‌های اعتمادسازی بین استاد و دانشجو است. بهتر است استادهای شنونده دانشجوها باشند و نظرات خودشان را به نرمی با دانشجویان مطرح کنند. نباید مقابل دانشجو ایستاد تا حس بالا بودن بین استاد و دانشجو ایجاد شود. نیاز است نظرات حق و درست دانشجویان را پذیرفت و همه سخنان آنها را نباید رد کرد. به بیان ساده گفت‌وگوی برابر بین استاد و دانشجو یک شیوه مناسب برای اعتمادسازی است.»
استاد مشاور کانون نفحات دانشگاه آزاد واحد قم:
خطای دانشجو باید در فضایی آرام اصلاح شود
بتول علیزاده ماهانی، استاد مشاور کانون نفحات دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم و برگزیده دیگر حوزه استاد مشاور جشنواره رشد با تاکید بر اهمیت ارتباط میان اساتید و دانشجویان بیان کرد: «در فضای کانون نفحات بین دانشجو و استاد رابطه تبادل نظر وجود دارد که این رابطه نیز در نتیجه درک درست استاد از دانشجویان به وجود آمده است. فهمیدن نیازهای دانشجویان و درک آنها یکی از اقدامات مهم در جذب دانشجویان محسوب می‌شود. برای مثال در برگزاری کافه اتوبوس با همفکری که بین دانشجویان و استاد ایجاد شد فضایی برای همه طیف از دانشجویان به وجود آمد. در این کافه فضای دوستانه‌ای به وجود آمد که هر دانشجو احساس به حضور در آن را داشت. اقداماتی از همین جنس برای حضور طیف وسیع دانشجویان جاذبه ایجاد می‌کند و درنتیجه دانشجویان جذب کانون و مشتاق به فعالیت فرهنگی در آن می‌شوند.»
علیزاده درمورد اصلی‌ترین عامل تاثیرگذار در امر مشاوره کانون‌ها توضیح داد: «مهم‌ترین عامل در تاثیر بر جوانان در هر جایگاهی اخلاق درست و دین‌مدار است. براساس تجربه سال‌ها تدریس و همکاری فرهنگی با دانشجویان اخلاق دین‌مدار را عاملی بسیار موثر در جذب افراد دیده‌ام. قرآن نیز به این اخلاق بسیار اشاره کرده و در نتیجه می‌توان افراد را بر همین محور تبیین کرد.»
او درباره تاثیر حضور استاد مشاور در کانون‌ها عنوان کرد: «اگر استاد مشاور به دنبال فعالیت فرهنگی باشد و بتواند رابطه درستی را بین دانشجو و خودش ایجاد کند بسیار تاثیرگذار خواهد بود. برای رسیدن به امر نیز باید استاد مشاور یک رابطه دوستانه را بین خود و دانشجو ایجاد کند. دانشجو تفاوت بین استاد دغدغه‌مند و استادی غیر این را به‌خوبی می‌بیند و به‌درستی درک، تجزیه و تحلیل می‌کند.»
علیزاده درمورد چگونگی تاثیر استاد بر کم کردن فاصله ایجادشده بین دانشجو و دانشگاه، اظهار کرد: «تجربه سال‌ها تدریس درکلاس درس به من آموخته تا اول تکلیف خودم را با خدا معلوم کنم. به بیان دیگر اگر رابطه استاد با خدا مشخص و درست شود رابطه خلق خدا که در دانشگاه دانشجویان هستند نیز با استاد درست و خوب خواهد شد. بر این اساس اخلاق‌مداری در ارتباط بین دانشجو و استاد بسیار موثر است. درک دانشجو توسط استاد نیز از دیگر موارد تاثیرگذار دیگر خواهد بود. استاد باید بتواند یک رابطه درست دو طرفه را با دانشجو بسازد.»
عضو هیات‌علمی واحد قم درباره چگونگی اعتمادسازی بین استاد و دانشجو در فضای امروز دانشگاه‌ها بیان کرد: «برای رسیدن به اعتمادسازی باید دانشجو استاد را قبول کند. برای این مسیر نیز دانشجو باید استاد را شخصی دلسوز و دغدغه‌مند ببیند. استاد باید فردی باشد که برای مشکلات دانشجوها راهکار ارائه دهد و برای آن راهکار خودش اقداماتی را نیز انجام دهد. پس از این امر باید بدانیم بسیاری از مطالبات دانشجویان اشتباه نیست و چه‌بسا که دانشجو درست تشخیص داده است. تنها باید موارد اشتباه را در فضایی آرام و دوستانه به سمت حقیقت هدایت کرد. جوانان امروز به علت گسترش رسانه از بسیاری از مسائل آگاهی دارند. در کنار این آگاهی نیازهایی دارند که باید به این نیازها نیز توجه کرد و قدم برای رفع آنها برداشت. به بیان ساده حرف دانشجو را باید شنید و برای رفع نیازهای آنها قدم برداشت.»