برای بررسی اهمیت و پیام‌های پرتاب ماهواره‌بر سوخت جامد قائم با ابوالفضل ظهره‌وند، کارشناس مسائل بین‌الملل گفت‌وگو کرده‌ایم.  ظهره‌وند معتقد است: «اگر روزی یکی از دشمنان ما اشتباه محاسباتی کرد و تصمیم گرفت ما را با موشک قاره‌پیما تهدید کند، آن زمان است که می‌داند با وجود این ماهواره‌بر، ایران هم می‌تواند به این شکل به او ضربه بزند.» مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

پرتاب ماهواره سوخت جامد قائم واجد چه پیام‌هایی در عرصه بین‌المللی است؟
این آزمایش موفق و افتخارآمیز سپاه پاسداران در پرتاب ماهواره‌بر، آن ‌هم در مقطعی که آمریکایی‌ها با اشتباه محاسباتی خودشان وارد یک‌سری مداخلات شده بودند [که باید به‌موقع به آنها پاسخ داده شود]، این پیام را داشت که ایران اسلامی قدرتمندتر از آن مقداری است که شما تصورش را می‌کنید و ما قویا پیگیر تداوم مسیر رشد و پیشرفت کشور بر پایه ظرفیت‌های داخلی و تکنولوژی خودمان هستیم. این مساله هم نشان‌دهنده ثبات، آرامش و امید به آینده در جامعه ایرانی است.
علاوه بر این با اقدام روز شنبه (پرتاب ماهواره‌بر) نشان دادیم در مسیری که طی می‌کنیم هیچ‌گونه خللی وارد نشده و نخواهد شد و این به‌نظرم بهترین پاسخ به اراجیف بایدن بود. اظهاراتی که البته بیشتر به کابوس و توهمات وی برمی‌گردد.
اقدام اخیر در پرتاب ماهواره‌بر در این مقطع علاوه‌بر آمریکایی‌ها برای طرف‌های اروپایی هم پیام‌های خودش را داشت و به‌نوعی می‌توان گفت با این اقدام توهمات طرف مقابل از بین رفت. آنها تا پیش از این تصور می‌کردند می‌توانند محیط امنیتی ما را مغشوش کنند که این اتفاق پالسی جدی برای آنان در این رابطه بود. البته پالس اول ما، راهپیمایی ۱۳ آبان در شهرهای کشور بود. همزمانی این دو پالس مهم، یعنی حضور تمام‌قد ملت و نظام سیاسی ایران در صحنه و بعد هم به‌نمایش گذاشتن این قدرت و دستاورد نشان داد که نباید با دم شیر بازی کرد.
آنهایی که باید هشدارهای این اقدامات را دریافت می‌کردند هم آن را دریافت کردند که البته این، در چهارچوب همان روندهای معمول در نظام بین‌الملل است، کشورهایی که مسیر توسعه را طی می‌کنند می‌توانند ماهواره هم داشته باشند. ما مدار خاص خودمان را داریم و این اقدام صرفا تکنولوژیک است اما قابلیتی که به‌رخ می‌کشد قابلیت بازدارندگی است. طرف مقابل هم متوجه می‌شود که با چه کشور و ملتی طرف است و چرا نباید وارد این بازی‌ها شود.

ارتباط این اقدام با پیشرفت‌های هسته‌ای ایران چیست؟
ما هیچ‌گاه به‌دنبال گریز هسته‌ای نبوده و نیستیم اما در آستانه آن قرار داریم. اینها دو مقوله متفاوتند. درواقع آنها تلاش می‌کنند قرار داشتن ایران در آستانه را تبدیل به گریز هسته‌ای کنند، درصورتی‌که ما چندسالی می‌شود در آستانه قرار داریم اما ساختن بمب اتم در دستور کار ما نیست.
نکته دوم آنکه روی دیگر سکه توانایی کشوری که می‌تواند ماهواره پرتاب کند و آن را روی مدار قرار می‌دهد، بازدارندگی است، یعنی اگر روزی یکی از دشمنان ما اشتباه محاسباتی کرد و تصمیم گرفت ما را با موشک قاره‌پیما تهدید کند، آن زمان است که می‌داند با وجود این ماهواره‌بر، ایران هم می‌تواند به این شکل به او ضربه بزند.
همان‌طور که پیش‌تر گفتم از این زاویه مفهوم بازدارندگی را می‌رساند که در این مقطع غربی‌ها پیام آن را دریافت کرده‌اند. ایران نشان داده مسیر رشد و توسعه را می‌رود و این اقدام، دوستان ما را هم امیدوار کرده است. دشمنانی را هم که با استفاده از اراذل‌واوباش و فریب دادن برخی در داخل قصد داشتند به دوستان ما بگویند نظام سیاسی در ایران ثبات ندارد و نمی‌توان به آن بیش از این اعتماد و اتکا کرد، ناامید ساخت. اقدام اخیر همچنین نشان داد گزاره ادعایی دشمنان ایران دراین‌خصوص غلط است. ماهواره‌بری که ما آزمایش کرده‌ایم هم موجب دلشادی و خرسندی شده و هم نشان داده ایران کوه عظیمی است که با این بادهای مصنوعی تکان نمی‌خورد.
بنابراین می‌توان گفت پیام این اقدام برای دوستان ما در منطقه و جهان، ‌حتی آمریکای لاتین خیلی پالس قدرتمندی‌ است.
در دنیا اگر بخواهند ثبات هر کشوری را به هم بریزند، آن کشور دیگر امکان فراهم کردن مساله‌ای مثل آزمایش ماهواره‌بر و مواردی از این دست را نخواهد داشت. این اتفاق نشان داد ایران دارد در این زمینه روند برنامه‌ریزی‌شده خودش را طی می‌کند. حالا در این میان پشه‌ای هم بخواهد بنشیند دال بر این نیست که ما آسیب‌دیده‌‌ایم یا متوقف‌ شده‌ایم. پیام این اتفاق برای کشورهای همسو با ما و علاقه‌مند به ایران حتی از پالسی که قرار است به دشمن داده شود هم بااهمیت‌تر است. این به‌نظرم نکته‌‌ای است که باید به آن توجه کرد.

آیا این اقدامات می‌تواند به اهرمی در دست دستگاه دیپلماسی ایران در مذاکرات هسته‌ای تبدیل شود؟
عکس آن صادق است. این اتفاق آنها را بیشتر راغب می‌کند که به میز مذاکره برگردند. نکته دوم آنکه طرف‌های غربی سعی کردند از اغتشاش به‌عنوان یک کارت برای کشاندن ایران پای میز مذاکره از موضع ضعف استفاده کنند.
ولی الان هم این کارت‌شان سوخته است و هم مساله موشکی آنها را به هیجان آورده و باعث شده زودتر تصمیم به ادامه دادن روند مذاکرات بگیرند. البته نکته‌ای که باید موردتوجه قرارداد این است که دیگر نباید بر مساله برجام و مذاکرات تا این حد تمرکز داشت و باید زمین بازی را عوض کرد. آنها تمام‌قد دشمنی‌شان را نشان داده‌اند.
ما با چنین دشمن خبیثی چه توافقی می‌توانیم انجام دهیم؟ آنها به برجام نیاز داشته و دارند. برجام الان درحال احتضار است. بنابراین اگر قرار است به هر تقدیر بخواهند با ایران مذاکره‌ای داشته باشند، باید از قبل همه امتیازاتی را که قرار است به ایران بدهند، فهرست کنند تا ایران به این مساله فکر کند که با ادامه دادن روند مذاکرات موافق است یا خیر.
یعنی بحث‌های گذشته مثل زمان گرفتن و بلاتکلیف نگه‌داشتن ایران و مرتبط کردن اقتصاد داخلی به توافق و این بازی‌ها که متاسفانه در دولت رئیسی هم ادامه پیدا کرده و اقتصاد را شرطی نگه‌داشت و نتیجه آن را در قیمت دلار مشاهده می‌کنیم نباید رخ می‌داد.
ما باید مطالبات‌مان را خیلی روشن بیان کنیم. ضمن اینکه مطالبه اخیر ما در حوزه هسته‌ای در بحث همکاری ما با آژانس بوده است. ما الان متناسب با شرایط باید ادبیات‌مان را عوض کنیم اما بازی دوره روحانی را مدام ادامه می‌دهیم. وزیر خارجه ما باید متناسب با شرایط موضع‌گیری کند. از این زاویه ما باید از ظرفیت حضور مردم در 13 آبان و مساله‌ پرتاب ماهواره‌بر استفاده کنیم. و همچنین ما باید خسارتی که اینها به ما زدند را فهرست کنیم والا اینها کار خودشان را می‌کنند. 4 آبان‌ماه، اتحادیه اروپا 31 نفر از سازمان و شخصیت‌های مهم ما را تحریم کرد و دوباره همین غربی‌ها دنبال این هستند که ما را تحریم کنند. ما باید از این بازی خارج شویم و معادلات را برهم بزنیم. 

در چند وقت اخیر طرف‌های غربی درحال فضا‌سازی علیه ایران به بهانه ارسال سلاح به روسیه هستند. آیا این اقدام را می‌توانیم پاسخی به این فضاسازی‌ها درنظر بگیریم؟
ما از ابتدا روابط‌مان با روسیه به‌عنوان شریک راهبردی بوده و الان هم وارد اتحاد راهبردی شدیم و اینها ارتباطی به اوکراین و مسائل دیگر ندارد. ما اگر پهپادی هم به روس‌ها فروختیم، درمقابلش دریافتی داشتیم. وقتی شما چیزی را می‌خرید یا می‌فروشید اینکه در کجا یا چگونه استفاده می‌شود، اهمیت ندارد. ما به هیچ‌عنوان ارتباطی با تحولات اوکراین نداریم. این غرب و آمریکا هستند که به‌صورت علنی و مستقیم به اوکراین تسلیحات ارسال می‌کند. ما برایمان روسیه یا کشور دیگری تفاوت ندارد، اروپایی‌ها هم حتی اگر الان از ما تسلیحات بخواهند بخرند، به آنها می‌فروشیم. ما کاری نداریم که این تسلیحات را کجا استفاده می‌کنند. در عوض اگر هزینه این خرید را پرداخت کنند و ایران را متقاعد کنند که از فروش پهپاد به‌ آنها سودی می‌برد، ما به آنها هم پهپاد می‌فروشیم. ما یک تولیدکننده هستیم. الان در همین بحث پرتاب ماهواره‌بر، اگر کشوری علاقه‌مند باشد که ما برایش ماهواره روی مدار قرار بدهیم، درصورتی‌که هزینه این معامله را بپردازد ما با او این معامله را انجام می‌دهیم. 
بنا نیست ایران تحولات و پیشرفت‌های تکنولوژیک خود را انبار کند تا خاک بخورد، بلکه از آن سود می‌برد و در خرید و فروش هزینه آن را حساب می‌کند. بالاخره اینها هم بخشی از اقتصاد و درآمد ایران را تشکیل می‌دهد. 
لذا نه به روس‌ها ارتباط دارد که ما «شاهد 136» را کجا به‌کار می‌گیریم، نه به ما ارتباط دارد که روسیه این پهپاد را می‌خواهد کجا استفاده کند. چون یک معامله است. 
اگر ما مستقیم به اوکراین می‌رفتیم و کمک پهپادی به روسیه می‌کردیم، یک بحث دیگری بود. اما از زمان آغاز جنگ اوکراین و روسیه، ما حتی به اوکراین اعلام هم کردیم که کمک می‌کنیم بحران‌شان ازطریق فرآیند سیاسی حل شود، چون مساله اوکراین دیگر راه‌حل نظامی ندارد. اگر ناتو به این جنگ فرسایشی ادامه دهد عملا اوکراین را از صحنه‌ جغرافیای سیاسی حذف خواهد کرد. تا الان هم می‌بینیم که نیمی از اوکراین در این صحنه حذف شده است. بنابراین به‌صلاح اوکراین است که وارد گفت‌وگو و مذاکره با روسیه شوند. این مسائل هم هیچ ارتباطی به پهپاد و همکاری نظامی ایران با روسیه یا چین یا هرکشور دیگر ندارد. ما موضع‌مان درقبال مساله اوکراین روشن است. ما از صلح و مذاکره حمایت می‌کنیم و جنگ را راه‌‌حل نمی‌دانیم. جنگ اوکراین هم محصول مداخلات آمریکا و طرح‌های مداخله‌گرایانه این کشور است. 

این اواخر هم دیدیم که اروپا علیه ایران از الفاظ تندی استفاده می‌‌کند، علی‌رغم اینکه نیاز مبرمی به انرژی دارد. این پرتاب ماهواره‌بر آیا پیام خاصی برای اروپا دربر دارد؟
آنها مشکل دارند و حاضر به پذیرش واقعیتی به‌نام جمهوری اسلامی نیستند. ما مسیر رشد و توسعه‌مان را ادامه می‌دهیم و به‌هیچ‌عنوان هم اعتقاد نداریم که موشک‌های قاره‌پیما و سلاح‌ها باید از صحنه روزگار حذف شود. اینکه بخواهد برخورد کوری در جایی اتفاق بیفتد و از این برخورد مردم و غیرنظامیان آسیب ببینند، در دستورکار ایران نبوده و نیست. ما نیاز داریم به رشد تکنولوژی و تداوم رشد علمی‌مان. ماهواره برای ما اهمیت دارد اما این قابلیت را دارد که به یک موشک قاره‌پیما تبدیل شود. مانند بحث هسته‌ای است. ما به‌هیچ‌عنوان نمی‌خواهیم بمب هسته‌ای بسازیم. چون بمب اتم را اساسا غیرانسانی می‌دانیم و در دکترین نظامی خود ساختن این سلاح غیرانسانی را در دستورکار نداریم. اما قابلیت ساختش را داریم. ماهواره هم همین‌طور است و قابلیت قاره‌پیما کردنش را هم داریم، اما نمی‌خواهیم این ماهواره را به موشک قاره‌پیما تبدیل کنیم.