سیدمهدی طالبی، خبرنگار:روز گذشته لیز تراس نخست‌وزیر «بدقدم» انگلیس استعفای خود را تقدیم پادشاه کرد. در دوران 47 روزه نخست‌وزیری او ملکه فوت کرد و بر اثر سیاست‌هایش بازارهای مالی انگلیس شاهد سقوط کم‌سابقه‌ای بودند. تراس در پی این تحولات استعفا داد تا در شش سال گذشته لندن با سقوط چهارمین نخست‌وزیر خود خارج از انتخابات عمومی مواجه شود. این التهاب سیاسی در نهایت اعضای متنفذ حزب محافظه‌کار را به جایی رساند تا یک مهاجر هندی‌تبار به نام «ریشی سوناک» را به ریاست حزب‌شان برسانند. سوناک دیروز (سه شنبه) با حضور در کاخ باکینگهام به عنوان رهبر حزب اکثریت، فرمان نخست‌وزیری خود را از پادشاه دریافت کرد. رئیس جدید دولت انگلیس در اولین اظهاراتش پس از کسب این مسئولیت با تاکید بر مشکلات عمیق اقتصادی‌اش به مردم قول داد کارش برای اصلاح را به سرعت آغاز می‌کند.
به طرز اعجاب‌آوری رضایت مقامات انگلیسی به نخست‌وزیری سوناک خود یک نشانه جدی از وخامت اوضاع اقتصادی این کشور است. نخست‌وزیر جدید در سیاست خارجی سرآمد است و نه از سیاست داخلی چندان مطلع. به طور کلی او هرچیز را که در آن «پول» نقش دارد می‌شناسند و به همین دلیل سکان هدایت کابینه انگلیس در میانه یک بحران بزرگ و خانمان‌سوز اقتصادی به وی سپرده شده است. انگلیس طی 15 سال گذشته در حوزه نرخ رشد همواره از کشورهای ثروتمند عقب‌تر بوده است. به نظر می‌رسد لندن پس از بحران مالی بزرگ سال 2008 هنوز موفق نشده جایگاه خود را در اقتصاد جهانی احیا کند. این عقب‌ماندگی اما با اجرای سیاست خروج از اتحادیه اروپا، همه‌گیری کرونا و جنگ اوکراین تشدید شده است. براساس گزارش مرکز ملی آمار انگلیس که در روز 19 اکتبر (27 مهر) منتشر شد نرخ تورم انگلیش از 9.9 درصد در ماه «اوت » به 10.1 درصد در ماه «سپتامبر» رسیده است. این میزان از تورم در ماه ژوئیه نیز رخ داده بود. چنین نرخ‌هایی از سال 1982 در انگلیس بی‌سابقه هستند.
در این چنین شرایطی سوناک همزمان با دو مشکل تورم و رشد اقتصادی پایین روبه‌روست. او می‌گوید در نخستین گام باید تورم را کنترل کرد تا بتوان رشد اقتصادی را بهبود بخشید. سوناک این توصیه را پیش‌تر نیز به حزب محافظه‌کار ارائه کرده بود اما سران حزب تصمیم گرفتند رقیب وی را به رهبری انتخاب کنند. طی انتخابات رهبری حزب که در 5 سپتامبر (14 شهریور) برگزار شد تراس با 81 هزار رای در برابر سوناک با 60 هزار رای به پیروزی رسید اما آشکار شدن فوری تبعات زیان‌بار ایده‌های تراس باعث شد شکست‌خورده انتخابات داخل حزبی، این بار بدون رقیب و انتخاباتی به رهبری حزب برسد. بوریس جانسون نخست‌وزیر سابق و نی موردانت وزیر دفاع سابق انگلیس دو رقیب جدی سوناک بودند که تصمیم گرفتند با انصراف از رقابت، میدان را برای سوناک خالی گذارند. حالا سوناک همانند یک سیاستمدار قدرتمند، در خانه شماره 10 داونینگ استریت ساکن شده است. او پس از این اسباب‌کشی بزرگترین نتیجه تلاش‌های دیوید کامرون، نخست‌وزیر پیشین انگلیس برای اصلاحات در حزب محافظه‌کار به‌شمار می‌رود. سیاست‌های کامرون باعث شد نسل پرشماری از اقلیت‌های نژادی، افرادی از طبقات پایین جامعه و همچنین زنان به سطوح عالی حزب راه یابند. اگر کامرون بانی اصلاحات در حزبش نمی‌شد، حزب کارگر که محل توجه این اقشار در انگلیس است، تا این اندازه ضعیف نمی‌ماند تا رقیب محافظه‌کارش بیش از یک دهه در رأس قدرت باقی بماند.
اطلاعات شخصی
تاریخ تولد: 12 می1980 (42 ساله)
محل تولد: شهر ساوتهمپتون در جنوب انگلیس
ریشه نژادی: هندی‌تبار (پنجابی)
ریشه خانوادگی: شهر گوجرانواله در پاکستان فعلی
نخستین مقصد مهاجرت: مهاجرت پدربزرگ پدری سوناک از هند به شرق آفریقا در سال 1935
محل تولد و زندگی والدین و مبدا مهاجرت: کنیا و تانزانیا
تاریخ مهاجرت والدین به انگلیس: 1966
شغل والدین: پدر پزشک عمومی و مادر داروساز
تحصیلات پیش از دانشگاه: کالج وینچستر
تحصیلات دانشگاهی: فارغ‌التحصیل لیسانس «فلسفه، سیاست و اقتصاد» از دانشگاه آکسفورد در سال 2001، فارغ‌التحصیل فوق‌لیسانس ام‌بی‌ای از دانشگاه استنفورد آمریکا در سال 2006
وضعیت خانوادگی: متاهل و دارای دو دختر
مشاغل تجاری
تحلیلگر بانک سرمایه‌گذاری کلدمن ساکس (2004 – 2001)
فعالیت در یک صندوق سرمایه‌گذاری (2009 - 2005)
پیوستن به یک شرکت سرمایه‌گذاری جدید در کالیفرنیا در سال 2010
مدیر شرکت سرمایه‌گذاری Catamaran متعلق به پدر همسرش طی سال‌های 2013 تا 2015
سوابق حزبی و سیاسی
عضویت در حزب محافظه‌کار از سال 2010
نماینده پارلمان از شهر ریچموند (از 7 مه 2015 تاکنون)
معاون پارلمانی وزارت مسکن، جوامع و دولت محلی در دولت ترزا می (9 ژانویه 2018 – 24 ژوئیه 2019)
وزیر خزانه‌داری در دولت بوریس جانسون ( ژوئیه ۲۰۱۹ – ۱۳ فوریه ۲۰۲۰)
وزیر دارایی در دولت بوریس جانسون (۱۳ فوریه ۲۰۲۰ – ۵ ژوئیه ۲۰۲۲)
رهبر حزب محافظه‌کار ( از ۲۴ اکتبر ۲۰۲۲)
نخست‌وزیر (۲۵ اکتبر ۲۰۲۲)
موضع‌گیری‌ها
حامی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا در همه‌پرسی برگزیت در سال 2016
رای مثبت به هرسه طرح ترزا می در پارلمان برای خروج از اتحادیه اروپا
هشدار به جانسون درباره تبعات کمک‌های گسترده مالی و نظامی به اوکراین بر اقتصاد انگلیس
مخالفت با سیاست کاهش مالیاتی تراس و پیش‌بینی درست او درباره شکست این سیاست که درنهایت منجربه سقوط دولت وقت شد
دیدگاه‌ها درباره غرب آسیا
حامی جدی رژیم‌صهیونیستی
پذیرش بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت رژیم‌صهیونیستی
دفاع از رژیم‌صهیونیستی در برابر اتهامات مبنی‌بر ماهیت آپارتایدی این رژیم
متعهد به تصویب لایحه‌ای برای مقابله با فعالیت کارزار جنبش تحریم کالاهای تولید رژیم‌صهیونیستی
تاکید به کارکنان دولت در سال 2018 درخصوص عدم کمک مالی به کارزار جنبش تحریم کالاهای تولید رژیم‌صهیونیستی
صدور دستورالعملی در سال 2018 علیه استفاده بازنشستگان بخش دولتی از حقوقشان برای کمک به کارزار جنبش تحریم کالاهای تولید رژیم‌صهیونیستی
نگرش مثبت به امارات و تجارت با این کشور
دیدگاه‌ها درباره مسائل مرتبط با ایران
به‌دنبال انعقاد توافقی جامع و سختگیرانه با ایران بر سر پرونده هسته‌ای
انتقاد از ترور سلمان رشدی و هشدار درباره خطر ایران برای غرب
خواهان تحریم ایران و گنجاندن نام سپاه پاسداران در تحریم‌ها
تاکید بر تهدید موشکی ایران
حاشیه‌ها
قیمت انرژی پس از پایان محدودیت‌های کرونایی در اواخر سال 2021 روبه‌افزایش گذاشت. با آغاز جنگ اوکراین انرژی بار دیگر از نرخ صعودی برخوردار گشت. این مساله باعث شد قیمت بنزین و گازوئیل که سوخت مورد استفاده در حمل‌ونقل مردم هستند افزایش‌یافته و هزینه رفت‌وآمد شهروندان انگلیس نیز صعود را تجربه کند. در سوی دیگر افزایش قیمت حمل‌ونقل آثاری نیز بر انتقال کالا گذاشت و مخارج معیشتی را نیز بالا برد.
سوناک در طرح‌های وزارت دارایی برای کمک به زندگی مردم، به‌گونه‌ای عمل کرد که باعث شد این نگاه در شهروندان ایجاد شود که وی به فکر آنان نیست. کمک‌هایی که سوناک برای مردم در طرح‌های خود درنظر داشت به‌نظر مردم کافی نبودند.
همسر سوناک، آکشاتا مورتی تنها در سال 2021 درآمدی معادل 11.6 میلیون پوند از سهام‌هایش در خارج از انگلیس کسب کرد اما به این دلیل که وی وضعیت خود را ازنظر مالیاتی «غیرمقیم» ثبت کرده بود در ازای این درآمدها هیچ مالیاتی پرداخت نکرد.
پس از بروز چند رسوایی درخصوص نقض محدودیت‌های کرونایی توسط اعضای دولت بوریس جانسون، پلیس دست به تحقیقاتی در این‌خصوص زده و سوناک را به‌دلیل حضورش در یکی از میهمانی‌های نقض‌کننده محدودیت‌ها جریمه کرد.
سوناک که در دهه اخیر مسئولیت‌های سطح بالایی در انگلیس داشته است، دست‌کم تا اکتبر 2021 همچنان دارای گرین‌کارت آمریکا بوده است. افرادی که دارای گرین‌کارت هستند اجازه اقامت دائم در آمریکا را دارند و می‌توانند از امتیازات بسیاری مانند اجازه کار و تحصیل بهره ببرند اما قادر به شرکت در رای‌گیری‌های انتخاباتی این کشور نیستند زیرا شهروند آمریکا به‌حساب نمی‌آیند. گرین‌کارت عملا امتیازات یک آمریکایی را به اتباع بیگانه می‌دهد.
رتبه‌های نخست‌وزیر جوان
اولین نخست‌وزیر رنگین‌پوست انگلیس
اولین نخست‌وزیر منصوب‌شده توسط چارلز سوم
جوان‌ترین نخست‌وزیر تاریخ معاصر انگلیس
پنجاه‌وهفتمین نخست‌وزیر انگلیس
راز خوشبختی
ریشه طبقه بالای اقتصادی سوناک به جایگاه خانوادگی و تحصیلات خود وی بازمی‌گردد اما اوج‌گیری‌اش در بازار کار و سیاست را همانند بسیاری از سیاستمداران مدیون انتخاب صحیح گزینه ازدواجش است. سوناک در دانشگاه استنفورد در میان هزاران فردی که برای او قابل دسترس بودند تنها به «آکشاتا مورتی» دختر ارایانا مورتی، میلیاردر هندی معروف به «بیل گیتس هندوستان» علاقه‌مند شد. این علاقه‌مندی وقتی وی به‌دلیل صلاحیتش مدیر یکی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری پدر زنش شد، درستی‌اش را آشکار ساخت.
ارایانا مورتی بنیانگذار شرکت «ایفوسیس» است که در حوزه ساخت نرم‌افزار فعالیت دارد. دختر او آکشانا مالک 0.9 درصد از این شرکت است که ارزش آن به 700 میلیارد پوند می‌رسد. ازدواج سودمند سوناک با آکشانا مورتی باعث‌شد خانواده وی با ثروتی معادل 820 میلیون دلار دو برابر چالز سوم پادشاه انگلیس دارایی داشته باشد.
اقدامی که سوناک را مشهور کرد
همه‌گیری کرونا اگر برای مردم و دولت‌ها ناگوار بود اما باعث شد سوناک در فضای دشوار ناشی از این بحران مشهور شود. سوناک در زمان بحران همه‌گیری کرونا از قدرت اقتصادی این کشور استفاده کرد و کمک‌های مالی گسترده‌ای به مشاغل اعطا کرد. او در زمان آغاز همه‌گیری از کارفرمایان خواست با خیال راحت کارکنان خود را به مرخصی بفرستند، زیرا او 80 درصد از حقوق این کارکنان تا سقف 2500 پوند را پرداخت می‌کند. اجرای این طرح که باعث حفظ مشاغل و کسب‌وکارها شد، شهرتی بی‌بدیل برای سوناک رقم زد تا او در چشم مردم و سیاستمداران به‌صورت نابغه‌ای اقتصادی دیده شود.
مشکلات پیش‌روی نخست‌وزیر جدید
مواجهه اروپا با جنگ اوکراین
کمک‌های مالی و تسلیحاتی انگلیس به اوکراین
گرانی سوخت و فرارسیدن فصول سرد سال
گرانی مواد غذایی
تورم بالا
رشد اقتصادی پایین
ادامه التهابات خروج از اتحادیه اروپا
تشدید مخاصمات غرب با چین به‌عنوان یکی از ستون‌های اقتصاد جهانی
ادامه بحران بر سر پرونده هسته‌ای ایران
بی ثباتی سیاسی در انگلیس
بحران رهبری در حزب محافظه‌کار
تقویت مجدد جریان استقلال‌طلبی اسکاتلند