از اواسط شهریور تاکنون غربی‌ها با دستمایه قراردادن فوت مهسا امینی یک نبرد رسانه‌ای گسترده را علیه ایران آغاز کرده و تمام امکانات خود را برای به‌آشوب کشیدن فضای داخلی ایران به‌کار گرفته‌اند. حال التهابات داخلی ایران دستمایه اعمال فشارهای بین‌المللی قرار گرفته است. اتحادیه اروپا درحالی به این بهانه مسیر اعمال تحریم علیه ایران را درپیش گرفته است که کشورهای ذیل این اتحادیه مدت‌هاست شاهد اعتراضات مردمی گسترده هستند. در هفته اخیر یک کمپین نیز به همین بهانه به‌راه افتاده که اخراج سفرای ایران از کشورهای مختلف را هدف قرار داده است. در گفت‌وگویی که با عبدالرضا فرجی‌راد، کارشناس مسائل بین‌الملل داشته‌ایم ریشه‌های فضای ضدایرانی ایجادشده مورد بررسی قرار گرفته است. فرجی‌راد معتقد است: «مهار این فشارها بستگی دارد به اینکه چقدر اوضاع داخلی قابل کنترل باشد و اگر این اتفاق بیفتد آنها نیز دست از اعمال فشار برای تحریم‌های بیشتر برخواهند داشت.» مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
در چند روز اخیر اتحادیه اروپا، آمریکا و کانادا علیه ایران تعدادی تحریم وضع کرده‌اند. ریشه‌های این تنش آن‌هم درحالی که غربی‌ها با ایران درحال مذاکره بودند چیست؟
دو مساله باعث شده است وضعیت روابط ایران و غرب تا حد زیادی دچار تنش شود. یکی مسائل مرتبط با بحران‌های داخلی ایران و فشار رسانه‌ای ناشی از این امر و دیگری مساله اوکراین و ادعای غربی‌ها مبنی‌بر اینکه ایران موشک، پهپاد و نیروی انسانی دراختیار روسیه قرار داده است که در جنگ اوکراین به‌کار گیرد. البته ایران ضمن اینکه ابراز داشته با روسیه همکاری نظامی دارد، تاکید کرده که این همکاری با هدف تقویت روسیه درمقابل اوکراین نیست. غربی‌ها در ابتدا مقاومت نشان می‌دادند تا مساله هسته‌ای و گفت‌وگو‌ها زیر سوال نرود. یعنی منتظر بودند تا بعد از انتخابات آمریکا مذاکرات دوباره شروع شود به همین خاطر نیز آژانس گفت‌وگوهایش با ایران را شروع کرد و ایران نیز درحال تنظیم پاسخ سوالات آژانس است. فشار افکار عمومی درقبال اوکراین و مسائل داخلی ایران باعث شد غربی‌ها عکس‌العمل نشان دهند.
در هفته اخیر کمپینی توسط برخی گروه‌های وابسته به منافقین آغاز شده که خواهان اخراج سفیران ایران از کشورهای مختلف هستند. با توجه به اینکه برخی کشورهای اروپایی در ماجرای میکونوس با رفتاری مشابه سفارتخانه‌های خود را تعطیل کردند و درنهایت بدون هیچ دستاوردی از این اقدام خصمانه عقب‌نشینی کردند چقدر احتمال می‌دهید دوباره دست به چنین اقداماتی بزنند؟
اتفاقات داخلی ایران و نیز مشارکت ایران در جنگ اوکراین دو بهانه‌ای است که در ایجاد فضای ضدایرانی اخیر موثر بوده‌اند. کمتر این احتمال وجود دارد که اوضاع داخلی ایران باعث شود غربی‌ها دست به چنین اقدامی بزنند اما اگر موضوع دوم یعنی فضا‌سازی رسانه‌ای درمورد حضور ایران در اوکراین حاد شود با حساسیتی که غربی‌ها روی این موضوع ایجاد کرده‌اند چنین امری محتمل به‌نظر می‌رسد. حتی اوکراین نیز اعلام کرده است که می‌خواهد روابطش با ایران را قطع کند. بعد از قطع روابط حساسیت این مساله بیشتر نیز می‌شود لذا این امکان هست که فشارهای دیپلماتیک هم بیاورند اما نباید فراموش کرد که هنوز امید برای گفت‌وگو و به نتیجه رسیدن برجام وجود دارد. اگر این امیدها قطع شود قطعا حرکات غربی‌ها تندتر خواهند شد.
چگونه می‌شود جو‌سازی ایجادشده را مهار کرد؟
الان جوی در فضای رسانه‌ای به‌راه افتاده که خواستار تعطیلی سفارتخانه‌های ایران در کشورهای مختلف بوده، اخراج سفرا را مطالبه می‌کند یا خواهان اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران است. مهار این فشارها بستگی دارد به اینکه چقدر اوضاع داخلی قابل کنترل باشد و اگر این اتفاق بیفتد آنها نیز دست از اعمال فشار برای تحریم‌های بیشتر برخواهند داشت. و دوم بستگی دارد به اینکه ایران چقدر بتواند در عرصه دیپلماسی ادعای مشارکت در جنگ اوکراین را رد کند؛ چراکه اروپا و آمریکا روی آن ایجاد حساسیت کرده‌اند و معتقدند ممکن است وضعیت تهاجمی اوکراین تغییر یابد. دستگاه دیپلماسی ایران برای اینکه بتواند این اقناع را به‌وجود بیاورد که ایران هدفش از همکاری نظامی با روسیه هدف قراردادن اوکراین نبوده و این روسیه است که همکاری‌های نظامی پیشین با ایران را به‌نفع خود استفاده می‌کند کار سختی دارد.