دومین نشست سی‌ونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران صبح یکشنبه ۲۴مهرماه در مجموعه باغ زیبای تهران برپا شد و مهدی آذرپندار، دبیر این رویداد به تشریح جزئیات این دوره پرداخت.
آذرپندار در ابتدای این نشست بیان کرد: «فضا این روزها کمی سوءتفاهم‌برانگیز است و خواهشم این است که کمی وفادارانه‌تر در انعکاس این نشست برخورد کنید. ما روزی که نشست خبری اول را برگزار کردیم برخی گفتند چرا باید دو نشست خبری داشته باشیم، این موضوع البته استاندارد است. واقعیت این است که می‌خواستم قبل از انتخاب فیلم‌ها برخی موارد را بگویم و شما ما را بسنجید. ما در این دوره وعده جشنواره‌ای با تنوع و گستردگی ژانرها را دادیم و سیاست ما این بود که به این آثار بهای بیشتری بدهیم و گفتم هیات انتخاب خواهیم داشت و به رای آنها احترام می‌گذاریم و این تلاش را کردیم که سلایق مختلف در جشنواره حضور داشته باشد. تلاش کردیم که با حضور سلایق مختلف به رای هیات انتخاب احترام بگذاریم و با یکی‌کردن هیات‌های انتخاب و داوری‌ در بخش‌های تجربی و پویانمایی و مستند، فیلم‌ها را به نمایش درآوریم. در این دوره در بخش داستانی ۱۰ فیلم کمدی و ۹ فیلم فانتزی باکیفیت داریم. در ژانر رازآلود، وحشت و پلیسی هم چند فیلم داریم و اینها براساس تنوع انتخاب شدند.»
او با اشاره به کم‌بودن اعتراض‌ها نسبت به انتخاب فیلم‌ها در مقایسه با دوره‌های قبل افزود: «همه ما انتظار یک جشنواره با حواشی کم را پیش‌بینی می‌کردیم ولی با این مسائل و اتفاق‌های اخیر برخورد کردیم و دوستان به این نتیجه رسیدند که شاید برگزاری جشنواره کار درستی نباشد. برخی تصور کردند که برگزاری این رویداد برای عادی‌سازی است که البته در ابتدای التهاب‌ها انصرافی به ما نرسید، ولی از هفته گذشته این تلقی در اذهان ایجاد شد که برگزاری جشنواره برای عادی‌سازی است و برای همین با شرایط دیگری روبه‌رو شدیم. اما سوالم این است که چه اتفاقی افتاده که جشنواره فیلم‌کوتاه یک تمهید حکومتی برای عادی جلوه‌ دادن است؟ حتما شرایط غیرعادی و سختی برای تماشای فیلم و تبلیغ فیلم‌ها داریم، ما هم این‌طور فکر می‌کنیم. من جمهوری اسلامی را حرم می‌دانم و در این ایام ناراحتم. هر ‌طرف این طیف بایستید می‌بینید اتفاقات خوشایند نیست. از زاویه نگرانی برای جمهوری اسلامی هم ببینید، متوجه می‌شوید شرایط خوب نیست. آیا در همه شئون حدی از این رخدادها رخ داده است یا نه؟ خیلی از چیزها تعطیل نشده است، اگر قرار باشد جشنواره تحت‌الشعاع این اتفاقات تعطیل شود ننگ بزرگی است که زیر بارش نمی‌روم. تعطیلی این جشنواره اتفاق مناسبی نیست، گرفتن این تریبون محدود از جوانان خوب نیست، چون اگر باور داریم جوانان فیلم ساخته‌اند و آثارشان بازتاب جامعه است پس نمایش این فیلم‌ها تناقضی با اتفاقات اخیر ندارد.»
آذرپندار عنوان کرد: «وقتی صحبت از تعویق می‌شود باید بپرسیم تعویق تا کی؟ این سوالی است که من و خزاعی در جلسات مختلف داشتیم. این سوال است. هرگونه تعویقی منجر به برگزار نشدن جشنواره حداقل تا یک‌ماه آینده می‌شود، چون ما میهمانان خارجی را دعوت کردیم، در بخش بین‌الملل ۶۰ فیلمساز داریم که منتظر هستند فیلم‌شان برگزیده شود. از ماه‌ها پیش به آنها وعده داده شده که قرار است این رویداد برگزار شود باید به همه اینها فکر کنیم. تعویق برای برخی یک ایده اما برای ما کوهی از کارهای اجرایی است، پس هرگونه تعویقی امکان برگزاری جشنواره تا یک‌ماه آینده را نمی‌دهد، ضمن اینکه در آن زمان وارد پروسه جام‌جهانی، سینما حقیقت و... می‌شویم. بیانیه‌هایی برای حذف سیمرغ فیلم کوتاه و مستند داده شده بود، اما با درایت سازمان سینمایی رخ نداد. اگر تا ددلاین تعیین‌شده جشنواره را برگزار نکنیم بخش سیمرغ را هم از دست می‌دهیم.»
وی افزود: «تمام بحث ما در جلسات با فیلمسازان این بوده که به زمان‌بندی و اجماع برسیم. آیا کسی پیش‌بینی از شرایطی دارد که اوضاع بهتر شود و بعدا با حال بهتر فیلم ببینیم؟ ما این را به فیلمسازان هم گفته‌ایم. در اتاق من در انجمن همیشه به روی دوستان باز است. این گفت‌وگوها برای این نیست که فقط ما حرف بزنیم. انصراف‌ها در شرایطی پیش آمد که ما فیلم‌ها را انتخاب کردیم، از این‌رو انصراف‌ها غیرقانونی است. به دوستان گفتیم لطفا درخواست مکتوب بدهند. وقتی این درخواست‌ها رسید در دبیرخانه تصمیم می‌گیریم؛ تا حالا دو فیلم به‌صورت مکتوب پیشنهاد دادند که یکی تجربی و یکی داستانی است. دو سه نفر گفتند از داوری انصراف می‌دهند، عمده بچه‌ها گفتند از حضور در جشنواره انصراف می‌دهند. من با خیلی از افراد سعی کردم گفت‌وگو کنم، گفت‌وگوی طولانی هم داشتم، اما رای اکثریت هنوز با کسانی است که می‌خواهند در جشنواره باشند. هر یک فیلمی که کنار می‌کشد غم‌انگیز است به‌ویژه وقتی با آنها صحبت کنید و بدانید در چه شرایطی کنار کشیدند. متن انصراف آنها را بخوانید و ببینید در چه شرایط ناراحت‌کننده‌ای کنار کشیده‌اند. فشار روی این بچه‌ها زیاد است.»
دبیر جشنواره فیلم‌کوتاه تهران در پاسخ به پرسش مهر مبنی‌بر اینکه آیا این انصراف‌ها برای فیلمسازان و استادان نشست‌ها تبعاتی دارد یا نه؟ تاکید کرد: «دوستان پرسیدند آیا این تصمیم تبعاتی دارد؟ به اندازه‌ای که من باید بگویم، می‌گویم که هیچ تبعاتی نخواهد داشت، چون می‌دانم تحت فشار این کار را کردند. خیلی از آنها تهدیدهایی شده‌اند که حس می‌کنند آینده فیلمسازی آنها ممکن است تحت‌الشعاع قرار بگیرد. گرچه برخی از آنها مستقل تصمیم گرفتند اما از آنها پرسیدم پس چرا در شرایط ملتهب‌تر این انتخاب رخ نداد. برخی به آنها زنگ زده بودند و تهدید کرده بودند. مثلا تدوینگری هارد فیلم را گرفته و گفته بود اگر انصراف ندهید هارد را پس نمی‌دهم. من از شما خواهش می‌کنم این بچه‌ها را حتی نقد هم نکنید چون می‌دانم تحت چه شرایطی چنین تصمیمی گرفته بودند. به من انتقاد کنید، این فیلمسازان در شرایط سخت فیلم ساخته بودند. فیلمسازان دارند فحش می‌خورند و این خیلی تلخ است، اما از آن سو فکر می‌کنم عدم‌برگزاری جشنواره اتفاق تلخ‌تری است. ما از تعویق نگرانیم چون ممکن است مقدمه‌ای برای برگزار‌نشدن جشنواره باشد، تقویم سینمایی فشرده است و تعویق به‌راحتی ممکن نیست.»
وی اضافه کرد: «دوستی به اتاق آمد و گفت خواب یکی از مقامات را دیده اما امروز گوشی خود را برداشته و باشرف و بی‌شرف می‌کند. ما معتقد به جمهوری اسلامی هستیم، در این وضعیت جشنواره را برگزار نمی‌کنیم که بگوییم عقب‌نشینی نمی‌کنیم، اما برای این برگزار می‌کنیم که قولش را داده‌ایم. ما نمی‌خواستیم فیلمساز با فیلمساز تقابل کند، این کار را آن‌وری‌ها می‌کنند. ما فکر می‌کنیم فیلم‌کوتاه برآمده از اجتماع است. امسال به‌گواه اکثریت اراده‌ای بیرون از هیات‌انتخاب نبوده است، بسیاری از فیلم‌ها انتقادی و درباره زنان است، چرا باید آنها را پنهان کنیم.»
آذرپندار درباره اینکه آیا در بخش بین‌الملل هم از سوی فیلمسازان خارجی انصرافی بوده است یا نه؟ بیان کرد: «چهار فیلم‌کوتاه بین‌المللی انصراف دادند، عزیز دلی از ایران به آنها گفته و سوابق من را یادآوری کرده من اما به سوابقم افتخار می‌کنم، برخی با این حربه‌ها به جشنواره فشار می‌آورند.»
وی ادامه داد: «ما میزبان نیستیم ما هم میهمان هستیم. از دوستان میزبان می‌خواهم اگر کسی به لوگوی این جشنواره خون پاشید از جشنواره دفاع کنید. می‌شد تصویر خون به لوگو را پیگیری قانونی کرد، اما ما قائل به گفت‌وگو هستیم. این انصراف‌ها گرچه جدی است اما تا روز آخر تلاش می‌کنیم دوستان در جشنواره حضور داشته باشند. آن روزی که نتوانیم دور‌هم جمع شویم و صحبت کنیم روز خطرناکی است. برخی می‌گویند تریبون دادن به فیلمسازان خطرناک است، اما من از صحبت‌نکردن آنها می‌ترسم، فضای جشنواره قرار نیست امنیتی شود چون برای یکی دو اتفاقی که قرار است بیفتد نباید کلیت جشنواره را تعطیل کرد.»
دبیر جشنواره فیلم‌کوتاه درباره ایسفا گفت: «می‌دانم آنها هم تحت‌فشار بوده‌اند. با آنها هم گفت‌وگو کردیم. من آنها را می‌فهمم، انتظارم این است که ایسفا ماجرای برخی از دوستانی که این دوقطبی را ایجاد و به کیان جشنواره توهین کردند، پیگیری کند. توهم میزبانی ندارم. ما می‌آییم و می‌رویم. امیدوارم آنهایی که توهم بزرگ‌تری دارند دیگر نباشند. مثلا به سینمای بلند بروند و دست از سر این فیلمسازان بردارند. دلخوری از کسی ندارم. آنها معتقدند کلمه «جشنواره» معنای خاصی دارد، اما ما هیچ دوره‌ای تلقی جشن نداریم. هیچ‌وقت هم به این شکل نبوده که یک فضای جشن و سرور باشد، اگر کسی تشویقی ‌شده به‌خاطر حرفی بوده که زده و از دل این جامعه بوده است. ما با بچه‌های ایسفا فضای تقابلی نداریم، ولی آنها تصمیم خود را گرفته‌اند که نباشند و من آنها را درک می‌کنم. این دوره آرای مردمی داریم، ولی صنف دیگر آن را برعهده ندارد.»
آذرپندار یادآور شد: «معتقدم هیچ فیلمسازی در این ادوار بابت حضور در پیشگاه افکار‌عمومی متهم نبوده است. ترجیح می‌دهم با کل واحد بچه‌ها مواجه باشم و نمی‌خواهم من هم دوقطبی خوب‌ها و بدها را ایجاد کنم. ما هیچ تقابلی با این بچه‌ها نداریم، ما لجبازی نمی‌کنیم. برای تصمیم آنها احترام قائلیم. ما هیچ‌وقت دوستان را تهدید نکردیم و نمی‌کنیم، متاسفم برای کسانی که بچه‌ها را تهدید کردند. به آن کسی که فضا را به دوقطبی باشرف و بی‌شرف تبدیل کرد، تبریک می‌گویم چون موفق شد اما کاش انتقامش را از من می‌گرفت تا جوانان، این جنس فشار در فضای‌مجازی و تلفنی بزدلانه است. بله مکاتبات بین‌المللی برای برگزار نشدن جشنواره شده و حتی هموطنان ما گفته‌اند جشنواره از اعتبارات بین‌المللی ساقط شود، چون برخی از این فضا نان می‌خورند، فیلم اول‌شان موفق نبوده و حالا لیدر شده‌اند. آدم‌هایی داریم که سریال برای تابستان ۶۰ می‌سازند یا در تمجید از سپاه سریال می‌سازند، اما به فیلمسازان کوتاه فشار می‌آورند.»
وی درباره کشف‌حجاب برخی بازیگران به‌ویژه مریم بوبانی گفت: «ایشان فیلمی در جشنواره ندارند، اما کسانی هستند که فیلمی در جشنواره دارند و ما فیلم را به‌خاطر بازیگر تنبیه نمی‌کنیم. اینکه بعدا چه دستوری بدهند، باید بگویم در این مسائل تابع سیاست‌های بالادستی هستیم.»
وی درباره انتخاب آثار بخش بین‌الملل عنوان کرد: «ما در بخش بین‌الملل به فیلم‌های منطقه توجه می‌کنیم که اتفاقا فیلم‌های خوبی هم داریم. کشورهای صاحب‌سینما هرکدام بالای ۱۰۰ اثر فرستاده‌اند، اما سعی کردیم مرجعیت جشنواره در کشورهای منطقه حفظ شود. فرآیند بازبینی فیلم‌های‌کوتاه در جشنواره خیلی پیچیده است. از هیات‌انتخاب که این فرآیند را به‌جان خریدند، تشکر می‌کنم.»
آذرپندار گفت: «قرار بود ۱۰۰ فیلم داشته باشیم که یک فیلم به‌دلیل مشکلات فنی به جشنواره نرسید. مثل همیشه هم چیزی حدود ۳۰درصد آثار جشنواره تولید انجمن سینمای جوانان است که البته این طبیعی است چون ما سالانه حدود 500 فیلم تولیدی داریم. ما یک تولیدکننده بزرگ در حوزه فیلم‌کوتاه هستیم، اما هیچ فشاری روی هیات‌انتخاب برای اینکه فیلم‌های انجمن انتخاب شوند، نبوده است. درباره افتتاحیه هم بگویم که ما امسال افتتاحیه را به‌معنای همیشگی نداریم که ربطی به اتفاقات ندارد، بلکه برای صرفه‌جویی این کار را کردیم. البته یکی دو اتفاق جنبی داریم که یکی از این اتفاقات رونمایی از کانون دانش‌آموختگان انجمن است، چون بسیاری از این انجمن فارغ‌التحصیل شده‌اند و الان به جاهای مختلف رسیده‌اند؛ این رویداد همین پنجشنبه در جشنواره برگزار می‌شود.»
دبیرجشنواره فیلم‌کوتاه تهران درباره فیلم‌های اقتباسی گفت: «‌۱۲ فیلم اقتباسی در بخش‌های مختلف داریم البته این‌گونه نبوده که صرف‌نظر از فرم فقط به‌خاطر اقتباسی‌بودن انتخاب‌شان کرده باشیم، چون نمی‌خواستیم فقط آمار پر کنیم.»
وی درباره انصراف استادان نشست‌های تخصصی جشنواره بیان کرد: «با وجود انصراف برخی اما حالا هم به‌اندازه کافی اسامی بزرگ برای این بخش داریم، نیازی به جایگزینی ندیدیم و اگر کسی جایگزین شود در جشنواره رخ می‌دهد. باید بگویم به‌طور‌‌کلی چهار انصراف از ۲۲ نشست داشتیم و همچنان استادان گرانقدری حضور خواهند داشت. من ممنونم که برخی این فشارها را تحمل کرده‌اند و همچنان حضور دارند.»