روزنامه «فرهیختگان» در مورخ 29‏‏/06‏‏/1401 در گزارشی با عنوان «بانک‌ها تعهد 40‌ هزار میلیارد تومانی داشتند اما 90 درصد وام ودیعه مسکن پرداخت نشده است» به بررسی موانع پیش روی پرداخت وام ودیعه مسکن پرداخت. بانک مرکزی ایران در جوابیه‌ای نسبت به گزارش مذکور، توضیحاتی را ارائه کرده است که متن کامل آن در ادامه می‌آید. 
متن جوابیه بانک مرکزی
 1‏‏- به‌منظور تنظیم بازار اجاره مسکن و حمایت از مستاجرین، موضوع اعطای تسهیلات کمک ودیعه مسکن در جلسه مورخ 31‏‏‏‏‏‏‏/3‏‏‏‏‏‏‏/1401 شورای پول و اعتبار مطرح و «شورای پول و اعتبار، با اعطای تسهیلات کمک ودیعه مسکن با نرخ مصوب شورای پول و اعتبار، دوره بازپرداخت حداکثر 5سال، در سقف‌های فردی 1000، 700 و 400 میلیون ریال به ترتیب در تهران، کلانشهرها و سایر مناطق شهری و از محل منابع بانکی موضوع ماده (4) قانون جهش تولید مسکن (در سقف کلی 40هزار میلیارد تومان در سال 1401) موافقت نمود.» بر این اساس مراتب طی نامه شماره 80042‏‏/01 مورخ 1‏‏/4‏‏/1401 به بانک‌های عامل ابلاغ شد. 
 2‏‏- به‌منظور تسریع در اعطای تسهیلات مزبور و رفع ابهامات بانک‌های عامل در اعطای تسهیلات یادشده، دستورالعمل اجرایی و توزیع بانکی‏‏‏‏‏- استانی تسهیلات مذکور پس از پیگیری‌های مکرر از وزارت راه و شهرسازی و برگزاری جلسات کارشناسی تهیه و در تاریخ 6‏‏‏‏/4‏‏‏‏/1401 به بانک‌های عامل ابلاغ شد. 
 3‏‏- پس از ابلاغ دستورالعمل اجرایی تسهیلات موصوف، در راستای سرعت بخشی به روند اعطای تسهیلات یادشده از سوی بانک‌های عامل، موضوع ابلاغ دستورالعمل مزبور به شعب با قید مهلت زمانی حداکثر 10 روزه و تسریع در اعطای تسهیلات مزبور به مدیران عامل بانک‌های مربوطه اعلام و طی چندین نامه (به شماره‌های 99711‏‏/01 مورخ 22‏‏/4‏‏/1401، 109622‏‏/01 مورخ 3‏‏/5‏‏/1401 و 121344‏‏/01 مورخ 18‏‏/5‏‏/1401 ) نیز، بر اعطای تسهیلات مزبور تاکید شده است. 
  اقدامات فوق‌الذکر منجر به افزایش سرعت پرداخت تسهیلات مزبور شده، به‌گونه‌ای که تا تاریخ 29‏‏‏‏/6‏‏‏‏/1401 از تعداد 296.242 نفر متقاضی معرفی شده از طریق سامانه وزارت راه و شهرسازی، تعداد 115.456 متقاضی در بانک‌های عامل به‌منظور دریافت تسهیلات کمک ودیعه مسکن (درحدود 39درصد) تشکیل پرونده داده‌اند و از تعداد مزبور 79.893 فقره تسهیلات به مبلغ 45.269 میلیارد ریال (در حدود 27درصد) در طی کمتر از سه ماه از ابلاغ دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات موصوف، به متقاضیان معرفی شده از طریق سامانه وزارت راه و شهرسازی، پرداخت شده است. 
همچنین، مبلغ 40 هزار میلیارد تومان سهمیه ابلاغی به بانک‌های عامل (مصوب شورای پول و اعتبار) مربوط به 12‌ماهه سال 1401 می‌باشد که به‌منظور رعایت عدالت اجتماعی، می‌باید به‌گونه‌ای تسهیم شود که امکان بهره‌مندی مستاجرینی که در اسفند ماه سال 1401 نسبت به انعقاد قرارداد اجاره اقدام می‌نمایند، نیز میسر باشد. 
علی‌ایحال، کثرت تکالیف ابلاغی به شبکه بانکی در سال‌جاری، سبب شده است که روند اعطای تسهیلات یاد شده متناسب با منابع و مصارف بانک‌های عامل باشد؛ اگرچه بانک‌های عامل علی‌رغم تکالیف متعدد، همواره مساعدت‌های لازم را در خدمتگذاری به آحاد مردم به عمل آورده‌اند.  
در‌خصوص متن درج شده مبنی‌بر درخواست وثایق سنگین و خارج از توان تسهیلات گیرندگان نیز، در دستورالعمل اجرایی تسهیلات موصوف به‌منظور یکسان‌سازی قوانین و مقررات مربوط به اعطای تسهیلات توسط شبکه بانکی، بر اعطای تسهیلات موصوف مطابق با دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات خرد تاکید شده است. ‏/ اداره روابط‌عمومی

پاسخ «فرهیختگان»:
1- گزارش «فرهیختگان» به‌صورت میدانی تهیه‌شده و گزارش گوگلی نیست. آنچه در گزارش «فرهیختگان» آمده، حاصل پرسش از شعب 10 بانک مجزا است. همچنین گزارش مذکور در راستای پیگیری درخواست مخاطبان روزنامه بوده که مکررا به بانک‌ها مراجعه کرده اما برای دریافت وام ودیعه با مشکل روبه‌رو بوده‌اند. 
2- در جوابیه بانک مرکزی آمده است که پرداخت 4 هزار میلیارد تومان (عدد درج شده در توییت مدیر روابط‌عمومی بانک مرکزی) برای 3 ماهه تابستان رقم ناچیزی نیست و باید 40 هزار میلیارد تومان در کل سال توزیع شود. این درحالی است که به‌طور سنتی بالاترین جابه‌جایی مستاجران از اوایل خردادماه تا پایان تابستان است. چراکه در این مدت بسیاری از دانش‌آموزان، معلمان و دانشجویان باید محل زندگی و تحصیل را مشخص کنند که همین مورد، موجب می‌شود خانوارهای مستاجر به‌طور سنتی زمان جابه‌جایی را بین خرداد تا پایان شهریور انتخاب کنند. اینکه طی این مدت تنها 10 درصد از تسهیلات ودیعه‌مسکن پرداخت‌شده کاملا گویای مقاومت بانک‌ها در مقابل پرداخت این تسهیلات است. 
3- در بخش دیگری از جوابیه بانک مرکزی عنوان شده که «در سال جاری کثرت تکالیف ابلاغی به شبکه‌بانکی، سبب شده که روند اعطای تسهیلات یاد شده متناسب با منابع و مصارف بانک‌های عامل باشد؛ اگرچه بانک‌های عامل علی‌رغم تکالیف متعدد، همواره مساعدت‌های لازم را در خدمتگزاری به آحاد مردم به عمل آورده‌اند.» در این خصوص بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال گذشته که بانک‌ها 8 هزار و 645 میلیارد تومان تسهیلات ودیعه‌مسکن (تا پایان بهمن) پرداخت کرده‌اند، کل تسهیلات پرداختی شبکه‌‌بانکی کشور طی سال 1400 حدود 3 هزار هزار میلیارد تومان بوده است. به‌عبارتی، تسهیلات ودیعه‌مسکن پرداختی در سال گذشته حتی نیم‌درصد تسهیلات پرداختی شبکه‌بانکی نبوده است (دقیقا 0.29 درصد). به هرحال با درک اینکه تکالیف بانک‌ها زیاد بوده، این کم‌توجهی به وام ودیعه درحالی است که طی سال‌های اخیر به واسطه رشد شدید قیمت مسکن و اجاره‌ها، فشار سنگینی بر خانوارهای مستاجر تحمیل شده که نیازمند حمایت سیستم بانکی هستند. همچنین حدود 50 تا 60 درصد از درآمد خانوارها در کلانشهرها و حتی شهرهای متوسط به هزینه مسکن مربوط می‌شود. 
4- در بخش دیگری از جوابیه بانک مرکزی آمده تاکنون 115 هزار و 456 نفر متقاضی وام در بانک‌ها تشکیل پرونده داده‌اند که این میزان معادل 39 درصد از معرفی‌شدگان برای دریافت وام ودیعه از سوی وزارت راه‌وشهرسازی است. فارغ از اینکه بانک مرکزی می‌گوید تاکنون حدود 80 هزار نفر از آنها تسهیلات را دریافت کرده‌اند، تعداد 115 هزار و 456 نفر در قیاس با 8 میلیون مستاجر کشور عدد ناچیزی است. این عدد خود گویای هفت‌خوانی است که پیش پای وام‌های خرد در کشور گذاشته شده است.