محمدرضا حاجی‌عبدالرزاق، خبرنگار گروه ورزش: سه هفته از آغاز رقابت‌های لیگ برتر سپری شده و اگرچه نمی‌توان به‌صورت قطعی و با جزئیات درباره توان فنی و کیفیت تیم‌ها به صحبت پرداخت، اما می‌توان نشانه‌هایی را دید که با توجه به آنها وضعیت و آینده تیم‌های لیگ‌برتری ازجمله مدعیان را بررسی و ارزیابی کرد. این درحالی است که در همین هفته‌های ابتدایی بازهم رقبای سنتی مثل استقلال، پرسپولیس و سپاهان خود را در حد و اندازه‌های مدعی کسب عنوان قهرمانی نشان داده و همچنین تیم‌هایی مانند فولاد، گل‌گهر و حتی برخی تیم‌های شهرستانی نوپا در فوتبال کشور نیز نشان داده‌اند که می‌توانند حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشند.
با این حال صحبت‌کردن با بهمن فروتن، کارشناس فوتبال ایران که همیشه از دریچه متفاوتی به این رقابت‌ها نگاه می‌کند می‌تواند جذابیت‌های خاص خود را داشته باشد. بر همین اساس دقایقی با فروتن درباره هفته‌های ابتدایی رقابت‌های لیگ‌برتر به صحبت نشستیم. متن گفت‌وگوی «فرهیختگان» با این کارشناس فوتبال ایران را در ادامه می‌خوانید.
صحبت را از رقابت‌های لیگ برتر و 3 هفته ابتدایی این مسابقات شروع کنیم، چه نکات برجسته‌ای را از این مدت استخراج کرده و می‌توانید به آنها اشاره کنید؟
تیم‌ها فعلا در ابتدای کار هستند و 5، 6 هفته‌ای باید سپری شود تا تیم شوند و بتوانیم درباره آنها با نظر قاطع‌تری صحبت کنیم. درواقع مدت زمانی باید بگذرد تا آنها مربیان خود را بپذیرند یا مربیانی که از قبل بودند و دچار تحول ترانسفر شدند باید به نوعی با این موضوع کنار بیایند. در هرصورت یک‌سری بازیکن از تیم‌ها جدا شده و یک‌سری دیگر جایگزین شده‌اند، چیزی که در فوتبال ایران هرسال مرسوم است و به این ترتیب باید مربیان یک تیم نو بسازند. این درحالی است که در فوتبال اروپا وقتی تیم‌ها دو بازیکن جدید می‌گیرند، می‌گویند مشکلات ما شروع شده چون باید این دو بازیکن را با تیم هماهنگ کنیم اما در فوتبال ایران این تعداد به 10، 12 و گاه تا ۱۴ بازیکن هم می‌رسد، یعنی ۱۴بازیکن می‌روند و ۱۴ بازیکن جدید می‌آیند و به نظر می‌رسد بیشتر در فصل نقل‌وانتقالات کاسبی می‌شود تا اینکه یک تیم بخواهد پوست‌اندازی کند و تیم جدیدی بسازد و این موضوع خودش یک نوع کاسبی اول فصل است، در هرصورت باید منتظر بمانیم تا تیم‌ها جا بیفتند و زمانی که این اتفاق افتاد، در این‌صورت می‌توان با صراحت بیشتری صحبت کرد. الان دو تیم استقلال و سپاهان دو سرمربی پرتغالی را استخدام کرده‌اند یا تیم‌هایی مانند نساجی و آلومینیوم مربیان جدیدی را استخدام کرده‌اند یا تراکتور بردیف را جذب کرده و تا بازیکنان بخواهند به مربی جدید عادت بکنند و برعکس یعنی تا در این تیم‌ها بخواهد تیمی ساخته شود همه اینها زمان‌بر است. حتما به یاد دارید زمانی که لیورپول مشکلات زیادی داشت اما وقتی تیم شد، موفق شد در هفته گذشته ۹ گل به حریفش بزند.
درحال‌حاضر می‌توانید به‌صورت مختصر درباره برخی تیم‌های شاخص صحبت کنید؟
به نظرم لازم است صحبتم را اصلاح کنم چون در فوتبال ایران برای قاطعانه صحبت کردن 4، 5 هفته زمان کمی است و حداقل باید ۷ تا ۸ هفته از رقابت‌ها سپری شود. تازه بعد از این مدت تیم‌ها تیم می‌شوند و بازیکنان با هم اخت می‌شوند و پس از این مدت رقابت دوباره سالم می‌شود و فوتبال راه می‌افتد و درنهایت هم تماشاگران با هیجان بیشتری این رقابت‌ها را دنبال می‌کنند، این درحالی است که متاسفانه مثل همیشه به‌خاطر برگزاری اردوهای تیم ملی و درنهایت برگزاری جام‌جهانی باید شاهد تعطیلی رقابت‌های لیگ باشیم. بنابراین در فوتبال ایران باید تقریبا نیم‌فصل سپری شود تا همه‌چیز روی غلتک بیفتد؛ البته اگر تعطیلات اجازه بدهد. درواقع از زمانی که تیم‌های ما بخواهند تیم بشوند چهار هفته بعد به نیم‌فصل می‌رسیم و سپس به‌خاطر جام‌جهانی رقابت‌ها تعطیل می‌شود. یعنی آن زمانی که تازه تماشاگر می‌خواهد حساب و کتاب خود را روی جدول آغاز کند و می‌خواهد به فوتبال بچسبد به تعطیلات می‌افتیم و متاسفانه این تعطیلی‌ها هم به بلای جان فوتبال ایران تبدیل شده است و تا دوباره بخواهد همه‌چیز روی روال بیفتد و تماشاگران برگردند و شرایط دوباره برای یک فوتبال خوب درست شود، باز مدت زمان زیادی سپری خواهد شد و دوباره روز از نو روزی از نو.
درباره جا افتادن تیم‌ها می‌توانید به نمونه‌های خارجی اشاره کنید که این اتفاق برعکس فوتبال ایران خیلی زود تبدیل به نتیجه شده باشد؟
بله، در انگلیس منچستریونایتد اگر نمی‌توانست لیورپول را شکست بدهد همین مربی را که با هزار زحمت از هلند آوردند، باید همین هفته سوم یا چهارم بیرون می‌کردند. در هر صورت این تفاوت‌ها وجود دارد، تا این مربی جدید بخواهد منچستریونایتد را بسازد و تا بازیکنان بخواهند از تعطیلات بیرون بیایند و با هم هماهنگ شوند و به مربی جدید عادت کنند بالاخره این مشکلات به وجود می‌آید اما مطمئنا قاعده کلی در فوتبال اروپا نسبت به فوتبال ایران با توجه به نمونه‌ای که به آن اشاره کردم، متفاوت است.
در همین 3 هفته ابتدایی برخی بازی‌های شاخص بین تیم‌های قدرتمند هم برگزار شد، به چه نکاتی از این دیدارها و تیم‌های مدعی می‌توانید اشاره کنید. اصلا لیگ برتر امسال ما با سال‌های پیش تفاوتی داشته است؛ به‌طور مثال گفته می‌شود حضور سرمربیان خارجی می‌تواند موجب پیشرفت فوتبال ایران شود، در این خصوص چیزی را مشاهده کرده‌اید؟
بله. مثلا استقلال درحال‌حاضر با ساپینتو یک شاخصه خوب پیدا کرده که آن را خیلی خوب انجام می‌دهد و آن هم بازپس‌گیری توپ در زمانی است که توپ از مالکیت‌شان خارج می‌شود. استقلال این موضوع را خیلی سریع یاد گرفته اما هنوز در بازی روبه‌جلو خیلی مشکل دارد و یک مربی هم نمی‌تواند خیلی سریع همه‌چیز را در یک تیم درست کند. در مرحله اول در بازپس‌گیری توپی که از مالکیت استقلالی‌ها خارج می‌شود این تیم پیشرفت خوبی داشته. آنها خیلی عالی عمل می‌کنند و به نظر من استقلال این کار را بهتر از هر تیم دیگری انجام می‌دهد. اما یک بازی ایستا را ارائه می‌دهد و یک مالکیت توپ را شاهد هستیم که اصلا توپ به عمق نمی‌رود و باعث می‌شود حضور استقلالی‌ها در محوطه جریمه حریف خیلی کم باشد. معتقدم از این لحاظ مقداری استقلال ساپینتو با استقلال زمان استراماچونی فاصله دارد. از سوی دیگر سپاهان را شاهد هستیم که این تیم روزبه‌روز بهتر می‌شود و مورایس نشان داده که کاربلد است و درنهایت هم پرسپولیس چون نتیجه‌گرا شده و نتیجه‌گرای محض فوتبال بازی می‌کند و از جدول هم مقداری عقب افتاده، فعلا باعجله فوتبال بازی می‌کند.
البته بین نیمکت‌های تیم‌های لیگ برتری، یحیی گل‌محمدی یکی از باثبات‌ترین مربیان روی نیمکت پرسپولیس محسوب می‌شود که از فصل نوزدهم روی نیمکت این تیم باقی مانده است.
ثبات در پرسپولیس بیشتر است؛ اما این تیم خود را شدید تحت فشار قهرمانی گذاشته است. این درحالی است که استقلال به این شکل خود را تحت‌فشار برای کسب عنوان قهرمانی قرار نداده، آنها در هرصورت فصل پیش قهرمان شدند و مقداری با خیال راحت‌تر نسبت به سایر مدعیان بازی می‌کنند. از سوی دیگر سپاهان هم با مساوی که در سیرجان به دست آورد، این موضوع نشان می‌دهد فشار قهرمانی روی این تیم هم قرار دارد، درغیر این‌صورت تیمی که می‌خواهد قهرمان شود و در خارج از خانه دو بر صفر جلو است نباید بازی را از دست بدهد. البته این نتیجه نشان‌دهنده آن است که مدت زمان زیادی که امیر قلعه‌نویی روی نیمکت گل‌گهر سیرجان نشسته، این موضوع هم روی روند بازی گل‌گهر تاثیرگذار بوده است؛ چراکه معمولا کامبک‌زدن روی نتیجه ۲ بر صفر در فوتبال ایران به‌ندرت اتفاق می‌افتد، چون معمولا در فوتبال ایران می‌گویند تیمی که گل اول را می‌زند، برنده می‌شود چون روحیه‌ها آن استحکام لازم برای بازگشت را ندارند.
درباره سایر تیم‌ها چه نظری دارید؟ آیا آنها را مدعی نمی‌دانید؟
به نظر من خوشبختانه 4، 5 تیم داریم که می‌توانند در زمره مدعیان قرار بگیرند، به‌طور مثال فولاد خوزستان با جواد نکونام. این تیم هم مدعی است و چند تیم دیگر هم هستند که برای قهرمانی می‌جنگند و این موضوع لیگ برتر را زیباتر می‌کند و باعث می‌شود هیجان در لیگ در هفته‌های آینده همچنان حفظ بشود. به‌طور مثال اگر سپاهان گل‌گهر را شکست می‌داد و با ۹ امتیاز به سقف جدول می‌چسبید، مطمئن باشید در روزهای آینده آرام‌آرام هیجان لیگ از بین می‌رفت اما این موضوع نشان می‌دهد که لیگ برتر امسال برای قهرمان شدن اصلا لیگ ساده‌ای نیست.
در این بین تیم‌های مس کرمان و ملوان بندرانزلی را چطور دیدید، آیا سرنوشت تیمی مثل فجرسپاسی گریبان تیم‌های تازه‌صعودکرده امسال را خواهد گرفت یا خیر؟
من مس کرمان را جلوی استقلال تیم خوبی دیدم. یک مقدار از لحاظ وضعیت مالی شرایط خوبی دارد. در هرصورت یکی از فاکتورهای ماندن در رقابت‌های لیگ برتر همین مساله مالی محسوب می‌شود. تیمی مثل فجرسپاسی آسانسور است و هر دفعه که بالا می‌آید چون از لحاظ مالی بنیه قوی ندارد دوباره می‌افتد درست مثل تیم آرمینیا بیلفلد آلمان که اگر با اغراق صحبت کنیم تابه‌حال صدبار به بوندس‌لیگا رسیده و هربار فصل بعد سقوط کرده است. از این‌دست تیم‌ها در دنیای فوتبال زیاد هستند و چون بنیه قوی مالی ندارند و از سوی دیگر برندینگ آنها قوی و قدیمی نیست وقتی به سطح بالای فوتبال در کشور خود صعود می‌کنند فصل بعد فوری می‌افتند، اما مس کرمان سالها در لیگ برتر حضور داشته و حتی در لیگ قهرمانان آسیا هم حضور داشته و الان هم پول دارد ضمن اینکه از یک مربی بهره می‌برد که از حاشیه به متن آمده. درواقع مربی‌ای مثل حسین‌خانی برای سایر مربیان دیگر در این تیم حاشیه بوده و حالا خود او به متن آمده است پس به نظر من این تیم با پولی که دارد و با توجه به صاحبخانه بودن مربی می‌تواند خود را نگه دارد.
ملوان را چطور می‌بینید، این تیم هم می‌تواند امسال بماند؟
ملوان امسال بنیه قوی مالی ندارد اما یک استادیوم جدید دارد و از انگیزه زیاد و تماشاگران خوبی هم بهره می‌برد؛ اینها فاکتورهایی هستند که می‌تواند به این تیم برای ماندن در رقابت‌های لیگ کمک کند. با این تفاسیر ملوان امسال استارت خوبی نزد و این‌طور تیم‌ها وقتی استارت خوبی نمی‌زنند در سراسر فصل بازیکن و مربی با ترس و لرز به‌کار خود ادامه می‌دهد و این عاملی می‌شود که ممکن است در آخر فصل گریبان این تیم شمالی و پرقدمت را بگیرد.
امسال شاهد بازگشت چهره‌های فوتبالی ایرانی از کشورهای اروپایی هستیم. بازیکنانی مانند بیرانوند، محبی، نیازمند و... ، البته لژیونرهای دیگری مانند پورعلی‌گنجی و قایدی هم به فوتبال ایران برگشته‌اند. این موضوع را چطور ارزیابی می‌کنید؟ این‌دسته از بازیکنان با هدف کمک به فوتبال ایران آمده‌اند یا می‌خواهند در سال جام‌جهانی در چشم باشند؟
به نظر من فقط الان مهدی طارمی است که احتمال ماندنش در اروپا زیاد است. البته متاسفانه طارمی هم مثل حمید علیدوستی در سال‌های دور با سن بالا به فوتبال اروپا رفت و اگر این بازیکن جوان بود ما هیچ‌گاه شاهد بازگشت او به فوتبال ایران نبودیم. سایر بازیکنان ما در اروپا موقعیت چندان خوبی ندارند. به جز علی دایی که سالها پیش در لیگ قهرمانان اروپا هم گل زد و مرد بزرگ ایرانی‌ها در فوتبال آلمان بود و تا حدودی وحید هاشمیان که آن زمان به‌خاطر پروازها و گل‌هایی که با سر می‌زد به هلی‌کوپتر معروف شده بود، بقیه بازیکنان ما در تیم‌های اروپایی بازیکنان بسیار خوب تیم‌های خود نبودند و نیستند؛ درنتیجه این بازیکنان از ذخیره بودن خسته می‌شوند و چون می‌خواهند بازی کنند این بازگشت‌ها به فوتبال ایران طبیعی است. اما تجربه‌ای که این‌دسته از بازیکنان از حضور در فوتبال در اروپا کسب کرده‌اند مطمئنا به درد تیم‌های داخلی می‌خورد و می‌تواند هم به خودشان و هم به این تیم‌ها کمک کند.
به‌عنوان سوال پایانی؛ درباره 3 هفته آغازین رقابت‌های لیگ برتر آیا نکته‌ای مانده که به آنها اشاره نکرده باشید؟
بله. نکات زیادی هست. مثلا شکست اول استقلال که مقابل سپاهان رقم خورد باعث شد این انتظار برای من به وجود بیاید که یک‌بار دیگر شرایط زمان استراماچونی تکرار می‌شود اما ساپینتو خیلی سریع‌تر از استراماچونی خود و تیمش را جمع کرد و اگر استقلال بتواند بازی روبه‌جلوی خود را درست کند یک تیم خیلی خطرناک خواهد شد. همچنین دو مساوی پرسپولیس و پیروزی این تیم در اراک باعث شده است مقداری این تیم از آن چهره همیشگی دور شود. من معتقدم پرسپولیس درست دارد همان راه لیورپول را می‌رود. یورگن کلوپ، سرمربی لیورپول بعد از اینکه این تیم نتایج بدی را گرفت، حدس می‌زنم کنار بازیکنان نشسته و به آنها حالی کرده اگر این‌طور ادامه بدهید، همگی از ارزش‌های کنونی خواهید افتاد. بنابراین با بازیکنان پرسپولیس هم باید صحبت شود که ارزش آنها زمانی هست که در صدر جدول باشند یا حداقل بین مدعیان با یک فوتبال خوب خود را حفظ کنند. همچنین انتظار داشتم در این سه هفته گل‌گهر سیرجان بهتر نتیجه بگیرد اما این اتفاق نیفتاد. از سوی دیگر انتظار بیشتری از حمید مطهری در نساجی داشتم که برآورده نشده اما با زمین و استادیوم جدیدی که آنها دارند و انگیزه‌هایی که در نساجی همیشه وجود داشته و همچنین حمید مطهری که خود یک مربی خیلی خوب محسوب می‌شود، فکر می‌کنم نساجی می‌تواند در آینده جمع‌وجور شود. در سایر تیم‌ها نیز وضعیت مثل روال سابق است.