سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: روند حضور لژیونرهای فوتبال ایران در باشگاه‌های اروپایی از سال 1996 و درخشش نسل طلایی فوتبالیست‌های ایرانی در آسیا و راهیابی آنها به جام‌جهانی شتاب خوبی گرفت و پس از مدتی افت دوباره در چندسال گذشته شاهد حضور بازیکنان شاخص فوتبال کشور در لیگ‌های معتبر اروپایی بودیم. با این حال در یکی، دو فصل اخیر و به‌خصوص در این تابستان، صادرات بازیکن از لیگ ما به باشگاه‌های خارجی به‌نوعی در حال متوقف شدن است و حتی روند آن معکوس شده است. این روزها شاهد بازگشت تعداد زیادی از بازیکنانی هستیم که در چند فصل اخیر به امید موفقیت در باشگاه‌های خود در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و همچنین اروپا از تیمهای خود جدا شدند اما درنهایت کمتر توانستند موفق باشند و حالا با توجه به در پیش بودن رقابت‌های جام جهانی دوباره به لیگ ایران برگشته‌اند تا فرصت حضور در مهم‌ترین تورنمنت فوتبالی دنیا را از دست ندهند.
در این میان برخی از این بازیکنان به‌صورت قرضی و موقت به تیمهای ایرانی پیوسته‌اند اما مساله مهم اینجاست که باشگاه‌ها ما مجبور شدند مبالغ نسبتا زیادی برای به خدمت گرفتن آنها پرداخت کنند که شاید بیشتر از اینکه تیمهای مقصد از خرید آنها منتفع شوند، باشگاه‌های خارجی از اینکه توانسته‌اند بازیکنی را که کمتر درطول فصل قبل مورد استفاده آنها بوده و شاید کمی هم افت کرده باشد، نه‌تنها با رقم قابل‌توجهی قرض داده‌اند، بلکه از طرف دیگر او را به لیگی فرستاده‌اند که در آنجا چهره شده و نامی برای خود دست‌وپا کرده است و شانس اینکه دوباره در مسیر درخشش قرار گیرد، کم نخواهد بود. در ادامه نگاهی به شرایط و وضعیت این بازیکنان و مبالغی می‌اندازیم که برای انتقال آنها ردوبدل شده‌اند. بازیکنانی که همگی به لیگ پرتغال رفتند و به لیگ ایران برگشتند!
شهریار مغانلو
نخستین بازیکنی که در سال‌های اخیر از این طریق به فوتبال ایران برگشت و البته بعدها بازگشتش دائمی شد مغانلو بود که به‌عنوان مهاجمی که در تیمهای مطرح ایرانی سابقه بازی نداشت از تیم پیکان جدا شد و به فوتبال پرتغال رفت تا برای سانتاکلارا بازی کند. در آن زمان مهدی طارمی که در ریو آوه درخشش فوق‌العاده‌ای را تجربه کرده بود راه را برای دیگر بازیکنان ایرانی باز کرد و پرتغالی‌ها به این امید که شاید طارمی دیگری را از فوتبال ایران صید کنند سراغ خرید بازیکنانی جدید از این کشور رفتند. مغانلو با توجه به اینکه قراردادش با پیکان به‌پایان رسیده بود به‌عنوان بازیکن آزاد راهی سانتاکلارا شد اما این انتقال آن‌طور که تصور می‌کرد پیش نرفت و درطول نیم‌فصل نخست حضورش در لیگ پرتغال در 11 بازی لیگ هیچ گلی نزد و تنها دستاوردش یک گل در جام حذفی بود. در چنین شرایطی پرسپولیس که در خط حمله خود غیبت یک مهاجم آماده را حس می‌کرد با باشگاه پرتغالی برای خرید او وارد مذاکره شد و درنهایت مغانلو با انتقالی قرضی لباس قرمزها را به تن کرد. براساس اطلاعات سایت ترانسفرمارکت باشگاه ایرانی برای نیم‌فصل در اختیار داشتن او 50 هزار یورو به‌طرف پرتغالی خود پرداخت کرد. در پایان همان فصل شایعاتی مبنی‌بر تمایل سپاهان به خرید او منتشر شد و درنهایت در جریان یک معاوضه بازیکن محمد محبی راهی سانتا کلارا شد و مغانلو هم به اصفهان رفت تا برای طلایی‌پوشان بازی کند. درنهایت ارزش این جابه‌جایی 500 هزار یورو عنوان شد که البته با توجه به معاوضه دو بازیکن پولی در این میان ردوبدل نشد. مغانلو از زمان بازگشتش به فوتبال ایران 8 گل برای پرسپولیس و 11 گل نیز برای سپاهان در رقابت‌های مختلف به‌ثمر رسانده است.
محمد محبی
محبی همان‌طور که گفته شد با توجه به فصل بسیار خوبی که در سپاهان داشت موردتوجه باشگاه‌های زیادی قرار داشت اما ترجیح داد برای پیشرفت راهی اروپا شود و این سانتاکلارا بود که او را به‌جای مغانلو به خدمت گرفت. این وینگر تکنیکی که حتی به تیم ملی نیز دعوت می‌شد در 22 سالگی راهی اروپا شد و امید زیادی داشت تا بتواند پله‌های ترقی را به‌سرعت طی کند و بتواند یکی از لژیونرهای موفق فوتبال ما لقب بگیرد اما این امیدواری خیلی زود از بین رفت؛ چراکه با وجود اینکه به‌تدریج توانست فرصت بیشتری برای بازی در ترکیب اصلی تیمش پیدا کند اما با زدن 3 گل در 18 بازی ترجیح داد دوباره به ایران برگردد و در آستانه جام‌جهانی بیشتر پیش چشم دراگان اسکوچیچ، سرمربی تیم ملی ایران باشد. محبی در نیم‌فصل نخست سال قبل به‌ندرت شانس بازی برای تیمش را پیدا می‌کرد اما پس از اینکه در 4 مسابقه 3 گل زد ماریو سیلوا، سرمربی تیم را متقاعد کرد که بازیکنی توانمند است و می‌تواند به تیمش کمک کند. محبی در 16 مسابقه لیگ تنها در 4 بازی از ابتدا در ترکیب اصلی تیمش حضور داشت و شاید همین موضوع باعث شد به فکر جدایی قرضی از تیمش بیفتد. درنهایت درحالی‌که چند تیم ازجمله پرسپولیس، سپاهان و استقلال خواهان به‌خدمت گرفتن او بودند این آبی‌های پایتخت بودند که توانستند با پرداخت رقم 250 هزار یورو به سانتاکلارا او را به‌خدمت بگیرند. حضور ریکاردو ساپینتوی پرتغالی روی نیمکت استقلال و شناختی که او از این بازیکن داشته در حضور محبی در جمع آبی‌پوشان بی‌تاثیر نبوده است.
در چنین شرایطی باشگاه پرتغالی در این دوسال با خرید این دو بازیکن و درحالی‌که تنها برای استفاده از آنها دستمزد ماهیانه‌شان را پرداخت کرده تا اینجا حدود 300 هزار یورو درآمدزایی داشته است که البته با توجه به اینکه گفته می‌شود بند خرید قطعی نیز در قرارداد این بازیکن با استقلال وجود دارد، درصورتی‌که او را در انتهای فصل به استقلال بفروشند مبلغ بسیار بالاتری نیز از این جابه‌جایی‌ها نصیب‌شان خواهد شد. این درحالی است که باشگاه‌های ما هم که معمولا قراردادهای کوتاه‌مدت با بازیکنان امضا می‌کنند حتی ممکن است در ادامه دوباره این نفرات را به‌عنوان بازیکن آزاد از دست بدهند و درحالی‌که برای بازگرداندن این نفرات هزینه‌های هنگفتی متحمل شده‌اند، ممکن است هیچ‌دستاورد مالی از فروش آنها نداشته باشند.
پیام نیازمند
تازه‌ترین ستاره برگشت‌خورده از فوتبال پرتغال گلر ملی‌‌پوش سابق سپاهان است که در فصل جدید قرار است دوباره برای این باشگاه اصفهانی به میدان برود. سپاهان در این تابستان هزینه‌های زیادی برای خرید بازیکنان جدید و البته برای به‌خدمت گرفتن کادر فنی نامدار و پرتغالی خود انجام داد تا تیمی مدعی را برای فصل جدید ببندد. ژوزه مورایس که سابقه دستیاری مورینیو را در کارنامه دارد انتخاب سپاهان برای نشستن روی نیمکت این تیم بود و به‌دنبال آن خریدهای باشگاه هم آغاز شد. در آخرین روزهای مهلت جابه‌جایی‌ها در فوتبال ایران و درحالی‌که به‌نظر نمی‌رسید با توجه به حضور رشید مظاهری درون دروازه این تیم زردپوشان نیازی به گلر جدید داشته باشند اما ناگهان خبر رسید که نیازمند دوباره به اصفهان برگشته و قرار است به‌صورت قرضی در این تیم بازی کند.
او که گلر سوم تیم ملی ایران در ماه‌های اخیر محسوب می‌شد در ابتدای فصل قبل و با توجه به پایان قراردادش با سپاهان تصمیم گرفت راهی فوتبال اروپا شود و پورتیموننزه را انتخاب کرد. او که در دو فصل آخر حضورش در سپاهان به ترتیب با 17 و 14 کلین شیت آمار فوق‌العاده‌ای داشت و به‌نظر می‌رسید با ادامه این روند تهدیدی جدی برای بیرانوند و عابدزاده در تیم ملی به‌شمار می‌رود برای بهتر شدن شرایطش راهی پرتغال شد اما این انتقال برخلاف انتظار اصلا خوب پیش نرفت. درحالی‌که هدایت این تیم را پائولو سرجیوف، سرمربی سابق نفت آبادان برعهده داشت و به‌نظر می‌رسید با توجه به شناختی که او از نیازمند دارد خیلی زود به گلر اصلی تیم بدل خواهد شد اما 30 هفته طول کشید تا سرجیو او را به‌عنوان دروازه‌بان اصلی در ترکیب تیمش قرار دهد. البته این گلر ایرانی پیش از آن در سه مسابقه جام حذفی در ترکیب تیمش به میدان رفته بود و در دو مسابقه‌ای که به ضربات پنالتی کشیده شد هم با مهار ضربات بازیکنان حریف نقش مهمی در برتری تیمش داشت. با این حال او بالاخره در هفته سی‌ام برابر پورتو فیکس شد که از قضا تیمش در آن بازی بسیار سخت 7 گل خورد که البته نیازمند روی بیشتر آنها تقصیری نداشت. پس از آن هم تنها در یک بازی دیگر نیازمند در چهارچوب دروازه تیمش قرار گرفت که آن بازی را هم با یک گل به آروکا باختند. در چنین شرایطی او تصمیم گرفته برای از دست ندادن جایگاهش در تیم ملی دوباره به ایران برگردد و گفته می‌شود سپاهان 200 هزار یورو برای انتقال قرضی او پرداخت کرده است که رقم نسبتا بالایی برای گلری است که به‌عنوان بازیکن آزاد از سپاهان جدا شده و فصل قبل هم فقط دو بازی در لیگ انجام داده است اما تیم اصفهانی برای بازگرداندن او آن‌هم به‌صورت قرضی مجبور به پرداخت این مبلغ شده است. البته ظاهرا سپاهانی‌ها برای قطعی کردن قرارداد این بازیکن در انتهای فصل باید یک‌میلیون یورو بپردازند که بعید است آنها راضی به هزینه چنین رقمی شوند.