علی صولتی، خبرنگار گروه جامعه: در ماه‌های گذشته طی چند گزارش به پدیده گسترش ویروس آبله میمونی در کشورهای اروپایی پرداختیم و پیش از ورود این ویروس به مرزهای کشور، هرچه باید درمورد این ویروس و بیماری می‌دانستیم را با کمک کارشناسان این حوزه بررسی کرده و به رشته تحریر درآوردیم. حال با گذشت ماه‌ها از هشدار‌ها، گزارش‌ها و آگاهی‌رسانی‌ها بالاخره این ویروس به داخل مرزهای ایران رسیده است و اولین مورد ابتلا به آبله میمونی در کشور شناسایی شده است. سخنگوی وزارت بهداشت در این مورد گفته است: «اولین فرد مبتلا به آبله میمونی در ایران که یک خانم ۳۴ساله است در اهواز شناسایی شده و با تایید آزمایش‌های اولیه و نهایی درحال طی‌کردن دوره بیماری خود در منزل است.» تشخیص بیماری به‌گفته منابع مطلع در ابتدا توسط خانواده او از طریق مشاهده ضایعات پوستی بیمار صورت گرفته است و به ادعای رسانه متخصصین بهداشت ایران: بیمار در قرنطینه است و مراحل درمان خود را طی می‌کند. پیرو همین خبر نیز موج نگرانی‌ها از شیوع یک ویروس به‌ظاهر فراگیر دیگر بعد از کووید رو به افزایش است و متخصصان توصیه کرده‌اند درصورت وجود شک به ضایعه پوستی و علائم مشکوک آبله میمونی به نزدیک‌ترین مرکز، خانه و پایگاه بهداشت محل سکونت‌تان مراجعه کنید. در گزارش‌های قبلی مفصل شرح دادیم که چرا نباید به اندازه کووید نگران این ویروس بود و چرا آبله میمونی توان تبدیل‌شدن به یک پاندمی را ندارد که پیشنهاد می‌کنیم برای رفع‌نگرانی‌های احتمالی، آن گزارش‌ها مجددا مرور شوند اما مساله‌ای مهم در این میان مطرح است و آن رفع‌ابهام و باور‌های غلط رواج‌یافته در میان جامعه نسبت به طریقه ابتلا به این ویروس است، باور اشتباهی مثل اینکه درصد بالایی از مبتلایان همان‌طور که در اطلاعیه سازمان بهداشت جهانی تایید شده است، از میان همجنس‌گرایان بوده‌اند و بیشتر موارد انتقال این بیماری از طریق تماس‌های جنسی گزارش شده است. باوری که ممکن است جامعه را نسبت به مبتلایان بدبین کرده و کسانی هم که آلوده به ویروس می‌شوند را نیز از مراجعه به مراکز درمانی جهت تشخیص و درمان بهنگام بیماری بازدارد. سوال اصلی این است که چرا چنین باوری اشتباه است؟ برای پاسخ به این سوال در ادامه گزارش با ما همراه شوید.
یک باور نادرست از طریقه انتقال ویروس آبله میمونی
روایت انتشار ویروس در اروپا این‌گونه است که که به‌خاطر برگزاری یک فستیوالی در اروپا، همجنس‌گرایان گردهم آمدند، در آنجا این ویروس را به هم منتقل کردند و سپس در کشورهای اروپایی پخش شدند. مصطفی نوری‌زاده، متخصص بیوتکنولوژی و عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی علوم‌پزشکی تهران پیش‌تر در این‌باره به «فرهیختگان» گفته بود: «بیشتر موارد شیوع آبله میمونی درمیان افراد همجنس‌گراست که بالای ۹۰ درصد از مبتلایان را تشکیل می‌دهند و درمیان همین‌ها نیز بیشتر افرادی مبتلا می‌شوند که به اچ‌آی‌وی مبتلا هستند. مطالعه‌ای که در نشریه پزشکی نیوانگلند چاپ شد، نشان داد ۴۱ درصد مبتلا‌ها افرادی هستند که به ویروس اچ‌آی‌وی مبتلا هستند، یعنی افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند، این بیماری بیشتر تهدید‌شان می‌کند اما از آنجایی‌که این بیماری برای انتقال به تماس بسیار نزدیک نیازمند است و در بالای ۹۰ درصد موارد ابتلا را می‌دانیم از طریق تماس جنسی رقم خورده است، پس انتقال این بیماری باید ناشی از تماس نزدیک باشد که تماس جنسی یا تماس با مخاط و خون فرد می‌تواند موجب ابتلا شود. این افراد را اصطلاحا super spreader می‌نامند، یعنی «فرد فوق‌پخش‌کننده».»
حال این متخصص بیوتکنولوژی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره شبهه به‌وجود‌آمده در این خصوص می‌گوید: «بیماری آبله میمونی فقط مختص همجنس‌گرایان نیست و در هر گروه از انسان‌ها می‌تواند دیده شود و از آنجایی که برای انتقال این بیماری حتما close contact یا تماس‌های بسیار نزدیک و طولانی‌مدت نیازمند وقوع است، بنابراین قطعا نگرانی‌ای برای شیوع این بیماری به نسبت کووید وجود ندارد و نباید به آن به چشم یک پاندمی نگریست.»
همجنس‌گرایان بیشتر مبتلا نمی‌شوند، بلکه زودتر شناسایی می‌شوند
عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد علوم‌پزشکی تهران، چرایی وجود این شبهه را اینچنین توضیح می‌دهد: «الان در سطح جامعه برخی گمان می‌کنند این بیماری تنها مختص همجنس‌گرایان است که باید گفت اصلا چنین چیزی نیست، همین دیروز گزارشی از فرانسه داشتیم که در آن انتقال از حیوان به انسان نیز گزارش شد و این انتقال به این صورت بود که از آنجایی که آن حیوان خانگی در خانه فرد مبتلا زندگی می‌کرده و روی تخت فرد مبتلا نیز می‌خوابیده، انتقال مطمئنا از تشک یا ملحفه اتفاق افتاده و درکنار این ما بعضا در خانواده‌ها می‌بینیم که آقایان همراه با همسر‌هایشان مبتلا می‌شوند، همه اینها نشان می‌دهند که بیماری برای انتقال به تماس مستقیم نیازمند است اما اینکه چرا در افرادی که همجنس‌گرا هستند این بیماری بیشتر دیده می‌شود نیازمند توضیح است، این‌طور نیست که بیماری در آنها بیشتر دیده شود بلکه درست است که بگوییم آبله میمونی در اینها بیشتر شناسایی می‌شود زیرا در این کشور‌ها معمولا این افراد برای چک و کنترل بیشتر به پزشک مراجعه می‌کنند؛ چراکه درکل افرادی که چنین تماس‌های خطرناکی دارند به‌خاطر پیشگیری از بروز برخی بیماری‌ها از نظر پزشکی بیشتر تحت‌نظر هستند و چون این افراد بیشتر چک می‌شوند، زودتر شناسایی می‌شوند وگرنه همانند کووید مبتلایانی در این بیماری نیز داریم که مبتلا می‌شوند و بدون تشخیص نیز بهبود می‌یابند و در هیچ آماری هم ثبت نمی‌شوند. گزارش‌هایی که در رابطه با ابتلا به آبله میمونی در اروپا، آفریقا و سراسر دنیا درحال نشر است، گزارش‌هایی هستند که شناسایی شده و در مراکز بهداشت و درمان ثبت شده‌اند.»
جای نگرانی نیست، دارو، درمان و واکسن موثر برای بیماری در دسترس است
نوری‌زاده همچنین با توجه به ورود این ویروس به ایران با تاکید بر وجود درمان و واکسن موثر برای بیماری به «فرهیختگان» می‌گوید: «در حالت کلی این بیماری تنها مختص همجنس‌گرایان نیست و همه افراد می‌توانند مبتلا شوند و به جهت وجود دارو و واکسن نیز جای نگرانی نیست؛ چراکه نرخ فوتی در این بیماری نیز بسیار ناچیز است. عامل مهم این است که داروی تکوویرمات را هم برای درمان این بیماری داریم که بسیار موثر است و قبلا هم تایید شده، شاید بعضی‌ها برایشان سوال شود که زمان زیادی از آمدن این بیماری نمی‌گذرد و چطور قبلا به دارو دست پیدا کرده‌ایم و تایید هم شده است، پاسخ اینکه آبله میمونی بیماری جدیدی نیست. این بیماری ابتدا در سال ۱۹۵۸ کشف شد و هرساله چندین مورد ابتلا به آن نیز گزارش می‌شد اما به این شدت نبود. ثانیا تکوویرمات داروی آبله انسانی است که قبلا تایید شده بود اما از آنجایی که روی آبله میمونی نیز موثر است برای این بیماری نیز استفاده می‌شود. همچنین واکسنی هست که برای آبله استفاده می‌شود که می‌تواند تا 85 درصد به ما در برابر این بیماری ایمنی دهد که شرکت Bavarian Nordic آن را تولید کرده بود.»
