نرگس چهرقانی، خبرنگار گروه سیاست: به‌بهانه بررسی طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس با سخنگوی کمیسیون شوراها و امور داخلی، علی حدادی به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

در اواسط همین ماه (مرداد 1401) یک فوریت طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی تصویب شد، چرا رسیدگی به این طرح به‌صورت یک فوریتی در نظر گرفته شد؟ همان‌طور که می‌دانید یک‌فوریتی درکنار مزایا یک‌سری معایب هم دارد.
ببینید بخش مهمی که در محتوای طرح اصلاح قانون انتخابات وجود دارد به کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس برمی‌گردد. اما یک‌فوریتی یا دوفوریتی بودن این طرح، برمی‌گردد به اینکه نمایندگان خودشان تصمیم گرفتند این کار را انجام بدهند. موردی که الان در کمیسیون امور داخلی و شوراها برای ما اولویت دارد، این است که تاکید کردیم از سوی دولت لایحه‌ جامعی بیاید تا در موضوع انتخابات جمع‌بندی داشته باشیم. الان ما در کمیسیون شوراها و امور داخلی چند اصلاح قانون در دست داریم؛ یک مورد اصلاح انتخابات شوراها و شهرداران است که این تقریبا دارد نهایی می‌شود و به صحن می‌آید تا اگر اصلاحاتی وجود دارد روی آن انجام شود. دومین مورد اصلاح قانون انتخابات مجلس است و سومین مورد هم قانون انتخابات ریاست‌جمهوری.

اصلاحاتی که بناست روی قانون انتخابات مجلس انجام شود، الان در چه مرحله‌ای است؟
اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی برای ما اولویت بالایی دارد. به همین خاطر دارد روی آن کار می‌شود اما هنوز به صحن کمیسیون نیامده است. علت اینکه هنوز به کمیسیون نیامده هم این است که کارگروه‌های تخصصی درحال بررسی آن هستند و به‌محض آنکه جمع‌بندی کنند، به‌دست کمیسیون می‌رسد. نکته قابل‌توجه آنکه تا این جمع‌بندی صورت نگیرد، به کمیسیون ارجاع نخواهند شد. زمانی هم که به صحن کمیسیون آمد باید اطلاع‌رسانی به‌موقع درخصوص آن انجام شود، چون طرح‌های متفاوتی درحال‌ بررسی است، یک بخش رای حداکثری است، یک بخش پیشنهاد طرح شهرستانی، استانی و تناسبی است. قرار است روی همه اینها کار شود و هرکدام در کارگروه تخصصی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

سال آینده موعد انتخابات مجلس است. با توجه به روند فعلی که هنوز طرح قانون انتخابات در کمیسیون شوراها و امور داخلی مورد بررسی قرار نگرفته، فکر می‌‌کنید این طرح تا قبل از انتخابات سال آینده به قانون تبدیل شود؟ چون باید زمان‌بندی رفت‌وبرگشت احتمالی این طرح به شورای نگهبان هم درنظر گرفته شود.
ما الان اولویت‌مان بحث اصلاح قانون انتخابات مجلس است، بررسی‌هایش را انجام دادیم تا به‌موقع جمع‌بندی شود و فرصت لازم برای مراحل رفت‌وبرگشت به شورای نگهبان را داشته باشیم تا برای قبل از انتخابات مجلس سال آینده ابلاغ و عملیاتی شود وگرنه هیچ فایده‌ای ندارد.

اصلاحاتی که روی قانون انتخابات شوراها و شهرداران انجام دادید، چه مواردی است؟
درخصوص شوراها باید گفت اصلاح ساختار انتخابات با در اولویت قراردادن بهبود فرآیندهای نظارت بر عملکرد آن‌، طی سال‌های گذشته یک حلقه مفقوده بوده است. برای رفع خلأ‌های این حوزه، نیازمند تشکیلات و ساختاری بودیم که هدفش نظارت بر عملکرد شوراها باشد. علاوه بر نظارت، به‌عنوان یک عامل بازدارنده و پیش‌گیرنده‌ای شناخته شود. به این معنا که بعد از گذشت چهار سال از عمر شورا، دیگر شاهد آن نباشیم که شورا نتوانسته کارکرد لازم برای منطقه داشته باشد. مساله‌ای که نمونه‌اش را در سطح شهرها و روستاها داشته‌ایم. این یک مورد بود که انجام شد. مورد دیگر، مباحث مرتبط با نحوه انتخاب شهرداران است. به‌عنوان مثال یک زمان در ساختاری انتخاب شهردار برعهده شوراهاست اما در ساختاری دیگر، انتخاب شهردار به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با مشارکت مردم انجام می‌شود. یعنی کار به‌نحوی پیش می‌رود که مردم علاوه بر انتخاب اعضای شوراها، بتوانند در انتخاب شهردار هم بیش از گذشته تاثیرگذار باشند. یعنی پیش از آغاز فرآیند ثبت‌نام کاندیداهای شرکت در انتخابات شوراها، کاندیداهای شهرداری‌ها ثبت‌نام کرده و فرآیند بررسی صلاحیت‌شان آغاز شود. بالاخره برای هر شهر تعداد نفراتی مطرح هستند که می‌‌توان با این ساختار شاهد حضور آنان در فرآیند انتخاب شهردار بود. در اینجا، برای هر مجموعه و شهرهای کوچک و بزرگ به‌طور مشخص معیارهایی تعیین کرده‌ایم. درخصوص اصلاح ساختار هم به این‌ صورت اقدام شد که وقتی شوراها قصد دارند شهرداری انتخاب کنند، پیش از این فرآیند، همانطور که پیش‌تر توضیح داده شد، افراد متقاضی شهرداری کاندیدا شده و صلاحیت‌شان موردبررسی قرار گیرد. بعد از فرآیند بررسی صلاحیت‌، شوراها شهردارهای پیشنهادی خود را معرفی می‌کنند. اولویت‌های اول تا سوم خود را اعلام می‌کنند. مردم با نگاه به این اولویت‌ها و باتوجه به تیم درنظر گرفته‌شده از سوی هر کاندیدا برای شهرداری به یکی از افراد داخل این لیست رای می‌دهند.

در رابطه با اصلاح قانون انتخابات ریاست‌جمهوری کار را تا کدام مرحله جلو برده‌اید؟
باید روی آن کار شود. البته در ارتباط با انتخابات ریاست‌جمهوری شاهد بودیم پیش از انتخابات سال 1400، کارهایی انجام شد و اقداماتی در راستای اصلاح قانون صورت گرفت. اما بعد از آنکه این اصلاحات به شورای نگهبان رفت و مباحثی روی آن شکل گرفت، درنهایت به مجمع تشخیص مصلحت نظام منتقل شد و در مجمع هم درباره محورهای اصلاحات بحث و بررسی‌هایی انجام شد. نتیجه این بحث و بررسی‌ها باید مجددا در کمیسیون بررسی شود تا کمیسیون درخصوص آن به یک جمع‌بندی نهایی برسد. به‌هرحال ما در کمیسیون خودمان، اصلاح قانون انتخابات‌، چه شوراها، چه مجلس شورای اسلامی و چه ریاست‌جمهوری را در دستورکار داریم و امیدوار هستیم بتوانیم با اولویت‌بندی درست به بررسی و اصلاح هرکدام بپردازیم. نکته دیگر آنکه در پایان هر جلسه‌ کمیسیون، مواردی که در آن نشست مطرح می‌شود را به اطلاع عموم خواهیم رساند.