فرهیختگان: با هدف بررسی دلایل اهمیت بالای مساله اخذ تضمین از طرف آمریکایی در مذاکرات هسته‌ای و همچنین مروری بر سابقه بدعهدی دولت‌های آمریکا طی چند سال گذشته به‌گفت‌وگو با سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
همان‌طور که طی چند مدت اخیر دیده و شنیده‌ایم، یکی از اصلی‌ترین مطالبات ایران از طرف غربی در جریان مذاکرات، علاوه‌بر بحث راستی‌آزمایی و بسته شدن پرونده pmd، بحث تضمین‌ها بوده است. با توجه به آن از مواردی به ما بگویید که منجر به این مساله شد که مذاکره‌کنندگان کشورمان اخذ تضمین را یکی از اصلی‌ترین خواسته‌های خود در جریان مذاکرات بدانند. آیا بدعهدی‌های آمریکا اثری بر روند گفت‌وگوهای وین هم داشته است؟
واقعیت امر آن است که با بررسی دقیق اقدامات و روندهایی که آمریکاییها در حوزه پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی در پیش گرفته و انجام داده‌اند، می‌توان بدعهدی را به‌عنوان یک عنصر نهادینه‌شده در چهارچوب سیاست خارجی دولت‌های مختلف این کشور دانست. این مورد هم نه یک‌بار بلکه در موارد متعددی از آنان دیده شده و به اثبات رسیده است. درواقع مساله بدعهدی آمریکا نسبت به تعهدات خود نه‌فقط درمقابل جمهوری اسلامی ایران بلکه از سالیان دور در سیاست خارجی این کشور به‌عنوان یک عنصر حقیقی و بیماری مزمن مشاهده شده است. نکته دیکر آنکه دولت سیزدهم تاکنون تلاش داشته این سابقه سیاه آمریکاییها در انجام تعهدات خودشان را لحظه‌ای از خاطر نبرد و به‌طور مستمر این موضوع را مدنظر داشته باشد. درواقع مساله تضامینی که جمهوری اسلامی خیلی بر آن اصرار دارد به‌این خاطر است که دوباره برای چندمین‌بار از یک سوراخ گزیده نشویم. مذاکره‌کنندگان کشورمان این مثل معروف ایرانی‌‍‌ها را که انسان هوشیار نباید از یک سوراخ دو بار گزیده شود، مدنظر داشته‌اند. به این دلیل که ما در گذشته چندبار نسبت به این مساله بی‌توجه بوده‌ایم و باید توجه داشت تا مجدد دچار این مشکل نشویم. درنهایت باید توجه داشت موضوعاتی ازقبیل آنکه جمهوری اسلامی برای به‌دست آوردن منافع ملی با نگاهی بلندمدت وارد مذاکرات شده، واقعیت ندارد و درحقیقت این آمریکاییها هستند که براساس تزویر و ریایی که در طول دو دهه مذاکرات گذشته از آنها دیده شده و به اثبات رسیده، به‌دنبال ایجاد اختلاف بین قشرهای مختلف داخل ایران هستند و هدف‌شان تداوم جنگ رسانه‌ای و جنگ روانی علیه مردم ایران است که البته ملت ما، این واقعیت را باید به‌خوبی بدانند که در مذاکرات اخیر، هیچ موضوع فرابرجامی‌ای از جانب جمهوری اسلامی بیان نشده و مدنظر ایران نیست. اما با توجه به اینکه ما باید از توافق برجام به‌طور کامل بهره ببریم و منافع ملی‌مان در آن توافق تامین شود، مساله تضمین و راستی‌آزمایی را جزء یکی از اصول اصلی و اساسی مذاکرات دانسته و می‌دانیم.
درخصوص بحث راستی‌آزمایی، گفته شد در دور جدید گفت‌وگوها تیم ایرانی به سرپرستی علی باقری‌کنی مطالبه‌ای درخصوص بحث راستی‌آزمایی‌ها از طرف غربی داشته که طرف غربی ابتدا مقداری از آن را پذیرفته و سپس زیر آن زده است، درصورت صحت داشتن این مطلب آیا مورد مشابه دیگری هم در مذاکرات پیش آمده است؟
حقیقت امر آن است که طرف غربی در ابتدای دور جدید مذاکرات و زمانی که جمهوری اسلامی دو سند درخصوص بحث ضمانت‌ها و راستی‌آزمایی روی میز قرار داد هیچ انتقادی نسبت به آن مطرح نکرد و همه طرف‌های مذاکره‌کننده این موضوع را پذیرفتند. جمهوری اسلامی هم در این میان، هیچ نکته، جمله و کلمه‌ای فرابرجامی مطرح نکرده است. بنابراین مساله مهم و جالب‌توجه آن است که آمریکاییها، به‌دلیل وجود اختلافات حزبی موجود در این کشور نتوانستند درخصوص مذاکرات وین نیز به نتیجه‌گیری نهایی برسند. همه این موارد نشان‌دهنده ناتوانی دولت بایدن در تامین منافع ملی مردم آمریکاست؛ چراکه موضوع بازگشت به برجام می‌تواند برای مردم دنیا ازجمله مردم آمریکا منافعی را به‌دنبال داشته باشد که رأس دولت بایدن اجازه نداد این اتفاق رخ دهد.
با توجه به بلاتکلیفی طرف غربی در مذاکرات و بی‌نتیجه ماندن گفت‌وگوهای وین، به‌نظر می‌رسد دولت بایدن غیر از تداوم سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری علیه کشورمان برنامه دیگری ندارد. این مساله را تایید می‌کنید؟
به‌نظر می‌رسد دولت بایدن در آستانه انتخابات مجلسین آمریکا با بحران عدم انسجام مواجه است و درحال‌حاضر به همین دلیل و درنتیجه نگرانی از کاهش محبوبیتش در افکار عمومی با وحشت روبه‌رو شده است. نکته دیگر آنکه بعضی از اعضای حزب دموکرات نیز اعلام کرده‌اند کاندیدای ما در دوره بعدی انتخابات، بایدن نخواهد بود. مجموع این شرایط باعث شده او قدرت تصمیم‌گیری در ارتباط با مساله مذاکرات را از دست بدهد و در این میان لابی‌های صهیونیستی هستند که تلاش دارند بر روند مذاکرات تاثیرگذار باشند. البته باید این نکته را نیز مدنظر داشت که این لابی‌ها هنوز نتوانسته‌اند دولت بایدن را آن‌طور که تمایل دارند، قانع کنند تا او درنهایت بتواند تصمیم نهایی خود را اتخاذ کند.