وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به‌عنوان متولی نظام آموزشی در ایران نیز برنامه‌های ویژه‌ای علاوه‌بر فعال شدن هیات‌های عزاداری دانشجویی و اعضای هیات‌علمی، برگزاری برنامه‌های سوگواری، برگزاری نشست‌های متعدد در مورد تبیین نهضت حسینی و تاثیرات آن در تاریخ تشیع در قالب سخنرانی حضوری و مجازی در مساجد دانشگاه‌ها و هیات‌های دانشگاهی را در ایام محرم درنظر دارد. راه‌اندازی پویش‌های متعدد نهضت حسینی در فضای مجازی با همکاری فعالان حوزه فرهنگی، تشکل‌ها، کانون‌ها و انجمن‌های علمی از دیگر برنامه‌های وزارت علوم در این ایام است.
تدارکات مراسم راهپیمایی اربعین در وزارت علوم
البته وزارت علوم درخصوص راهپیمایی اربعین نیز برنامه‌هایی را تدارک دیده است تا جایی‌که قائم‌مقام معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در این‌خصوص بیان کرده است که «مصوبات خوبی برای تسهیل حضور کاروانی دانشجویان در پیادهروی اربعین تصویب شده و قرار است قبل از اینکه کاروان‌های اعزام به اربعین شکل بگیرند؛ موکب‌هایی در دانشگاه‌ها تاسیس شده که برنامه‌ریزی و ثبت‌نام و پیگیری افراد را انجام دهند. درحال حاضر برنامه‌های فرهنگی‌ای برای روزهای پیادهروی اربعین تدارک دیده شده است و به فکر تعیین مکان‌های مشخصی برای استقرار دانشگاهیان در نجف و کربلا هستیم.» معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم در جلسه ستاد ملی اربعین دانشگاهیان با تاکید بر اینکه اعزام دانشجویان در اربعین یک رخداد بزرگ محسوب می‌شود و باید همه توان‌مان را برای هرچه باشکوه‌تر برگزار شدن رویداد عظیم اربعین انجام بدهیم، بیان کرده است: «فرآیند انجام این سفر به‌صورت شفاف به اطلاع دانشجویان خواهد رسید. تلاش داریم تا برنامه‌ریزی‌ها برای حضور حداکثری دانشجویان و حمایت از دانشجویان کم‌برخوردار برای شرکت در این رویداد.» همچنین در این جلسه، پیشنهاد تشکیل موکب‌های بین‌المللی در مسیر راهپیمایی اربعین مطرح شد.
برنامه‌های نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها در ایام محرم
نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری در دانشگاه‌ها نیز برای استفاده بیشتر از ظرفیت ایام محرم و اربعین توصیه‌نامه‌ای برای دانشگاه‌ها ارسال شده که در آن برای استفاده بهتر از ایام محرم، پیشنهادهایی ارائه شده است. اصلی‌ترین موضوع در این توصیه‌نامه، تشکیل یک قرارگاهی در هر استان تحت عنوان «قرارگاه و هیات‌های دانشجویی» است تا دانشگاه‌ها از برنامه استانی در این ایام به‌خوبی استفاده کنند. البته هیات‌های دانشجویی برای بهره‌مندی برخی از دانشجویان که امکان حضور در این سفر را ندارند، طرح استفاده از «ظرفیت فضای مجازی همزمان» را ایجاد کرده است تا بتوانند از مراسم هیات دانشجویی دانشگاه خود بهره‌مند شوند. یکی از برنامه‌ها دیگر این است که هیات‌های دانشگاهی علاوه‌بر فضای حضوری، در فضای مجازی هم فعالیت داشته باشند.
ایجاد اقامتگاه‌های دانشجویی در نجف و کربلا
البته نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری در دانشگاه‌ها شرایطی را ایجاد کرده تا در اربعین اقامتگاه‌هایی برای دانشجویان تدارک دیده شود تا هم پذیرایی شده، هم بتوانند استراحت کنند و هم بحث‌های فرهنگی نیز در همین اقامتگاه‌ها مطرح شود. درحال حاضر نیز هماهنگی‌هایی برای ایجاد ۳ اقامتگاه در نجف، کربلا، و بین مسیر توسط این نهاد درحال انجام است. همچنین نهاد در تلاش است حمل‌ونقل کاروان‌های دانشجویان حداقل تا لب مرز انجام شود، اما با توجه به ازدحام جمعیت و شرایط حاکم در عراق ادامه مسیر به صورت کاروانی میسر نیست و باید افراد خود ادامه مسیر دهند.
فراهم‌سازی مقدمات شرکت دانشجویان غیرایرانی در سفر اربعین
یکی دیگر از اقدامات نهاد به‌گفته معاون فرهنگی و سیاسی نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری در دانشگاه‌ها این است که دانشجویان غیرایرانی نیز می‌توانند در این سفر شرکت کنند و تفاوتی با سایر دانشجویان داخلی ندارند. هر کسی بخواهد از این فرصت استفاده کند، نهاد در فراهم‌سازی مقدمات آن کمک می‌کند تا این اتفاق رخ بدهد. به گفته فاطمی‌پور، «مقدمات حضور دانشجویان غیرایرانی نیز در سفر اربعین فراهم شده و تفاوتی بین دانشجویان داخلی و خارجی نیست و تسهیلاتی که پیش‌بینی شده برای همه دانشجویان است.» همچنین معاون فرهنگی و سیاسی نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری در دانشگاه‌ها بیان کرد که «ثبت‌نام متمرکزی برای دانشگاهیان وجود ندارد و هر دانشگاه خود به‌صورت جدا از اساتید، دانشجویان، کارمندان و کاروان‌های خود ثبت‌نام کرده و تسهیلات را درنظر می‌گیرند.» البته بیان شده است که ثبت‌نام کاروان اربعین با کمک تشکل‌های دانشجویی، بسیج و دفتر نهاد نمایندگی رهبری انجام شده و هیچ محدودیتی هم برای ثبت‌نام وجود ندارد.
* نسرین رستمی