کیانا تصدیق‌مقدم، خبرنگار: جلوی رویا را که نمی‌شود گرفت؛ مثل همین رویای زنده شدن کاراکترهای کارتونی! رویا و آرزویی که بعد از هر بار تماشای انیمیشن، سراغ دنیای کودکان می‌آید و آنها هم مادام داستان انیمیشن را در ذهن‌شان مرور می‌کنند و مرور می‌کنند و مادام با کاراکترهایشان نفس می‌کشند. رویای زنده شدن کاراکترهای کارتونی شاید برای ما زیاد جدی نباشد و در دسته خیالبافی‌های دنیای کودکان قرار بگیرد اما ژاپنی‌ها خیلی به این زنده شدن کاراکتر باور دارند. اصلا انگار کاراکترهایشان را می‌سازند تا سال‌ها بعد در دنیای واقعی‌شان آینده بچه‌هایشان آن را ببینند. انیمه‌ها در کشور ژاپن فقط جنبه سرگرمی ندارند و در پشت‌صحنه آن برنامه‌ریزی آموزشی و تربیتی طراحی میشود. نمونه مشهوری که از آن هم زیاد یاد میشود، مجموعه انیمه‌های «فوتبالیست‌ها» است که برای علاقه‌مند کردن کودکان ژاپنی به دنیای فوتبال ساخته شده است. نه فقط فوتبالیست‌های ژاپنی، بلکه کودکان کشورهایی که این مجموعه انیمیشن را پخش کرده‌اند هم با کاراکترهای سوباسا و دوستانش خاطره دارند و با رویای مبارزه در زمین سبز زندگی کردند. علاوه‌بر ورزش فوتبال می‌توان به سرگذشت والیبال هم در این کشور اشاره کرد. شرایط حضور و فعالیت در بازی‌های تیم ملی والیبال ژاپن در گذشته تحت‌تاثیر این گزاره مشهور بود که بازیکنان قد کوتاه ژاپنی نمی‌توانند در والیبال موفق شوند، اما در انیمه‌هایی که با موضوع ورزش والیبال ساخته‌اند، نشان داده‌اند که یک بازیکن خوب والیبال تنها تحت‌تاثیر قد قرار نمی‌گیرد و با قد کوتاه هم می‌توان والیبالیست خوبی بود. این روزها ژاپنی‌ها در مسابقات جهانی والیبال به‌شکلی خارق‌العاده ظاهر شده‌اند، البته نمی‌توان به‌طورقطع همه موفقیت ژاپنی‌ها در رشته والیبال را متاثر از انیمیشن والیبالیست‌ها دانست اما می‌توان گفت که انیمیشن‌سازان ژاپنی در چهارچوب طراحی و سیاست ورزش قهرمانی این کشور از سال‌ها قبل، در شکل‌گیری علاقه‌مندی کودکان و نوجوانان ژاپنی تاثیرگذار بوده‌اند. ژاپنی‌ها انیمه‌های بسیاری را به‌صورت هدفمند و برای پیشرفت کشورش در عرصه‌های مختلف تولید کرده‌اند.
والیبالیست‌ها
«هایکیو» یک مجموعه ژاپنی است که توسط هارویچی فوروداته نوشته و تصویرسازی شده است. این مجموعه در ایران با نام‌هایی همچون «والیبالیست‌ها» یا «آبشار سرنوشت» شناخته میشود. «هایکیو» داستان پسری به نام شویو هیناتا را روایت میکند که با وجود قد کوتاهش تصمیم گرفته یک بازیکن والیبال شود. داستان از جایی شروع میشود که هیناتا شویو پس از دیدن یک مسابقه والیبال که «هیولا کوچک» در آن تیم بازی می‌کرد، به والیبال علاقه‌مند شد و به تیم والیبال مدرسه راهنمایی خودش پیوست. بعد از پیدا کردن اعضای جدید، آنها راهی یک تورنمنت می‌شوند که در آنجا با یک تیم قدرتمند که عضوی به نام کاگیاما توبیو ملقب به پادشاه زمین، روبه‌رو می‌شوند و تیم او را شکست می‌دهند. هیناتا برای شکست دادن کاگیاما به تیم کاراسونو می‌پیوندد ولی می‌بیند که کاگیاما هم به این مدرسه پیوسته و با همدیگر هرچند با اختلافات بسیار راهی چالش‌های بزرگ و کوچک می‌شوند.
این مجموعه ابتدا به‌صورت مانگا برای هفتهنامه شونن جامپ منتشر میشد. انتشار این مانگا از سال 2012 شروع شد و تا 2020 ادامه داشت و موفقیت آن منجر به تولید یک مجموعه انیمه تلویزیونی شد که همچنان ادامه دارد. این انیمه تاکنون در چهارفصل و مجموعا 85 قسمت منتشر شده است. این مجموعه بعدها در تلویزیون ایران هم پخش شد.
طبق بررسی‌ها و نظرسنجی‌های انجام‌شده این انیمه به چند دلیل مورد استقبال قرار گرفت؛ اولین دلیلش میزان انگیزه‌ای بود که به‌طور ناخودآگاه به مخاطب می‌داد و بیننده را با قصه همراه می‌کرد. دومین دلیلش نشان دادن لحظه‌های هیجان‌انگیز و اتفاقات خوبی بود که به‌پاس تلاش و همکاری یک تیم پدید می‌آمد. البته این انیمه از موسیقی به‌یادماندنی هم برخوردار بود. بعد از پخش این مجموعه، افراد مختلفی در کشورهای مختلف در توئیتر در مورد این انیمه نظر دادند و عده‌ای نوشتند بعد از دیدن «والیبالیست‌ها» در باشگاه‌های آموزش والیبال ثبت‌نام کرده‌ایم.
آماری از تعداد دانش‌آموزان ژاپنی منتشر شده که در فاصله سال‌های 2009 تا 2016، در باشگاه‌های والیبال دبیرستان ژاپن ثبت‌نام کرده‌اند.
همان‌طور که می‌بینید این نمودار تا پیش از تولید مانگا «هایکیو» سیر نزولی داشته است اما پس از تولید مانگا و مجموعه انیمیشن هایکیو در سال 2012، تعداد دانش‌آموزانی که در باشگاه‌های والیبال ثبت‌نام کرده‌اند سیر صعودی پیدا کرده است.
فوتبالیست‌ها
فوتبالیست‌ها با عنوان اصلی کاپیتان سوباسا یک مجموعه مانگا، انیمه و بازی ویدئویی است. این مجموعه مانگا از سال 1981 تا 1988 در مجله هفتگی شونن منتشر شده است. این مجموعه در ایران با عنوان «فوتبالیست‌ها» پخش شد و طرفداران زیادی هم پیدا کرده بود. عقب‌ماندن این کشور از دیگر کشورها در زمینه فوتبال و عدم‌دستیابی به برد در سطح آسیا، فدراسیون فوتبال این کشور را به فکر انداخت تا با هدف علاقه‌مند کردن کودکان به این ورزش اقداماتی انجام دهند. البته تولید این انیمه تنها کاری نبود که برای افزایش علاقه مردم ژاپن به فوتبال انجام شد و درواقع این انیمه را محوری قرار دادند تا مردم را به سمت فوتبال هدایت کنند و درکنار آن بیش از 100 باشگاه حرفه‌ای در این زمینه ایجاد کردند.
بسکتبالیست‌ها
«بسکتبالیست‌ها» یکی‌دیگر از انیمه‌های ورزشی ژاپنی است و از سال 2008 تا 2014 پخش شد. این مجموعه هم از روی یکی از مانگاهای مشهور «هفتهنامه شونن جامپ» با نام بسکتبال کوروکو ساخته شده است. این انیمه داستان یک تیم بسکتبال دبیرستانی را روایت میکند که تلاش می‌کنند تا به مسابقات ملی راه پیدا کنند. این تیم مدرسه با برنده شدن در همه مسابقات و شکست‌دادن رقبای خود به شهرت رسیدند. اعضای اصلی تیم پنج نفر بودند و به‌عنوان نسل معجزه شناخته شدند. بعدها یکی از این بازیکنان قصد داشت تا یکی از تیم‌های ژاپن را درصدر تیم‌ها در مسابقه قرار دهد و در این راستا با هم‌تیمی‌های سابق خود رقابت میکند.
شاهزاده تنیس
«شاهزاده تنیس» یکی‌دیگر از مجموعه‌های ورزشی ژاپنی است. این مجموعه از سال 1999 تا 2008 در هفتهنامه شونن جامپ منتشر میشد و 178 قسمت داشت. داستان این انیمه در توکیو اتفاق می‌‌افتد و مدرسه‌‌ای را به تصویر می‌‌کشد که به باشگاه تنیس قوی و بازیکنان بااستعداد، معروف است. یکی از بازیکنان پس از ورود به مدرسه، تعدادی از افراد قوی باشگاه را شکست می‌‌دهد تا بتواند به‌عنوان یکی از بازیکنان ثابت تیم، جایگاه خود را به دست آورد. اعضای تیم درحالی‌‌که به‌دنبال هدف نهایی خود، یعنی قهرمانی در مسابقات ملی تنیس در مدارس راهنمایی هستند، دوستان جدیدی پیدا می‌کنند و مهارت‌ها و تکنیک‌های جدیدی یاد می‌گیرند.
اینازوما الون
اینازوما الون یک مجموعه تلویزیونی انیمه‌ژاپنی است که از سال 2008 تا 2001 براساس مجموعه بازی‌های ویدئویی با همین نام در یک بسته 127 قسمتی تولید شد. شخصیت اصلی این داستان یک دانش‌آموز دبیرستانی به نام اندو مامورو است. اندو مامورو که دروازه‌‌بان تیم فوتبال مدرسه است، تنها ۶ نفر دیگر در تیمش دارد. عاقبت، این تیم تهدید به منحل شدن میشود مگر اینکه بتواند در یک بازی مقابل تیم تیکوکو گاکوئن، بهترین تیم ژاپن، ببرد. اندو با جمع‌آوری چهار بازیکن دیگر تلاش میکند تیم را نجات دهد. به‌تدریج اندو دوستان بیشتری پیدا میکند و به اعضای تیم اضافه میشود و با تلاش‌های او تیمش به مسابقه راه پیدا میکند.
آسی از الماس
این انیمه ژاپنی از موضوع بیس‌بال برگرفته شده است و از سال 2006 تا 2015 در مجله هفتگی شونن منتشر میشد. البته دنباله این مجموعه یک‌بار در سال 2013 تا 2016 و بار دیگر در سال 2019 تا 2020 به نمایش درآمد. این انیمه داستان شخصی را دنبال میکند که در ابتدا قصد دارد همراه دوستانش به یک دبیرستان محلی برود و در حد توان خود بیس‌بال بازی کند، اما پس از آنکه بورسیه‌‌ای از مدرسه Seidou به او پیشنهاد میشود تصمیم می‌گیرد از این مدرسه دیدن کند. دیدگاه او نسبت به آینده تغییر میکند و رسیدن به مسابقات ملی را در لیست اهداف خود قرار می‌‌دهد.
با باد بدو
«با باد بدو» نام یک رمان ژاپنی است. از سال 2018 تا 2019 یک مجموعه انیمه با الهام از این رمان در قالب 23 قسمت در تلویزیون تولید و پخش شد. شخصیت اصلی این انیمه که یک دونده نخبه است به دلیل سرقت غذا تعقیب میشود، در این میان یکی از دانشجویان دانشگاه که همانند او دونده بود، برای فرار به وی کمک میکند. آن دونده که هایجی نام داشت کاکرو را متقاعد میکند که به همراه او و دوستانش در یک خوابگاه قدیمی ساکن شود؛ جایی که در آن قصد دارد برای شرکت در مسابقات دوی ماراتن امدادی آماده شود. اما کاکرو به‌زودی متوجه میشود همه ساکنان آن خوابگاه به جز هایجی و خودش کاملا تازه‌کار هستند.
اسکیت بی‌نهایت
«اسکیت بی‌نهایت» یک مجموعه انیمه تلویزیونی ژاپنی است که از سال 2021 از شبکه ABC در قالب 12 قسمت پخش شد. داستان این انیمه به شکل کلی متمرکز بر دو شخصیت اصلی ریکی و لانگا و ورزش اسکیت است. ریکی یک دانش‌آموز دبیرستانی و اسکیت‌‌باز است. او علاقه زیادی به شرکت در اس که یک مسابقه مخفی و خطرناک در یک معدن متروکه است، دارد. ریکی پس از آنکه با لانگا، دانش‌آموزی که به‌تازگی از کانادا به ژاپن بازگشته، آشنا میشود، او را به محل مسابقات می‌‌برد. لانگا هیچ تجربه‌‌ای از اسکیت‌سواری ندارد، اما ناگهان ناچار میشود در یک مسابقه اسکیت‌سواری شرکت کند و همین آغاز راه لانگا در این عرصه شد. به‌تدریج ریکی و لانگا را با چالش‌های جدید روبه‌رو میکند.
ژیمناستیک موزون
«ژیمناستیک موزون» مجموعه ژاپنی که از سال 2021 در قالب 12 قسمت به نمایش درآمده، داستان شخصی را روایت میکند که عاشق ورزش است، اما هیچ‌وقت نتوانست در ورزش‌های مختلف آنقدر که می‌خواهد بدرخشد. او پس از مشاهده گروهی از ژیمناست‌ها در پارک و تماشای مسابقه‌شان در مسابقات ژیمناستیک، تصمیم می‌گیرد برای مقطع دبیرستان به مدرسه همان ژیمناست‌ها بپیوندد و وارد تیم ژیمناستیک شود. این تیم که برای شرکت در مسابقات نیاز به اعضای جدید داشت، او را علی‌‌رغم مبتدی بودنش در گروه می‌‌پذیرد و این شروعی برای پیشرفت وی در زمینه ژیمناستیک میشود.