زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: مراسم تقدیر از اعضای هیات‌علمی و اساتید نمونه کشور و بیست‌ونهمین دوره آیین معرفی دانشجویان نمونه کشوری با وجود تعطیلی تهران روز گذشته با حضور سیدابراهیم رئیسی و رئیس نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری در دانشگاه‌ها و وزرای علوم و بهداشت در سالن همایش‌های دانشگاه علم وصنعت برگزار شد. در این مراسم 36 عضو هیات‌علمی به‌عنوان اساتید برتر کشوری از میان 22 دانشگاه و یک پژوهشگاه انتخاب و معرفی شدند. در این میان علی‌رغم اینکه جمعیت اساتید نمونه کشوری به نسبت سال‌های گذشته افزایش چشمگیری داشته، اما باز اساتید دانشگاه‌های پایتخت دست برتر را در کسب عنوان عضو هیات‌علمی نمونه کشوری داشتند. تعداد اساتید اعلامی نمونه کشوری در سال جاری دو برابر شد؛ سال گذشته از این میزان تنها 17 استاد برتر بود و سهم تهرانی‌ها هم از میان آنها 12 عضو هیات‌علمی بود. این مراسم در سال تحصیلی 98-97 با معرفی 13 نفر و در سال 96 با معرفی 10 عضو هیات‌علمی به‌عنوان استاد نمونه کشوری برگزار شده بود. البته در میان همه این سال‌ها و مراسم‌ آن یک نقطه مشترک وجود دارد؛ نادیده‌انگاری قریب به 40 درصد آموزش عالی کشور که نه در میان آیین معرفی اساتید و نه جشنواره دانشجویان نمونه کشوری صحبتی از آنان نیست.

 52 درصد اساتید نمونه از دانشگاه‌های پایتخت انتخاب شدند
با نگاهی به اسامی اساتید نمونه کشوری امسال و همچنین درنظر گرفتن دانشگاه محل تدریس آنها، سهم اندک اعضای هیات‌علمی‌ای که در دانشگاه‌های غیرتهرانی تدریس و به فعالیت‌های پژوهشی مشغول هستند، ‌به وضوح دیده می‌شود. به عبارت دیگر از 36 استاد، 17 تن از آنها در استان تهران مشغول به فعالیت بوده و 19 تن دیگر از 30 استان دیگر کشور انتخاب شده‌اند؛ جالب‌تر اینکه دانشگاه‌هایی مانند تهران، تربیت مدرس، علم‌وصنعت، ‌شهید‌بهشتی و صنعتی‌شریف هرکدام به ترتیب 4، 2، 3، 2 و 2 استاد را در مراسم روز گذشته داشتند و از میان شهرستانی‌ها تنها دانشگاهی مانند فردوسی مشهد و اصفهان بودند که هرکدام با تربیت 2 عضو هیات‌علمی‌شان توانسته بودند لقب نمونه کشوری را از آن خود کنند.

 حضور پررنگ مدیران فعلی و سابق در لیست اساتید نمونه
تعداد قابل‌توجه اساتیدی که به‌عنوان برترین‌های کشوری در روز گذشته معرفی شدند یا درحال حاضر یا در گذشته نه‌چندان دور مسئولیت‌های اجرایی داشتند و از جرگه مدیران محسوب می‌شوند. از میان 36  استاد معرفی شده 6 استاد مسئولیت‌هایی خارج از محیط دانشگاه داشته یا دارند. منصور کبگانیان، عضو هیات‌علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و علی‌اکبر متکان عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید بهشتی دو فردی هستند که هم‌اکنون نیز مسئولیت‌های مهمی را برعهده دارند. کبگانیان دبیری ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور را برعهده دارد و متکان - از مدیران اسبق وزارت علوم – هم‌اکنون به‌عنوان معاون توسعه و مدیریت وزارت جهاد کشاورزی فعالیت می‌کند. محمدباقر خرم‌شاد استاد دانشگاه علامه طباطبایی، کامران دانشجو عضو هیات‌علمی دانشگاه علم‌وصنعت و محمود فتوحی استاد دانشگاه صنعتی‌شریف هم جزء افرادی هستند که پیش‌تر سمت‌هایی اجرایی داشته‌اند، ‌به‌طوری‌که خرم‌شاد از شهریورماه سال گذشته تا فروردین امسال به‌عنوان معاون سیاسی وزیر کشور در دولت سیزدهم مشغول به فعالیت شد. کامران دانشجو هم که فردی نام‌آشنا برای جامعه آکادمیک است، وزارت علوم دولت دهم را برعهده داشت و فتوحی هم تا آبان‌ماه سال گذشته ریاست دانشگاه صنعتی شریف را عهده‌دار بود.

 معاونان سابق و فعلی دانشگاه‌ها از قلم نیفتادند
در کنار چهره‌هایی که یا در برهه‌هایی مسئولیت داشتند یا امروز به‌عنوان مسئول شناخته می‌شوند، در جمع تعدادی دیگر از اساتید نمونه کشوری امسال هم می‌توان به چهره‌هایی اشاره کرد که در دانشگاه‌های خود سمت‌هایی اجرایی برعهده دارند یا داشته‌اند، ‌یعنی یا به‌عنوان معاون آموزشی فعالیت می‌کنند یا در کسوت معاون پژوهشی حضور دارند؛ داوود یونسیان‌ ‌معاون پژوهشی دانشگاه علم‌وصنعت، محمود کمره‌ای معاون آموزشی دانشگاه تهران و ‌محمداسماعیل همدانی‌گلشن رئیس اسبق دانشگاه صنعتی اصفهان در این زمره هستند. البته ابوالفضل واحدی که معاون آموزشی سابق دانشگاه علم و صنعت به‌شمار می‌رود هم در مراسم روز گذشته به‌عنوان استاد نمونه کشوری معرفی شده است.

 چشم‌پوشی از 24 هزار استاد و یک میلیون دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی
هرچند در نگاه اول به نظر می‌رسد وزارت علوم همه مراکز آموزشی را برای انتخاب عضو هیات‌علمی مورد رصد قرار داده است، اما واقعیت این است که متولیان آموزش عالی در عمل دانشگاه آزاد اسلامی که سهمی نزدیک به 40 درصد در فضای آموزش عالی و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه‌های مختلف برعهده دارد را نادیده گرفته‌اند. البته این مساله تنها به حوزه معرفی عضو هیات‌علمی نمونه محدود نشد. در مراسم روز گذشته حتی دانشجویان دانشگاه آزادی هم از اینکه به‌عنوان دانشجوی نمونه معرفی شوند، محروم شده‌اند. درحالی‌که دانشجویان دانشگاه‌هایی مانند فرهنگیان، شاهد و شهید مدنی در کنار دانشگاه‌های مطرح کشور بحق این فرصت را داشتند که تلاش خود را برای رسیدن به ملاک‌های تعیین‌شده در راستای معرفی به‌عنوان دانشجوی نمونه کشوری داشتند، ‌اما معلوم نیست چرا خانواده دانشگاه آزاد اسلامی در چنین رویداد مهمی به‌طور کامل کنار گذاشته می‌شود.

 31 دانشجو حائز عنوان نمونه کشوری شدند
از میان بیش از 3 میلیون دانشجویی که این روزها در دانشگاه‌های کشور مشغول به تحصیل هستند، ‌تنها 18 دانشجو به‌عنوان دانشجوی نمونه کشوری از سوی وزارت علوم انتخاب و معرفی شده است، رقمی که در مقایسه با اساتید معرفی شده به نصف کاهش یافته است که در این میان طبق روال معمول باز هم تهرانی‌ها بیشترین آمار با 7 دانشجو بیشتر آمار را به خود اختصاص داده‌اند و از این جمع نیز 3 دانشجو در دانشگاه تهران تحصیل می‌کنند.
در کنار آنها وزارت بهداشت هم 13 دانشجو را معرفی کرد که از دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران تنها 2 دانشجو به این عنوان رسیدند و عمده دانشجویان انتخاب شده را غیرتهرانی تشکیل دادند.

 درخواست تخصیص ظرفیت پذیرش بدون آزمون برای دانشجویان نمونه کشوری
تینا مولایی، دانشجوی رشته دندانپزشکی هم دیروز به‌عنوان نماینده دانشجویان وزارت بهداشت به ایراد سخنرانی پرداخت و مطالباتی را از شخص اول اجرایی کشور مطرح کرد. تخصیص ظرفیت پذیرش بدون آزمون در مقاطع بالاتر برای دانشجویان نمونه کشوری مقطع دکتری و تسهیل پذیرش بدون آزمون در مقاطع بالاتر برای دانشجویان نمونه کشوری مقطع کارشناسی و کارشناسی‌ارشد، ‌جایگزین کردن سربازی اجباری با پروژه  جایگزین خدمت برای دانشجویان مقطع کارشناسی و تسهیل اجرای آن برای دانشجویان مقطع ارشد و دکتری را می‌توان جزء مهم‌ترین بخش صحبت‌های این دانشجو دانست.

حرکت علمی کشور را منوط به خنده و اخم دیگران نمی‌کنیم
از نحوه انتخاب اساتید نمونه کشوری که بگذریم، باید گفت ابراهیم رئیسی نیز صحبت‌های مهمی را در این مراسم مطرح کرد. او با بیان اینکه اکنون اتفاقات علمی خوبی در کشور رقم خورده است اما راه زیادی در پیش داریم، گفت:‌ «ما باید در حوزه‌های تحقیق و پژوهش، تعلیم و تربیت و خدمت‌رسانی گام‌های بلندی برداریم. امروزه ما به کارهای علمی جدی‌تری نسبت به گذشته نیازمندیم.»
به گفته او، ‌در دولت سیزدهم ماموریت تحول به‌طور جدی دنبال می‌شود. ایجاد تحول سه بال تحول شناختی، تحول فرآیندها و تحول نهادها را شامل می‌شود. اگر این سه تحول همراه هم پیش روند ما توسعه و پیشرفت را احساس خواهیم کرد و تحول‌آفرین خواهیم بود.
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه حرکت علمی کشور را به خنده و اخم دیگران اتصال نمی‌دهیم، گفت: «تحول و پیشرفت به فرموده رهبری ضرورت کشور است و دوره آن گذشته است که به دانشگاه بگوییم ماهواره خود را به فضا نفرستید چون دیگران اخم می‌کنند. ما نباید حرکت علمی کشور را به خنده و اخم دیگران منوط کنیم. اتفاقا در جاهایی که تحریم و تهدید شده‌ایم بیشتر پیشرفت کرده‌ایم.»