ندا اظهری، خبرنگار گروه دانشگاه: رشته مهندسی پزشکی از آن دست رشته‌های دانشگاهی است که به‌ویژه در سال‌های اخیر با توجه به روی کارآمدن حوزه‌های فناوری هوشمند، اینترنت اشیا و هوش مصنوعی توانسته حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد. دانشجویان فعال در این رشته به ویژه در داخل کشور توانسته‌اند با حمایت‌هایی که دانشگاه‌ها از آنها داشته‌اند و نیز با اتکا به علاقه و استعدادهای ذاتی خود دست به اختراع و ابداعات شگرفی در این زمینه بزنند و حرف‌های زیادی در دنیا برای گفتن داشته باشند. دانشگاه آزاد اسلامی در این میان، بخشی از وظیفه پرورش این استعدادها را برعهده دارد و انتظار می‌رود با توجه به بنیه قوی علمی‌ای که در این دانشگاه وجود دارد، جوانان دانشجو و فارغ‌التحصیلان بتوانند در عرصه‌های علمی بدرخشند. یکی از این نمونه‌ها، دانشجویان واحد نجف‌آباد اصفهان هستند که در قالب یک شرکت فناور و خلاق توانسته‌اند در آمریکا افتخارآفرینی کنند. این گروه دانشجویی توانسته‌اند درحال حاضر، دو دستگاه فشارسنج بدون کاف و دستبند آلزایمر و بیماران خاص را برای تولید و تجاری‌سازی در داخل و خارج از کشور آماده کنند. این دو اختراع تاکنون موفق به کسب جوایز متعددی در داخل و خارج از کشور شده است که افتخاری برای کشور به‌شمار می‌رود.
زهرا قضاوی، سرپرست تیم اختراعات اصفهان و مدیرعامل شرکت فناور و خلاق بهیارطب بارمان است و تلاش می‌کند به‌عنوان سرپرست این تیم، دانشجویان علاقه‌مند و بااستعداد را به سمت اختراع، فناوری و نوآوری سوق دهد. در گروه اختراعات اصفهان، گروهی از دانشجویان هم هستند که علاقه‌مند به اختراعات و ابداعات هستند اما اطلاعات چندانی در این زمینه‌ها ندارند؛ از این‌رو، تحت آموزش هستند تا بتوانند راحت‌تر در مسیر اختراع قرار گیرند. این اقدام باعث می‌شود حتی در مراحل بعدی در زمینه‌هایی چون ایده‌دادن به گروه کمک کنند. به گفته قضاوی، تیم اختراعات اصفهان از حدود چهار تیم فعال تشکیل شده که سه تیم وارد مرکز رشد شده‌اند و یکی از تیم‌ها نیز به‌عنوان هسته فناور به‌تازگی وارد مرکز رشد شده است.
این سرپرست جوان و باانگیزه تیم اختراعات اصفهان که خودش هم ازجمله مخترعان فعال کشور محسوب می‌شود، فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی رشته مهندسی پزشکی و دانشجوی کارشناسی‌ارشد مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد اصفهان است. او از ابتدای ورود به دانشگاه با هدف نوآوری تحصیلات خود را آغاز کرد و مسیر حرکت خود را که همین راه اختراع و نوآوری بوده، از قبل مشخص کرده بود و همین باعث شد درطول سال‌های تحصیل در دانشگاه با انگیزه و علاقه‌ای که داشته و دارد، بتواند به همان هدفی که سال‌ها در ذهن داشته دست پیدا کند. او می‌گوید: «من که به حوزه اختراعات و نوآوری علاقه زیادی داشتم، همواره دوست داشتم اختراعی که می‌کنم کمکی به جامعه و مردم کند و صرفا اختراعی نباشد که مجوز آن را قاب کرده باشم.»
دستبندی با اطلاعات شخصی برای بیماران خاص
بیماران مبتلا به پارکینسون، آلزایمر و به‌طور کلی بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص جزء بیمارانی هستند که کمتر در کانون توجه قرار می‌گیرند و ما تلاش کرده‌ایم با کمک به آنها دستبندی را با قیمت بسیار مناسب تولید کنیم که مورد استفاده عموم جامعه باشد و هم بتواند به آنها کمک زیادی کرده باشد. چگونگی کارکرد این دستبند به این شکل است که با توجه به دارا بودن فناوری NFC و یک NFC تگ، اطلاعات کامل بیمار یا نوجوانان درون آن ذخیره می‌شود و درواقع، هر فردی، NFC مخصوص به خودش را دارد. با توجه به QRcode که برای هر فرد به طور تخصصی و جداگانه روی دستبند حک شده، فرد مبتلا به بیماری خاص به‌طور کامل می‌تواند به پرونده پزشکی و اطلاعات فردی خود که داخل دستبند طراحی شده، دسترسی پیدا کند تا درصورت امکان زمانی که در مکان خاصی یا حتی خیابان دچار مشکل می‌شوند، درصورت انتقال آنها به مراکز درمانی، کادر درمان بتوانند در کوتاه‌ترین زمان، با توجه به پرونده پزشکی بیمار که در دستبند مجهز به QRcode تعبیه شده، بهترین تصمیم را برای درمان بیماران در نظر بگیرند. به‌عبارتی، اطلاعات مربوط به افراد شامل اطلاعات شخصی شامل نام و شماره تلفن نزدیکان و نوع بیماری و آدرس و... و نیز اطلاعات پزشکی بیماران شامل داروهای ضروری، آخرین اطلاعات پزشکی و گروه خونی در آن درج می‌شود. درمورد بیماران مبتلا به آلزایمر، حتی اطلاعات نزدیک‌ترین افراد به بیمار هم در دستبند درج شده تا از این طریق به‌واسطه ارتباط با نزدیکان فرد، آنها را از وضعیت بیمار مطلع کنند. با اسکن QRcode روی دستبند، می‌توان به اطلاعات فرد دسترسی پیدا کرد.
حضور و غیاب هوشمند
قضاوی همچنین عنوان می‌کند این دستبند برای دانش‌آموزان 12، 13 ساله در حضور و غیاب مدرسه‌ای آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد. به گفته او، تاکنون دستگاه مشابهی مانند این دستبند در داخل کشور وجود نداشته است. درست است که این دستبند عملکرد مشابهی شبیه ساعت اپل یا سامسونگ دارد که با استفاده از GPS این کار را انجام می‌دهند، اما قیمت نسبتا بالایی دارد و همه افراد قادر به خریداری آن نیستند. اما این دستبند با استفاده از QRcode که سایت آن هم طراحی خود شرکت است، طراحی شده است. حتی نمونه خارجی از این محصول با این قابلیت وجود ندارد اما تنها در داخل چین سیستمی وجود دارد که با استفاده از QRcode کار می‌کند و این QRcode روی بدن بیمار حک می‌شود که می‌تواند برای بیمار دردناک باشد و خوشایند همه افراد به ویژه یک بیمار مبتلا به آلزایمر نیست. نمونه اولیه از این دستبند ساخته شده و صحبت‌های اولیه با برخی مدارس ابتدایی برای استفاده به‌عنوان سیستم حضور و غیاب دانشجویان انجام شده و حتی والدین می‌توانند با اسکن کد روی این دستبند، از آخرین اطلاعات و نمرات فرزندان خود و نیز اخبار مدرسه استفاده کنند و نیز فرزندان خانواده‌ها هم به‌عنوان کارت اعتباری در مدرسه یا حتی خیابان استفاده کنند و از مخارج فرزندان‌شان مطلع شوند.
قضاوی همچنین اشاره کرده است با برخی مراکز نگهداری از بیماران آلزایمری و انجمن بیماران آلزایمر مذاکراتی صورت گرفته و محصول درحال تجاری‌سازی است. این دستبند بین 60 تا 80هزار تومان قیمت دارد. QRcode این دستبند به‌صورت برون‌سپاری با استفاده از قالب‌هایی که برای آن تولید شده و دستبند هم توسط خود شرکت تولید می‌شود. لینک مخصوص از طریق سایت طراحی‌شده توسط شرکت آماده شده و QRcode مخصوص هر فرد با لیزر روی دستبند حک می‌شود. امید می‌رود در آینده‌ای نزدیک افراد با استفاده از این دستبند به‌عنوان یک کارت اعتباری وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند.
فشارسنج بدون کاف با دقت بالا
محصول افتخارآفرینی که این شرکت طراحی و تولید کرده و یک محصول منحصربهفرد است و در دنیا نمونه‌ای از آن وجود ندارد، فشارسنج بدون‌کاف است که تنها نام فشارسنج روی آن درج شده اما قادر است 11 پارامتر را اندازه‌گیری کند. ازجمله پارامترهایی که این فشارسنج بدون کاف می‌تواند اندازه‌گیری کند، می‌توان به میزان اشباع خون، ضربان قلب، دما، سرعت جریان خون، میزان گرفتگی عروق و... اشاره کرد. سرعت جریان خون یکی از پارامترهای اصلی برای سنجش سلامت قلب محسوب می‌شود. این دستگاه تا حد زیادی می‌تواند به پزشکان در تعیین میزان سلامت قلب کمک کند. قضاوی در ادامه با اشاره به برخی ویژگی‌های دستگاه به «فرهیختگان» می‌گوید: «از ویژگی‌های منحصربهفرد این دستگاه فشارسنج بدون کاف می‌توان به این مورد اشاره کرد که می‌تواند نوار قلب را بدون هیچ اتصال سیمی و تنها با استفاده از سه نقطه اتصال به بدن اندازه‌گیری کند. این دستگاه فشارسنج در تعیین پارامترهای دیگر هم می‌تواند به پزشکان کمک کند.»
محققان آمریکایی از نبوغ ایرانی شگفت‌زده شدند
این مخترع جوان به «فرهیختگان» می‌گوید: «این دستگاه تاکنون توانسته جوایز متعدد کشورهای خارجی را از آن خود کند. این فشارسنج برای نخستین‌بار توانست تندیس طلای دانشگاه MIT را در چالش سال و با توجه به تحریم‌هایی که بودیم، کسب کند و توانستیم به همراه اعضای شرکت، پرچم ایران را در دانشگاه MIT آمریکا بالا ببریم. همچنین این دستگاه توانست در مسابقات تسلای کرواسی و نیز مسابقات تکنوفست که از بزرگ‌ترین مسابقات اختراعات و نوآوری در جهان به شمار می‌رود، کسب مقام کند.» این دستگاه فشارسنج بدون کاف از دو قسمت تشکیل می‌شود، به‌طوری که یک بخش آن مانیتور و بخش دیگر دستبندی است که به‌عنوان «هولتر فشار و قلب» مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌عبارتی، زمانی که پزشک نیاز به فشارسنج یا ثبت ضربان قلب طی 24 یا 48 ساعت دارد، با استفاده از این دستبند که دقت بالایی دارد، می‌تواند این کار را انجام دهد. دستگاه‌هایی که درحال حاضر در بازار وجود دارند، معمولا برای استفاده طولانی‌مدت برای بیماران راحت نیستند اما این دستبند به‌راحتی دور مچ بیمار بسته می‌شود و در طولانی‌مدت هم آزردگی خاصی برای بیمار ایجاد نمی‌کند و پزشک می‌تواند به‌خوبی و با دقت بالایی فشار و ضربان قلب بیمار را در طولانی‌مدت ثبت کرده و نسبت به سلامت قلب بیمار نظر دهد.
سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای حمایت از محصول ایرانی
بهترین و پیشرفته‌ترین نمونه‌های «هولتر فشار» که در دنیا ساخته شده‌اند، از لحاظ ابعادی برای بیمار ایجاد آزردگی می‌کنند. اما این دستگاه مانند یک ساعت و دستبند دور مچ بسته می‌شود. این دستگاه در داخل ایران به‌عنوان یک اختراع ثبت شده و به دلیل عملکرد منحصر‌به‌فردی هم که دارد به ثبت جهانی رسیده است. قضاوی اظهار می‌کند برای تولید تجاری‌سازی این دستگاه فشارسنج بدون کاف، هم در داخل و هم در خارج از کشور سرمایه‌گذار وجود دارد. در داخل کشور بسیاری از بیمارستان‌ها و روسای بیمارستان‌ها سفارش ساخت آن را به شرکت ما داده‌اند و در خارج از کشور هم دانشگاه MIT به‌عنوان سرمایه‌گذار متعهد به پرداخت بودجه اولیه برای تجاری‌سازی دستگاه است تا بتوانیم این دستگاه را داخل آمریکا تولید و تجاری‌سازی کنیم. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که به‌دنبال آن هستیم که بتوانیم این دستگاه فشارسنج را ابتدا در ایران تولید و تجاری‌سازی کنیم و سپس در ادامه کار، تولید آن را در آمریکا کلید بزنیم. مراحل کار انجام شده و حتی مجوزهای لازم برای تجاری‌سازی محصول در داخل ایران هم اخذ شده و به‌زودی شاهد ورود این دستگاه به بازار خواهیم بود.
دستگاهی شخصی‌سازی شده
این مخترع جوان و دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد اشاره می‌کند که یکی از گزینه‌های مثبت دستگاه این است که مانند دستگاه قندخون که افراد به‌طور شخصی هم در منزل استفاده می‌کنند، قابل‌استفاده به‌صورت فردی است و دقت آن در حد دقت بالینی است و به همان نسبت پزشکان می‌توانند از آن در داخل مطب و بیمارستان برای سنجش فشار خون و ضربان قلب بیماران استفاده کنند. این دستگاه مجهز به سیستم IOT یا اینترنت اشیا بوده و اطلاعات به‌دست‌آمده از فشار و ضربان قلب بیمار برای پزشک معالج ارسال می‌شود. هزینه این دستگاه چیزی حدود هشت تا 12 میلیون تومان می‌شود. قضاوی به‌عنوان یکی از دانشجویان مقطع کارشناسی‌ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، نقش این دانشگاه را در پیشبرد کار شرکت و به سرانجام رسیدن این دو اختراع و نیز توسعه اختراعات دیگر شرکت بسیار کلیدی عنوان می‌کند.
به گفته او، ریاست جدید دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد روی مسائل نوآوری و اختراعات و فناوری حساس بوده و تا حد امکان از دانشجویان نخبه دانشگاه حمایت و تلاش می‌کند تا جایی‌که در توان و اختیاراتش است، کمک کنند.