فاطمه طاری‌بخش، خبرنگار: دانشگاه امیرکبیر از اولین دانشگاه‌هایی بود که حرکت‌های جهادی را از ابتدای دهه80 شروع کرد. در نیمه اول دهه80 یعنی بین سال‌های 83 تا 84 ستاد جهادی در این دانشگاه راه‌اندازی و دو اردو ذیل این ستاد برگزار شد، اما در سال86 به‌دلیل اینکه بنا شد ستاد جهادی زیرنظر بسیج دانشجویی این دانشگاه به فعالیت ادامه دهد، از دل آن گروه جهادی روح‌الله شکل گرفت و اولین مقصدشان نیز خراسان‌جنوبی تعیین شد؛ هرچند این گروه حالا در خراسان‌شمالی به‌دنبال انجام فعالیت‌های عمرانی، آموزشی و... است، اما این مساله باعث نشده توجه آنها از مناطق کم‌برخوردار پایتخت هم برداشته شود؛ مناطقی که در بازه‌های زمانی و به بهانه‌هایی میزبان گروه‌های جهادی ازجمله جهادگران دانشگاه امیرکبیر است. کامل عرب، مسئول برادران گروه جهادی روح‌الله درباره تشکیل و نام این گروه توضیح داد: «گروه جهادی روح‌الله از اواخر دهه80 و تقریبا در سال87 کار خود را آغاز کرد. این گروه جهادی با هدف سازندگی و محرومیت‌زدایی و افزایش روحیه جهادی بین دانشجویان دانشگاه امیرکبیر فعال شد. دلیل نامگذاری این گروه به‌نام روح‌الله نیز به‌دلیل آن است که رویای جهاد سازندگی، برای امام بود و امام‌خمینی(ره) دستور جهاد سازندگی را در آن زمان داد و به همین دلیل اسم گروه را به‌نام امام گذاشتند.»
اشتغال‌زایی در سال‌های اولیه فعالیت گروه جهادی روح‌الله
از اولین فعالیت‌هایی که این گروه جهادی انجام می‌دهد ساخت مسجد و اشتغال‌زایی برای مردم بومی منطقه است. به‌صورت جزئی‌تر، این گروه جهادی در منطقه سربیشه برای اشتغال‌زایی طرح‌هایی مانند مرغداری زنجیره‌ای را اجرا کرده است. در این طرح ابتدا جوجه‌هایی به مردم محلی داده شد تا از آن نگهداری کنند و بعد از بزرگ‌شدن جوجه‌ها دستگاه جوجه‌کشی خریداری شد و حرکت زنجیره‌ای اتفاق افتاد. در هر خانه 30 تا 60 عدد به‌فراخور توان مالی جوجه‌کشی کردند. کارگاه‌های قالی‌بافی نیز برای اشتغال‌زایی راه‌اندازی شد. مسئول برادران گروه جهادی روح‌الله نیز درباره این فعالیت‌ها گفت: «گروه جهادی که تاسیس شد، بیشتر فعالیت آن در حوزه محرومیت‌زدایی و در فضای روستاهایی غیر از تهران دنبال شد. به‌طور مثال اعضای این گروه جهادی در سال87 در خراسان‌جنوبی حاضر شده و در آنجا فعالیت‌هایی اعم از اشتغال‌زایی برای مردم روستا و ساخت خانه محرومان، ساخت مسجد و مدرسه و پروژه‌هایی از این دست که در حوزه عمرانی بودند را دنبال کردند. با توجه به جنس گروه جهادی دانشجویی که بیشتر از 10 تا 12 روز نمی‌تواند در منطقه موردنظر باشد به‌صورت خلاصه می‌شود به کلاس‌های 10روزه برای آموزش بچه‌های دبیرستان و راهنمایی اشاره کرد. آموزش احکام و عقاید دین و رفع اشکال درسی نیز صورت گرفت. اهدای کتاب و محصولات فرهنگی نیز به بچه‌های منطقه محروم انجام شد.»
منطقه شوش، مقصد دیگر جهادگران روح‌الله
گروه جهادی روح‌الله بعد از مدتی در منطقه شوش نیز شروع به فعالیت کرد. این گروه جهادی در این منطقه به تدریس دروس مورد نیاز دانش‌آموزان در کنکور پرداخت. کار در تهران هم از لحاظ وسعت مناطق و هم از لحاظ اینکه باید با سازمان‌های مختلف در ارتباط بود و مجوزهای مختلف کسب کرد، سخت‌تر است. بعد از آن در محله هرندی و حسینیه شیخ‌رجبعلی خیاط شروع به‌کار کردند. بعد از مدتی که از فعالیت این گروه جهادی در این منطقه گذشت، دانشجویان دانشگاه‌های دیگر در حوزه‌های پزشکی و دندانپزشکی نیز به دعوت بچه‌های امیرکبیر به منطقه آمدند. درباره فعالیت گروه جهادی روح‌الله در تهران بیان کرد: «فعالیت دیگری که گروه جهادی ما درطول سال انجام می‌دهد، فعالیت در حاشیه شهر تهران است. درواقع اولین فعالیت ما در منطقه هرندی اتفاق افتاد. فعالیت‌هایی که در این منطقه انجام دادیم در حوزه‌هایی مانند رفع اشکال درسی برای پایه راهنمایی و دبستان تا کلاس‌های فرهنگی بود. رفتن به این منطقه حول محور یکی از دوستان قدیمی گروه صورت می‌گیرد که قبلا نیز جزء موسسان این گروه جهادی بودند. البته حضور سیدغفوری، امام‌جمعه مسجد محله هرندی درکنار ما باعث شد کارها در این منطقه راحت‌تر انجام شود.» گروه جهادی روح‌الله در منطقه هرندی تهران به بازسازی خانه‌ها و مسجد محله هم پرداخته و در ادامه نیز برخی از خانواده‌های این محله را تحت پوشش قرار داده و زندانیانی که به‌دلیل مسائل مالی در زندان بودند را هم از طریق کمک خیرین آزاد کرد. عرب ادامه داد: «در حاشیه شهر علاوه‌بر این فعالیت‌ها بسته‌های ارزاق و نذری را نیز در این مناطق پخش می‌کنیم و تهیه لوازم‌التحریر و غیره نیز از این موارد است. یک‌سری فعالیت‌ها نیز آموزشی است که برای دبیرستانی‌ها در مناطق محروم اشکالات درسی و غیره را برطرف می‌کنیم، البته فعلا به‌صورت جدی اجرایی‌نشده اما به‌زودی قرار است به‌دلیل کرونا و آسیب‌هایی که به روند تحصیلی دانش‌آموزان زد، این فعالیت‌ها را انجام دهیم.» گروه جهادی روح‌الله در دوران کرونا نیز به فعالیت‌های جهادی خود ادامه داده است. او در ادامه درباره فعالیت‌های این گروه در بازه زمانی همه‌گیری این بیماری گفت: «ما در دوران کرونا ازجمله گروه‌های جهادی بودیم که اقدام به تولید ماسک کردیم و به‌صورت انبوه با چند گروه جهادی این بخش را برعهده گرفتیم. باید به این مساله هم اشاره کنم که چه در گذشته و چه در آینده اگر سیل و زلزله‌ای نیز اتفاق بیفتد ما در صحنه حاضر می‌شویم. این بخش حوادث غیرمترقبه‌ای که درطول این سال‌ها اتفاق می‌افتد در حد توان اردوی جهادی برگزار می‌کنیم و کمک‌های مادی یا غیرمادی را جمع‌آوری کرده و به آنجا می‌فرستیم.»
سالانه 400 نفر در فعالیت‌های جهادی حضور پیدا می‌کنند
با توجه به فعالیت وسیعی که گروه جهادی روح‌الله در تهران و مناطق محروم انجام می‌دهد، قطعا نیاز به اعضای فعال زیادی در این حوزه دارند. عرب درباره تعداد اعضای این گروه جهادی توضیح داد: «گروه جهادی دانشجویی امیرکبیر عضو ثابت ندارد. شورای مرکزی دارد که در این شورا تصمیم‌گیری‌های مختلف مرتبط به این گروه انجام می‌شود که مسئول گروه جهادی و 9عضو دیگر دارد. در زمان برگزاری اردوهای جهادی تعداد نفرات گروه از 40نفر شروع می‌شود و به 150نفر نیز می‌رسد. درطول سال نیز 300 یا 400نفری در کل برنامه‌های جهادی شرکت کرده یا پول و کتابی اهدا کردند.»
نصف هزینه‌های گروه جهادی از طریق نهادهای مختلف و یک‌دهم آن از طریق مردم تامین می‌شود
با توجه به اینکه تمامی فعالیت‌های جهادی که طی یک‌سال صورت می‌گیرد نیازمند، هزینه و تامین مالی است، یکی از مواردی که گروه‌های جهادی برای تامین آن زحمت زیادی را متحمل می‌شوند تامین این هزینه‌ها است. عرب درباره تامین هزینه‌های مالی اردوها و فعالیت‌های جهادی توضیح داد: «هزینه کارهای گروه جهادی که بخشی از آن شامل برگزاری اردوهای جهادی است. مثلا در سالی که گذشت و ما به اردوی جهادی رفتیم بخشی از هزینه آن را از بنیادهای مختلف و بنیاد برکت، بنیاد احسان، بنیاد علوی و غیره گرفتیم که با هم ارتباط دارند و کاملا در جریان هستند که چه گروه جهادی از آنها پول گرفته است. اگر کارکرد هزینه‌های اردو، رفت‌وآمد، خورد و خوراک و غیره 100واحد شود، متاسفانه بودجه تمامی این 100واحد به ما تعلق نمی‌گیرد و نصف آن تعلق می‌گیرد.»
او ادامه داد: «تاخیر در پرداخت و غیره نیز استرسی است که اکثر گروه‌های جهادی درگیر آن هستند. بخش دیگری نیز وجود دارد که پول آن داده می‌شود و هرکدام از بنیادها بخشی دارند که برای گروه‌های جهادی بودجه می‌گیرند و وظیفه دارند که بدهند. اما غیر از این ما برای برگزاری اردوهای جهادی از مساجد تهران نیز پول جمع می‌کنیم، به این صورت که داخل مساجد می‌رویم و کارها را گزارش می‌دهیم و از مردم پول جمع می‌کنیم. یک‌دهم پول اردو از مساجد و کمک‌های مردمی جمع می‌شود. برای جمع‌کردن هزینه‌ها از مردم با این روش باید زمان زیادی بگذاریم که بسیار انرژی‌بر است.»
او گفت: «البته بسیاری از هزینه‌ها با کمک مردم تامین می‌شود. برای مثال ارزاق حدودا 70 تا 80درصد آن از سمت مردم جمع می‌شود که 20 تا 30درصد نیز از دانشگاه است و از بنیادهای گفته‌شده بودجه می‌گیریم.»
بی‌اعتمادی به دانشجویان چالش گروه‌های جهادی در مناطق محروم
اگر پای حرف گروه‌های جهادی بنشینید، یکی از پرتکرارترین مشکلاتی که این گروه‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند ارتباط با مسئولان برای کمک معنوی و مادی است. عرب درباره این مورد توضیح داد: «مسئولان در منطقه‌ای که اردوی جهادی برگزار می‌شود مشکل بی‌اعتمادی دارند. بی‌اعتمادی به دانشجویان؛ چراکه فکر می‌کنند شاید نمی‌توانند پروژه را به‌خوبی انجام دهند و آن را به اتمام برسانند. به همین خاطر ممکن است بعضا یا همکاری نکنند یا بی‌اعتماد باشند و اثبات ما به این دسته از مسئولان زمان‌بر است.» بی‌اعتمادی به گروه‌های جهادی بعضا از خود فعالیت‌های این گروه‌ها نیز نشات می‌گیرد. محدثه قربانی، مسئول خواهران این گروه دراین‌باره گفت: «چیزی که من با آن مواجه هستم برخی از گروه‌های جهادی که وارد مناطق می‌شوند بیشتر ضرر می‌رسانند و اکثرا می‌خواهند زندگی شهری را وارد روستا کنند و متاسفانه باعث می‌شوند دید مردم روستا نسبت به مردم شهر تغییر کند و حالت بالا به پایینی نسبت به افراد دارند و خیلی از این افراد برای ترحم فعالیت می‌کنند. اما در گروه جهادی روح‌الله این اتفاق نمی‌افتد.»
او ادامه داد: «جهادگران این گروه جهادی تلاش می‌کنند نه‌تنها آسیبی به منطقه هدف‌شان نزنند، بلکه دغدغه حل مسائل آن مناطق را هم دارند. یعنی بیشتر روی توانمندسازی روستاییان تاکید دارند نه اینکه صرفا موارد رفاهی را آماده کنند. مهم‌ترین کار نیز برگزاری اردوی جهادی است از این جهت که اردوی جهادی پیک کار ما است که در تابستان هزینه‌های عمرانی خواهد داشت.»
قربانی با بیان اینکه درطول سال کار عمرانی و سازندگی انجام می‌دهیم، گفت: «مثلا در روستاهای اطراف تهران آخر هفته‌ها رنگ‌آمیزی مدرسه‌ای بود که فضای آن بسیار قدیمی بود که برای بچه‌های دبستان رفع اشکالات درسی بگذاریم، اما متاسفانه به این دلیل که بچه‌ها سر کار می‌رفتند امکان آن وجود نداشت. دوران کرونا منطقه را تغییر دادیم که بتوانیم کار کنیم و به‌دلیل تعطیلی مدارس این جمع کمتر همکاری می‌کردند که باعث شد منطقه را تغییر دهیم و به کارهای عمرانی رو بیاوریم.»
باید ظرافت‌های فعالیت در مناطق مختلف را در نظر گرفت
او درباره بازدارندگی که نسبت به فعالیت‌های جهادی به‌خصوص از سمت خواهران در این مناطق وجود دارد، توضیح داد: «واقعیت این است که هر منطقه جدیدی که گروهی بخواهد وارد آن شود، با مقاومت‌هایی ازسوی زنان و مردان آن منطقه روبه‌رو می‌شوند؛ چراکه نگاه آنها این است که ما از شهر وارد این مناطق شده‌ایم و بافت سنتی این مناطق اجازه نمی‌دهد که بتوانند به‌راحتی به ما اعتماد کنند و این مساله زمان‌بر است.»
قربانی گفت: «البته نسبت به فعالیت‌های دانشجویان دختر در این منطقه مقاومت بیشتری وجود دارد، به‌طوری که نسبتا فعالیت خانم‌ها داخل روستاها بسیار کم تعریف شده است و ما سعی می‌کنیم این مورد را با ظرافت جلو ببریم. زمانی که وارد مناطق می‌شویم که حساسیتی برای مردم ایجاد نکنیم و به‌خوبی بتوانند آن را بپذیرند؛ معتقدم نسبت به سال‌های گذشته این پذیرش بهتر شده است. دوستان در مساجد یا کلاس‌ها برای کودکان مناطق کلاس می‌گذارند و خانواده‌ها بچه‌ها را می‌آورند و جهادگران در مساجد و مدارس مشغول به‌کار می‌شوند و این نشان می‌دهد مقاومتی که در گذشته نسبت به فعالیت‌های جهادی در مناطق محروم بوده، تا حدی از بین رفته است.»
اردوی جهادی امسال را در خراسان‌شمالی برگزار می‌کنیم
اردوهای تابستانی برای گروه‌های جهادی بسیار اهمیت دارد؛ چراکه بسیاری از دانشجویان زمان فراغت خود را در این گروه‌ها می‌گذرانند و فاصله بین دو ترم را با این گروه‌ها همراه می‌شوند، در نتیجه گروه‌های جهادی نیروی انسانی بیشتری دراختیار دارند. قربانی درباره اردوی تابستان این گروه توضیح داد: «گروه جهادی روح‌الله چندسالی است که تابستان‌ها در حد دوهفته برای برادران و حدود 12روز برای خواهران اردوی جهادی در مناطق محروم برگزار می‌کند. این اردو برای خواهران به این صورت است که کارهای فرهنگی و علمی انجام می‌دهند. مثلا کلاس‌هایی برای روستاییان مختلف می‌گذارند. فعالیت ورزشی، بازی با کودکان منطقه و غیره را انجام می‌دهند. کلاس‌های درسی نیز برگزار می‌کنیم که اگر بچه‌ها مشکلات آموزشی داشته باشند، آن را رفع خواهیم کرد. اگر پشت‌کنکوری باشد، آموزش قرآن و زبان و ریاضی نیز خواهیم داشت. ما اوایل در خراسان‌جنوبی کارهای جهادی انجام می‌دادیم اما چندسالی است که به خراسان‌شمالی رفته‌ایم. تمرکز ما در این اردوهای جهادی تقویت حس سازندگی در جهادگران است.»
او درباره دغدغه‌های حمایتی‌اش از اردوهای جهادی هم این‌گونه توضیح داد: «واقعیت این است که متاسفانه از لحاظ رسانه‌ای ما ضعف‌های بسیاری داریم و فعالیت‌هایی که انجام می‌شود بسیار امیدآفرین است. اگر رسانه‌ها به آن توجهی کنند و بدانند که چنین چیزی وجود دارد قطعا اثرگذار است. چون الان بخشی از جامعه طوری است که مردم می‌خواهند فقط مسئولان یا هر گروه دیگری به فکرشان باشند و بدانند که گروه‌های جهادی هستند که با تمام مشکلات به فکرشان هستند. حمایت‌های دولتی که بالاخره هزینه‌ها از خیرین تامین می‌شود اما حمایت رسانه‌ای برای ما بسیار ارزشمند است که خودمان نیز ظرفیت آن را نداریم و اگر حمایت رسانه‌ای بیشتر باشد نه‌تنها برای گروه جهادی دانشجویی بلکه برای تمامی گروه‌های جهادی قطعا تاثیرگذار بوده و بسیار این حمایت‌ها امیدآفرین است.»