یکی از دلیلی که باعث شد این کتاب را معرفی کنم نوع برخورد کشورهای غربی به‌خصوص آمریکا به جنگ اوکراین است. گویی مردم اوکراین انسان‌تر از مردم یمن، افغانستان و عراق هستند، چون رنگ پوست متفاوت و چشمان آبی دارند. نگاه نظام طبقاتی و نژادپرست به همین سادگی عیان است ولی در لوای بازی رسانه‌ای بحث آزادی و برابری را فقط برای یک نژاد و طبقه خاص مطالبه می‌کند. همان‌گونه که سرپا ماندن هر بنایی متکی به ستون‌ها و پایه‌های آن است آمریکا دارای یک اسکلت پنهان و یک نظام طبقاتی بنیادین است. حیات و ممات و زیست این بنا به‌شدت به‌نظام طبقاتی متکی است و با کوچک‌ترین آثار لرزش در این نظام طبقاتی، تمام روبنا و لایه‌های این سازه به لرزه می‌افتند. طبقه، زیرساخت همه خط‌کشی‌های انسان‌ها در ایالات‌متحده است. طبقه، معماری سلسله‌مراتب انسان‌ها در جامعه ماست. طبقه، قانون و قراردادی پنهان، برای حفظ یک جامعه 400ساله است. بررسی نظام طبقاتی ساختاری آمریکا مثل قرار دادن یک عکس رادیولوژی در معرض نور است. نظام طبقاتی، ساختاری مصنوعی است که در آن ارزش انسان‌ها با معیارهای ساختگی معین و تغییرناپذیر، رتبه‌بندی می‌شود. کارکرد این نظام، تثبیت برتری مفروض یک گروه بر گروه دیگری است که برای همیشه فرومایه فرض شده و همچنان نیز فرومایه فرض خواهند شد. نویسنده کتاب ایزابل ویلکرسون، روزنامه‌نگار، پژوهشگر، نویسنده و اولین زن سیاه‌پوست آفریقایی-آمریکایی است که برنده جایزه پولیترز شده است. او تاکنون دو کتاب به چاپ رسانده که هر دو پرسروصدا بوده‌اند «گرمای خورشیدها» و «طبقه حاکم» از افتخارات و عناوین ویلکرسون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- برنده جایزه پولیترز
2- ژورنالیست سال انجمن ملی روزنامه‌نگاران سیاه‌پوست آمریکا
3- برنده نشان ملی علوم انسانی ایالات‌متحده
به‌نظرم مهم‌ترین شاخصه کتاب طبقه حاکم دربرداشتن دیدگاه‌های علمی پژوهشگران و متخصصان رشته‌های مختلف دانشگاهی است. استنتاج‌های نویسنده به حجم زیاد استنادها به آثار تاریخ‌نگاران، جامعه‌شناسان، روان‌شناسان و اقتصاددانان متکی است. کتاب به‌رغم سادگی متن و همه‌فهم بودنش، از لحاظ علمی و آکادمیک، کتابی است وزین و منبعی مناسب برای تحقیق و پژوهش دانشگاهی محسوب می‌شود.
عصر قبیله گرایی و نژادپرستی مدرن
کتاب طبقه حاکم شامل پنج بخش و 16 فصل در قالب 248 صفحه توسط پیام درخشانفرد ترجمه شده است. وقتی مطالعه کتاب را شروع کردم فکر نمی‌کردم که یک سفر تاریخی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی با جزئیات مهم اتفاقات در کشور آمریکا را تجربه کنم؛ تجربه‌ای که با انواع اسناد نشان از طراحی دقیق و با برنامه استثمار یک نژاد و یک نسل به تصویر می‌کشد. کتاب با اتفاقات انتخاباتی 2016 و ظهور دونالد ترامپ در صحنه سیاسی آمریکا شروع می‌شود و بازگشت عصر قبیله‌گرایی و نژادپرستی مدرن را به خواننده یادآور می‌شود.
برنامه‌ای نامرئی
در قسمتی از فصل سوم کتاب میان تیتر جالبی تحت‌عنوان برنامه‌ای نامرئی قرار دارد. شاید روایت کل کتاب را در همین قسمت با اقتباس از فیلم ماتریکس متوجه خواهید شد. در این قسمت می‌خوانیم:
«در فیلم ماتریکس، نیروی نادیدنی هوش مصنوعی بر نوع بشر حاکم و موفق شده است با جایگزینی واقعیتی موازی، انسان را کنترل کند. ماجرای ماتریکس درباره انسان‌هایی است که به شناخت حقیقت نایل آمده‌اند و به‌دنبال راهی برای فرار از این زندان هستند. انسان‌هایی که ماتریکس را به‌عنوان واقعیت پذیرفته‌اند فقط دارای زندگی گیاهی در سطح زمین هستند و در اسارت واقعیت ساختگی و وهمی به سر می‌برند، زندانیانی که تا وقتی به ادراکی از استارت‌شان نرسند در امنیت هستند. کسی که نفهمد و نداند که اسیر است دربرابر اسارت هیچ‌مقاومتی از خود نشان نمی‌دهد.
عملکرد نظام طبقاتی دقیقا به همین شکل است، ساکت و نامرئی، مانند نخ‌های متصل به دست‌های عروسک‌گردان در نمایش‌های عروسکی که خواست خود را به اذهان تزریق می‌کند. او مخفی‌شده زیر لوای روزمرگی، بی‌عدالتی را عدالت جا می‌زند و قساوت و خشونت را اجتناب‌ناپذیر می‌نمایاند. بدین‌سان، نظام طبقاتی ماتریکس‌وار به حیات خود ادامه می‌دهد و هدف خود را که حفظ برتری و قدرت طبقه غالب است محقق می‌کند.»
طبقه حاکم با استفاده از روش‌های مدرن و مدل‌های اقتصادی درحال استثمار در کشورهای مختلف است. این مدل‌ها با ترویج مصرف‌گرایی و درگیری در امور روزمره، قدرت تحلیل را مخاطب سلب می‌کنند، همه افراد طبقه غالب بر همه افراد طبقه مغلوب برتری داشتند و سطح بهره هوشی، سواد، اخلاق، منش و انسانیت هر فرد هیچ‌تاثیری در این تفوق نداشت. مهم نبود فرد طبقه خوار چه بهره هوشی یا چه توانمندی‌ها و استعدادهایی دارد، او خوارتر و پست‌تر از هر فردی در طبقه غالب بود.
مطالعه این کتاب به همه دانشجویان و علاقه‌مندان حوزه‌های علوم اجتماعی، علوم سیاسی، علوم اقتصادی و رفتاری پیشنهاد می‌شود، قطعا با مطالعه آن، مفهوم طبقه حاکم برای شما بازتعریف خواهد شد.
* نیما ایمانجانی