فرهیختگان: برای بیان اهمیت مطالعه کتاب «فریب‌خورده تصادف» باید گفت وقتی نسیم طالب در سال2001 این کتاب را منتشر کرد، مجله فورچون آن را در فهرست هوشمندانه‌ترین کتاب‌های تاریخ درکنار آثار بزرگی چون ثروت‌ملل آدام اسمیت، نظریه عمومی اشتغال، بهره‌وپول جان‌مینارد کینز و کاپیتالیسم و سوسیالیسم و دموکراسی جوزف شومپیتر قرار داد.
نسیم طالب در ایران با کتاب قوی سیاه به شهرت رسیده است. اما فریب‌خورده تصادف را می‌توان زیرساخت تفکر نسیم طالب و تمرکز وی بر تاثیر آمار و احتمالات بر تصمیم‌گیری‌های افراد و سازمان معرفی کرد. این کتاب را باید به‌عنوان درس‌نامه‌ای برای آموختن مهارت خاص مطالعه کرد زیرا نه می‌شود آن را حفظ کرد و نه با نگاه تحلیلی صرف به موضوعات نگریست. سال‌ها قبل گوگل پژوهشی انجام داد که بیش از 130میلیون کتاب مستقل در سراسر جهان وجود دارد. در این میان فقط تعداد انگشت‌شماری از کتاب‌ها می‌توانند بر بینش و تفکر ما تاثیر بگذارند، قطعا این کتاب یکی از آنها است.
بعد از دیباچه و پیش‌گفتار مفصل کتاب، شما با 14فصل در قالب سه بخش روبه‌رو خواهید شد و از مفاهیمی نظیر چولگی و استقرا تا احتمالات و شکاکیت را مطالعه خواهید کرد. 357صفحه سراسر متفاوت در نوشتار به شما کمک خواهد کرد نگاهی جدید به مفاهیم ریاضی و آمار در زندگی حقیقی داشته باشید. در پایان کتاب بیش از 50صفحه به معرفی منابع مختلف به‌صورت تفصیلی برای درک بیشتر مطلب ارجاع داده شده است. ترجمه بسیار شاخص بهروز قیاسی باعث روان‌شدن نثر کتاب شده است و تجربه دلپذیری را به شما منتقل خواهد کرد. این کتاب درباره بخت است، بختی که لباس مبدل می‌پوشد و خود را چیزی دیگر یعنی مهارت معرفی می‌کند.
نسیم طالب آماردانی است که سال‌ها به‌عنوان معامله‌گر در بازارهای مالی حضور داشته، بنابراین تمرکز کتاب بیش از هر کجا بر دنیای سرمایه‌گذاری است. او با عینک احتمالات به‌سراغ سرمایه‌گذارانی می‌رود که بخت را با مهارت اشتباه می‌گیرند و از این‌رو برای رسیدن به ثروت هر روز تپانچه‌ای پر روی شقیقه خود قرار می‌دهد و ماشه را می‌چکاند. با این حال طالب ایده‌های خود را به دنیای سرمایه‌گذاری و امور مالی محدود نمی‌کند. او در این کتاب به‌سراغ طیف متنوعی از موضوعات مثل تاریخ، سیاست، ادبیات، اسطوره، ریاضیات، و زندگی روزمره می‌رود و با کمک آنها ایده‌هایش را شرح می‌دهد. درنهایت طالب با اشاره به تجربه حرفه‌ای خود در دنیای معامله‌گری و بهره‌برداری از تجارب تاریخی نشان می‌دهد که چطور می‌توان با شنا کردن برخلاف جهت آب، نه‌تنها از گزند پدیده‌های تصادفی در امان ماند که با تکیه بر آنها کسب‌وکاری پررونق نیز ایجاد کرد. البته از آن مهم‌تر چطور می‌توان با پی‌بردن به نقش بخت در زندگی در مواجهه با مشکلات و مصائب رفتاری «قهرمانانه» داشت.
سایه محافظ عدم قطعیت
برای مطالعه این کتاب لازم نیست شما ریاضیدان یا متخصص آمار باشید. در فصل یک به موضوع جالبی می‌پردازد و آن اینکه چرا پولدارها باهوش نیستند! و تاثیر پدیده تصادف را در پولدار شدن تشریح می‌کند. در فصل‌های بعدی از شبیه‌ساز مونته کارلو تا انسان کور احتمال از منظر روند غیرخطی بررسی می‌شود.
برای من مطالعه این کتاب مانند حضور در کلاس درس شیرین بود و در جایی از کتاب عنوان می‌کند: «به باور من انسان برای برنامه‌های دقیق و جزئی ساخته نشده است. ما قرار است مثل آتش‌نشان‌ها زندگی کنیم، زیر سایه محافظ عدم قطعیت، در فاصله دو تماس مشغول استراحت و تعمق.»
در صفحه196 کتاب داستان ارتباط داده کاوی را با آمار و شیادی به ظرافت پاسخ می‌دهد یا در قسمت دیگری از کتاب می‌گوید تحلیل‌های اقتصادی از اساس برای پنهان‌کردن عامل تصادف شکل گرفته‌اند. به‌نظرم بعد از مطالعه چندباره کتاب نگاه تازه به تحلیل‌های اقتصادی خواهید داشت. به‌نظر نگارنده، تاثیرگذارترین اشخاص در حوزه اقتصاد، اقتصاددان نبودند. دنیل کانمن و اموس تورسکی که شرایط عدم قطعیت را بررسی کردند و پس از انتشار نتایج تحقیقات رشته‌ای به‌عنوان اقتصاد و مدیریت مالی رفتاری شکل گرفت که در تضاد آشکار با اقتصاد نئوکلاسیک ارتدوکسی است.
تزلزل و احتمالات
نسیم طالب می‌گوید: «به باور من مهم‌ترین سرمایه‌ای که باید در خودم حفظ و تقویت کنم حس عمیق تزلزل فکری است. شعار من این است: «اصلی‌ترین فعالیتم دست انداختن کسانی است که خودشان و کیفیـت دانش‌شان را بیش از حد جدی می‌گیرند.» تقویت تزلزل فکری به‌جای اطمینان خاطر فکری ممکن است هدف عجیبی به‌نظر برسد و البته اجرای آن نیز ساده نیست. برای دستیابی به چنین هدفی باید ذهن‌مان را از سنت متاخر قطعیت فکری بزداییم.»
مهم نیست شما استاد ریاضی هستید، خبرنگارید یا یک تاجر، این کتاب نوع نگاه شما به رویدادها را کاملا تغییر خواهد داد؛ کتابی که در بمباران اطلاعاتی نسل دیجیتال به ما کمک می‌کند با دقت بیشتری مسائل را تحلیل کنیم.