ابوالقاسم رحمانی، دبیرگروه جامعه: همین اول گزارش بنویسم که اینجا خندوانه نیست و ما هم جشن نمی‌گیریم که کرونا تمام شد و ماسک را کنار بگذارید و فلان و بهمان، نه اتفاقا تنها نقطه‌اشتراک ما با جماعتی که خیال می‌کنند به دنیای بدون کرونا سلام کردیم، یک خوشحال بودن است که این خوشحالی ما هم در مقام قیاس معنا پیدا می‌کند؛ قیاس با روزهایی که تعداد کشته‌های کرونایی در ایران رکورد جهانی ثبت می‌کرد و بیمارستان‌ها جای سوزن انداختن هم نداشتند و تخت و تجهیزات کم بود و چقدر بودند آدم‌هایی که برای همین کمبودها و کاستی‌ها جان باختند و قربانی کرونایی نام گرفتند. ما الان خوشحالیم از اینکه دیگر خیره به صفحه تلویزیون حوالی ساعت دو و سه بعد‌ازظهر نمی‌نشینیم که ببینیم چند خانواده سیاه‌پوش عزادار شدند و بعدش هم با دلهره جهش‌های جدید و خطرناک‌تری از ویروس کرونا زندگی کنیم و ماسک روی ماسک بگذاریم و راه نفس کشیدن را تنگ‌تر کنیم، مبادا که ما هم مبتلا شویم و چند روز بعد عددی بین آمار فوتی‌های کرونا باشیم. ما فقط خوشحالیم؛ خوشحال از اینکه دیگر چهره‌های خسته و درمانده کادر درمان را وایرال نمی‌کنیم و خبر شهادت یکی از این عزیزان را نمی‌شنویم و خوشحالیم که جاده‌ها بسته نیست و مردم با خیالی صرفا راحت‌تر از قبل، سفر می‌کنند تا روح خسته از دوسال جنگ با کرونا را صیقل دهند. ما فقط خوشحالیم و این خوشحالی هیچ ربطی با پایان سرکشی کرونا در دنیا ندارد، چون کرونا هنوز هست، هنوز مبتلا می‌کند و هنوز جان میگیرد، فقط کمتر از قبل و این کمتر بودن و کم‌فروغ‌تر بودن ابتلا هم قطعی نیست. پس زودتر باید بساط این جشن و سرورها و تبریک گفتن و شنفتن‌ها را جمع کنیم و خوشحال باشیم، در این خوشحالی همچنان ماسک بزنیم، بهداشت فردی را رعایت کنیم و دز سوم را هم زودتر بزنیم که همین خوشحالی امروز صدقه سر همراهی عمومی و این سه دز واکسنی است که زدیم، الباقی همه خیالاتی است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
سلام ما را به مخالفان واکسیناسیون برسانید!
آمار فضایی و تصاعدی شیوع کرونا، فروکش کرده، از روزی چند ده‌هزار و چند صدهزار ابتلا در همین ایران خودمان به کمتر از 100 و حتی 50 نفر هم رسیده است. علت را که جست‌وجو می‌کنیم، درکنار همراهی مردم و مراعات عمومی بهداشت، چیزی جز تزریق واکسن نیست و نبود که این‌طور بر سر کرونا بکوبد و افسار این ویروس آدمکش را بکشد. پس اولین گلایه و پاسخ برای مخالفان تزریق واکسن، آنهایی که کمپین پشت کمپین راه انداختند که واکسن نزنید که چنین و چنان می‌شوید و تاثیری ندارد و.... حالا هرکجای این بزم نشسته‌اند، بیشتر به اقدامات و حرف‌هایشان فکر کنند، خصوصا اگر کسی جانش را به‌خاطر اعتماد به آنها از دست داده باشد.
مخالفان واکسن‌های شرقی کجای مجلس نشسته‌اند؟
پیام دوم هم باشد برای مخالفان واکسن شرقی و مرعوبان واکسن‌های غربی! آنهایی که می‌گفتند فلان واکسن چینی و ایرانی و... اثرگذاری ندارد و باید از غرب واکسن بیاوریم. اینکه از هرجایی که واکسن تولید کرد باید در سریع‌ترین زمان واکسن خریداری می‌شود، مطالبه همگانی بود، منتها اینکه واکسن‌های شرق به‌درد نمی‌خورند و چین واکسن به‌درد‌نخور به جهان می‌فروشد و باید دم غربی‌ها را داشته باشیم که واکسن کرونای ما را تامین کنند، چرندی بود که حالا وقتی اکثر مردم همین کشور خودمان سینوفارم چینی را تزریق کردند و نتیجه‌اش را می‌بینیم، به قطعیت رسید. بیش از این هم چیزی ننویسیم و به ادعاهایی دامن نزنیم و اسم کسی را وسط نکشیم، به مصلحت نزدیک‌تر است.
چرا دولت قبلی برای ورود واکسن تعلل کرد؟
پیام سوم وضع موجود و کاهش آمار ابتلا و فوتی ناشی از کرونا اما از جنس مطالبه‌گری است. از همان اول شیوع کرونا، همان موقعی که دانشمندان فهمیدند گرفتار چه بد‌ویروسی شدیم تا همین امروز که دیگر از آن گرد و خاک ابتدایی کرونا خبری نیست، همه می‌گفتند تنها راه رهایی از این همه‌گیری، واکسن زدن است. باید واکسنها ساخته و تزریق شوند، همین هم شد، کشورهای مختلف پا در این مسیر گذاشتند و واکسنها تولید شد، منتها بعضی‌ها، مثل ایران ما، در دولت قبلی، مسیر دیگری را انتخاب کرد. باید پرسید و کسی هم باید پاسخ بدهد چرا دولت روحانی و وزارت سعید نمکی در تامین واکسن، اینقدر تعلل کردند.
کرونا تمام نشده، کرونا تمام نشده، کرونا تمام نشده
و اما پیام چهارم، کرونا هنوز تمام نشده، شاید مهار شده، اما تمام نشده است. کافی است نگاهی به اعداد و جداول معتبر بیندازید و ببینید که در کشورهای دیگر وضعیت به چه شکل و شمایلی است. حتی در همین ایران خودمان هم چه‌بسا وضعیت ابتلا این‌طورها هم پایین نباشد، چرا؟ چون اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها، همچنان همان مواجهه فعال را دنبال می‌کنند و مدام از مردم تست می‌گیرند، در ایران اما رویه تغییر کرده و به روزهایی برگشتیم که هر علائمی از سرماخوردگی، احتمالا ناشی از زیر کولر خوابیدن و پتو سر نکشیدن است. القصه اینکه با همه خوشحالی‌ها، با همه رنگ آبی روی نقشه، هنوز کرونا در جامعه می‌چرخد، مبتلا می‌کند و همین دیروز هم سه نفر جان باختند. پس باید مراقب بود، باید رعایت کرد، باید واکسن زد.
از کاهش موارد مرگ‌ومیر خوشحالیم اما کرونا هنوز تمام نشده
بعد از حدود دوسال و اندی جنگ تن‌به‌تن و فرسایشی با کرونا، بالاخره مدتی پیش آمار موارد فوتی در ایران مثل خیلی دیگر از کشورهای دنیا تک‌رقمی شد و همین چند روز پیش هم به صفر رسید. البته در صفر نماند و همین که همچنان فوتی داریم و همچنان موارد ابتلا بالا و پایین می‌شود، یعنی همان چیزی که گفتیم؛ کرونا تمام نشده و به این زودی‌ها هم تمام‌شدنی نیست اما دیگر آن کرونای وحشی غیرقابل‌کنترل نیست. به لطف همراهی مردم و رعایت توصیه‌های بهداشتی به‌علاوه تزریق واکسن، وضعیت طوری است که همه خوشحالیم. برای تکرار این مهم که هنوز کرونا تمام نشده هم ابتدا نگاهی به آخرین آمار ابتلا و مرگ‌ومیر کرونایی‌ها در کشور و بعد در دنیا می‌کنیم تا شاید باز هم این اعداد باشند که چشم‌ها را باز می‌کنند. بنابر اعلام روابط‌عمومی وزارت بهداشت «از 14 تا ۱۵ خردادماه و براساس معیارهای قطعی -تشخیصی، ۵۳ بیمار جدید مبتلا به کووید-۱۹ در کشور شناسایی و ۲۰ نفر از آنها بستری شدند. مجموع بیماران کووید-۱۹ در کشور به هفت میلیون و ۲۳۲ هزار و ۷۳۱ نفر رسید. متاسفانه درطول این ۲۴ ساعت، سه بیمار مبتلا به کووید-۱۹ در کشور جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری، به ۱۴۱ هزار و ۳۳۱ نفر رسید. تاکنون هفت میلیون ۵۵ هزار و ۴۹۳ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. ۴۵۸ نفر از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت‌مراقبت قرار دارند. تاکنون ۵۲ میلیون و ۳۵۰ هزار و ۹۳۸ آزمایش تشخیص کووید-۱۹ در کشور انجام شده است. درحال حاضر شمار شهرستان‌های در وضعیت قرمز و نارنجی صفر است و ۱۴۷ شهرستان در وضعیت زرد و ۳۰۱ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند.» حالا که خوشحالیم، حالا که آتش کرونا فعلا فروکش کرده و خبری از قتل‌عام نیست، حالا که خیال‌مان از خیلی چیزها راحت‌تر شده، بد نیست چند مساله را با هم مرور کنیم و برخی سنگ‌ها را هم وا بکنیم. بالاخره در روزگار سختی، برای حفظ همدلی هم که بود، سکوت شاید تنها چاره بود. البته سوای همدلی، آن روزها مثل این روزها، ماحصل کار هنوز مشخص نشده بود تا مستدل‌تر سنگ‌ها را وابکنیم، اما حالا می‌شود با استخراج چند پیام از وضعیت شیوع کرونا در کشور به چند شبهه‌ای که مدت‌ها در کشور و از سوی برخی متخصصان و مسئولان ایجاد می‌شد، پاسخ داد و همان حرف‌های آن روزها را این‌بار محکم‌تر زد و پای آن ایستاد.
دز سوم به‌علاوه تست زیاد راهکار کنترل بهتر کووید در دنیا
در ادامه سیدعلیرضا ناجی، رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری در گفت‌وگو با «فرهیختگان» خاطرنشان کرد: «ثباتی که درحال‌حاضر از منظر شیوع کرونا در دنیا داریم، مرهون واکسیناسیون است. مطالعات نشان داده افرادی که واکسن زده‌اند در برابر کرونا مصون هستند، تزریق دزهای مختلف واکسن کرونا به طرز چشمگیری آمار ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا را کاهش داده است. آنچه امروز در دنیا می‌بینیم همین موضوع است. شاید اینجا سوال پیش بیاید آنچه در کشورهایی همچون آمریکا و اروپا می‌بینیم و موارد ابتلا که همچنان بالاست برای چیست که باید گفت ویروس در گردش در این مناطق زیرمجموعه‌های اُمیکرون هستند. در این وانفسا برداشت‌های سیاسی و غیرعلمی هم صورت میگیرد، اما باید درنظر داشت اولا موارد مرگ‌ومیر و بستری در مقایسه با ابتلا بسیار ناچیز است و این یعنی واکسیناسیون اثر داشته، ثانیا اینکه در آن کشورها همچنان به‌صورت مرتب تست گرفته می‌شود، اتفاقی که در ایران به شدت گذشته نیست و خیلی‌ها به‌رغم وجود علائم برای تست مراجعه نمی‌کنند. البته اینکه چرا تعداد افرادی که واکسن دز بوستر تزریق کرده‌اند اما همچنان عفونت را در آنها می‌بینیم، تحلیل خاص خود را دارد. بااین‌حال تمام مطالعات نشان داده واکسیناسیون و به‌خصوص تزریق دز بوستر در کنترل کردن بیماری کووید و کاهش بستری شدن و مرگ‌ومیر موثر بوده است. الان چیزی که برای ما مهم است به غیر از اینکه دز اول و دوم را زده باشیم، دز بوستر است. در کشورهایی همچون آلمان، انگلستان و برخی دیگر از کشورهای اروپایی وقتی میزان مرگ‌ومیر را بر تعداد بیماران و مبتلایان کووید تقسیم می‌کنیم، می‌بینیم که درصد ناچیزی را شامل می‌شود، درحالی‌که در آمریکا به این وضوح نیست و وضعیت وخامت دارد؛ چرا؟ چون در آمریکا بعد از این‌همه مدت هنوز کسانی که دو دز واکسن زده‌اند همان حوالی 70درصد هستند و کسانی که سه دز را تزریق کرده‌اند حوالی 30درصد، چیزی شبیه ایران خودمان اما در آلمان و انگلیس و برخی دیگر از کشورهای اروپایی حدود 70درصد مردم دز سوم را هم تزریق کرده‌اند.»
همه واکسنها در کنترل کرونا موثرند
ناجی ادامه داد: «همه واکسن‌هایی که در دنیا در دسترس هستند واکسن‌های موثری در جلوگیری کردن از بیماری شدید و بستری شدن و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا بوده و هستند. تفاوت بین واکسنها هست و طبیعی هم هست، اما این دلیلی بر این نیست که بخواهیم به‌دلیل تفاوت در واکسنها مردم را از تزریق واکسن منع کنیم یا اصرار کنیم حتما واکسن موردنظر ما وارد کشور شود. این درست نیست. برای همین هر واکسنی را که در دسترس است، تزریق می‌کنیم و هر واکسنی که مجوز ملی و بین‌المللی گرفته است، مورد اعتماد واقع می‌شود.»
از وضع موجود خوشحالیم اما کرونا هرگز تمام نشده است
رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری خاطرنشان کرد: «از این موضوع که یک روزی بالاخره تعداد مرگ‌ومیر ما صفر شد، خوشحال می‌شویم و این حق ماست. در هر صورت این موضوع وجود دارد ولی این بدین معنا نیست که کرونا تمام شده است. با این مساله چند چیز دیگری نیز اتفاق افتاد که کاهش بسیار شدید موارد بیماری در این مدت ماحصل چه چیزهایی است؟ یکی ماحصل همکاری مردم است و اطمینانی که مردم به نصایح افراد متخصص وزارت بهداشت داشتند، واکسن را دریافت کردند، کادر درمانی که تلاش کرد و سایر مولفه‌ها اما پیغام نادرست نباید داده شود. در برنامه خندوانه گفته شد دیگر کرونا تمام شد و ماسک نمی‌زنیم و این درست نبود. کرونا تمام نشده ولی ما خیلی خوشحال هستیم که به این وضعیت رسیدیم. من می‌‌خواهم مصداق بیاورم که الان وضعیت برخی کشورها مثل آمریکا و اروپا با ورود واریانت‌های جدید به وخامت رفته و موارد ابتلا افزایش یافته است و همین اتفاق می‌تواند برای ما هم رقم بخورد؛ اگر رعایت نکنیم. درست است که کرونا به مرحله کنترلی خوبی با واکسیناسیون و رعایت مردم رسیده است اما عملکرد اجتماعی مردم آمریکا و اروپا را با توجه به آزادی‌هایی که به آنها دادند و گردش ویروسی که اتفاق افتاده و همچنین در کشوری مثل آمریکا که خوب هم واکسن نزده است، می‌بینیم. مرور زمان باعث می‌شود ایمنی حاصل‌شده حتی به‌وسیله واکسن هم کاهش یابد. این را اضافه کنید به آزادی‌هایی که آنجا گذاشتند. خیلی زود بود و این واکسن‌زده‌ها پیام‌های اشتباهی دریافت کردند که فکر کردند کرونا تمام شده است و اعتمادبه‌نفس خاصی پیدا کردند که رعایت نکنند. همین اتفاق می‌تواند برای ما هم بیفتد. واریانت‌های جدید هم می‌تواند وارد کشور ما شود و گردش و خیز یابد. خیلی از پیش‌بینی‌ها مبنی‌بر این است که اواخر تابستان یا اوایل پاییز خیزی داشته باشیم. تاکید روی این دارم که سطح واکسیناسیون دز بوستر را به 70درصد برسانیم و همچنین در مکان‌های سربسته و پرازدحام حتی الان باید ماسک استفاده کنیم. اینها رعایت‌هایی است که باید انجام دهیم و اگر نشود ممکن است یک تجربه مثل کشورهای دیگر داشته باشیم.»
بعید است آبله میمون به شدت کرونا همه‌گیر شود اما باید مراقب بود
ناجی در پایان به شیوع آبله میمون و تب کریمه کنگو اشاره کرد و گفت: «تب کریمه کنگو چیزی است که در این فصول اتفاق می‌افتاد و چیز جدیدی نیست و همیشه در کشور ما بوده، اما درباره آبله میمون وضعیت متفاوت است. آبله میمون قبلا بیماری شایعی در مناطق غیراندمیک که آفریقای غربی و آفریقای مرکزی است، نبود. ما موارد این را در کشور نمی‌دانیم ولی آمار سوم ژوئن نشان می‌دهد در 28 کشور دیده شده و گسترش آن افزایش می‌یابد. برای همین مطمئنا این ویروس تغییر رفتاری داده است. کارهای ژنتیکی که روی آبله میمون کرده‌اند این است که دو سه واریانت ژنتیکی در دنیا می‌چرخد و به‌دنبال این هستیم که تعداد موارد ژنتیکی در مناطق دیگر در خاورمیانه، آفریقای شرقی داشته باشیم که ببینیم به چه صورت است و این بدین معناست که بیشتر از آن چیزی که فکر می‌کردیم آبله میمون در کشورها چرخیده و به‌صورت غیرقابل شناسایی چرخیده است و کسی توجه نمی‌کرد چون این بیماری اندمیک مناطق غیرآفریقایی نبوده، کمتر توجه شده ولی حداقل می‌توان گفت طبق اطلاعات این ویروس در انگلیس 3-2 سالی است که می‌چرخد و بدان توجه نشده است. مراقبت علیه ویروس آبله میمون در تمام دنیا باید بیشتر شود. یعنی برنامه‌های دیده‌بانی و پایشی شدیدتری باید قرار دهیم تا بدانیم وضعیت چطور است. من فکر نمی‌کنم با توجه به شرایطی که الان هست و نوع انتقالی که دارد چیزی مثل کووید شود اما در هر صورت به شکل غیرمنتظره در سطح جوامع گسترش می‌یابد. افزایش این با تماس‌های نزدیک و تنفسی است. باید پایش را برای این بیماری بیشتر کنیم. فعلا می‌توان گفت این ویروس نسبت به قبل تغییر رفتار داده که در سطح جامعه می‌چرخد. قبلا این‌طور نبوده و محدود به افرادی بود که به مناطق آفریقایی مسافرت می‌کردند.»