یگانه عرب- راضیه فلاح گروه دانشگاه: محصولات شیمیایی یکی از محورهایی است که شرکت‌کنندگان رویداد ملی عصر امید محصولات خود را در این حوزه ارائه داده‌اند. سرمایه‌گذاری و مشارکت در رشد و توسعه ظرفیت‌ها و محصولات دانش‌بنیان مهم‌ترین هدفی است که توسط مسئولان شرکت‌های محصولات شیمیایی دنبال می‌شود و درمقابل حمایت ازسوی سازمان‌ها و نهادهای مربوطه مهم‌ترین چالشی است که در محور محصولات شیمیایی مطرح می‌شود. تعدادی از فعالان این حوزه در گفت‌وگو با «فرهیختگان» دغدغه‌ها و نظرات خود را تشریح کردند که در ادامه می‌خوانید.
عصر امید می‌تواند توانمندی‌های دانشگاه را به منصه‌ظهور برساند
علی پارسا، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان «یاور نانوزیست» و عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام‌خمینی(ره) شهرری با اشاره به عرضه محصولات این شرکت خلاق و فناور در رویداد عصر ملی عصر امید بیان کرد: «محصولات این شرکت، محصولات خودتمیزشونده است. محصولات خودتمیزشونده دو نوع فتوکاتالیستی و غیرفتوکاتالیستی است. منظور از محصولات فتوکاتالیستی این است که اگر به نماهای شهری و ساختمان‌ها بزنیم، در اثر نور خورشید سیاه نشده و آلودگی‌ها پاک خواهد شد.» او افزود: «منظور از غیرفتوکاتالیستی نیز محصولات آب‌گریز هستند و در حوزه ماشین، شیشه خودرو، شیشه‌های خانه، چربی‌گریز هود و گاز و همچنین نانوسرامیک خودرو کاربرد فعالی دارند. این محصول‌ها موجب می‌شود ماشین و شیشه آن به‌صورت نانوسرامیک درآمده و آب‌گریز باشد. برای از بین بردن چربی هود و گاز نیز می‌توان از این محصولات کاربردی استفاده کرد.»
پارسا در ادامه عنوان کرد: «بخش آب‌گریزی به‌دلیل اینکه موجب می‌شود کمتر از شوینده‌ها استفاده شود، آسیب کمتری به محیط‌زیست خواهد زد. این محصولات درحال حاضر در بازار عرضه شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ البته نکته قابل‌توجه این است که این محصولات نسبت به دیگر محصولات مناسب‌تر است و تاییدیه نانومقیاس و سازمان پژوهش علمی صنعتی را داشته و ثبت اختراع شده است.»
عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام‌خمینی(ره) در ادامه توضیح داد: «بهره‌برداری از این محصولات از این حیث اهمیت دارد که دیگر محصولات مشابه موجب ماندگاری لکه آب روی ماشین و شیشه خواهد شد، اما استفاده از این محصول موجب می‌شود لکه آب دیگر باقی نمانده و پاک شود.»
وی با اشاره به مهم‌ترین دستاورد برگزاری این رویداد عنوان کرد: «این رویداد ملی می‌تواند ارتباط و هم‌افزایی مناسبی را میان شرکت‌ها ایجاد کند، تا جایی که شرکت‌ها از توانایی و ظرفیت‌های یکدیگر بهره‌مند شده و بتوانند با مشارکت همدیگر، پیشرفت خوبی را در زمینه بازاریابی و فروش محصول ایجاد کنند.»
پارسا همچنین درخصوص نقش دانشگاه آزاد اسلامی در آموزش عالی کشور گفت: «تمام فعالیت‌های فناورانه و نوآورانه ما در محیط‌های دانشگاهی انجام شده است و اگر چنین محیط‌هایی نبود و چنین بستری هم آماده نمی‌شد، نمی‌توانستیم به‌عنوان عضو هیات‌علمی در این مسیر نقش خوبی را ایفا کنیم. فراهم‌کردن این بستر، بسیار مثبت و موثر بوده؛ چراکه همان فعالیت‌هایی که به منصه‌ظهور رسیده، در این نمایشگاه عرضه شده است تا فروش مثبت و خوبی در بازار ایجاد کند.»
مدیر غرفه شرکت دانش‌بنیان «یاور نانوزیست» با اشاره به نقش برگزاری این رویداد در تحقق شعار سال عنوان کرد: «با برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی می‌توان در مسیر تحقق شعار سال گام برداشت؛ چراکه بسیاری از صنایع و سازمان‌ها از کارهای تحقیقاتی‌ای که در دانشگاه‌ها انجام می‌شود، بی‌خبر هستند و این رویدادها می‌تواند این توانمندی‌ها را به منصه‌ظهور رسانده و به‌سمت افزایش فعالیت‌های دانش‌بنیانی و کارآفرینی در کشور حرکت کرد.»
تبادل تجربیات فناورانه خانواده دانشگاه آزاد در یک رویداد ملی
علی علوی‌فاضل، دانشیار رشته مهندسی شیمی و عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر خوزستان و مدیرعامل شرکت «پویش اقتصاد آینده ویرا» با محصولات این شرکت در نمایشگاه عصر امید بیان کرد: «در این غرفه دو محصول ارائه شده است که یکی تولید آب مقطر با استفاده از نیروی خورشید توسط جاذب پوکه معدنی است. این دستگاه از شیشه ساخته شده و با جذب انرژی خورشید امکان تولید روزانه چهار لیتر آب مقطر در اسکیل 60در60 سانتی‌متر و ابعاد 70سانتی‌متر را دارد که نیازی به نگهداری و سرویس ندارد.»
وی افزود: «محصول دیگر، صابون‌های دست‌سازی هستند که با استفاده از هوش مصنوعی فرموله شدند و برای انواع پوست‌های مختلف ساخته و به تولید کارگاه رسیده‌اند.»
علوی‌فاضل با اشاره به مزیت این محصول در بازار بیان کرد: «صابون‌های تجاری به‌دلیل اینکه ناچار هستند از استاندارد ملی22 تبعیت کنند، از روغن‌های حیوانی به‌دلیل قیمت کمی که دارند، استفاده می‌کنند که پس از مدتی کف‌کنندگی خود را از دست داده، ترک‌خورده و در استفاده از آن، پوست را خشک می‌کنند؛ اما این صابون‌های تولیدی، به‌دلیل اینکه گلیسیرین آن جدا نمی‌شود، موجب نرم‌کنندگی پوست می‌شود و به‌دلیل عدم وجود مواد شیمیایی مصنوعی، کارایی و تمیزکنندگی بالاتری دارد.»
عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر خوزستان درخصوص دستاوردهای مهم برگزاری این رویداد توضیح داد: «رویداد عصر امید موجب افزایش تعامل و ارتباط بالا میان شرکت‌های مختلف این حوزه شده و تجربیات خوبی را درخصوص بسته‌بندی محصول، بازاریابی، تولید اسانس‌های مختلف و... به شرکت‌هایی چون ما که اطلاعات کافی در این زمینه را ندارند، بدهد و کار خود را توسعه دهد.»
وی با اشاره به نقش دانشگاه آزاد اسلامی در تحقق اهداف خود توضیح داد: «برگزاری رویداد عصر امید دانشگاه آزاد اسلامی، فرصت خوبی ایجاد کرده تا توانمندی‌ها و ظرفیت‌های اعضای این خانواده به نمایش گذاشته شود و این جریان، فرصت خوبی برای شرکت‌کنندگان آن است. قطعا در پس برگزاری این رویداد، خوشفکری خوبی قرار گرفته است.»
به گفته دانشیار رشته مهندسی شیمی، نفس برگزاری رویداد عصر امید اتفاقی موثر و نقطه‌عطفی در فعالیت‌های دانشگاه آزاد اسلامی است، اما باید از فرصت‌های پیش‌آمده نهایت استفاده را برد. اگر صرف اینکه محصولات خود را عرضه کنیم و منتظر بنشینیم تا مسئولان از کار ما دیدن کند، کافی نبوده، بلکه باید به‌عنوان یک فعال این حوزه فعالیت کرده و براساس نیازمندی‌های شرکت برای توسعه کار جست‌وجو کنم.
شناسایی استعدادها، مزیت اصلی برگزاری رویداد عصر امید است
مینا عقیلی‌مقدم، کارشناس‌ارشد مهندسی و مخترع کامپوزیت زیست تخریب‌پذیر از دانشگاه علوم‌پزشکی خراسان‌رضوی واحد مشهد با اشاره به معرفی محصول خود بیان کرد: «پلیمری را طراحی کرده‌ام که جایگزین کیسه‌های پلاستیکی، بسته‌بندی‌های خشک و حتی بسته‌بندی‌هایی در مراکز تشریفات می‌شود.»
وی افزود: «با توجه به حجم بالایی که زباله‌های پلاستیکی دارند، موجب می‌شوند عوارض مختلفی ازجمله آلودگی‌های بصری و محیط‌زیست، آلودگی زیست‌محیطی، خفگی حیوانات در دریاها و محیط‌زیست و بیماری‌های مختلفی در انسان چون 45نوع سرطان، بیماری‌های ریوی و... ایجاد شود. از طرف دیگر، سوزاندن پلاستیک‌ها عوارض خطرناکی داشته و گازهای خطرناکی در هوا آزادشده و موجب گرم‌شدن زمین می‌شود، پس این پلتفرم را طراحی کرده و ثبت اختراع کردم. محصول این احتراع درحال حاضر در سطح آزمایشگاهی تولیدشده و در سطح صنعتی نیز قابل اجراست.»
مخترع کامپوزیت زیست تخریب‌پذیر ادامه داد: «امیدوارم که تمامی مسئولان سازمان‌ها و صنایع به‌خوبی از این نمایشگاه ملی بازدید کرده و بتوانند از دستاوردهای این نهاد دانشگاهی بهره لازم را ببرند. این اقدام، یک کار کشوری است و می‌تواند در سطح جامعه به‌خوبی اجرایی شود، پس نیازمند برخی حمایت‌های لازمه است تا تجاری‌سازی شده و وارد بازار شود.»
به گفته عقیلی‌مقدم، ایران پنجمین کشور پرمصرف پلاستیک در جهان است و عوارض آن دامن همه را در کشور می‌گیرد، پس باید برای گسترده‌نشدن این تاثیرات، با راهکارهای مناسب از عوارض آن جلوگیری کرد.
وی همچنین با اشاره به مهم‌ترین دستاورد رویداد ملی عصر امید عنوان کرد: «شناسایی استعدادها، اصلی‌ترین و مهم‌ترین مزیت برگزاری این رویداد است. نیروهای جوان، فعالان تازه‌کار و موفق حوزه فناوری و نوآوری کشور در این رویداد توانمندی خود را به جامعه هدف معرفی کرده و ایده‌ها را در معرض نمایش عموم قرار دهند. البته امیدوارم برگزاری این جریان صرف این چهارروز نبوده و وسعت پیدا کند تا اقتصاد حوزه دانش‌بنیان در کشور جریان خوبی پیدا کند.»
این مخترع کامپوزیت اشاره کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی با افزایش حمایت‌های مثبت و موثر از روند فعالیتی دانشجویان، استادان و اعضای هیات‌علمی خود می‌تواند کمک‌کننده بوده و نقش خوبی در روند فعالیتی‌اش داشته باشد.»
مهم‌ترین دستاورد رویداد آشنایی هستههای فناور با یکدیگر است
راضیه مرعشی‌پور، نماینده هسته پژوهشی از استان خوزستان شهر مسجدسلیمان تولیدکننده نانوکود درباره محصول تولیدی هسته پژوهشی خود، گفت: «اوره‌ها دسته‌ای از محصولات شیمیایی هستند که به‌صورت کود مورد استفاده قرار می‌گیرند. اوره تولیدی پتروشیمی مسجدسلیمان است و این محصول به‌صورت گرانول مورد استفاده قرار می‌گیرد که همین امر باعث می‌شود بازدهی موردنظر را نداشته باشد. زمانی که سطح یک ماده کمتر باشد، به لحاظ شیمیایی جذب بیشتری دارد. هسته پژوهشی ما این ماده را به‌صورت نانو تغییر داده که به‌صورت محلول برای خاک مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مزیت‌های این محصول جذب بهتر آن است که درنتیجه رشد بهتر گیاه و محصول باکیفیت‌تر را به‌همراه خواهد داشت. همچنین این محصول جرم و حجم کمتری نیز دارد که در مقایسه با نوگرانولی آن به‌مراتب از مقدار کمتری استفاده می‌شود.»
او درمورد مهم‌ترین دستاورد رویداد ملی عصر امید برای دانشگاه‌های کشور، اظهار کرد: «به عقیده من بهترین و مهم‌ترین دستاورد این رویداد آشنایی هستههای فناور با یکدیگر است. این شناخت باعث می‌شود بسیار راحت‌تر به بررسی پروژه‌های تحقیقاتی دیگر گروه‌ها و هستههای پژوهشی در سطح کشور پرداخت. همین امر سرعت آشنایی با دیگر محصولات فناور را در سطح کشور بسیار افزایش می‌دهد.»
مرعشی‌پور درخصوص مهم‌ترین چالش در حوزه دانش‌بنیان و فناوری، عنوان کرد: «حمایت از سوی سازمان‌ها و نهادهای مربوطه مهم‌ترین چالش این بخش محسوب می‌شود. به لطف خدا امسال این امر بسیار بهتر از سال‌های گذشته انجام شده است. همین شرکت در رویداد ملی عصر امید و دیده شدن باعث می‌شود حمایت‌های لازم نیز صورت پذیرد.»
نماینده هسته پژوهشی از استان خوزستان شهر مسجدسلیمان درمورد مهم‌ترین اتفاق و تغییر در حوزه دانش‌بنیان و فناوری در کشور، گفت: «حمایت‌ها امسال به نسبت سال‌های گذشته بسیار بهتر بوده اما هنوز تا حد مطلوب فاصله داریم. اگر حمایت‌های لازم صورت پذیرد، می‌توان از امکانات بهتر و بیشتری نیز استفاده کرد و به نتایج بسیار بهتری دست پیدا کرد؛ درنتیجه می‌توان بسیار بهتر و سریع‌تر پروژه‌های فناورانه را پیش برد. سال گذشته با حمایت‌هایی که از هستههای فناور صورت گرفت، همان هسته‌ها امسال به‌عنوان شرکت‌های دانش‌بنیان در رویداد ملی عصر امید حاضر شدند. امسال نیز اگر حمایت‌های لازم از هستههای فناور صورت بگیرد، سال آینده این هسته‌ها به شرکت‌های دیگری تبدیل می‌شوند. البته این حمایت باید ادامه داشته باشد و در حد برگزاری نمایشگاه و ارائه محصولات خلاصه نشود.»
مرعشی‌پور درمورد چگونگی ارتباط بین شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان با صنایع عنوان کرد: «درحال‌حاضر این ارتباط بسته به میزان شناخت صنایع از هسته‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان است. برای مثال در قدم نخست باید هسته ما به پتروشیمی شناسانده شود و سپس انتظار حمایت لازم را از آنها برای تولید محصول خواهیم داشت.»
دانش‌بنیان‌ها راه رسیدن به خودکفایی و استقلال کشور هستند
مهرداد کریمی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا و نماینده شرکت زمین و منابع پارس درخصوص معرفی محصول خود، گفت: «این شرکت در رویداد ملی عصر امید با دو اختراع ثبت‌شده حاضر شده است. یکی از این محصولات چسب میکروسکوپی است که تا قبل از این تکنولوژی آن تنها در اختیار چند کشور پیشرفته قرار داشت. ما توانستیم این محصول را با فرمول بومی برای اولین‌بار در کشور تولید کنیم. دومین اختراع نیز مربوط به تولید نوعی از پودرهای میکرونیزه است که در اغلب صنایع ازجمله، پلاستیک، رنگ، لاستیک، کاغذ و دام‌وطیور کاربرد دارد. این محصول در کشور با یک روش دیگر تولید می‌شد که بازده بسیار کم و قیمتی به‌مراتب بالاتر را به همراه داشت. با روش ابداعی که انجام دادیم می‌توانیم با استفاده از میکرون‌های بسیار ریز و کوچک در حد و اندازه میکرونیزه تا نانو آن را با نصف قیمت محصولات مشابه تولید داخل کشور عرضه کنیم.»
او درباره مهم‌ترین دستاورد برگزاری رویداد ملی عصر امید برای دانشگاه‌های کشور، گفت: «برگزاری این رویداد اقدام بسیار بزرگ و خوبی بود که از طرف دانشگاه آزاد اسلامی کشور انجام شد. حتی ای‌کاش سال‌ها قبل این اقدام مثبت انجام می‌شد، زیرا دانشگاه باید محیطی باشد تا علم را تولید کند نه آنکه تنها به مباحث علمی به‌صورت نظری بپردازد. علم باید منجر به فناوری برای رفع مشکلات کشور شود.»
کریمی تصریح کرد: «خود من دارای 200 مقاله هستم؛ اما تنها ارائه مقاله نمی‌تواند مشکلات کشور را حل کند. مقالات تنها در مجلات خارجی ثبت می‌شوند و به نوعی خاک می‌خورند و تنها استفاده صرف علم نظری دارند. کشور نیازمند فعالیت و کارهای تولیدی است. برای رسیدن به استقلال و خودکفایی باید به‌سمت اجرایی کردن همان تئوری‌های ارائه‌شده رفت. درنتیجه می‌توانیم مشکلات بیشتری از کشور را حل کنیم و به‌سمت خودکفایی برویم.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا و نماینده شرکت زمین و منابع پارس درباره مهم‌ترین چالش شرکت‌های دانش‌بنیان، اظهار کرد: «درحال‌حاضر عدم حمایت از ایده‌ها مهم‌ترین مشکلی است که در کشور وجود دارد. البته اقدامات مثبتی انجام شده تا کشور از حالت جزیره‌ای که دارد، خارج شود. باید ارتباط درستی بین دانشگاه، صنعت و دولت انجام شود. اگر این ارتباط بین این اجزا برقرار شود از این شرایط خارج شده و قدم‌های بزرگی به‌سمت پیشرفت برخواهیم داشت.»
او درخصوص راه‌های نزدیک شدن صنایع با دانش‌بنیان‌ها، عنوان کرد: «شرکت در این رویداهای یک اقدام بسیار خوب و مثبت برای این ارتباط‌گیری محسوب می‌شود. به غیر از این نیز لازم است ارتباط چهره‌‌به‌چهره با صنایع و کارخانه‌ها نیز انجام شود که یک اقدام بسیار مفید خواهد بود. اگر بتوان محسنات محصولات تولیدشده را به‌صورت دقیق و کامل بیان کرد و صنایع تفاوت هزینه‌ای آنها را با نمونه‌های خارجی ببینند، این امر به‌درستی اتفاق خواهد افتاد. فضای مجازی نیز فرصتی را به وجود آورده که شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان می‌توانند به‌راحتی و درستی محصولات خود را معرفی کنند.»
کریمی درمورد سخنان مقام‌معظم‌رهبری درخصوص افزایش دانش‌بنیان‌ها و اهمیت به این حوزه، گفت: «با حمایت بیشتر و اجرایی کردن بهتر تفکر دانش‌بنیان‌ها می‌شود به این مهم دست پیدا کرد. اگر اعتقاد به سخنان مقام‌معظم‌رهبری داریم و مطمئن هستیم که این راه می‌تواند ما را به‌سمت خودکفایی بهتر برساند، باید به‌سمت اجرایی کردن و حمایت از این ایده‌ها حرکت کرد وگرنه در همین نقطه‌ای که ایستاده‌ایم، خواهیم ماند.»
رویداد ملی عصر امید؛ فرصتی برای آشنایی دانشگاه و صنایع
هادی تره‌باری، مدیر فنی شرکت مهرگان تجهیز آریا مستقر در مرکز رشد دانشگاه آزاد رودهن است. او درخصوص محصول تولیدی این هسته فناور گفت: «شرکت ما آب دیونیزه، مکمل‌های خودرو، ضدیخ و سایر محلول‌های شیمیایی را تولید می‌کند.» او درباره مهم‌ترین دستاورد رویداد ملی عصر امید برای شرکت‌های فناور و هستههای و شرکت‌های دانش‌بنیان و تاثیری که بر آموزش عالی کشور دارد، عنوان کرد: «آنچه بیشتر از دیگر موارد مشهود است، گردهمایی همه شرکت‌های متعدد، اعضای هیات‌علمی و دانشگاه‌ها از تمام کشور است. این رویداد فرصتی را برای آشنایی بهتر و بیشتر همه افراد حاضر در آن به وجود آورده است. همین شناخت باعث می‌شود راه‌های ارتباطی بین شرکت‌هایی که در یک حوزه مشخصی فعالیت دارند به وجود بیاید تا در مسیر رشد و پیشرفت کمک یکدیگر باشند.» تره‌باری درمورد وظیفه دانشگاه‌ها در اجرای شعار سال گفت: «به عقیده من دانشگاه‌ها باید یک پل ارتباطی بین نظام حاکمیت و بخش خصوصی به وجود بیاورند تا بتوانند تسهیل‌کننده مشکلات در این مسیر باشند. برای مثال اگر یک شرکت برای اخذ مجوز‌های موردنیاز خود اقدام کند با یک فرآیند سخت و طاقت‌فرسایی روبه‌رو خواهد شد. اما اگر دانشگاه در این مسیر به کمک شرکت‌ها بیاید و اقدام به کسب مجوزها و تامین اعتبارات کند، مهم‌ترین گام را در این راه برداشته است.» مدیر فنی شرکت مهرگان تجهیز آریا درمورد چالش حوزه دانش‌بنیان‌ها، اظهار کرد: «به عقیده من تامین و تهیه اعتبارات مالی بزرگ‌ترین چالش در این حوزه است. بسیاری از ایده‌هایی که در ذهن دانشجویان و افراد وجود دارد نیازمند تامین اعتبارات مالی است و اکثر این افراد بودجه موردنیاز را ندارند تا ایده‌های خود را عملی کنند. اگر حمایت‌های مالی که از سوی صندوق‌ها صورت می‌گیرد، تسهیل شود؛ صاحبان ایده بسیار سریع‌تر از این مرحله عبور خواهند کرد.» او درخصوص مهم‌ترین تغییر و اصلاحی که نیاز است در اکوسیستم فناوری کشور اتفاق بیفتد، عنوان کرد: «به عقیده من بخشی از این عامل به رابطه بین دانشگاه‌های کشور و صنایع و دانشگاه‌های خارج کشور مربوط است. باید در مجامع بین‌المللی مانند کنفرانس‌ها، نمایشگاه‌ها و... بیشتر حاضر شد. اگر دانشگاه‌ها این رابطه را تسهیل کنند، فرصتی است که شرکت‌ها، دانشجویان و استادان راحت‌تر بتوانند در خارج کشور حاضر شوند و یک محرک بسیار خوب و مناسبی برای انگیزه افراد به وجود خواهد آمد.» تره‌باری درباره سخنان مقام‌معظم‌رهبری درخصوص افزایش دانش‌بنیان‌ها و اهمیت به این حوزه، گفت: «به عقیده من افزایش کیفیت به‌مراتب مهم‌تر از افزایش کمیت در این حوزه است. تنها افزایش کمی دانش‌بنیان‌ها عامل تاثیرگذاری برای موفقیت محسوب نمی‌شود. اگر یک دانش‌بنیان توانست مراحل اولیه را طی کند و ایده خود را ثبت کند، تازه باید حمایت‌های لازم از جانب سازمان‌ها و نهادهای حاکمیتی برای تولید آن ایده انجام گیرد. اگر این اقدامات به‌درستی انجام شود، تاثیر لازم را در تولید دانش‌بنیان‌ها خواهد گذاشت. تنها به صرف افزایش کمی نمی‌شود نتایج مطلوب و موردنیاز کشور را کسب کرد.» مدیر فنی شرکت مهرگان تجهیز آریا درمورد ارتباط بین صنایع و دانش‌بنیان‌ها اظهار کرد: «رویدادهایی شبیه عصر امید عامل تشویق‌کننده‌ای به حساب می‌آیند اما صنایع باید برای استفاده از دانش‌بنیان‌ها تشویق شوند. برای مثال تخفیفات مالیاتی می‌تواند عاملی برای جذب صنایع به دانش‌بنیان‌ها باشد.»