فرهیختگان: دیپلماسی متوازن رویکردی است که دولت سیزدهم در سیاست خارجی خود آن را دنبال می‌کند. در همین راستا برنامه‌ریزی دولت برای سفرهای متعدد به کشورهای منطقه و درکنار آن پیش بردن مذاکرات هسته‌ای را شاهد هستیم. اخیرا آن‌طور که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی دولت اعلام کرده، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه به امارات سفر کرده و رئیس‌جمهور نیز قصد سفر به یکی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس را دارد که براساس گمانه‌زنی رسانه‌ها، مشخصا این سفر به عمان خواهد بود. در همین راستا در گفت‌وگویی که با سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل و منطقه داشته‌ایم، دستاورد و رویکرد دولت سیزدهم را به‌طور اجمالی موردبررسی قرار داده‌ایم.
این کارشناس مسائل منطقه در ابتدا با اشاره به جهت‌گیری سیاست خارجی در دولت سیزدهم، گفت: «جهت‌گیری سیاست خارجی در دولت سیزدهم با استفاده از اسناد بالادستی به‌ویژه قانون اساسی و تدابیر مقام‌معظم‌رهبری تنظیم شده، برهمین اساس وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی براساس تدابیر ریاست‌جمهوری، موظف است توازن را در سیاست خارجی حفظ کند. به این مفهوم که با نگاهی جامع، به منافع ملی جمهوری اسلامی در داخل و خارج از کشور با کشورهای مستقر در پنج قاره بتواند نسبت منافع ملی را تنظیم و بر آن اساس، حرکت خود را آغاز کند.»
صدرالحسینی ادامه داد: «در قانون اساسی جمهوری اسلامی باصراحت بر گسترش و تعمیق روابط با کشورهای مسلمان، همسایه و غیرمعاند تاکید شده و سیاست خارجی دولت سیزدهم نیز در این رابطه کاملا شفاف است و عملکرد دستگاه سیاست خارجی، همچنین ریاست‌جمهور در این رابطه، درطول هشت‌ماه گذشته، مشخص و آشکار است. درواقع اولویت سیاست خارجی دولت سیزدهم، تعمیق و گسترش ارتباط با محور اقتصادی با کشورهای همسایه است که البته با ایران‌هراسی که درطول تقریبا دودهه گذشته علیه جمهوری اسلامی در منطقه ایجاد شده است، دولت سیزدهم درطول ایام یادشده، توانسته مقابل این ایران‌هراسی بایستد اما قطعا در این مدت کوتاه این ایران هراسی با توجه به امواج مختلفی که همچنان در این رابطه علیه جمهوری اسلامی کار می‌شود، به اتمام نرسیده است. درواقع دولت سیزدهم در مرحله اول سد دفاعی را برای گسترش و نهادینه شدن ایران‌هراسی آغاز کرده و سفرهای متعدد مقامات دستگاه سیاست خارجی و ریاست محترم جمهوری مبین این گفته است.»
دستاورد سفرهای متعدد مقامات ایران به کشورهای حوزه خلیج‌فارس
در ادامه این گفتوگو از صدرالحسینی درباره دستاوردهای این سفرها در ابعاد مختلف پرسیدیم. او در پاسخ گفت: «یکی دیگر از موضوعاتی که باید در ارتباط با افزایش این سفرها که سوال مستقیم شما هم بود، مورد توجه قرار گیرد، توجه به منافع اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جمهوری‌اسلامی است. به این مفهوم که جمهوری اسلامی در ایام یادشده توانسته است شرایطی را پدید بیاورد که مقامات سیاسی همسایگان به‌راحتی بتوانند به ایران سفر کنند و از مقامات مسئول در جمهوری اسلامی هم استقبال کنند، یعنی در این ایام، همسایگان ما به هیچ‌عنوان احساس نکرده‌اند که سیاست خارجی جمهوری اسلامی یکسویه و به‌ضرر منافع منطقه‌ای و ملی آنهاست.»
دستاوردهای امنیتی سفرهای حوزه خلیج‌فارس
او ادامه داد: «یکی دیگر از مسائل مهمی که در این رابطه باید به آن توجه کنیم، این است که با وجود ارائه طرح‌های مختلفی که در سال‌های قبل در حوزه مسائل امنیت منطقه از جانب جمهوری اسلامی بیان شده بود، اقبال قابل‌توجهی از جانب کشورهای همسایه به این طرح‌های امنیتی نمی‌شد که در ایام گذشته جمهوری اسلامی توانسته است با افزایش اعتماد متقابل بین خود و کشورهای همسایه فضایی را ایجاد کند که طرح موضوع امنیت منطقه‌ای بسیار آسان‌تر از گذشته امکان‌پذیر باشد، یعنی جمهوری اسلامی هنوز در ابتدای راه ارائه و تشریح طرح امنیت منطقه‌ای خود است، اما توانسته موضوع را در ایام بعد از روی کار آمدن دولت سیزدهم، به همسایگان اثبات کند که دو محور اساسی یعنی دوری از رژیم‌صهیونیستی و نزدیکی با جمهوری اسلامی، می‌تواند امنیت منطقه را تامین کند که البته با به‌وجود آمدن زمینه‌های تفاهمات دو و چندجانبه در منطقه می‌توانیم به اهداف یاد شده و اهدافی که قطعا به نفع همه کشورهای منطقه باشند، نائل آییم.»
ابتکار دولت سیزدهم در سیاست خارجی
یکی دیگر از سوالاتی که از صدرالحسینی پرسیدیم ناظر بر ابتکار دولت سیزدهم در منطقه بود. در همین جریان گفتیم باید چه ابتکاری در مذاکرات داشته باشیم که منافع ما در منطقه تامین شود؟ خصوصا اینکه درحال‌حاضر رژیم‌صهیونیستی هم سنگ‌اندازی‌هایی دارد. او پاسخ داد: «همان‌گونه که در قسمت قبل گفته شد، قطعا رسیدن به همه اهداف سیاست خارجی، با عنایت به تخریب‌هایی که طی دودهه گذشته در این رابطه انجام شده است، در مدت کوتاه امکان‌پذیر نیست. بنابراین ما در ابتدای کار با همسایگان‌مان هستیم در دوره جدید و قطعا با گفتوگوهای دوطرفه و چندطرفه می‌توان به منافع همه طرفین نایل آییم.»
او ادامه داد: «اگر بخواهیم مصداقی بررسی کنیم، یکی از مسائل مهم گفتوگوهای ما با قطر، مساله میدان‌های گازی مشترک است. یکی دیگر از مسائل، تحریم‌هایی است که امروز قطر از جانب بعضی از کشورهای منطقه‌ای مثل عربستان با آن روبه‌رو است. یکی دیگر از مسائل مهمی که ما در بین کشورهای منطقه داریم، موضوع یمن است. بنابراین هریک از اینها با توجه به ارتباطی که ما با کشورهای همسایه برقرار می‌کنیم، می‌تواند موضوع مورد مذاکره ما باشد تا بتوانیم به این اهداف برسیم، یعنی مساله امنیت برای صادرات انرژی برای همه کشورهای منطقه ازجمله جمهوری اسلامی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که از طریق گفتوگو با کشورهای همسایه و ارائه طرح‌های دو و چندجانبه می‌توانیم نسبت به این مساله توجه داشته باشیم.»
صدرالحسینی همچنین گفت: «نکته بعدی وجود طرح‌های اقتصادی زودبازده از جانب جمهوری اسلامی برای کشورهای منطقه با توجه به شرایط حاد بین‌المللی به‌ویژه در حوزه اقتصادی است. امروز ما مشاهده می‌کنیم در حوزه اقتصادی، مساله انرژی با توجه به اتفاقات روسیه و اوکراین دچار مشکل شده است. همچنین به‌خاطر تحولات پدیدآمده بین‌المللی، مواد غذایی در بسیاری از کشورها دچار مشکل است، بنابراین می‌خواهم این نکته را بگویم که ما با گفتوگوهای دو و چندطرفه می‌توانیم به نقاط تقاطع مشترک منافع در حوزه تجاری، اقتصادی، گمرکی و بانکی برسیم تا بتوانیم پس از رساندن گفت‌وگوها و تعاملات دو و چندجانبه به نقاط مشترک، منافع خود و دیگر کشورهای منطقه را تامین کنیم.»
این کارشناس مسائل منطقه و بین‌الملل در پایان به تحولات اخیر در منطقه نیز پرداخت و توضیح داد: «نکته پایانی هم اینکه با عنایت به تحولاتی که در ماه‌های اخیر بین کشورهای حوزه خلیج‌فارس و جمهوری اسلامی پدید آمده و تعدادی از سران و مقامات ارشد سیاسی و اقتصادی و فرهنگی کشورهای منطقه به جمهوری اسلامی سفر کرده‌اند، موقعیت نزدیک کردن مواضع جمهوری اسلامی با این کشورها موقعیت بسیار ویژه‌ای است و به‌نظر می‌رسد جمهوری اسلامی در ارتباط با کشورهای پیرامونی و حوزه خلیج‌فارس یک توازن بین‌المللی دارد ایجاد می‌کند. ضمن اینکه با عربستان درحال مذاکره هستیم. با قطر هم در ارتباط با موضوعات فی‌مابین درحال گفتوگو هستیم. ضمن اینکه با امارات هم گفتوگو می‌کنیم، همچنین با کویت هم از لحاظ مسائل سیاسی مشکلی نداریم و گفتوگو می‌کنیم.»
او ادامه داد: «منافع جمهوری اسلامی در همه این گفت‌وگوها مدنظر مقامات سیاسی است، نکته مهم نگاه جامعی است که جمهوری اسلامی به منافع همه ملت‌های منطقه دارد و همچنین احساس خطری که جمهوری اسلامی به حضور رژیم‌صهیونیستی در منطقه دارد نیز حائز اهمیت است و این نکته مورد تاکید جمهوری اسلامی است که هرچقدر روابط بین کشورهای حوزه خلیج‌فارس با یکدیگر افزایش یابد و این ارتباطات سیاسی به ارتباطات تجاری و اقتصادی و فرهنگی تبدیل شود، قطعا و یقینا امکان حضور رژیم‌صهیونیستی تنگ‌تر و دشوار خواهد شد.»