گروه سیاست: در میان کشورهای اسلامی رابطه جمهوری اسلامی ایران با هیچ کشوری به‌اندازه عربستان پرفراز و نشیب نبوده است. در چهار دهه گذشته همواره شاهد رقابت ایدئولوژیک و سیاسی میان سران دو کشور بوده‌ایم، این رقابت در سال‌های پایانی دهه80 و ابتدای دهه90 شمسی شکلی متفاوت به‌خود می‌گیرد و تبدیل به یک جنگ سیاسی، رسانه‌ای تمام‌عیار می‌شود جنگی که حتی باعث قطع ارتباط دیپلماتیک میان دو کشور نیز از پاییز سال94 می‌شود.در این مقطع مهم تاریخی برخی از ملت‌های مسلمان منطقه متاثر از گفتمان انقلاب اسلامی مردم ایران دست به تظاهرات و قیام علیه حکام دیکتاتور خود زدند، در نتیجه این قیام‌ها که از آن با عنوان «بیداری اسلامی» در ادبیات سیاسی رسانه‌ای یاد می‌کنیم برخی متحدان دولت سعودی مانند زین‌العابدین بن‌علی در تونس و علی‌عبدالله صالح در یمن توسط مردم از قدرت برکنار شدند.در ابتدای دهه90، حکام عربستان‌سعودی که خطر رشد تفکر اسلام ناب و نفوذ گفتمان جمهوری اسلامی ایران را میان ملت‌های عرب بیش از هر زمان دیگری احساس می‌کردند، سعی داشتند با اقدامات مخرب‌شان ضمن جلوگیری از گسترش امواج بیداری اسلامی، ایران و سایر کشورهای عضو محور مقاومت را نیز با انواع و اقسام چالش‌های سیاسی، نظامی و رسانه‌ای روبه‌رو کنند.عربستان در پیشبرد راهبرد تنش‌زای خود در نخستین گام همراه با گسترش حمایت از بنگاه‌های تبلیغاتی-رسانه‌ای عرب‌زبان و فارسی، با حمایت از گروه‌های تکفیری چون داعش، جبهه النصره و... نیز زمینه‌ساز جنگ‌های داخلی در کشورهای محور مقاومت ازجمله سوریه و عراق شد اما فتوای مرجعیت، حضور گسترده نیروهای مردمی در نبرد با بیگانگان و همچنین حمایت‌های نظامی ایران از سوریه و عراق باعث شکست نیروهای نیابتی مورد حمایت عربستان در این دو کشور و به بن‌بست رسیدن سیاست سعودی‌ها در تقابل با محور مقاومت شد. عربستان به‌جز حمایت از گروه‌های سلفی در عراق و سوریه از بهار94 نیز در نبردی نابرابر به یمن حمله کرد، اما بعد از گذشت هفت‌سال از نبرد یمن این کشور نه‌تنها در رسیدن به اهداف خود موفق نشده است بلکه تحولات اخیر منطقه مانند بمباران تاسیسات نفتی عربستان در آرامکو توسط نیروهای انصارالله یمن نیز باعث تغییر معادلات منطقه به‌نفع محور مقاومت شده است. در این میان آن چیزی که مشخص است، اکنون بعد از گذشت 11سال از بیداری اسلامی، عربستان نه‌تنها در پیشبرد اهداف تنش‌زای خود موفق نبوده بلکه حتی متحدان قدیمی و استراتژیک عربستان مانند آمریکا نیز دیگر حاضر به‌همراهی با سیاست‌های عربستان در منطقه نیستند، به همین جهت عربستان که این روزها در باتلاق جنگ یمن گیر افتاده و در موضع ضعف قرار دارد از مدت‌ها قبل در تلاش است از طریق بهبود رابطه خود با ایران به‌وسیله میانجیگری کشورمان از باتلاق جنگ یمن خارج شود.در همین راستا از مدتی قبل مذاکرات میان ایران و عربستان با میزبانی عراق آغاز شده است، روند مذاکرات صورت‌گرفته در نوبت‌های قبلی روبه‌جلو بوده است و در پنجمین دور از آن که هفته قبل در بغداد برگزار شد نیز مطابق اظهارات فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق طرفین به یادداشت تفاهمی 10بندی نیز دست یافته‌اند، تفاهمنامه‌ای که می‌تواند زمینه‌ساز بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور و عادی‌سازی روابط دیپلماتیک میان تهران و ریاض بعد از هفت‌سال باشد. در ادامه گزارش در گفت‌وگو با سه تن از کارشناسان مسائل منطقه جعفر قنادباشی، علیرضا تقوی‌نیا و حسن هانی‌زاده به بررسی دقیق‌تر مذاکرات صورت‌گرفته میان ایران و عربستان پرداخته‌ایم. متن این گفت‌وگوها را در ادامه می‌خوانید.

در این رابطه بیشتر بخوانید:

عربستان نگاه راهبردی به مذاکره با ایران ندارد (لینک)
تن دادن عربستان به مذاکرات ناشی از درک قدرت ایران (لینک)
عربستان باید حسن‌نیت خودش را به ایران نشان بدهد (لینک)