علی مزروعی، خبرنگار گروه سیاست: کلیدواژه شفافیت این روزها زیاد شنیده می‌شود، یک روز از شفافیت مشروط گفته می‌شود، روز دیگر از شفافیت سه قوه، و معلوم نیست پشت این گزاره‌ها، چه تصمیماتی پنهان شده است. طرح شفافیت سه قوه که به‌تازگی دوفوریت آن تصویب شد، علنا طرح شفافیت آرای نمایندگان را مشروط کرد، به‌گونه‌‌ای که تا تمام قوا شفاف نشوند، مجلس هم خود را شفاف نخواهد کرد. از آنجا که طرح شفافیت آرای نمایندگان فعلا بنا نیست بعد از دو سال(!)، به‌صورت مستقل مورد بررسی قرار بگیرد، عده‌ای از نمایندگان در حرکتی داوطلبانه و قابل‌توجه تصمیم به درخواست طراحی سامانه‌ای برای شفافیت آرای خود گرفته‌‌اند. درباره همین مساله با یکی از این داوطلبان شفافیت آرای نمایندگان به گفت‌وگو پرداختیم. در ادامه گفت‌وگوی جلال رشیدی‌کوچی با «فرهیختگان» را می‌خوانید.
فرآیند شفافیت آرای نمایندگان که به‌تازگی مالک شریعتی، متولی جمع‌آوری امضا برای آن بودند، بنا هست چطور انجام شود و تکلیف طرح شفافیت آرای نمایندگان چه می‌شود؟
فرآیند این شفافیتی که عده‌ای از نمایندگان ازجمله بنده قرار است انجام دهیم، این است که به هیات‌رئیسه درخواست دادیم آرایی که به‌صورت الکترونیکی ثبت می‌کنیم، در اختیارمان قرار بگیرد تا آن را به‌صورت داوطلبانه در اختیار مردم قرار بدهیم. هیات‌رئیسه و رئیس مجلس همکاری کامل با این درخواست ما کردند و روی سامانه مجلس یک قابلیت جدید درحال طراحی است. و فکر می‌کنم کار طراحی‌اش هم تمام شده است. در آنجا نمایندگانی که خودشان داوطلبانه متقاضی شفافیت باشند، می‌توانند جزئیات و ریز آرای‌شان را به تفکیک در اختیار عموم مردم قرار بدهند که ان‌شاءالله بنده هم حتما این کار را انجام می‌دهم، صورت دستورش را هم گرفتم. این نکته اول بود. بنابراین کار داوطلبانه‌ای است و هیچ الزام و اجباری وجود ندارد تا مشخص شود چه کسانی حامی واقعی شفافیت آرای نمایندگان هستند و چه کسانی صرفا برای اینکه از افکار عمومی خود را مصون نگه دارند، داعیه شفافیت دارند.
نکته دوم، راجع‌به بحث شفافیت آرای نمایندگان هم، بله این درخواستی بود که در اختیار هیات‌رئیسه قرار گرفته اما این شفافیت سه قوه، طرحی که دوفوریتش اخیرا تصویب شد، یکی از مواد این طرح، به‌صراحت درباره شفافیت آرای نمایندگان هم صحبت کرده است. من هم پیگیر موضوع شفافیت آرای نمایندگان هستم، و امضا کردیم و هم به این شفافیت سه قوه رای موافق دادم. اعتقادم هم این است که ما اگر بتوانیم شفافیت آرای نمایندگان را در قالب پیشنهاد در همین شفافیت سه قوه بگنجانیم و رای بگیریم، خیلی فرآیند تصویب شفافیت ساده‌تر می‌شود تا اینکه بخواهیم شفافیت آرای نمایندگان را به‌صورت مستقل در صحن رای بگیریم. دلیلش هم مشخص است، مصوبات رایی که شفافیت سه قوه لازم دارد، 50+1 است ولی اگر طرح شفافیت آرای نمایندگان به‌صورت مستقل روی صحن رای‌گیری شود، قطعا دوسوم آرا را می‌خواهد که من احتمال می‌دهم آن دوسوم به‌دست نیاید، به‌رغم اینکه خیلی هم تلاش کردیم تا نمایندگان را همراه کنیم. فلذا با دوستان صحبت کردیم و مقرر شد این موضوع شفافیت آرای نمایندگان را در همین طرح دوفوریتی شفافیت سه قوه، طبق ماده چهارش، آن جزئیاتش را قرار بدهیم و ان‌شاءالله رای‌گیری بشود.
این را هم بگویم که اگر ما در این زمینه موفق نباشیم، آن بحث شفافیت آرای نمایندگان به قوت خود باقی است و حتما باید روی صحن هم موردبررسی قرار بگیرد.
چه زمانی تصمیم گرفتید نامه‌ای به هیات‌رئیسه بزنید تا شفافیت آرای نمایندگان داوطلب روی سایت مجلس قرار بگیرد؟
این مساله از همان ابتدای مجلس مطرح بود، اما تقریبا یک ماه یا یک ماه و نیم است که وارد فاز عملیاتی شده است. الان هم البته ناگفته نماند، آن 141 نفری که نامه شفافیت آرای داوطلبانه را امضا کردند باید پای کار باشند و همان اقدامی که ما داریم انجام می‌دهیم، انجام دهند یعنی بروند از دبیرخانه و انفورماتیک مجلس تاییدیه‌ای بگیرند، و بعد آرای‌شان را در آن سامانه بارگذاری کنند. این فرآیند تقریبا از یک ماه قبل شروع شده و الان دارد به نتایج خوبی می‌رسد.
افرادی که مانند شما و مالک شریعتی از انفورماتیک و دبیرخانه تاییدیه شفافیت آرا در سامانه مجلس را گرفتند، حدودا چند نفرند؟
من دقیق اطلاع ندارم، مالک شریعتی بهتر در جریان است اما آخرین روزی که ما مجلس بودیم، قبل از این تعطیلات مجلس برای حوزه انتخابیه، فکر می‌کنم نزدیک 30 یا 35 نفر اعلام آمادگی کرده بودند. یعنی من از آقای شریعتی پرسیدم، گفت دوستان دارند نامه‌هایشان را می‌آورند. قاعدتا وقتی 141 نفر امضا کردند، اینجا مشخص می‌شود که آیا پای امضایشان هستند یا نیستند. یعنی به نظر می‌آید به‌مرور زمان تعداد افرادی که تاییدیه بگیرند، بیشتر بشود.
نحوه دسترسی به سامانه شفافیت چگونه خواهد بود؟
سامانه جدیدی نیست بلکه یک قابلیت جدید در همین سایت مجلس است. آدرس سایتش دقیق الان در خاطرم نیست، همان سایتی است که حضور و غیاب نمایندگان را مشخص می‌کند و تعداد طرح‌هایی که به نام هر نماینده ثبت شده، اگر اشتباه نکنم همان سایت پارلمان است که قابلیت شفافیت داوطلبانه آرا را دارد، آنجا طراحی می‌شود.
در این رابطه بیشتر بخوانید:
اقلیت شفاف بر مجلس پیروز می‌شود؟ (لینک)
اصل موضوع طرح شفافیت آراست که باید آن را به تصویب برسانیم (لینک)