تاریخ : ۰۴:۳۵ - ۱۴۰۱/۰۱/۲۹
کد خبر : 71222
سرویس خبری : فرهنگ و هنر

شناخت ساز  ویولن

فرهاد قربانی

شناخت ساز ویولن

باتوجه به تجربه و آشنایی ۱۰،۲۰ ساله‌ای که با ساز ویولن دارم باید بگویم که چنین حجم صدایی پس از پاره شدن موی آرشه از ساز درنمی‌آید. البته نکته‌ای که ممکن است در این مورد تاثیر داشته باشد جنس آرشه است.

فرهاد قربانی، ویولنیست: باتوجه به تجربه و آشنایی 10،20 ساله‌ای که با ساز ویولن دارم باید بگویم که چنین حجم صدایی پس از پاره شدن موی آرشه از ساز درنمی‌آید. البته نکته‌ای که ممکن است در این مورد تاثیر داشته باشد جنس آرشه است. معمولا آرشه از جنس چوب و کربن ساخته می‌شود که با آرشه‌های چوبی بدون مو چنین حجم صدایی تولید نمی‌شود. احتمال کمی دارد که آرشه بدون موی کربنی، مقداری در افزایش حجم صدا تاثیر داشته باشد. در ادامه شکل و اجزای ویولن توضیح و نمایش داده شده است:

حلزونی (Scroll):بخش تزئینی در بالای ویولن است. معمولا به شکل حلزون تراشیده شده، اما گاهی با اشکال دیگری همچون سر شخص به تراش درمی‌آید.
گوشی‌های کوک (Pegs): ۴گوشی کوک چوبی که سیم‌ها به دور آنها پیچیده می‌شوند و توسط آنها کوک می‌شوند. سفت کردن سیم‌ها سبب بالا رفتن کوک(زیر شدن صدا) و شل کردن سیم‌ها سبب بم شدن صدای آنها(پایین آمدن کوک) می‌شود.
جعبه کوک (Peg box): محفظه‌ای که سیم‌ها در آن به دور گوشی‌های کوک پیچده شده‌اند.
شیطانک (Nut): قطعه چوبی کوچک بین جعبه‌ کوک و صفحه‌ انگشت‌گذاری که دارای ۴ شکاف برای قرار گرفتن و عبور سیم‌ها و رسیدن‌شان به صفحه‌ انگشت‌گذاری است.
گردن (Neck): بخشی از ویولن که بین بدنه‌ ساز و صفحه‌ انگشت‌گذاری و حلزونی قرار دارد.
صفحه‌ انگشت‌گذاری (Fingerboard): سطحی که سیم‌ها توسط انگشتان روی آن فشار داده می‌شوند. صفحه‌ انگشت‌گذاری به‌طور کلی از چوب آبنوس ساخته می‌شود.
صفحه‌ جلو (Top): صفحه‌ جلویی ویولن که در بیشتر ویولن‌ها از چوب صنوبر ساخته می‌شود. صفحه‌ پشتی هم عموما از جنس چوب افراست.
دنده/ تیغه (Ribs): نوارهای نازک چوبی در کناره‌ ویولن است که صفحه‌ پشتی و جلویی ویولن را به‌هم متصل کرده و جعبه‌ صوتی را ایجاد می‌کنند.
سیم‌ها (Strings): ویولن دارای ۴ سیم است که در فاصله‌ پنجم با یکدیگر کوک شده‌اند، از بالا به پایین: G3, D4, A4, E5. سیم‌ها از مواد مختلفی ازجمله استیل، مواد مصنوعی و یا روده‌ حیوانات ساخته می‌شوند. آنها روی صفحه‌ انگشت‌گذاری، از گوشی‌ها تا قسمت انتهایی(سیم‌گیر)، کشیده شده‌اند.
کلاف دور ویولن (Purfling): نواری باریک از چوب سه‌لایه که در یک مسیر، دورتادور ویولن، برای محافظت از ساز در برابر آسیب کشیده شده است. یک برجستگی در اطراف لبه‌ ویولن است، اما درواقع هدف آن بیشتر محافظ بوده تا بخواهد جنبه‌ تزئینی داشته باشد.
بلوک‌های گوشه‌ (Corner blocks): بلوک‌های چوبی داخل بدنه‌ ویولن که ساختار ساز را ثابت نگه می‌دارند.
سوراخ‌های ِاف (F-holes): دو حفره‌ای که صدای ویولن از آنها بیرون می‌آید. شبیه به حروف F  شکسته هستند. این سوراخ‌ها و بدنه‌ توخالی ساز سبب تشدید صدای ویولن می‌شوند.
پل (Bridge): بخشی تزئینی اما کاربردی از جنس چوب افرا که در زیر سیم‌ها قرار می‌گیرد و برای ایجاد صدا، ارتعاشات را از سیم‌ها به بدنه‌ ساز منتقل می‌کند. این قطعه روی ویولن چسبانده نشده و توسط کشش سیم‌ها سر جایش محکم قرار گرفته است. نیرویی که از سمت سیم‌ها بر پل وارد می‌شود چیزی برابر با ۹۰ پوند است.
ساوند پست (Soundpost):  یک ناقل صوتی چوبی که در داخل ویولن، در سمت راست پل قرار دارد. این بخش برای انتقال ارتعاشات سیم‌ها به بدنه‌ ساز و ایجاد صدا بسیار اهمیت دارد و قرار دادن آن می‌تواند کیفیت صدا را از نظر حجم یا کیفیت لحن تغییر دهد.
پیچ(ها) تنظیم/ تاندور (Fine tuner(s)): پیچ‌های کوک کوچک که روی سیم‌گیر قرار گرفته‌اند و برای کوک سیم‌ها، با ظرافت بیشتر نسبت به گوشی‌های کوک، استفاده می‌شوند. در ویولن‌های ۴/۴ (فول سایز)، پیچ تنظیم تنها برای سیم «می/E» وجود دارد.
سیم‌گیر (Tailpiece): قطعه چوبی تقریبا به شکل مثلث که در پایین بدنه‌ ساز قرار دارد و سیم‌ها به آن متصل می‌شوند.
طناب سیم‌گیر (Tailpiece gut): طنابی که سیم‌گیر را به بدنه‌ ساز متصل می‌کند.
چانه‌گیر (Chin rest): یک تکه چوب یا پلاستیک شکل‌دار که چانه و استخوان فک خود را روی آن قرار می‌دهید. این بخش به بدنه‌ ویولن و نزدیک به سیم‌گیر متصل شده است.
خرک (Saddle): قطعه‌ای در داخل بدنه‌ ویولن که به پشتیبانی کردن از سیم‌گیر و فشار سیم‌ها کمک می‌کند.