فرهیختگان: رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی روز گذشته به مناسبت روز ملی فناوری هسته‌ای از ۹ دستاورد جدید کشور در این عرصه در نمایشگاه دستاوردهای هسته‌ای که در محل سالن اجلاس سران برگزار می‌شد، رونمایی کردند. یکی از آن دستاوردها «سند جامع راهبردی توسعه هسته‌ای» بود. فارغ از آثاری که هریک از این دستاوردها در کوتاه‌مدت و بلندمدت برای صنعت هسته‌ای کشور خواهند داشت، رونمایی از سندی که به‌نوعی نقشه‌راه توسعه ابعاد صلح‌آمیز هسته‌ای در کشور است، صنعت هسته‌ای ایران را وارد مرحله تازه‌ای خواهد کرد. به‌منظور بررسی «ابعاد فنی» و همچنین «ابعاد سیاسی» جلسه روز گذشته و دستاوردهایی که از آنان رونمایی شد، به ترتیب با حسین آبنیکی معاون اسبق سازمان انرژی اتمی و عباس مقتدایی نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه متن هریک را می‌خوانید.
«سند جامع راهبردی توسعه هسته‌ای» مهم‌ترین دستاورد رونمایی شده بود
حسین آبنیکی درباره اهمیت بالای سند جامع راهبردی توسعه هسته‌ای که دیروز از آن رونمایی شد، گفت: «صرف‌نظر از کیفیت سند این دستاورد از سایر دستاوردهایی که روز گذشته از آنها رونمایی شد، مهم‌تر است، چون دستاورد بلندمدت، بسیار کلیدی، مهم و اثرگذاری برای توسعه صنعت هسته‌ای کشور خواهد بود.»
طی دهه‌های اخیر خلأ چنین سندی در صنعت هسته‌ای کشور حس می‌شد
آبنیکی افزود: «ما باید به این نکته توجه داشته باشیم که فناوری هسته‌ای طی این سال‌ها علی‌رغم توجه زیادی که به آن شده بود، کمبود چنین سندی را حس می‌کرد. یکی از مشکلات اساسی صنعت هسته‌ای این بود که در آن، سندی راهبردی که مسیر این صنعت را در بلندمدت ترسیم کند، وجود نداشت و این نقطه‌ضعفی بسیار کلیدی در این صنعت محسوب می‌شد. یکی از فناوری‌های اولویت‌داری که ما در نقشه جامع کشور شاهد آن هستیم، فناوری هسته‌ای است. فناوری‌های دیگر عمدتا اسناد راهبردی تدوین‌شده‌ای جهت توسعه و پیشرفت در بلندمدت دارند و در چهارچوب آن اسناد راهبردی و برنامه‌های عملیاتی تدوین‌شده حرکت می‌کنند. شاید بتوان گفت تنها فناوری اولویت‌داری که تاکنون در آن چنین سندی را به‌صورت تدوین‌شده شاهد نبوده‌ایم، فناوری هسته‌ای است. در کشور نانوفناوری، بیوفناوری و فناوری فضایی داریم در همه آنها شاهد وجود این اسناد راهبردی هستیم و آن فناوری‌ها در آن قالب درحال پیش‌روی هستند اما فناوری هسته‌ای طی این سال‌ها علی‌رغم اهمیتی که داشته، از چنین موهبتی محروم بوده است و در این ابعاد شاهد خلأ بوده‌ایم.»
سند تدوین‌شده برای افکار عمومی دنیا هم پیام خواهد داشت
این مقام اسبق سازمان انرژی اتمی کشورمان «سند جامع راهبردی توسعه هسته‌ای» را نشان‌دهنده آن دانست که ایران در صنعت هسته‌ای برنامه بلندمدت دارد و سمت‌وسوی این برنامه بلندمدت چگونه است و گفت: «این سند در مذاکرات بین‌المللی هم به کمک ما خواهد آمد و صلح‌آمیز بودن صنعت هسته‌ای‌مان را به دنیا ثابت می‌کند. درنتیجه افکار عمومی دنیا کاملا با چهارچوب برنامه‌های هسته‌ای‌مان آشنا می‌شوند. علاوه‌بر این مجموعه‌هایی که در داخل کشور می‌خواهند روی این حوزه سرمایه‌گذاری و کار کنند با برنامه مدونی روبه‌رو خواهند بود. دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و دانشجویان آینده این صنعت را به‌طور روشن می‌بینند و دلگرم‌تر می‌شوند.»
سند جامع راهبردی توسعه هسته‌ای اجازه نمی‌دهد تغییر مدیران روند پیشرفت را کند کند
آبنیکی درباره یکی دیگر از نقاط‌قوت این سند گفت: «سازمان انرژی اتمی با این سند، روند ثابت و منسجمی را دنبال خواهد کرد و با رفت‌وآمد مدیران، روند پیشرفت هسته‌ای کشور تحت‌تاثیر قرار نخواهد گرفت. با تدوین این سند صنعت هسته‌ای کشور راهبردی دارد و نقشه‌راه مشخص است و اولویت‌ها در این صنعت و فناوری با تغییر مدیران جابه‌جا نخواهد شد. صرف‌نظر از اینکه این سند چقدر قوت دارد و ابعاد و اجزای آن چیست، اصل وجود این سند راهبردی برای توسعه فناوری هسته‌ای و اینکه در مجموعه‌های بالادستی با توجه به مفاد آن برنامه‌ریزی شود، خیلی مهم است. در این سند، تکلیف برق هسته‌ای کشور و اینکه طی چندسال باید تا چه میزان به چه هدفی برسیم مشخص شده است. موضوع آب سبک، آب سنگین، رآکتورهای ما و همچنین تعداد و نوع آنها تعیین‌تکلیف شده و راهبرد ما در تامین سوخت هسته‌ای از داخل و مباحث مربوط به بومی‌سازی ساخت رآکتورهای هسته‌ای در انواع مختلف مورد توجه قرار گرفته است. همه دستگاه‌ها و افرادی که با حوزه صنعت و فناوری راهبردی هسته‌ای مرتبطند، می‌توانند با این سند تکلیف خود را در بلندمدت بدانند و نقش‌شان را به‌دقت تعریف کنند و به ایفای آن بپردازند. این سند درمجموع کار زیربنایی و بسیار مهمی در صنعت هسته‌ای محسوب می‌شود.»
روند تدوین سند در دولت قبل متوقف مانده بود و در دولت جدید تکمیل شد
آبنیکی در پایان اشاره‌ای به روند تدوین این سند درطول سال‌های گذشته کرد و گفت: «ما در سال 92 تلاش‌هایی برای تولید و تدوین این سند کرده بودیم اما روند آن درطول دولت روحانی متوقف شد و ابتر ماند. خوشبختانه در چندمدت اخیر آن روند مجددا از سر گرفته و تکمیل شد. امیدواریم این سند به‌نحوی مصوب شود که فعالیت‌های نهادهای مربوطه در چهارچوب آن قرار گیرد. اگر هم نقص یا ضعفی داشته باشد می‌توان آن را در ویرایش‌های بعدی سند اصلاح کرد اما نکته قابل‌توجه اصل رونمایی از سندی اینچنینی است.»
رونمایی‌های هسته‌ای روز گذشته نشان داد ایران کشوری نیست که با تحریم متوقف شود
همچنین با هدف بررسی ابعاد سیاسی نشست روز گذشته و رونمایی از دستاوردهای پرتعداد در حوزه هسته‌ای، با عباس مقتدایی گفت‌وگو کردیم. وی دراین‌باره گفت: «جلسه و به‌نوعی جشن ملی برگزار شده در روز گذشته و همچنین دستاوردهایی که از آنها رونمایی شده به‌خوبی نشان می‌دهند ایران کشوری نیست که بتوان آن را با تحریم متوقف کرد. دشمنان ما ازجمله آمریکایی‌ها دائما بر این طبل می‌کوفتند که برای جلوگیری از پیشرفت ایران تحریم‌هایی فلج‌کننده وضع می‌کنند. اکنون پس از گذشت چندین سال از آن ادعاها و از آن اقدامات ظالمانه آمریکایی‌ها، عملا شاهدیم که ما در ابعاد گوناگون فنی، علمی و بنیانی این دانش، در وضعیتی قرار گرفته‌ایم که می‌توانیم نیازهای کشور را از طریق آن تامین کنیم.»
نشان دادیم با وجود تحریم‌ها همچنان در عرصه‌های علمی پیشتازیم
نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تاکید بر پیشرفت‌های قابل‌ملاحظه کشور در عرصه‌های علمی افزود: «اقداماتی مثل ارسال ماهواره به فضا و همچنین تولید رادیوداروهایی که می‌توانند بیماری‌های صعب‌العلاج و انواع سرطان‌‌ها را درمان یا به روند درمان آن کمک کنند، نشان می‌دهد که دانشمندان ما در لبه مرزهای دانش هستند و با وجود تحریم‌ها همچنان می‌توانند نیاز کشور و حتی برخی نیازها در ابعاد بین‌المللی را مرتفع کنند. بنابراین جلسه روز گذشته صرفا یک جلسه نمادین نبود، بلکه جلسه‌ای بود که در آن بخشی از توانمندی‌های ملت ایران به نمایش گذاشته شد. اکنون می‌توانیم با اعتمادبه‌نفس بیشتری مقاومت ملت ایران را به رخ بکشیم و بگوییم آنهایی که روزی در آرزوی فلج کردن ایران بودند، اکنون ببینند که نه‌تنها در عرصه‌های علمی متوقف نشده‌‌ایم، بلکه توانسته‌ایم نوآوری‌های خودمان را در اختیار سایرین هم قرار دهیم و ایران درطول این سال‌ها همواره به‌دنبال استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای بوده است.»
با «سند جامع راهبردی توسعه هسته‌ای» نقشه راه قوی‌تری در اختیار داریم
مقتدایی در پایان با اشاره به «سند جامع راهبردی توسعه هسته‌ای» که در نشست روز گذشته از آن رونمایی شد، گفت: «اصلی‌ترین نقطه‌قوت این سند جامع آن است که اکنون نقشه‌راهی بسیار قوی‌تر در اختیار داریم که طبق آن می‌دانیم ظرفیت‌های کشور را چطور باید برای تحقق نقشه‌راه پای کار آورد. اکنون یکی از مجموعه‌هایی که می‌تواند موتور پیشرانی برای توسعه کشور در ابعاد مختلف باشد، سازمان انرژی اتمی است که با محوریت کامل ابعاد صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای چنین روندی را دنبال می‌کند.»